پانزی بودن یا نبودن؛ مسأله این است!

اتهام رایجی که به بیت کوین نسبت داده می‌شود این است که یک طرح هرمی است. منتقدان ادعا می‌کنند برای آنکه دارندگان بیت کوین سود کسب کنند باید بیت کوین خود را با قیمت بالاتر به سایر افراد بفروشند. اما این ادعا اساسا اشتباه است.

تشریح طرح پانزی

طرح پانزی یک کلاهبرداری سرمایه گذاری است که سود کلان را با ریسک کم وعده می‌دهد. در طرح پانزی همانند طرح هرمی، سرمایه گذاران اولیه از ورود سرمایه گذاران جدید سود کسب می‌کنند. توقف ورود سرمایه گذاران باعث فروپاشی این طرح می‌شود.

بعضی از نمونه های طرح پانزی شامل پروژه ای است که توسط برنی مدوف و آلن استنفورد معرفی شد. این پروژه از شرکت های مالی به عنوان ظاهرسازی برای کلاهبرداری میلیاردی استفاده می‌کرد. طرح های پانزی قابل ذکر در حوزه ارزهای دیجیتال نیز شامل بیت کانکت، وان کوین و پلاس توکن می‌باشد.

منتقدانی نظیر نوریل روبینی بر این موضوع اصرار دارند که بیت کوین یک طرح پانزی است. وی مدعی است برای آنکه سرمایه گذاران اولیه از بیت کوین های ارزان خود سود کسب کنند باید حتما سرمایه گذاران جدید وارد این طرح کنند. منافع شخصی این سرمایه گذاران اولیه در تبلیغ بیت کوین و قانع کردن سایر افراد برای ورود به این فناوری می‌باشد.

با وجود تبلیغ کنندگان بیت کوین نظیر آنتونی پومپلیانو، به راحتی می‌توان متوجه شد که چرا افراد خارج از بیت کوین فکر می‌کنند وارد کردن افراد نادان جدید برای این حوزه ضروری است.

نظریه احمق تر از من

وارد کردن اتهام طرح هرمی به بیت کوین ارتباط مستقیمی با این باور دارد که موفقیت بیت کوین به نظریه احمق تر از من وابسته است. نظریه احمق تر از من برای دارایی هایی به کار برده می‌شود که قیمت گذاری به جای ارزش ذاتی دارایی، بر اساس انتظار غیرمنطقی سود با ورود افراد جدید به بازار انجام شود.

به طور ساده می‌توان گفت که احمق تر از من یا احمق های بزرگتر همان افرادی هستند که یک دارایی را می‌خرند زیرا معتقدند که می‌توانند آن را با سود بیشتر به فرد دیگری بفروشند، شخص بعدی نیز با سود بیشتر به احمق بعدی می‌فروشد و الی آخر تا زمانی که این حباب بترکد.

مثال هایی از دارایی هایی که به نظریه احمق تر از من متکی بودند عبارتند از عروسک های بینی بیبیز (Beanie Babes) در دهه ۱۹۹۰، فلزات گران بها نظیر طلا و سایر آیتم های کلکسیونی نظیر کریپتوکیتی ها.

مثال برجسته دیگری از این پدیده، حباب آلتکوین در سال ۲۰۱۷ می‌باشد. تیم های بدون توانایی و ناکارآمد واقع در کشورهایی که قانونگذاری منسجمی نداشتند توانستند صرفا با اضافه کردن اسامی بلاک چین یا توکنی کردن به ایده های دور از دسترس خود، از طریق ICO ها میلیون ها دلار سرمایه جذب کنند.

پس از آنکه شاهد سودهای ۱۰ برابر طی یک شب بودیم، احتکار کنندگان به جای آنکه به ارزیابی ارزش بالقوه این استارت آپ ها توجه کنند، به سمت عامل تبلیغاتی و هیجانی این کوین ها کشیده شدند.

آیا بیت کوین برای احمق ها می‌باشد؟

باید اذعان داشت که بخش عمده یا حتی اکثریت افراد، به این دلیل به بیت کوین وارد می‌شوند که انتظار دارند سود کسب کنند. احتکار بیت کوین یک عامل بسیار مهم در نوسان شدید قیمت این ارز دیجیتال می‌باشد.

هرچند برخلاف طرح هرمی، بیت کوین برای ماندگاری خود به سرمایه گذاران جدید نیاز ندارد. محقق ناشناس بیت کوین با اسم مستعار هاسو (Hasu) در این خصوص گفته است:

ارزش مورد انتظار طرح هرمی با پذیرش بیشتر ما کاهش می‌یابد. اما ارزش مورد انتظار شبکه ای نظیر پول با پذیرش بیشتر مردم، افزایش می‌یابد.

رشد تصاعدی شبکه ها

ایده موجود در شبکه ها این است که ارزش آنها با تعداد کاربرانشان به طور تصاعدی افزایش می‌یابد. این مفهوم در قانون متکالف تدوین شده است. این قانون بیان می‌کند که ارزش فناوری های ارتباطی نظیر اینترنت، شبکه های اجتماعی و بیت کوین با تعداد کاربران شبکه به توان ۲ رابطه مستقیمی دارد.

این اثرات می‌تواند چرخه های بازخورد مثبت ایجاد کند. با افزایش افرادی که به شبکه می‌پیوندند، اثر ارابه موسیقی ایجاد می‌شود. در این اثر، سرعت پذیرش کاربران با افزایش ارزش شبکه تشدید می‌شود.

اساسا مشخص است که بیت کوین از اثرات شبکه بهره می‌برد. مردم بیت کوین را بیشتر به عنوان یک ارز دیجیتال می‌شناسند و هرچه ارزشمندتر می‌شود شاهد پذیرش بیشتری خواهد بود. هرچه بیت کوین بیشتر معامله و نقد شود، مفیدتر نیز خواهد شد.

بیت کوین دارای ارزش واقعی است

تفاوت اصلی بین بیت کوین و سایر کالاها در خصوص “کالای شبکه” می‌باشد. برخلاف فلزات گران بها و آیتم های کلکسیونی، بیت کوین دارای کاربردهایی به شکل ذخیره ارزش و روش انجام تراکنش می‌باشد.

چارلی لی طی مصاحبه ای که با کریپتواسلیت داشته است مختصرا به مشکلاتی که بیت کوین حل می‌کند اشاره کرده است. او گفت:

امروزه اگر بخواهم مقدار پول بسیار زیادی به صورت بین المللی انتقال دهم باید از انتقال های بانکی استفاده کنم که ۲۰ الی ۳۵ دلار برای هر انتقال هزینه دارد و حدود نصف روز طول می‌کشد. برای انجام چنین انتقالی نیز باید از موانع مختلفی عبور کرد، زیرا این انتقال می‌تواند سانسور شود یا برگشت بخورد.

ده ها میلیارد دلار بیت کوین در هر ماه بر بستر شبکه بلاک چین انتقال می‌یابد. طی ۳ ماه اخیر، حجم معاملات ماهانه بیت کوین به طور میانگین ۲۳ میلیارد دلار بوده است.

برای مقایسه می‌توان گفت که میانیگن حجم معاملات ونمو (Venmo) در سه ماهه دوم سال ۲۰۱۹ در هر ماه ۸ میلیارد دلار بوده است. میانگین ماهانه حجم کل پرداخت های بین المللی پی‌پال نیز ۱۰ میلیارد دلار یعنی کمتر از نصف حجم معاملات بیت کوین بود. ارزش بازار پی‌پال حدود ۱۲۲ میلیارد دلار و ارزش بازار بیت کوین حدود ۱۸۵ میلیارد دلار می‌باشد. توجه داشته باشید که این مقایسه دلیل برتری هیچ کدام نیست و صرفا مقیاسی از عملکرد بیت کوین را نشان می‌دهد.

برخلاف پی‌پال، مردم کشورهایی با سیستم پولی نامطمئن نظیر ونزوئلا، آرژانتین و ترکیه می‌توانند از بیت کوین به عنوان ذخیره ارزش مقاوم در مقابل مصادره استفاده کنند. پی‌پال سابقه خوبی در خصوص نگهداری و به تاخیر انداختن سرمایه مشتریان و تسلیم شدن در برابر تقاضاهای دولت ها ندارد. اما بیت کوین اینگونه نیست.

هیچگاه برای پذیرش دیر نیست

هاسو افزود از آنجایی که بیت کوین از اثرات شبکه بهره می‌برد، هیچگاه برای خرید دیر نیست. برخلاف طرح هرمی که با پیوستن افراد، ارزش طرح برای سرمایه گذاران کاهش می‌یابد، برای کالای شبکه برعکس این شرایط وجود دارد.

هاسو گفت:

از آنجایی که بیت کوین با افزایش پذیرش ما مفیدتر می‌شود، خریداران حاشیه ای هیچگاه دست از پذیرش آن برنمی‌دارند.

هنگامی که به تاریخچه بیت کوین نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که اکثر سرمایه گذاران از خرید این ارز دیجیتال سود کسب کرده اند. این موضوع هنگام تحلیل میانگین قیمت خرید بیت کوین قابل مشاهده است.

امروزه میانگین قیمت پرداخت شده برای بیت کوین توسط سرمایه گذاران ۵۷۰۰ دلار می‌باشد، یعنی سرمایه گذاران به طور کل ۸۲ درصد در سرمایه گذاری های خود بر روی بیت کوین سود کرده اند.

محاسبه “ورودی و خروجی پول” براکت های قیمت را که کاربران می‌توانند کوین بخرند و اینکه آیا سرمایه گذاری سودآور بوده است یا خیر را مشخص می‌کند. اگر قیمت فعلی بازار بیشتر از میانگین قیمت باشد یعنی سرمایه گذاری سودآور بوده است.

در حال حاضر بخش عمده ای از سرمایه گذاری ها یعنی حدود ۸۰ درصد با قیمت فعلی سودآور بوده است.

پیش بینی پارابولیک یا ارزش فاندامنتال؟

هنگامی که انتظارات کوتاه مدت از رشد شبکه پیشی بگیرد منجر به از دست رفتن سرمایه افراد می‌شود. اخیرا این مورد را در جنون بازار در سال ۲۰۱۷ مشاهده کردیم که قیمت بیت کوین در ابتدای سال از هزار دلار به ۲۰ هزار دلار در انتهای سال رسید. اینجاست که نظریه احمق تر از من به کار برده می‌شود. هنگامی که ترس از دست دادن فرصت سرمایه گذاری یا همان فومو مردم را به سمت معاملات مارجین و استفاده بیش از حد از کارت های اعتباری بدون سپرده کشاند و سپس بازار به انتهای چرخه صعودی خود رسید.

اما از منظر فاندامنتال، هرچه بیت کوین قدمت بیشتری داشته باشد و مردم برای انجام تراکنش ها بیشتر از آن استفاده کنند، ارزشمندتر می‌شود.

برخلاف کالاها، زیرساخت بیت کوین به سرعت در حال بهبود است. روش های ذخیره سازی و ارسال بیت کوین بهبود خواهند یافت، معاملات با ارزهای سنتی بیشتر در دسترس قرار خواهد گرفت و به روزرسانی های لایه دوم نظیر شبکه لایتنینگ به مقیاس پذیری شبکه کمک خواهد کرد.

رد ادعای منتقدان

هاسو اذعان داشت اکنون وقت آن رسیده است که به این سوال پاسخ دهیم که آیا بیت کوین یک طرح پانزی است یا خیر؟ سرمایه گذاران کافی است از خودشان بپرسند که آیا سیستم بالغ بیت کوین اساسا مفید می‌باشد یا خیر.

اگر پاسخ شما مثبت است پس با پیوستن بیشتر مردم به بیت کوین، دیگر دلیلی وجود ندارد که منتظر فروپاشی این سیستم باشیم. بیت کوین به عنوان یک سیستم به تدریج ارزشمندتر خواهد شد و بنابراین هرچه مردم بیشتر بیت کوین را بپذیرند قیمت آن نیز بیشتر خواهد شد.

با نگاهی به چشم انداز وسیع تر می‌توان گفت که منحنی پذیرش بیت کوین در ابتدای مسیر قرار دارد. با افزایش ارزش شبکه بیت کوین، کاربردهای آن نیز مشهودتر خواهد شد.

بسیاری بر این عقیده می‌باشند که بهترین زمان خرید بیت کوین ۱۰ سال قبل بود، اما واقعیت این است که اکنون بهترین زمان پذیرش این فناوری می‌باشد.