زی کش چیست؟ همه چیز در مورد شبکه Zcash و ارز دیجیتال ZEC

زیکش یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین ارزهای دیجیتال بازار است که پیشرفت‌هایی را در عرصه رمزنگاری به دست آورده است تا به کاربران خود، امکان ناشناس بودن هنگام انجام تراکنش را ارائه دهد. قبل از توسعه زی کش، ارزهای دیجیتال عمدتا طوری طراحی شده بودند تا اطلاعات مرتبط با مقدار تبادل شده بین کاربران، آدرس ارسال و دریافت‌کننده همیشه در بلاک چین ثبت شود تا سایر کاربران بتوانند آن را مشاهده کنند. این موضوع برای بسیاری همچنان به منزله نقض حریم خصوصی است و ZCash راه‌حلی برای این قضیه ارائه داده است. در این مقاله به این که زی کش چیست و چطور کار می‌کند،‌ می‌پردازیم. همچنین تیم،‌ همکاری‌ها،‌ مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاران این پروژه معرفی می‌شود. در آخر نیز ارز دیجیتال ZEC، کیف پول و صرافی مناسب آن بررسی می‌شوند. با میهن بلاکچین همراه باشید.

زی کش چیست؟

ماهیت و تکنولوژی زیرساخت زی کش موجب شده است تا به یکی از پیشگامان پرایوسی کوین یا کوین حریم خصوصی مبدل شود. این پروتکل در اصل یکی از فورک‌های بیت کوین است که در ماه اکتبر سال ۲۰۱۶ (سال ۱۳۹۵‌) راه‌اندازی شد. Zcash هم مثل بیت کوین یک ارز‌ الکترونیک همتا به همتا است و تعداد آن، به ۲۱ میلیون واحد محدود شده است. جالب است بدانید که نقاط اشتراک زیکش با پادشاه رمزارزها، همین‌جا به پایان می‌رسد.

پروتکل ZCash به صورت تخصصی و به منظور انجام تراکنش‌ها با هویت ناشناس توسعه یافته است تا تراکنش‌ها به شکل خصوصی و انعطاف‌پذیر صورت بگیرند. در گذشته این پروتکل تحت عنوان زیرو کوین (ZeroCoin) شناخته می‌شد و بعدها نام آن به ZCash تغییر پیدا کرد.

تیم فعال در این پروژه با بهره‌گیری از پروتکل انقلابی ZK-SNARK خود، سراغ بحث ناشناسی رفته است. از جمله دستاور‌های قابل توجه این پروتکل به فراهم‌سازی قابلیت اجرای کامل یک تراکنش‌، بدون افشای آدرس کیف پول فرستنده و دریافت‌کننده می‌توان اشاره کرد. لازم به ذکر است که این پروتکل میزان وجه انتقال یافته را نیز پنهان کرده و تنها اطلاعات مربوط به Time Stamp (تاریخ و زمان به انجام رسیدن تراکنش‌) در این بستر ذخیره‌سازی می‌شود. مورد مهم بعدی این است که زیکش، یک بستر خصوصی اختیاری است. این بدان معناست که کاربران اگر بخواهند در انجام تراکنش‌ها به صورت ناشناس و خصوصی مشارکت می‌کنند.

Zcash چطور کار می‌کند؟

برای اینکه درک بهتری نسبت به شیوه عملکرد زی کش داشته باشیم‌، در ابتدا لازم است تا نحوه به انجام رسیدن یک تراکنش ساده در بستر Bitcoin را بررسی کنیم.

اگر آلیس بخواهد یک بیت کوین برای باب ارسال کند‌، لازم است تا با استفاده از کلید خصوصی خود‌، تراکنش ارسال ۱ BTC را امضا کند. سپس این تراکنش به شبکه بیت کوین ارسال می‌شود و ماینر‌ها، این تراکنش را در بلاک‌های خود قرار می‌دهند. به محض اینکه بلاک مورد نظر به انجام این تراکنش اختصاص پیدا کند‌، این تراکنش قابل تایید خواهد بود. در طول این فرایند بلاک چین به روزرسانی می‌شود و اطلاعات تراکنش ما، به صورت غیرقابل تغییری در زمان معین ذخیره‌سازی می‌شود.

در طول یک تراکنش خصوصی در پروتکل ZCash لازم است تا باب Z-Address خصوصی (و نه T-Address شفاف‌) خود را برای آلیس بفرستد. در صورتی که طرفین این تراکنش، از آدرس خصوصی زی کش (Z-Addr‌ess) خود استفاده کنند‌، تمامی جزئیات تراکنش به صورت خصوصی حفظ خواهد شد.

در طول این روند پروتکل زی کش از تمامی ورودی‌ها و خروجی‌های تراکنش محافظت می‌کند و به این ترتیب‌، هیچ‌گونه اطلاعاتی به صورت عمومی در بلاک چین قرار نمی‌گیرد. این پروتکل به منظور تایید این‌که یک فرد مجوز تایید (کلید خصوصی‌) خرج کردن مقدار معینی از ZCash را دارد‌، از ZK-SNARKS استفاده می‌کند.

پروتکل‌های ZK-SNARK امکان رمزنگاری متادیتا یا فراداده تراکنش را مهیا ساخته و از عدم سو‌استفاده یا به سرقت رسیدن دارایی‌ها اطمینان حاصل می‌کنند. ZK-SNARKS به صورت مبتنی بر اصول پیچیده رمزنگاری تحت عنوان «روش اثبات دانش صفر‌» عمل می‌کند.

مکانیزم اجماع ZCash

زی‌کش از گواه اثبات کار و اجماع ناکاموتو استفاده می‌کند. در طول این فرایند اجماع‌، طولانی‌ترین زنجیره به عنوان زنجیره معتبر شناخته می‌شود. مکانیزم اجماع مورد استفاده در این پروتکل و سایر سیستم‌هایی که از اجماع ناکاموتو استفاده می‌کنند، همواره به صورت احتمالی است؛ زیرا همیشه این احتمال وجود دارد که یک زنجیره رقیب جدید و طولانی‌تر که گواه اثبات کار بیشتری را به خود اختصاص داده است، پدیدار شود. در این صورت‌، زنجیره قبلی اعتبار خود را از دست می‌دهد.

ماینر‌ها برای تولید بلاک‌های جدید و حل پازل‌های معادلاتی این مسیر، از الگوریتم Equihash استفاده می‌کنند. در طول این فرایند‌، ماینر‌ها بر سر تولید هشی با یکدیگر رقابت می‌کنند که یک واحد کمتر از عدد هدف باشد. عدد هدف توسط الگوریتم تنظیم سختی ZCash مشخص می‌شود.

الگوریتم Equihash به مقاوم‌تر شدن زی کش در برابر ایسیک‌ها (ASICs‌) منجر شد. به مرور زمان و با توسعه یافتن اسیک‌هایی که همسو با Equihash توسعه یافته بودند‌، قابلیت‌ مقاومت در برابر ASIC این پروتکل نیز تضعیف شدند.

حاکمیت زی کش

زی کش یک اکوسیستم متن باز است و جالب است بدانید که بر اساس داده‌های تاریخی حوزه رمزارز‌ها‌، بیشترین میزان توسعه پروتکل توسط شرکت کوین الکترونیک مدیریت شده است. شرکت Electronic Coin از تنها پیاده‌سازی نود آماده تولید که تحت عنوان «Zcashd‌» شناخته می‌شود نگهداری می‌کند. روند توسعه پروتکل نیز به واسطه پروپوزال فرایند بهبود زی کش (ZIP‌) اداره می‌شود. در طول این فرایند‌، تمامی افراد حاضر در جامعه متن باز ZCash می‌توانند پیش‌نویس درخواستنامه ZIP خود را به اشتراک بگذارند. پس از این‌که پروپوزال ارائه شده توسط جامعه زی کش مورد بحث و بررسی قرار گرفت‌، ویراستار‌های ZIP و خصوصیت‌های مورد نظر برای ارتقا یا آپگرید آتی شبکه انتخاب می‌شوند. دایرا هاپوود (Daira Hopwood‌)‌، مهندس ارشد شرکت کوین الکترونیک و جورج تنکرسلی (George Tankersley‌)، مدیر مهندسی بنیاد ZIP‌، مسئول پذیرش یا رد کردن ZIP‌های ارائه شده هستند. تصمیماتی که در طول فرایند ZIP گرفته می‌شوند، در بستر مشخصات ZCash و نرم‌افزاری که شبکه را اجرا می‌کند نوشته خواهند شد. در پایان‌، هنگامی که اکثریت نود‌های شبکه آپگرید مورد نظر را بپذیرند و به اجماع برسند‌، تغییرات پروتکل تصویب‌ می‌شود.

شرکت Electric Coin و بنیاد ZCash دو سازمانی هستند که سهمی از پاداش بنیان‌گذاران را با تولید هر بلاک و تا زمان مینت شدن بلاک ۸۵۰٫۰۰۰ ام دریافت می‌کنند. در این حالت‌، این دو سازمان در مجموع به میزان ۱۰ درصد از کل ۲۱ میلیون ZEC مینت شده را دریافت کرده‌اند. شرکت کوین الکترونیک یک سازمان ذی‌نفع یا انتفاعی از پروتکل زی کش را راه‌اندازی کرده و از آن پشتیبانی می‌کند. بنیاد ZCash نیز یک خیریه عمومی است که به ایجاد زیرساخت پرداخت اینترنتی و حفظ حریم خصوصی همسو با منافع عمومی اختصاص داده شده است. این بنیاد قصد دارد تا در آینده از طریق ترویج پیاده‌سازی نود‌های رقابتی‌، افزایش میزان مشارکت جامعه و کاهش میزان نفوذ خود و شرکت کوین الکترونیک بر روی پروتکل، پروژه ZCash را به مسیر غیرمتمرکز‌سازی بیشتر سوق دهد.

اقدامات قابل توجهی نیز برای دست یافتن به این هدف شکل گرفته‌اند و از جمله این اقدامات به اهدای تریدمارک یا حق تجاری زی کش به بنیاد ZCash و مذاکرات حیطه توسعه بودجه‌ که در سال ۲۰۲۰ پیاده‌سازی شدند، می‌توان اشاره کرد.

کلید‌های مشاهده و یادداشت‌ها

با وجود این‌که قرار است تا زی کش به صورت کامل حریم خصوصی را حفظ کند‌، راه‌هایی نیز وجود دارند تا بتوانیم میزان دقیق پولی که به آدرس‌های خصوصی ارسال شده‌اند را تایید کنیم. این کار با استفاده از کلید‌های مشاهده (View Keys) و یادداشت‌ها (Memos) صورت می‌گیرد.

اگر کسی بتواند به کلید مشاهده‌ شما دست پیدا کند، می‌تواند تراکنش‌های حفاظت‌شده شما را مورد بررسی قرار دهد. هنگام بررسی کردن داده‌های یک تراکنش با استفاده از کلید مشاهده‌، مقدار وجوه صرف شده در طول ‌آن تراکنش و افراد دریافت‌کننده مشخص می‌شوند.

علاوه بر این‌، مقوله‌ای تحت عنوان فیلد یادداشت‌ یا ممو نیز در این عرصه وجود داشته و اطلاعاتی که تنها در اختیار دریافت‌کننده تراکنش هستند را در برمی‌گیرد. ممکن است فیلد ممو داده‌های مالی را در برداشته باشد که در صورت نیاز قانونی‌، قابل ارسال به سایر نهاد‌های مالی هستند.

خالقان زی کش امیدوار بودند تا این اطلاعات بتوانند در قالب یک چهارچوب قانونی در کنار سایر بستر‌های قانون‌گذاری شده، به پذیرش عمومی بیشتر این پروتکل منتهی شوند. با این وجود‌، در رابطه با افرادی که نگران افشای متادیتای تراکنش خود هستند‌، چنین رویکردی می‌تواند به عنوان یک شمشیر دو لبه عمل کرده و از محبوبیت این پروتکل بکاهد.

پسماند‌های سمی و مراسم زی کش

جالب است بدانید درست در هنگامی که همه افراد بر این باور بودند که اصطلاحات مربوط به زی کش عجیب‌تر از این نمی‌شوند‌، این پروژه مفاهیمی تحت عنوان پسماند‌های سمی‌ (Toxic Waste) و مراسم‌ (Ceremony) را معرفی کردند.

ممکن است ترکیب این مفاهیم با یک پروژه رمزارز به نظر جالب برسد‌، اما باید بدانید که این مفاهیم در واقع بنیانی برای ساخت پروتکل ZCash محسوب می‌شوند. دلیل این امر را به نقشی که این دو عبارت در جلوگیری از جعل ZEC بازی می‌کنند، می‌توان نسبت داد.

جعل این توکن یکی از نگرانی‌های اصلی بسیاری از مردم در هنگام عرضه اولیه زی کش محسوب می‌شد. این نگرانی از جانب نیاز به پارامتر‌های عمومی SNARK در راستای ایجاد و تایید گواه اثبات دانش صفر ایجاد می‌شد.به صورت کلی برای به دست آوردن پارامتر‌های عمومی SNARK، به جفت کلید‌های عمومی و خصوصی نیاز داریم. پس از انجام این کار‌، سازندگان پروتکل کلید خصوصی را از بین می‌برند و کلید عمومی را نگه می‌دارند.

اما اگر این سازندگان تصمیم بگیرند تا کلید خصوصی را از بین نبرند چه اتفاقی می‌افتد؟ در صورتی که این کلید خصوصی در اختیار فردی قرار بگیرد‌، به راحتی می‌تواند ZEC جعلی تولید کند. لازم به ذکر است که هیچ کسی توانایی تشخیص جعلی بودن این توکن‌ها را ندارد. چنین اتفاقی به صورت معمول مشکلی برای یک بلاکچین عمومی مثل بیت کوین و غیره ایجاد نمی‌کند. این در حالیست که نمی‌توانیم از عدم اتفاق افتادن این امر در حال حاضر اطمینان حاصل کنیم.

چنین مشکلی به صورت واضح در اکوسیستم زی کش وجود دارد و در همین راستا با مفهوم «پسماند‌های سمی‌» مواجه می‌شویم. ویلکاکس در این رابطه بدین صورت توضیح می‌دهد:

ما کلید خصوصی مورد استفاده در طول این فرایند را با عنوان «پسماند سمی‌» می‌شناسیم و پروتکل ما به منظور اطمینان حاصل کردن از عدم وجود پسماند سمی طراحی شده است.

بنابراین‌، تیم فعال در پروژه زی کش برای اطمینان حاصل کردن از عدم بازگشت پسماند سمی به این چرخه‌، تمامی اجزای کلید خصوصی را به صورت جداگانه نگهداری کرده و به همین صورت نیز آنها را از بین می‌برند. لازم است تا در طول مسیر انجام چنین کاری از عدم بازگشت و ترکیب این اجزای متفاوت برای ساخت پسماند سمی اطمینان حاصل شود. اما این فرایند به چه صورتی انجام می‌شود؟

تیم سازنده این عرصه‌، بخش‌های متعددی از کلید عمومی را با استفاده از ترکیبی از کلید عمومی و خصوصی در یک محیط ایزوله می‌سازند. هر یک از این بخش‌های متعدد با عنوان «شارد‌» شناخته می‌شوند و هدف اصلی‌، ترکیب این شارد‌ها با یکدیگر و تولید پارامتر عمومی SNARK است. این کار در حالتی صورت می‌گیرد که به هیچ عنوان اجازه ندهیم تا شارد‌های کلید خصوصی با یکدیگر ترکیب شوند. این درست همان نقطه‌ای است که عبارت «مراسم زی کش‌» وارد می‌شود.

مراسم ZCash رویدادی است که در طول آن تمامی شارد‌های کلید خصوصی به صورت جداگانه و در نقاط مختلف جهان از بین می‌روند. هدف از انجام این کار‌، از بین بردن هرگونه شانسی برای ترکیب شارد‌های کلید خصوصی و تولید پسماند‌های سمی است.

منطق به کار رفته در طول این رویداد بدین صورت است که اگر حتی یک شارد با سایر شارد‌های کلید خصوصی ترکیب نشود‌، کلید خصوصی مورد نیاز برای به خطر انداختن سیستم وجود نخواهد داشت. این رویداد با هدف به ارمغان آوردن سطوح مختلفی از امنیت و اطمینان برای کاربران اکوسیستم زی کش انجام می‌شود.

معایب زی کش

بدون شک زی کش یکی از پیشرفته‌ترین کوین‌های خصوصی موجود در بازار رمزارز‌های محسوب می‌شود، اما با این حال منتقدان زیادی توجه خود را به این پروژه معطوف کرده‌اند. موارد مختلفی وجود دارند که به موضوع مورد بحث افراد فعال در داخل و خارج از جامعه این پروژه تبدیل شده‌اند. در ادامه به دو مورد اشاره می‌کنیم.

مفهوم پیچیده حریم خصوصی اختیاری

مشکل حاصل از این قابلیت بدین صورت است که اگر فردی از یک آدرس شفاف استفاده کند‌، ممکن است حریم خصوصی فرضی سایر افراد در معرض خطر قرار بگیرد. دلیل این امر را به قابل مشاهده بودن تراکنش‌های انجام شده با Z-Address توسط سایر افراد، می‌توان نسبت داد.

از جمله خطر‌های دیگری که این قابلیت به همراه دارد‌، می‌توان به امکان انجام فرایند «تحلیل ترافیک‌» اشاره کرد. به عنوان مثال‌، فرض کنید که به میزان ۴.۸۹ ZEC به یک آدرس حفاظت شده ارسال کرده‌اید و سپس بلافاصله به میزان ۴.۸۹ ZEC به یک آدرس عمومی ارسال می‌کنید. سایر افراد می‌توانند بین این دو تراکنش ارتباط برقرار کرده و از اطلاعات شما مطلع شوند.

لازم به ذکر است که مفهوم پیچیده حریم خصوصی اختیاری، مشکلی است که سایر کوین‌های خصوصی نیز پیش از این با آن مواجه بودند. یکی از رقبای سرسخت پروژه زی کش تحت عنوان مونرو (XMR‌) تصمیم گرفت تا برای حل این مشکل‌، تمامی تراکنش خود را به صورت اجباری در بستر خصوصی و حفاظت شده به انجام برساند.

با توجه به این موضوع‌، اگر فردی تراکنش خود را با استفاده از Monero به انجام برساند‌، این تراکنش به صورت خودکار در بستر حفاظت شده و خصوصی انجام می‌شود. یکی از مهم‌ترین مزایای این موضوع بدین شکل است که سهل‌انگاری یک کاربر‌، تاثیری بر روی حفظ حریم خصوصی دیگران نخواهد داشت.

شک و تردید‌های مربوط به مفهوم پسماند‌های سمی

با وجود این‌که انجام مراسم زی کش بدون شک یکی از اقدامات قابل توجه برای تضمین ایمنی این اکوسیستم است‌، هنوز هم افراد زیادی وجود دارند که در مورد این حوزه تردید دارند. به صورت عمده‌، دلیل اصلی وجود این تردید‌ها به مفهوم «تنظیمات قابل اعتماد‌» برمی‌گردد. باید این موضوع را در نظر داشته باشید که پیش از شکسته شدن اجزای کلید خصوصی و تشکیل شارد‌ها‌، هیچ‌گونه توافقی وجود نداشته و هیچ توافق نظری نیز پیش از تکمیل مراسم زی کش شکل نمی‌گیرد.

شاید اینطور به نظر برسد که کل این ماجرا به معنای قرار دادن حجم زیادی از اعتماد در اختیار شخص ثالث است. برخی از افراد نیز به دید یک مکانیزم انگیزشی به این فرایند می‌نگرند و تمایل دارند تا به آن اعتماد کنند. با وجود تمام این تفاسیر‌، در صورتی که پول زیادی در ZEC داشته باشید‌، بدون شک اعتماد شما متزلزل می‌شود.

بهره‌گیری سایر بلاکچین‌ها از تکنولوژی مورد استفاده در ZCash

پروتکل زی کش به خودی خود یک پروژه جالب توجه محسوب می‌شود و تکنولوژی زیرساخت ZK-SNARK آن نیز توجه افراد زیادی در جامعه کریپتو به خود جلب کرده است.

به عنوان مثال به پروژه اتریوم می‌توان اشاره کرد که برای ادغام پروتکل ZK-SNARKs در خود‌، آن را در بخشی از ارتقا Metropolis گنجاند. تیم فعال در پروژه اتریوم قصد دارد تا اتحادی را با ZCash شکل بدهد که به تبادل متقابل ارزش منتهی خواهد شد.

این مشارکت به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا بتوانند قرارداد‌های هوشمند خصوصی و برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp‌) را در این بستر کدنویسی کنند. به عنوان مثال‌، در صورتی که اتریوم کامپایلر پیش فرض ZK-SNARK را در زنجیره خود ادغام کند‌، امکان ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز خصوصی بر بستر بلاکچین اتریوم فراهم می‌شود.

علاوه بر این‌، پروتکل‌های ZK-SNARK در تعدادی از بلاک چین‌های دیگری که قصد دارند تا از تراکنش‌های خصوصی برخوردار باشند نیز مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله این بلاک چین‌ها به Komodo (KMD)‌، Hcash (HC) و ZCoin (XZC) و غیره می‌توان اشاره کرد.

لازم به ذکر است‌، اقداماتی نیز در راستای بهبود تکنولوژی مورد استفاده در ZK-SNARK صورت گرفته است. از جمله این اقدامات به ساخت پروتکلی تحت عنوان ZK-STARK می‌توان اشاره کرد. این پروژه هنوز در مراحل تحقیقاتی خود به سر می‌برد، اما بسیاری از فعالان این اکوسیستم علاقه زیادی به آن دارند.

تکنولوژی ZK-STARK توانست بر مشکل متکی بودن بر کلید عمومی اصلی مورد استفاده در تنظیمات ZK-SNARK، غلبه کند و بخش زیادی از این علاقه نیز از همین امر نشئت می‌گیرد. همانطور که پیش از این نیز توضیح دادیم‌، دلیل مخالفت بسیاری از افراد با این پروژه‌، به اتکای تنظیمات قابل اعتماد زی کش به کلید عمومی اصلی نسبت داده می‌شود. مشاهده شیوه توسعه تکنولوژی ZK-STARK بسیار جذاب بوده و پروژه‌های دیگری از جمله اتریوم نیز در حال بررسی کردن این روند هستند.

زیکش چه سرمایه‌گذارهایی داشته است؟

 شرکت کوین الکترونیک یا ECC (که در گذشته با عنوان شرکت ZCash شناخته می‌شد‌) در طول دو مرحله جذب سرمایه موفق شد تا در سال ۲۰۱۶ به میزان ۳ میلیون دلار از سرمایه‌گذاران انجل و سرمایه‌گذاران خطرپذیر پول جذب کند. طبق اطلاعات کرانچ‌بیس، شرکت‌های زیر در لیست سرمایه‌گذاران زیکش دیده می‌شوند:

• Winklevoss Capital
• Placeholder
• Inflection
• INBlockchain
• Fred Ehrsam
• Fenbushi Capital
• Pantera Capital
• Digital Currency Group

بررسی تیم ZCash

زیکش توسط زوکو ویلکاکس (Zooko Wilcox) بنیان‌گذاری شده است. زوکو پیشینه گسترده‌ای در زمینه رمزنگاری‌، سیستم‌های غیرمتمرکز و سایر استارتاپ‌های تکنولوژی محور دارد. به عنوان چند نمونه از سوابق کاری او به فعالیت زوکو در Digicash‌، Mojo Nation و BLAKE2 می‌توان اشاره کرد.

سایر اعضای این تیم متشکل از مهندسان و مشاوران متعدد است. این افراد اساتید و اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های معتبری مانند MIT‌، UC Berkeley و دانشگاه John Hopkins هستند.

با وجود این‌که ZCash یک پروژه متن باز است‌، تیم فعال در این پروژه در شرکت به ثبت رسیده‌ای که تحت عنوان شرکت الکترونیک زیرو کوین یا ZECC شناخته می‌شود، کار می‌کند‌. این شرکت مسئولیت هدایت روند توسعه این پروتکل را بر عهده دارد.

فارغ از تیم قدرتمند فعال در این پروژه‌، مشاوران قابل توجهی نیز در این مسیر دخیل هستند. از جمله برجسته‌ترین این افراد به اشخاصی مانند بری سیلبرت (Barry Silbert‌)‌، اریک وورهیز (Erik Voorhees‌) و راجر ور (Roger Ver‌) می‌توان اشاره کرد.

نقشه راه Zcash

زیکش در سایتش برنامه‌های گذشته‌، آتی و زمان انتشار نسخه‌های جدید پروتکلش را به شکل جالبی نمایش داده است که از این لینک می‌توانید مشاهده کنید. این برنامه زمانی تا اواخر سال ۲۰۲۲ را پوشش داده است. ارتقا Overwinter در ماه ژوئن سال ۲۰۱۸ روی شبکه اصلی زی کش پیاده‌سازی شد. این آپگرید دستاورد‌هایی از جمله نسخه جدیدی از شبکه‌، حفاظت از راه‌اندازی مجدد شبکه در راستای ارتقا آن‌، بهبود عملکرد شبکه در زمینه انجام تراکنش‌های شفاف و ویژگی‌های جدیدی در حوزه خصوصیت انقضای تراکنش‌ها را به همراه داشت.

ارتقای Sapling در ماه اکتبر سال ۲۰۱۸ بر روی شبکه اصلی پیاده‌سازی شد. در طول این ارتقا‌، میزان زمان و حافظه مورد نیاز برای ساخت ZK-SNARK‌ها به صورت قابل توجهی کاهش پیدا کرد.

ارتقای Blossom در ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ بر روی شبکه اصلی ZCash ارائه شد. آپگرید Blossom میزان زمان مورد نیاز برای تولید هر بلاک را به صورت تقریبی نصف کرد و زمان مورد نیاز را به ۷۵ ثانیه رساند. به منظور عدم تغییر نرخ انتشار و برنامه هاوینگ زی کش‌، فرایند نصف شدن زمان تولید بلاک نیازمند این بود تا پاداش تولید هر بلاک نیز نصف شود. این در حالی بود که نرخ انتشار زمانی بلاک بدون تغییر باقی ماند. سایر موارد درخواستی از جمله تقسیم پاداش بنیان‌گذار و استخراج Harmony در این ارتقا گنجانده نشدند و دست نخورده باقی ماندند.

ارتقا Heartwood در ماه آوریل سال ۲۰۲۰ بر روی شبکه اصلی منتشر شد. آپگرید Heartwood به واسطه پروپوزال حمایتی فلای کلاینت (Flyclient‌)، به ماینر‌ها این امکان را می‌داد تا فورا پاداش ماین را در تراکنش کوین‌بیس (اولین تراکنش از مبدا هیچ‌کس به آدرس ماینر) قرار دهند.

فلای کلاینت که تحت عنوان ZIP 211 نیز شناخته می‌شود‌، دستاورد‌هایی از قبیل رویکرد‌های همسو با قابلیت همکاری‌، ادغام و یکپارچه‌سازی میان زنجیره‌ای و کاربرد‌های لایت کلاینت‌ها را به همراه داشت. درخواستنامه‌های ZIP می‌توانند مسیر را برای تایید گواه‌های اثبات SPV زیکش در بلاک چین‌هایی مانند اتریوم هموار کنند و ارتباطات متقابل میان زنجیره‌ای و بلاک چین‌های وابسته را امکان‌پذیر کنند.

ارتقا Canopy در ماه نوامبر سال ۲۰۲۰ بر روی شبکه اصلی زی کش پیاده‌سازی شد. اکوسیستم فعال در بنیاد زی کش طی یک نظرسنجی و در راستای ساخت صندوق توسعه جدیدی که ۲۰ درصد از پاداش ماینینگ را به خود اختصاص می‌داد، رای‌دهی کردند. طی این رویداد‌، پس از تولید بلاک شماره ۱٫۰۴۶٫۴۰۰‌، ماینر‌ها به مقدار ۸۰ درصد از پاداش استخراج را دریافت خواهند کرد.

طبق این توافق‌نامه‌، پاداش توسعه‌دهندگان از ماینینگ ۲۰ درصد باقی ماند،  ۳۵ درصد از این پاداش به ECC‌، ۲۵ درصد آن به ZF و ۴۰ درصد آن به کمک‌های مالی شخص ثالث اختصاص پیدا کرد. هم‌راستا با این روند‌، یک کمیته بررسی کمک‌های مالی اصلی شکل گرفت که تصمیم‌گیری در مورد نحوه تخصیص بودجه کمک‌های مالی عمده را بر عهده داشت. سازمان ECC و ZF نیز به صورت جداگانه واجد شرایط یک جایگاه از پنج جایگاه کمیته بررسی کمک‌های مالی اصلی بودند. ششمین آپگرید بزرگ زیکش تحت عنوان NU5 از اکتبر ۲۰۲۱ روی تست‌نت فعال شده و به تازگی روی شبکه اصلی اجرا شده است. این آپدیت،‌ دستاورد مهمی برای زیکش بوده است.

بررسی ارز دیجیتال ZEC

توکن ZEC در قالب ارز بومی شبکه زی کش مورد استفاده قرار می‌گیرد. همانطور که گفته شد، همانند بیت کوین تعداد کل ZECها ۲۱ میلیون واحد خواهد بود. این پروتکل دارای یک سیستم «پاداش بنیان‌گذار‌ان» درون‌سازمانی است که به میزان ۱۰ درصد از کل توکن‌های زی کش را در طول چهار سال اول راه‌اندازی پروتکل‌، در قالب پاداش بلاک توزیع می‌کند. توزیع اولیه پاداش بنیان‌گذاران به شرح زیر (و بر اساس ۱۰ درصد از کل توکن‌های شبکه‌) شکل می‌گیرد:

• به میزان ۵.۷۲ درصد از این توکن‌ها برای بنیان‌گذاران‌، کارمندان و مشاوران پروژه در نظر گرفته شده است.
• ۱.۶۵ درصد به سرمایه‌گذاران سهام شرکت کوین الکترونیک تعلق می‌گیرد.
• ۱.۴۴ درصد از این توکن‌ها به بنیاد ZCash اختصاص داده شده است.
• ۱.۱۹ درصد نیز برای ذخایر استراتژیک شرکت کوین الکترونیک در نظر گرفته شده است.

با پیوستن کارمندان جدید و اختصاص توکن به آنها‌، میزان توکن‌های در نظر گرفته شده برای بنیان‌گذاران‌، کارمندان و مشاوران پروژه و ذخایر استراتژیک نیز با گذر زمان تغییر خواهد کرد. این فرایند نشان‌دهنده اهداف توزیع اولیه توکن بود که در آینده ممکن است تغییر کند.

 تصور وجود داشتن عده‌ای که حق ادعای ۲.۱ میلیون توکنی از کل ذخایر ZEC را دارند‌، برای خیلی از افراد غیرقابل قبول و ناخوشایند است.

حق اختصاص یافته از ذخایر ZEC به این افراد، از طریق بازده ماینینگ تعلق می‌گیرد. دلیل پرداخت این پاداش به بنیان‌گذاران نیز به دلیل سرمایه‌گذاری اولیه آنها در این پروژه است. لازم به ذکر است که نگرانی‌هایی نیز در مورد کنترل ۱۰ درصدی این افراد بر روی کل ذخایر عرضه ZEC وجود دارد و به عقیده منتقدان‌، این امر به تمرکز بیش از اندازه و از بین رفتن مفهوم غیرمتمرکز بودن منجر می‌شود.

بودجه اختصاص‌یافته به بنیان‌گذاران، یکی از اصلی‌ترین دلایل فورک شدن زی کش از زنجیره اصلی توسط پروژه‌ای با عنوان Zclassic محسوب می‌شود.

در ابتدا‌ روند توزیع پاداش شبکه زی کش به کندی آغاز شد. پاداش ۲۰٫۰۰۰ بلاک اول به صورت خطی و از ۰ تا ۱۲.۵ توکن ZEC استخراج شده در نظر گرفته شده بود. بدین صورت که پاداش بلاک اول به میزان صفر‌ و پاداش بلاک ۲۰٫۰۰۰ ام به میزان ۱۲.۵ توکن ZEC بود.

زمان ایجاد هر بلاک زی کش، ۱.۲۵ دقیقه است و در هر بلاک، ۶.۲۵ ZEC تولید می‌شود. مشابه با قاعده هاوینگ بیتکوین، پاداش بلاک‌ها هر ۴ سال یکبار نصف می‌شود. با اولین هاوینگ در سال ۲۰۲۰،‌ پاداش بلاک به ۳.۱۲۵ ZEC رسیده است.

به گزارش میهن بلاکچین قیمت زیکش در ۲۴ خرداد ۱۴۰۱، برابر با ۶۴.۵ دلار و ارزش بازار آن حدود ۸۲۵ میلیون دلار است؛ از این نظر در رتبه ۵۸ در بین تمام ارزهای دیجیتال قرار گرفته است. از ۲۱ میلیون زی کش،‌ تقریبا ۱۲.۵ میلیون از آن در گردش است. بالاترین قیمت ثبت شده برای ZCash مربوط به ۸ آیان ۱۳۹۵ و حدود ۳۲۰۰ دلار و پایین‌ترین قیمت مربوط به ۲۳ اسفند ۱۳۹۸ حدود ۲۰ دلار است.

کیف پول مناسب زیکش چیست؟

برای نگهداری رمزارز ZEC، کیف‌پول‌های سخت‌افزاری لجر و ترزور مناسب هستند. زیکش دارای یک کیف پول اختصاصی به نام ZCash Wallet هم هست. همچنین چندین کیف‌پول‌ نرم‌افزاری از جمله تراست والت، متامسک و اتمیک والت از زی کش پشتیبانی می‌‌کنند.

از کجا Zcash بخریم؟

از آن‌جایی که زی کش یکی از رمزارزهای قدیمی و معتبر است، در اکثر صرافی‌های متمرکز معتبر لیست شده است. برای خرید و فروش ارز دیجیتال ZEC می‌توان به بایننس، کوین‌بیس، گیت، هیوبی،‌ کوکوین، کراکن،‌ بیتفینکس، جمینی،‌ پولونیکس، بای‌بیت، LBANK و چندین صرافی و پلتفرم دیگر مراجعه کرد.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• ارز دیجیتال زی کش چیست؟
  زی کش یکی از پرایوسی کوین‌های قدیمی بازار است که سال ۲۰۱۶ راه‌اندازی شده است. این رمزارز،‌فورکی از بیت کوین بوده است.
• آینده زی کش چطور پیش‌بینی می‌شود؟
  زی کش در زمینه حفظ حریم خصوصی دستاوردهای زیادی داشته است و از تیم و بنیاد خوبی برخوردار است. آینده زی کش و توسعه بیشتر این رمزارز،‌وابستگی زیادی به دیدگاه‌های قانون‌گذاران خواهد داشت.
• تعداد نهایی ارز دیجیتال ZEC چقدر خواهد بود؟
  همانند بیتکوین، تعداد کل زی کش به ۲۱ میلیون واحد محدود شده است.

جمع‌بندی

ZCash یکی از پرایوسی‌های کوین‌های قدیمی و برجسته دنیای کریپتوکارنسی است. این پروژه اقدامات مفید و موثری در زمینه الگوریتم گواه اثبات دانش صفر انجام داده و گواه های اثبات zk-SNARKs و zk-STARKs انجام داده است؛ به نحوی که پروژه‌های دیگری همچون تریوم به دنبال همکاری با زیکش هستند. در این مقاله در رابطه با این که زی کش چیست و نحوه کار آن صحبت شد. همچنین اطلاعاتی از پروژه ZCash مثل تیم،‌ نقشه راه و سرمایه‌گذاران آن بررسی شد. در بخش پایانی نیز ارز دیجیتال ZEC به همراه قیمت، کیف پول و صراقی مناسب آن مورد بحث قرار گرفت. نظر شما در رابطه با زی کش چیست؟ آیا همچنان می‌تواند در بین ۱۰۰ ارز دیجیتال برتر قرار بگیرد؟