معرفی برترین تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس

ایده کلی متاورس (Metaverse‌) از نیل استفنسون (Neal Stephenson) در سال ۱۹۹۲ سرچشمه گرفت. رمان علمی تخیلی او به اسم Snow Crash تصویر دنیای آنلاینی را برای ما ترسیم می‌کرد که در بستر آن مردم می‌توانستند از آواتار‌های دیجیتال در راستای کاوش آن فضا و فرار از دنیای حقیقی استفاده کنند. چند دهه بعد‌، شرکت‌های تکنولوژی بزرگ روند ساخت نسخه مختص خود از متاورس آینده‌نگرانه را آغاز کردند. در این مقاله به بررسی ماهیت متاورس، دلیل حمایت شرکت‌های بزرگ و معرفی برترین تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس و نمونه‌های موفق این فضا

متاورس در حقیقت طرحی سه بعدی از یک دنیای دیجیتال است. این دنیای دیجیتال متشکل از فضاهای مجازی است که می‌توانید در آنها به واسطه آواتار (تصویر مجازی و کاراکتری که از خود می‌سازید) کاوش کنید. در بستر متاورس می‌توانید بازی کنید، برای خرید به فروشگاه بروید، با دوستانتان در یک کافی‌شاپ مجازی زمان بگذرانید و با همکارانتان در یک دفتر مجازی کار کنید خیلی کار‌های دیگر را به انجام برسانید. در حال حاضر چندین بازی ویدیویی و ابزار‌های کار اجتماعی، عوامل خاصی از متاورس را در اکوسیستم‌های خود پیاده‌سازی کرده‌اند.

پروژه‌های رمزارز مثل دیسنترالند (Decentraland) و سندباکس (Sandbox) هم‌اکنون دنیا‌های مجازی خود را دارند و در حال اجرا و مدیریت این فضا هستند. با وجود تمام این تفاسیر، ایده کلی متاورس به نسبت نوپا است و بسیاری از کاربردهای آن در دست توسعه است. شرکت‌هایی مثل فیسبوک (متا‌)، مایکروسافت و Nvidia نیز در حال ساخت نسخه اختصاصی خود از دنیای دیجیتال با بهره‌گیری از به روز‌ترین تکنولوژی مورد استفاده در متاورس هستند.

برای ارائه تجربه مجازی محض از متاورس‌، شرکت‌های تکنولوژی محور در حال همکاری کردن با یک دیگر به کمک تکنولوژی‌های به روز و کاربردی هستند تا توسعه دنیای سه بعدی را تسریع کنند. از جمله برترین تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس می‌توان به بلاک چین‌، واقعیت افزوده (AR‌) و واقعیت مجازی (VR‌)، بازسازی سه بعدی، هوش مصنوعی (AI‌) و اینترنت اشیا (IoT‌) اشاره کرد.

متاورس چیست؟

متاورس طرح اصلی یک دنیای دیجیتال سه بعدی آنلاین و متشکل از سرزمین‌ها و اشیا مختلف است. دنیایی را تصور کنید که در آن می‌توانید از راه دور کار کنید، به موزه‌های مجازی برای مشاهده جدیدترین آثار هنری مراجعه کنید یا به هواداران گروه راک محبوب خود در یک کنسرت مجازی ملحق شوید و تمامی این رویدادها از فضای راحت منزلتان قابل انجام است.

اکسی اینفینیتی (Axie Infinity‌)، سندباکس و دیسنترالند در راستای جنبه‌های مختلف متاورس فعالیت کرده‌اند تا چندین نمونه از عوامل شاخص این عرصه را برای دنیا‌های دیجیتال به ارمغان بیاورند. با وجود تمام این تفاسیر، متاورس هنوز در دست توسعه است. هنوز هیچ کس نمی‌داند که آیا در آینده تنها یک متاورس بزرگ و فراگیر وجود خواهد داشت یا چندین جهان دیجیتال تشکیل می‌شود که می‌توانیم بین آنها سفر کنیم.

با پیشرفت روند توسعه این ایده‌، انتظار می‌رود که این عرصه تا حدی فرای بازی‌های ویدیویی و پلتفرم‌های رسانه اجتماعی گسترش پیدا کند. کار از راه دور‌، حاکمیت غیرمتمرکز و هویت دیجیتال تنها چند نمونه از خصوصیت‌های پر پتانسیل تحت پوشش متاورس هستند. این زمینه قابلیت توسعه یافتن به بستری چند بعدی با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی و عینک‌های VR را نیز دارد. بنابراین، کاربران می‌توانند به صورت فیزیکی و واقعی در مکانی قدم بزنند و فضاهای سه‌بعدی را کشف و کاوش کنند.

جدیدترین پیشرفت‌ها در تکنولوژی مورد استفاده در متاورس

با تغییر نام فیسبوک به متا (Meta‌) در اکتبر سال ۲۰۲۱‌ (مهر ۱۴۰۰)، واژه متاورس به یک کلمه محبوب تبدیل شد و بر سر زبان‌ها افتاد. این غول شبکه اجتماعی برای تامین مالی فرایند تغییر برند خود منابع زیادی را به بخش جدیدی تحت عنوان Reality Labs تزریق و حداقل ۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ صرف این موضوع کرد. ایده اصلی این جنبش‌، توسعه دادن محتوا‌ و نرم‌افزار متاورس در کنار هدست‌های AR و VR است: زیرا مدیرعامل متا‌، مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg‌) معتقد است این عرصه به اندازه گوشی‌های هوشمند گسترش پیدا می‌کند.

همه‌گیری کرونا نیز موجب تسریع روند جذب علاقه و توجه افراد به حیطه توسعه متاورس‌ها شد. با توجه به جا افتادن فرهنگ دورکاری به واسطه شیوع این ویروس، شاهد افزایش میزان تقاضا در راستای ارتباط تعاملی بیشتر با سایر افراد بودیم. فضاهای مجازی سه‌بعدی که به همکاران یک شرکت اجازه می‌دهد در یک جلسه گرد هم بیایند، با هم تعامل همکاری داشته باشند، در حال افزایش هستند. Microsoft Mesh که در نوامبر ۲۰۲۱ عرضه شد یکی از نمونه‌های این عرصه است. این محصول دارای خصوصیت‌ها و فضا‌های مجهزی برای کاربران است که با استفاده از آواتار‌های خود ملاقات‌های از راه دور جذاب و سرگرم‌کننده داشته باشند.

برخی از بازی‌های آنلاین نیز در حال روی آوردن به دنیای دیجیتال هستند. بازی واقعیت افزوده Pokemon Go در دسته اولین بازی‌هایی جای داشت که به کاربران این امکان را می‌داد که با استفاده از گوشی هوشمند خود به شکار پوکمون‌های مجازی در دنیای واقعی بپردازند. شاید ایده بهره‌گیری از برترین تکنولوژی ها مثل واقعیت افزوده در متاورس نیز به واسطه این بازی تقویت شده باشد. فورتنایت (Fortnite‌) یکی دیگر از بازی‌های محبوبی است که محصولات خود را در دنیای دیجیتالش به فعالیت‌های متنوع دیگر گسترش داده است. این فعالیت‌های شامل میزبانی از رویدادها و کنسرت‌ها می‌شود.

جدا از مقوله رسانه اجتماعی و پلتفرم‌های گیمینگ‌، کمپانی‌های تکنولوژی‌محوری مثل Nvidia دریچه فرصت‌های نوینی به دنیا‌ی مجازی گشوده است. Nvidia Omniverse یک پلتفرم باز برای اتصال فضاهای سه‌بعدی به یک جهان واحد مشترک است که تعامل مجازی را میان مهندس‌ها‌، طراحان و سازندگان تسهیل کند. در حال حاضر نیز این محصول در میان صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، گروه BMW برای کاهش زمان تولید و بهبود کیفیت محصول در روند تولید هوشمند از Omniverse بهره می‌گیرد.

برترین تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس کدامند؟

شرکت‌های مختلف برای فراگیری بیشتر تجربه متاورس و تقویت روند توسعه دنیای سه‌بعدی از تکنولوژی‌های پیشرفته و برتر مانند بلاک چین‌، واقعیت افزوده (AR‌) و واقعیت مجازی (VR‌)، بازسازی سه‌بعدی‌، هوش مصنوعی (AI‌) و اینترنت اشیا (IoT‌) برای تقویت روند توسعه دنیای سه‌بعدی استفاده می‌کنند. در ادامه در مورد هر کدام توضیح خواهیم داد.

بلاک چین و رمزارز

تکنولوژی بلاک چین راهکاری غیرمتمرکز و شفاف برای اثبات مالکیت دیجیتال‌، ذخیره‌سازی دیجیتال‌‌، انتقال ارزش‌، حاکمیت‌، دسترسی و همکاری فراهم می‌کند. رمزارز‌ها نیز به عنوان نمونه دیگری از برترین تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس به کاربران اجازه می‌دهند میزان ارزش مورد نظر را در هنگام کار و همزمان با تعاملات اجتماعی در دنیای سه‌بعدی دیجیتال انتقال دهند.

به عنوان مثال‌، برای خرید سرزمین‌های دیجیتال در دیسنترالند می‌توان از رمزارز استفاده کرد. بازیکنان می‌توانند زمین‌های ۱۶ در ۱۶ متر را در قالب توکن‌های بی‌همتا یا NFT و به واسطه رمزارز MANA بومی این بازی خریداری کنند. با بهره گرفتن از تکنولوژی بلاک چین‌، حق مالکیت این سرزمین‌های مجازی قابل تعیین و ایمن‌سازی خواهد بود.

انتظار می‌رود که در آینده بتوانیم به رمزارز به عنوان یک عامل انگیزشی برای مردم ,کار در متاورس نگاه کنیم. با افزایش میزان دفتر‌های کاری آنلاین توسط شرکت‌های گوناگون برای کار از راه دور این امکان وجود دارد که شاهد عرضه کار‌های مرتبط با متاورس باشیم.

واقعیت افزوده (AR‌) و واقعیت مجازی (VR‌)

واقعیت افزوده و واقعیت مجازی تجربه بی‌نظیر و تعاملی از یک فضای سه‌بعدی را برای ما به ارمغان می‌آورند. این دو عامل در حقیقت به عنوان امتیاز‌های ورود ما به دنیای مجازی تلقی می‌شوند. اما تفاوت میان AR و VR چیست؟

واقعیت افزوده با استفاده از مولفه‌های بصری یا قابل دیدن فضای دیجیتال و کاراکتر‌های درون آن، دنیای حقیقی را شبیه‌سازی می‌کند. قابلیت دسترسی به آن نیز در مقایسه با واقعیت مجازی بیشتر بوده و قابل استفاده روی اکثر گوشی‌های هوشمند دستگاه‌های دیجیتال دارای دوربین است. کاربران می‌توانند با استفاده از برنامه‌های مبتنی بر AR محیط پیرامون خود را با خصوصیت‌های تعاملی و بصری دیجیتال مشاهده کنند و پیش از این نیز نمونه این شبیه‌سازی را در بازی Pokemon Go دیده‌ایم. هنگامی که بازیکنان دوربین گوشی خود را باز می‌کنند‌، می‌توانند پوکمون‌ها را در محیط حقیقی پیرامون خود مشاهده کنند.

واقعیت مجازی شیوه کارکرد متفاوتی دارد. درست شبیه به ایده کلی متاورس‌، VR نیز محیط مجازی تولید شده توسط کامپیوتر را برای ما به ارمغان می‌آورد. کاربران نیز می‌توانند با استفاده از هدست‌ها‌، دستکش‌ها و حسگر‌های واقعیت مجازی به کاوش در این دنیا بپردازند.

شیوه عملکرد AR و VR به عنوان نمونه‌هایی از برترین تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس نشان‌دهنده مدل اولیه جهان دیجیتال هستند. در حال حاضر، واقعیت مجازی دنیای دیجیتالی را می‌سازد که محتوای تخیلی و بصری را شامل می‌شود. با پیشرفت و تحول هرچه بیشتر این تکنولوژی‌، واقعیت مجازی می‌تواند تجربه بهره‌مند شدن از متاورس را به واسطه تجهیزات VR تا مرز‌های ورود شبیه‌سازی‌های فیزیکی به این عرصه پیش ببرد. به عنوان مثال در صورت دست یافتن به این مزیت، کاربران می‌توانند مردمان دیگری از سایر بخش‌های دنیا را احساس کنند، بشنوند و حتی با آنها تعامل داشته باشند. با توجه به شور و شوق فعلی حول محور دنیای دیجیتال این انتظار را داریم که در آینده نزدیک شرکت‌های بیشتری روی روند توسعه تجهیزات واقعیت افزوده و واقعیت مجازی سرمایه‌گذاری کنند.

هوش مصنوعی (AI‌)

در طول چند سال اخیر شاهد استفاده گسترده از هوش مصنوعی در ابعاد مختلفی از زندگی انسان‌ها بودیم. از جمله دستاورد‌های این عرصه به برنامه‌ریزی استراتژی مشاغل‌، تصمیم‌گیری‌ها‌، تشخیص چهره‌، محاسبه سریع‌تر و فراتر از اینها می‌توان اشاره کرد. متخصصان حوزه AI به تازگی در مورد امکان بهره‌گیری از هوش مصنوعی برای ساخت متاورس‌های بی‌نظیر مطالعه کرده‌اند.

هوش مصنوعی به عنوان یکی دیگر از برترین تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس این پتانسیل را دارد تا داده‌های زیادی را در کسری از ثانیه پردازش کند. الگوریتم‌های هوش مصنوعی به صورت ترکیب‌شده با تکنیک‌های فراگیری ماشین می‌توانند از رویدادهای تکراری گذشته و با در نظر گرفتن داده‌های تاریخی برای دست یافتن به خروجی‌ها و دیدگاه‌های منحصر به فرد یاد بگیرند.

لازم به ذکر است که درون متاورس می‌توانیم از هوش مصنوعی برای کاراکتر‌های غیر انسان (NPC‌) در روایت‌های مختلف استفاده کنیم. NPC‌ها در اکثر بازی‌ها وجود دارند و به عنوان بخشی از محیط بازی به حساب می‌آیند و برای واکنش نشان دادن و پاسخ‌دهی به اقدامات پلیر‌ها طراحی می‌شوند. با توجه به قابلیت‌های پردازشی هوش مصنوعی‌، NPC‌ها را می‌توان در فضاهای سه‌بعدی گوناگون قرار داد که مکالمه‌های روزمره بین کاربران را تسهیل کرد یا سایر اقدامات خاص را به انجام رساند. برخلاف یک کاربر انسان‌، یک کاراکتر هوش مصنوعی غیر انسان می‌واند به تنهایی اجرا شود و میلیون‌ها بازیکن به‌طور همزمان از آن استفاده کنند. آن می‌توان به چنیدن زبان مختلف به کار گرفته شود.

یکی دیگر از کاربردهای پرپتانسیل هوش مصنوعی در زمینه ساخت آواتار‌های متاورس است. موتور‌های AI قابل استفاده برای تجزیه‌وتحلیل تصاویر دو بعدی یا اسکن‌های سه‌بعدی برای ساخت آواتار‌هایی هستند که واقع‌گرایانه‌تر و دقیق‌تر به نظر می‌رسند. برای افزایش سطح پویایی این روند، می‌توان از هوش مصنوعی برای ساخت انواع احساسات و حالت‌های چهره‌، مدل مو‌، لباس‌ها و خصوصیت‌هایی برای ارتقا کیفیت انسان‌های دیجیتالی که می‌سازیم استفاده کرد.

بازسازی سه‌بعدی

با وجود اینکه این یک تکنولوژی نوین نیست اما کاربرد بازسازی 3D در طول شیوع ویروس کرونا به ویژه در صنعت املاک و مستغلات افزایش پیدا کرد؛ زیرا قرنطینه به افرادی که تمایل به خرید داشتند اجازه نمی‌داد به محل مورد نظر مراجعه کنند؛ بنابراین‌ برخی از آژانس‌های املاک به بازسازی یا همان تکنولوژی ماکت سه‌بعدی برای راه‌اندازی تورهای مجازی بازدید از املاک روی آوردند. شبیه به تصور ما از متاورس‌، خریداران می‌توانستند بدون حضور در ملک مورد نظر محیط آن ملک را بررسی کنند.

یکی از چالش‌های پیش روی متاورس‌، ساخت یک محیط دیجیتال به شبیه‌ترین شکل ممکن نسبت به دنیای واقعی است. با کمک بازسازی سه‌بعدی به عنوان نمونه‌ای از تکنولوژی مورد استفاده در متاورس، می‌توانیم فضاهای طبیعی گوناگون و واقع‌گرایانه‌ای را در دنیای دیجیتال بسازیم. از طریق دوربین‌های سه‌بعدی ویژه می‌توانیم با ارائه مدل‌های فوتورئالیستیک یا مدل‌های حقیقی تصویری از ساختمان‌ها، مکان‌های فیزیکی و اشیا دنیای خود را به صورت آنلاین به تصویر بکشیم. در ادامه این روند، داده‌های مربوط به محیط سه‌بعدی و عکاسی 4k HD به کامپیوتر‌ها انتقال پیدا می‌کنند تا یک نسخه شبیه‌سازی شده مجازی در راستای تجربه کاربری در متاورس تولید و پردازش شود. این شبیه‌سازی‌های مجازی از اشیا فیزیکی دنیا تحت عنوان دوقلو‌های دیجیتال نیز شناخته می‌شوند.

اینترنت اشیا (IoT‌)

طرح اینترنت اشیا برای اولین بار در سال ۱۹۹۹ معرفی شد. به بیان ساده‌، اینترنت اشیا سیستمی است که تمامی ماهیت‌های دنیای واقعی ما را دریافت کرده و با استفاده از حسگر‌ها و دستگاه‌های گوناگون آنها را به اینترنت متصل می‌کند. این دستگاه‌ها پس از اتصال به اینترنت از شناسه منحصر به فرد و قابلیت ارسال و دریافت اطلاعات به صورت خودکار برخوردار می‌شوند. امروزه‌ IoT در حال اتصال ترموستات‌ها‌، اسپیکر‌های صوتی‌، دستگاه‌های پزشکی و غیره به طیف گسترده‌ای از داده هستند.

یکی از کاربرد‌های اینترنت اشیا در متاورس در زمینه جمع‌آوری و ارائه داده از دنیای فیزیکی است. این امر موجب افزایش میزان دقت ارائه دیجیتال می‌شود. به عنوان مثال‌، فید‌های داده اینترنت اشیا می‌توانند شیوه عملکرد بعضی از اشیا متاورس را بر اساس شرایط فعلی آب و هوا و سایر موقعیت‌ها تغییر دهند.

پیاده‌سازی اینترنت اشیا می‌تواند به صورت یکپارچه دنیای سه‌بعدی را به تعداد بیشماری از دستگاه‌های واقعی متصل کند. این امر موجب فراهم شدن امکان ساخت شبیه‌سازی‌ها در زمان حقیقی در متاورس می‌شود. در راستای بهینه‌سازی بیشتر محیط متاورس نیز اینترنت اشیا می‌تواند از هوش مصنوعی و فراگیری ماشین استفاده کند تا داده‌هایی که جمع‌آوری می‌کند را مدیریت کند.

چالش‌های پیش روی متاورس

متاورس هنوز در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد. برخی از چالش‌های پیش روی این عرصه شامل احراز هویت و کنترل حریم خصوصی می‌شود. در دنیای واقعی‌، شناسایی یک فرد معمولا کار دشواری نیست. هنگامی که مردم مختلف دنیای دیجیتال را با آواتار‌های خود کاوش می‌کنند، شناسایی و اثبات هویت اشخاص دیگر کار دشواری است. به عنوان مثال‌، کاربران مخرب و حتی ربات‌ها می‌توانند با هویت فرد دیگری وارد متاورس شوند؛ در نتیجه این امر، می‌توانند سابقه آن افراد را خدشه‌دار کرده یا از سایر کاربران کلاهبرداری کنند.

یکی دیگر از چالش‌های پیش روی جهان دیجیتال حریم خصوصی است. متاورس به دستگاه‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده برای ارائه تجربه کاربری محض متکی است. این تکنولوژی‌ها که از قابلیت‌های دوربین و شاخصه‌های شناسایی منحصر به فرد استفاده می‌کنند، ممکن است در نهایت به افشای اطلاعات شخصی منجر شوند.

سخن پایانی

در این مقاله به معرفی برترین تکنولوژی های مورد استفاده در متاورس پرداختیم. با توجه به اینکه متاورس هنوز در دست توسعه قرار دارد‌، بسیاری از شرکت‌ها هم‌اکنون در حال کشف پتانسیل‌های آن هستند. در فضای رمزارز‌، Decentraland و The Sandbox از جمله پروژه‌های قابل توجه به حساب می‌آیند اما شرکت‌های بزرگی از جمله مایکروسافت‌، Nvidia و فیسبوک نیز به بهره‌گیری از انواع تکنولوژی مورد استفاده در متاورس در حال ورود به این عرصه هستند. با پیشرفت روزافزون تکنولوژی‌هایی مثل واقعیت افزوده‌، واقعیت مجازی و هوش مصنوعی‌، این امکان وجود دارد که شاهد پیدایش خصوصیت‌های جذاب نوینی در این دنیا‌های مجازی و بدون مرز باشیم.