با رشد پذیرش فناوری بلاکچین، ریسکهایی مانند حملات فرانترانینگ (Front-Running)، کلاهبرداریهای توکنی و آسیبپذیریهای بین زنجیرهای (Cross-Chain) نیز افزایش مییابد. پروتکلهای امنیتی بلاکچین در این زمینه بسیار حیاتی هستند و اطمینان حاصل میکنند که هر مرحله از یک تراکنش، از آغاز تا تأیید نهایی، بهطور کامل محافظت شود.
درک امنیت تراکنشهای سرتاسری (End to End) برای کاربران و توسعهدهندگان ضروری است تا از زیانها جلوگیری کرده و تعاملات ایمن و بدون دخالتی با شبکهها داشته باشند. این مقاله از میهن بلاکچین به بررسی بهترین پروتکلهای امنیتی که در سال ۲۰۲۴ تراکنشهای بلاکچینی را تضمین میکنند، میپردازد.
نکات کلیدی
➤ پروتکلهای امنیتی بلاکچین مانند امنیا (Omnia)، لیرزیرو (LayerZero)، پروتکل تعامل میان زنجیرهای چینلینک (Chainlink CCIP)، پروتکل ارتباط اینترچین کازموس (Cosmos IBC) و ورمهول (Wormhole) امنیت سرتاسری تراکنشها را تضمین میکنند و از دستکاری دادهها جلوگیری کرده و انتقالات ناتمام را به حداقل میرسانند.
➤ امنیت تراکنش سرتاسری تضمین میکند که هیچ نهاد غیرمجازی قادر به دخالت یا تغییر در یک تراکنش بلاکچینی نباشد.
➤ با وجود اهمیت پروتکلهای ذکر شده، بازرسیهای مداوم، بررسی قراردادهای هوشمند و رفتار هوشیارانه کاربران همگی برای مقابله با ریسکهای رو به رشد در شبکههای غیرمتمرکز ضروری هستند.
پنج پروتکل برتر بلاکچین
در خلاصهای کوتاه، تعدادی از پروتکلهای برتر امنیتی بلاکچین در سال ۲۰۲۴ شامل موارد زیر هستند:
- پروتکل امنیا – حفاظت در برابر حملات فرانترانینگ با استفاده از ممپولهای (Mempool) خصوصی
- لیرزیرو – رلههای (Relayer) خصوصی برای ارتباطات امن کراس چین
- CCIP چین لینک – اعتبارسنجی چندلایه برای انتقال توکنها
- ورم هول – نودهای محافظ برای ایمنی تراکنشهای کراس چین
- پروتکل کازموس هاب (IBC) – انتقالات امن داراییها با استفاده از الگوریتم اجماع تندرمینت (Tendermint)
در ادامه، هر یک از این پروتکلهای امنیتی بلاکچین را به تفصیل بررسی میکنیم.
۱. پروتکل امنیا: بهترین برای جلوگیری از اکسپلویتها
پروتکل امنیا اطمینان حاصل میکند که کاربران و توسعهدهندگان بلاکچین بهطور ایمن و خصوصی، بدون اینکه نیازی به ترس از حملات فرانترانینگ، کلاهبرداریهای توکنی یا تعاملات مخرب باشد، به شبکهها دسترسی پیدا کنند.
امنیا با محافظت از دادههای تراکنش از آغاز تا تکمیل، امنیت سرتاسری را فراهم میکند و هر عملیاتی در بلاکچین را بهصورت محرمانه نگه میدارد.
نحوه کارکرد
امنیا مانند یک تونل محافظ برای تراکنشهای بلاکچینی عمل میکند. هنگامی که کاربری از طریق اندپوینتهای (Endpoint) خصوصی RPC پروتکل امنیا با بلاکچین تعامل میکند، دادهها از دید عموم پنهان شده و از دسترسی مهاجمان محافظت میشوند. این ممپولهای خصوصی از حملات رباتها برای فرانترانینگ معاملات یا رهگیری اطلاعات حساس جلوگیری میکنند.
علاوه بر این، امنیا با تحلیل قراردادهای هوشمند و دادههای تراکنش به صورت لحظهای، توکنهای کلاهبرداری مانند توکنهای هانیپات (Honeypot) را شناسایی میکند.
در صورت شناسایی توکن مخرب، امنیا تراکنش را متوقف کرده و از امنیت وجوه کاربران اطمینان حاصل میکند. این امنیت چندلایه باعث میشود هر تراکنش بلاکچینی بهطور ایمن تکمیل شده و هیچگونه آسیبپذیری افشا نشود.
پروتکل امنیا مستقل از بلاکچین خاصی بوده و از مانیتورینگ مستمر تراکنشها و چندین شبکه مختلف پشتیبانی میکند که بالاترین سطح پوشش امنیتی ممکن را فراهم مینماید.
مزایا:
- جلوگیری از حملات فرانترانینگ: RPCهای خصوصی تراکنشها را از دید رباتها پنهان میکنند.
- مسدود کردن توکنهای کلاهبرداری: تشخیص هانیپاتها، از کاربران در برابر تعامل با توکنهای کلاهبرداری محافظت میکند.
- پشتیبانی چندزنجیرهای: در چندین بلاکچین مختلف فعالیت میکند و انعطافپذیری را فراهم میسازد.
معایب:
- ستاپ فنی: کاربران ممکن است برای درک RPCهای خصوصی و محافظتهای هانیپات به زمان نیاز داشته باشند.
- وابستگی به نودها: برای دسترسی بدون وقفه نیاز به مشارکت مداوم نودها دارد.
۲. لیرزیرو: بهترین در تراکنشهای امن کراس چین
لیرزیرو اطمینان میدهد تراکنشها بین بلاکچینهای مختلف بهطور ایمن و بدون دخالت تکمیل شوند. تراکنشهای کراسچین معمولاً ریسکهای جدیدی مانند فرانترانینگ و انتقالات ناتمام را به همراه دارند، اما لیرزیرو این آسیبپذیریها را با تأمین امنیت در هر بخش از تراکنش، از آغاز در یک بلاکچین تا تأیید در بلاکچین دیگر از بین میبرد.
نحوه کارکرد
لیرزیرو با استفاده از ترکیبی از نودهای فوق سبک (ULN)، اوراکلها (Oracle) و رلهها، سرعت و امنیت را حفظ میکند. این کار مانند ارسال یک بسته از طریق یک شبکه پیک مطمئن است که پیکها (رلهها) و اعتبارسنجها (اوراکلها) تأیید میکنند که بسته بدون هیچ دخالت خارجی به مقصد برسد.
نودهای فوق سبک تراکنشها را بدون نیاز به دادههای کامل بلاکچین اعتبارسنجی میکنند که این امر شبکه را سبک و سریع نگه میدارد و در عین حال امنیت را حفظ میکند.
رلهها دادههای تراکنش را بین بلاکچینها منتقل میکنند و در عین حال آن را از دید عموم مخفی نگه میدارند که باعث میشود هیچکس نتواند دادهها را رهگیری یا تراکنشها را دستکاری کند.
اوراکلها بهطور مستقل تراکنشها را در هر دو زنجیره مبدا و مقصد اعتبارسنجی کرده و در طی سواپ کراسچین یکپارچگی دادهها را حفظ میکنند.
لیرزیرو با جدا کردن نقشهای اعتبارسنجی و رله تضمین میکند نود یا رلهای که به خطر افتاده است نتواند کل تراکنش را مختل کرده و امنیت سرتاسری را در کل شبکه محافظت میکند.
در زمینه حفظ امنیت سرتاسری تراکنشها، رلههای خصوصی دادههای تراکنش را از دستکاری یا رهگیری محافظت میکنند، در حالی که نودهای فوق سبک اعتبارسنجی امن را تضمین مینمایند.
علاوه بر این، هر جزء شبکه بهصورت مستقل عمل میکند و در نتیجه خطر آسیبپذیری سیستم کاهش مییابد. همه اینها بهواسطه طراحی ماژولار مقاوم تحقق یافته است.
مزایا:
- کاهش فرانترانینگ: رلههای خصوصی تراکنشها را از ممپولهای عمومی دور نگه میدارند.
- اجرای سریع کراسچین: نودهای فوق سبک تراکنشها را بدون به خطر انداختن امنیت تسریع میکنند.
- اعتبارسنجی قابل اعتماد: اوراکلها از عدم دخالت در هر تراکنش اطمینان حاصل کرده و از داراییهای کاربران محافظت میکنند.
معایب:
- پیچیدگی در ستاپ: کاربران ممکن است در ابتدا معماری مربوط به رلهها و اوراکلها را دشوار ببینند.
- وابستگی به اعتبارسنجها: علیرغم غیرمتمرکز بودن، عملکرد لیرزیرو به اعتبارسنجها وابسته است.
۳. CCIP چینلینک: بهترین در ایمنسازی انتقال توکنها
پروتکل قابلیت تعامل بین زنجیرهای چینلینک (CCIP) راهی قابلاعتماد برای انتقال توکنها بین بلاکچینها ارائه میدهد و از خطاها یا دستکاری در این فرآیند جلوگیری میکند. با تأیید تراکنشها در چندین نقطه، CCIP اطمینان میدهد که هر انتقال از ابتدا تا انتها بهطور ایمن انجام شده و به یک ابزار ضروری برای عملیات ایمن کراسچینی تبدیل میشود.
نحوه کارکرد
CCIP مانند یک سیستم چکپوینت برای تراکنشهای بلاکچین عمل میکند. هنگام ارسال توکنها بین شبکهها، اوراکلها و اعتبارسنجها برای تأیید هر مرحله از فرآیند با هم همکاری میکنند.
تصور کنید که یک بسته را از طریق پست ارسال میکنید که هر اداره پست در مسیر آن را مهر میزند. از این طریق تضمین میشود که بسته قبل از رسیدن به مقصد دستکاری نشود.
برای مثال، اگر کاربری توکنها را از اتریوم به آوالانچ ارسال کند، CCIP دادههای تراکنش را در هر مرحله از طریق اوراکلها بررسی میکند. پس از تأیید، دادهها به اعتبارسنجهای شبکه دریافتکننده منتقل میشوند. اگر هر گونه ناهنجاری شناسایی شود، تراکنش فورا متوقف میشود و تنها انتقالهای تأیید شده موفق خواهند بود.
CCIP از اعتبارسنجی چند نقطهای (Multi Point Validation)، کانالهای ارتباطی خصوصی و مدیریت انعطافپذیر توکن برای انتقالهای ایمنتر و جلوگیری از خطاها استفاده میکند.
لازم به ذکر است CCIP از محدودیتهای نرخ خودکار (Automated Rate Limits) استفاده کرده و از اورلود (Overloading) سیستم با تعداد درخواستهای بالا یا مشکوک جلوگیری میکند.
مزایا:
- محافظت در برابر فرانترانینگ: تراکنشها را از دید عمومی خارج میکند تا از مداخله جلوگیری شود.
- انتقالهای ایمن توکن: تراکنشها را در چندین نقطه تأیید میکند تا از اشتباهات یا گم شدن جلوگیری کند.
- انعطافپذیری کراس چین: از شبکههای متعددی پشتیبانی میکند تا حرکت داراییها بهطور یکپارچه انجام شود.
معایب:
- منحنی فراگیری (Learning curve): ممکن است کاربران نیاز داشته باشند تا زمان بگذارند و انتقالهای برنامهریزی شده را درک کنند.
- وابستگی به اوراکلها: این فرآیند به کارکرد صحیح اعتبارسنجها و اوراکلها وابسته است.
۴. ورمهول: بهترین انتخاب با سیستم اعتبارسنجی نگهبان
ورمهول اطمینان میدهد داراییها و دادهها میتوانند بهطور ایمن بین چندین بلاکچین جابهجا شوند و خطرات مرتبط با تراکنشهای کراسچین را کاهش میدهد.
ورمهول با سیستم نود نگهبان، اطمینان میدهد هر تراکنش بهطور مستقل تأیید میشود و انتقالهای غیرمجاز یا دستکاری شده را مسدود کرده و امنیت تراکنش را از ابتدا تا انتها حفظ میکند.
نحوه کارکرد
ورمهول بهعنوان یک پل بین بلاکچینها عمل و انتقال داراییها را با کمک نودهای نگهبان تسهیل میکند. نودهای نگهبان را چکپوینتهای بزرگراه در نظر بگیرید، هر بار که یک وسیله نقلیه (تراکنش) از طریق آن عبور میکند، بررسی میشود تا اطمینان حاصل شود که با تمام استانداردهای ایمنی مطابقت دارد.
زمانی که یک تراکنش در یک بلاکچین آغاز میشود، نودهای نگهبان قبل از رسیدن به بلاکچین مقصد آن را تأیید میکنند. اگر هر گونه ناهنجاری شناسایی شود، تراکنش رد میشود و فقط انتقالهای معتبر پردازش میشوند. این امر اطمینان میدهد که امنیت تراکنش از ابتدا تا انتها حفظ میشود، حتی زمانی که داراییها یا دادهها بین شبکههای مختلف منتقل شوند.
ورمهول یکی از معدود پروتکلهای امنیت بلاکچین است که به طراحی پل غیرمتمرکز وابسته است. علاوه بر این، به ابزارهای بازیابی دارایی نیز دسترسی دارد.
مزایا
- اعتبارسنجی نگهبان: با بررسی هر مرحله بهطور مستقل، انتقالها را محافظت میکند.
- امنیت غیرمتمرکز: وابستگی به یک اعتبارسنج واحد را کاهش میدهد و از آسیبپذیریهای سیستمی جلوگیری میکند.
- مکانیسمهای بازیابی: ابزارهایی برای مدیریت تراکنشهای ناموفق یا متوقفشده فراهم میکند.
معایب
- خطرات آسیبپذیری پل: ورمهول مانند سایر پلهای کراسچین، در برابر روشهای حمله در حال تحول آسیبپذیر است.
- ستاپ پیچیده: کاربران ممکن است نیاز داشته باشند تا زمان بگذارند تا سیستم نود نگهبان را درک کنند.
در سال ۲۰۲۴، یک آسیبپذیری در عملیات ورمهول در بلاکچین آپتوس شناسایی شد که احتمال از دست رفتن ۵ میلیون دلار را بهدنبال داشت. خوشبختانه، شرکت امنیتی سرتیک (CertiK) این نقض فنی را قبل از اینکه مورد اکسپلویت قرار گیرد شناسایی کرد.
۵. کازموس هاب: بهترین در انتقال امن دارایی با استفاده از پروتکل IBC
کازموس هاب امکان تراکنشهای کراسچین امن را با استفاده از پروتکل ارتباط اینترچین (IBC) فراهم میکند. این پروتکل اطمینان میدهد داراییها و دادهها بهطور ایمن بین شبکههای متصل جابهجا شده و تمامیت آنها در طول تراکنش حفظ شود. کازموس خطر انتقالهای ناقص یا دستکاری شده را کاهش میدهد و اطمینان حاصل میکند هر مرحله از ارسال تا دریافت بهطور ایمن انجام شود.
نحوه کارکرد
پروتکل IBC مانند یک شبکه تحویل امن عمل میکند. زمانی که یک کاربر توکنها را از بلاکچینی به بلاکچین دیگر ارسال میکند، IBC اطمینان حاصل میکند که هر دو زنجیره انتقال را قبل از تکمیل تأیید کنند. آن را میتوان یک دستدادن دوطرفه در نظر گرفت: زنجیره ارسالکننده توکنها را قفل میکند و زنجیره دریافتکننده تنها زمانی معادل آنها را صادر خواهد کرد که اولین مرحله تأیید شود. اگر هر مشکلی در طول فرآیند پیش آید، تراکنش متوقف شده و از از دست رفتن داراییها جلوگیری میشود.
IBC همچنین از اجماع تندرمینت برای حفظ اعتماد و سازگاری بین بلاکچینها استفاده میکند و اطمینان حاصل میکند که تراکنشها بدون اینکه تأخیری یا دستکاری در آنها وجود داشته باشد، تأیید شوند.
اگر یک زنجیره در حین انتقال آفلاین شود، IBC اطمینان حاصل میکند که داراییها تا زمان بازیابی شبکه ایمن باقی بمانند.
مزایا
- جلوگیری از گمشدن دارایی: تأیید دوطرفه اطمینان میدهد که داراییها هرگز در حین انتقال گم نمیشوند.
- سریع و پایدار: اجماع تندرمینت اعتبارسنجی سریع را بدون به خطر انداختن امنیت فراهم میکند.
- مقاوم در برابر داونتایم: IBC میتواند اختلالات شبکه را مدیریت کند و داراییها را تا زمان بازیابی ایمن نگه دارد.
معایب
- هماهنگی شبکه: نیاز به هماهنگی بین چندین بلاکچین دارد که ممکن است پیچیدگیهایی را به همراه داشته باشد.
- پذیرش محدود: برخی از شبکهها هنوز در حال یکپارچهسازی IBC هستند که محدودیتهایی در موارد استفاده فعلی آن دارد.
کازموس هاب مدل امنیت کراسچین ۲.۰ (ICS 2.0) را معرفی کرده است که بهطور قابل توجهی امنیت تراکنشهای کراسچین را افزایش میدهد. این مدل جدید به اعتبارسنجها این امکان را میدهد تا انتخاب کنند کدام زنجیرههای مصرفی را ایمنسازی کنند و کارایی را در حین حفظ امنیت بهبود بخشد.
امنیت تراکنش سرتاسری چیست؟
امنیت تراکنش سرتاسری اطمینان میدهد هر تراکنش، از آغاز تا پایان، از خطراتی مانند دستکاری، فرانترانینگ یا اجرای ناقص محافظت شود.
به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۴، یونیسواپ با حملات فرانترانینگ مداوم مواجه شد و رباتهای حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV) با اجرای حملات ساندویچی (Sandwich Attack) با قرار دادن تراکنشها قبل و بعد از معاملات معتبر سود کسب میکردند. این رباتها با اکسپلویت از تغییرات قیمت ناشی از معاملات کاربران بیخبر، بهدنبال سود بودند.
این مفهوم تضمین میکند هیچ نهاد غیرمجاز ینتواند در یک تراکنش مداخله کرده یا آن را تغییر دهد و به کاربران اطمینان میدهد داراییها یا دادههای آنها در مسیر منتقل شدن به مقصد اصلی خود دستکاری نخواهند شد.
بدون امنیت سرتاسری مناسب، تراکنشهای بلاکچین در معرض خطراتی مانند فرانترانینگ، فیشینگ یا انتقالهای ناقص قرار میگیرند.
حتی در سال ۲۰۲۴، یک حمله فیشینگ مرتبط رخ داد که در آن کمپینی، ارائهدهندگان نقدینگی (LP) در یونیسواپ نسخه ۳ را هدف قرار داد و بیش از ۴.۷ میلیون دلار اتریوم سرقت کرد. مهاجمان توکنهای مخرب را به کاربران بهعنوان ایردراپهای قانونی ارسال کرده و آنها را فریب دادند تا با رابطهای جعلی تعامل داشته باشند و در نهایت کیفپولهایشان را از این طریق خالی کردند.
پروتکلهای امنیتی بلاکچین تضمین میکنند وجوه کاربران ایمن بمانند، تعاملات با قراردادهای هوشمند قابل اعتماد باشند و دادهها در طول مسیر دستکاری و افشا نشوند.
سخن پایانی
پروتکلهای امنیتی بلاکچین گامی حیاتی در جهت تراکنشهای ایمن هستند. با این حال، بهتنهایی ممکن است کافی نباشند. در حالی که این پروتکلها با جلوگیری از دستکاری و تأیید دادهها امنیت سرتاسری را فراهم میکنند، به دلیل تهدیدات در حال تغییر و تحول، نیازمند بهروزرسانیهای مداوم هستند.
یک رویکرد چندلایه، شامل آگاهی کاربران، آدیتها (Audit) و اقدامات حفاظتی اضافی، امنیت و اعتماد بیشتری را در شبکههای غیرمتمرکز تضمین میکند.
سوالات متداول (FAQ)
پروتکلهای امنیتی بلاکچین چگونه امنیت تراکنشها را از ابتدا تا انتها تضمین میکنند؟
پروتکلهای امنیتی بلاکچین تراکنشها را با اعتبارسنجی هر مرحله از آغاز تا تأیید نهایی محافظت میکنند. این پروتکلها از اکسپلویتهایی مانند «فرانت رانینگ»، کلاهبرداریهای توکنی و انتقالات ناقص جلوگیری کرده و اطمینان میدهند کاربران میتوانند بدون دخالتهای خارجی، به تراکنشهای خود در شبکههای مختلف اعتماد کنند.
آیا پروتکلهای امنیتی بلاکچین به تنهایی برای محافظت از تراکنشها کافی هستند؟
پروتکلهای امنیتی ضروری هستند، اما تنها یک بخش از مجموعه تدابیر حفاظتی محسوب میشوند. برای ایجاد حفاظت کامل، یک رویکرد چندلایه، از جمله بررسیهای امنیتی، بازبینی قراردادهای هوشمند و دقت کاربران لازم است تا با تهدیدات در حال تحول مقابله شود.
کدام پروتکلهای بلاکچین در سال ۲۰۲۴ امنیت قابل اعتمادی برای تراکنشهای سرتاسری فراهم میکنند؟
پروتکلهایی مانند لیرزیرو (LayerZero)، چینلینک سیسیآیپی (Chainlink CCIP)، کازموس آیبیسی (Cosmos IBC)، ورمهول (Wormhole) و امنیا (Omnia) به دلیل تمرکز بر ارتباطات امن کراس چین، اعتبارسنجی تراکنشها و نظارت لحظهای، برجسته هستند و از تراکنشها در اکوسیستمهای غیرمتمرکز محافظت میکنند.