وب هاستینگ غیرمتمرکز (Decentralized Web Hosting) روشی برای توسعه اینترنت آزاد و دموکراتیک است که نگرانی‌های امنیتی و حریم خصوصی موجود در هاستینگ متمرکز را ندارد و در آن کاربران کنترل بیشتری روی داده‌های خود دارند. افزایش علاقه کاربران به تکنولوژی بلاک چین، توسعه زیرساخت‌های غیرمتمرکز، افزایش پذیرش شبکه‌های همتابههمتا، افزایش تقاضا برای حریم خصوصی و امنیت و ظهور پلتفرم‌های شبکه اجتماعی غیرمتمرکز، از جمله عواملی هستند که در روند و آینده میزبانی وب غیرمتمرکز اثر دارند. اما میزبانی وب غیرمتمرکز دقیقا چیست و چه مزیت‌هایی برای کاربران و صاحبان وبسایتها دارد؟ در این مقاله از میهن بلاکچین، نحوه میزبانی یک وبسایت غیرمتمرکز را یاد می‌گیریم و با مزیتهای هاستینگ غیرمتمرکز آشنا می‌شویم.
نکات مهم مطلب:
⭕ در وب هاستینگ غیرمتمرکز فایل‌ها به جای ذخیره‌شدن در یک سرور مرکزی در شبکه‌ای در نودهای توزیعشده ذخیره میشوند.
⭕ میزبانی وب غیرمتمرکز ضد سانسور است و از امنیت بیشتری برخوردار است.
⭕ هاستینگ سنتی نسبت به میزبانی غیرمتمرکز هزینه زیادی دارد. چون هزینه تهیه زیرساخت سرور و نگهداری از آن زیاد است.
⭕ راه‌اندازی و به‌روز نگهداشتن وبسایت‌های غیرمتمرکز ممکن است نسبت به سرویس‌های هاست معمولی سخت‌تر باشد.
⭕ در وب هاستینگ غیرمتمرکز وبسایت بین چندین نود توزیع می‌شود و ریسک نقطه تکی شکست یا تک نقطه خرابی به حداقل می‌رسد.
وب هاستینگ یا میزبانی وب غیرمتمرکز چیست؟
در راه‌اندازی یک شبکه استاندارد، میزبانی وبسایتها توسط یک سرور وب انجام می‌شود و این سرور فایلهای وبسایتها را به کلاینت‌های خود توزیع می‌کند. این به سازمان‌های بزرگ و دولت‌ها امکان می‌دهد که درمورد محتوا تصمیم بگیرند و آزادی ارائه‌شده توسط اینترنت را از کاربران می‌گیرد. این مسئله باعث پیدایش هاستینگ غیرمتمرکز یا میزبانی وب غیرمتمرکز (Decentralized web hosting) شد. میزبانی وب غیرمتمرکز رویکرد جدیدی در میزبانی وبسایت است که در آن فایلهای وبسایتها به جای ذخیره شدن در یک سرور مرکزی، در نودها یا کامپیوترهای مختلف ذخیره میشوند. این امر زمینه را برای پیدایش اینترنت غیرمتمرکز فراهم می‌کند.
میزبانی وب غیرمتمرکز ضد سانسور است و از امنیت بیشتری برخوردار است و Redundancy (تکرر اطلاعات) را افزایش می‌دهد. در وب هاستینگ غیرمتمرکز از تکنولوژی بلاک چین، شبکه‌های همتابههمتا و سایر سیستم‌های توزیعشده استفاده می‌شود تا فایلهای وبسایت در هر شرایطی، حتی در صورت قطعی شبکه در دسترس باشند. کسانی که نگرانی‌هایی درباره سانسور، حریم خصوصی و متمرکز بودن زیرساخت وب هاستینگ دارند، به بحث میزبانی وب غیرمتمرکز علاقه زیادی پیدا کرده‌اند.
بحث هاستینگ غیرمتمرکز یا همان وب ۳ اهمیت زیادی دارد. چون یک تغییر اساسی در نحوه میزبانی وبسایتها و اپلیکیشن‌های وب ایجاد خواهد کرد. وب هاستینگ سنتی نقطه‌ضعف‌های مختلفی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به احتمال از کار افتادگی، آسیب‌پذیری‌های امنیتی و خطر سانسور یا کنترل توسط واسطه‌های شخص ثالث اشاره کرد.
ضمنا میزبانی نسل سوم وب مدل‌های جدیدی برای تجارت‌ها و نحوه کسب درآمد نیز ارائه می‌دهد، مثل پرداخت‌های خرد (Micropayments) و شبکه‌های غیرمتمرکز توزیع محتوا که امنیت و تاب‌آوری بیشتری دارند و ضد سانسور هستند.
چگونه یک وبسایت غیرمتمرکز را میزبانی کنیم؟
در هاستینگ یک وبسایت غیرمتمرکز، برای ساخت و توزیع فایلهای وبسایت در شبکه‌ای از نودها به تکنولوژی وب ۳ و ابزارهای مختلف نیاز است. در این قسمت، نحوه کار میزبانی وب ۳ را توضیح می‌دهیم.
ساخت فایلهای وبسایت
اول برای ساخت فایلهای وبسایت از فناوری وب ۳ و ابزارهای آن استفاده کنید. می‌توانید از سیستم‌هایی مثل Swarm (یک سیستم ذخیره‌سازی توزیعشده بر بستر بلاک چین اتریوم) یا پروتکل ذخیره‌سازی و اشتراک داده IPFS استفاده کنید.
انتخاب نام دامنه
پس از ساخت فایلهای وبسایت، یک نام دامنه برای وبسایت خود انتخاب کنید. برای ثبت یک نام دامنه در بلاک چین می‌توانید از سیستم‌های دامنه بلاکچینی مثل سرویس نام اتریوم (ENS) استفاده کنید.
ذخیره‌سازی فایل‌ها در شبکه
قدم بعدی، ذخیره‌سازی فایلهای وبسایت در شبکه است. برای این کار می‌توانید از IPFS یا Swarm استفاده کنید. فایل‌ها باید به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم شده و در سراسر شبکه توزیع شوند. ذخیره‌سازی فایل‌ها در جاهای مختلف امنیت و تاب‌آوری آن‌ها را افزایش می‌دهد.
نام دامنه را با فایلهای وبسایت مرتبط کنید
پس از ذخیره‌سازی فایل‌ها در شبکه، باید نام دامنه را با آن‌ها مرتبط کنید. برای این کار باید یک فهرست سیستم نام دامنه (DNS) ایجاد کنید که نام دامنه را به محل فایلهای وبسایت در شبکه پیوند دهد.
آزمایش وبسایت
پس از مرتبط‌سازی نام دامنه و فایلهای وبسایت، باید سایت را آزمایش کنید و مطمئن شوید که همه چیز طبق برنامه عمل می‌کند. از طریق مرورگرهای وب ۳ مثل بریو (Brave) به وبسایت وارد شوید.
OpenBazaar نمونه معروفی از وبسایت غیرمتمرکز است. OpenBazaar یک پلتفرم تجاری غیرمتمرکز است که امکان معامله مستقیم کالاها و سرویس‌ها بین کاربران را فراهم می‌کند. این پلتفرم برای تراکنش‌ها از بلاک چین بیت کوین و برای ذخیره‌سازی و اشتراکگذاری داده‌ها از IPFS استفاده می‌کند.
وبسایت غیرمتمرکز چگونه کار می‌کند؟
نحوه کار یک وبسایت غیرمتمرکز که به آن وبسایت وب ۳ نیز گفته می‌شود، با وبسایت‌های سنتی که در سرورهای متمرکز میزبانی میشوند، متفاوت است. نحوه کار وبسایت غیرمتمرکز به‌صورت زیر است:
- ساخت وبسایت: کاربر با استفاده از فناوری و ابزارهای وب ۳ مثل سالیدیتی، IPFS و Swarm، وبسایت خود را می‌سازد. فایلهای وبسایت به بخش‌های کوچک تقسیم شده و در گره یا نودهای مختلف شبکه نگهداری میشوند.
- دسترسی به وبسایت: کاربر برای دسترسی به وبسایت از مرورگرهای نسل سوم وب مثل بریو استفاده می‌کند. در صورت نیاز به بازیابی فایلهای صفحه وب، مرورگر آن‌ها را از شبکه درخواست می‌کند.
- بازیابی فایل‌ها: نودهای شبکه باهم همکاری می‌کنند تا فایلهای وبسایت را پیدا کرده و به مرورگر کاربر ارسال کنند. در این فرایند هیچ تاخیری ایجاد نمی‌شود چون فایل‌ها در چند جای مختلف نگهداری میشوند و نیازی به انتظار برای دریافت پاسخ از سرور متمرکز نیست. در نتیجه این فرایند سریع‌تر و کارآمدتر است.
- قراردادهای هوشمند: برای مدیریت تعاملات کاربران، وبسایت ممکن است از قرارداد هوشمند استفاده کند. قراردادهای هوشمند برنامه‌های کامپیوتری خودکاری هستند که در بلاک چین اجرا میشوند. پرداخت‌ها، رای‌دهی و ذخیره‌سازی داده‌ها، نمونه‌هایی از عملیاتی هستند که با قراردادهای هوشمند اتوماتیک میشوند.
- تحویل محتوا: محتوای وبسایت، بدون استفاده از واسطه یا سرورهای متمرکز به‌صورت مستقیم به مرورگر کاربر ارسال می‌شود. این باعث می‌شود که ریسک نشت اطلاعات و هک به حداقل برسد چون داده‌های کاربر در یک سرور واحد نگهداری نمی‌شود.
مزیتهای میزبانی وب غیرمتمرکز
میزبانی وب غیرمتمرکز در مقایسه با میزبانی متمرکز سنتی مزیتهای مختلفی دارد؛ امنیت بیشتر، هزینه کمتر، حریم خصوصی و کنترل بیشتر. در هاستینگ غیرمتمرکز، کاربران و صاحبان وبسایت از امنیت بیشتری برخوردارند. فایلهای وبسایت در نودهای شبکه پخش میشوند و در نتیجه نسبت به سرورهای متمرکز، در برابر هک و قطع‌شدن سرور مقاوم‌تر هستند. از آنجایی که هیچ نقطه ضعفی در میزبانی غیرمتمرکز وجود ندارد، احتمال نشت داده‌ها و سایر ریسک‌های امنیتی به حداقل می‌رسد.
میزبانی سنتی نسبت به میزبانی غیرمتمرکز هزینه زیادی دارد. چون هزینه تهیه زیرساخت سرور و نگهداری از آن زیاد است. اشخاص و شرکت‌های کوچکی که می‌خواهند با هزینه کم یک وبسایت هاست کنند، میزبانی غیرمتمرکز گزینه مناسبی برای آن‌ها خواهد بود.
علاوه بر این‌ها، وب هاستینگ غیرمتمرکز به کاربران و صاحبان وبسایت کنترل و حریم خصوصی بیشتری می‌دهد. یعنی از آنجایی که هیچ نهادی شبکه را اداره نمی‌کند، کاربران می‌توانند داده‌های خود را کنترل کنند و درباره نحوه اشتراکگذاری و استفاده از داده‌های خود تصمیم بگیرند. این قابلیت از عملیاتی مثل استخراج داده (Data mining) که باعث نقض حریم خصوصی می‌شود، جلوگیری می‌کند. استخراج داده یعنی کشف الگو‌ها و مفاهیم از مجموعه‌های بزرگ داده با استفاده از یادگیری ماشینی و روش‌های آماری.
چالش‌ها و مشکلات میزبانی وب غیرمتمرکز
وب هاستینگ غیرمتمرکز مزیتهای زیادی دارد اما قبل از هرگونه تصمیمگیری، مهم است که چالش‌های فنی، زیرساختی و قانونی آن را نیز بررسی کنیم.
میزبانی غیرمتمرکز مستلزم سطح کافی از دانش فنی است که شاید بسیاری از صاحبان وبسایت آن را نداشته باشند. راه‌اندازی و به‌روز نگهداشتن وبسایت‌های غیرمتمرکز ممکن است نسبت به سرویس‌های هاست معمولی سخت‌تر باشد.
علاوه بر این، در هاستینگ وب ۳ فایلهای وبسایت در نودهای شبکه ذخیره‌سازی میشوند، اما ظرفیت و عملکرد این نودها ممکن است محدود باشد. این محدودیت‌ها می‌تواند به کندی وبسایت و کاهش مقیاس‌پذیری منجر شود.
میزبانی غیرمتمرکز یک فناوری جدید و نوظهور است، بنابراین اجماع قابل‌توجهی در پروتکل‌ها وجود ندارد و هنوز روش‌های مناسبی برای آن معرفی نشده است. بنابراین ممکن است صاحبان وبسایت در انتخاب سرویس میزبانی وب غیرمتمرکز مناسب برای نیازهای خود، دچار مشکل شوند.
مباحث قانونی و نظارتی مربوط به صاحبان وبسایت و شرکت‌های ارائه‌دهنده هاستینگ غیرمتمرکز هنوز در حال توسعه است و این می‌تواند باعث ایجاد شک و تردید بین کاربران شود. قبل از تصمیمگیری و انتخاب یک دامنه وب غیرمتمرکز، بسیار مهم است که مسائل مربوط به مسئولیت‌پذیری، امنیت داده‌ها و سایر مسائل قانون‌گذاری در نظر گرفته شود.
مقایسه وب هاستینگ غیرمتمرکز و متمرکز
میزبانی وب متمرکز و غیرمتمرکز دو رویکرد متفاوت در هاستینگ وبسایت هستند. مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع هاستینگ را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
ویژگی‌ها وب هاستینگ متمرکز وب هاستینگ غیرمتمرکز کنترل مالک وبسایت کنترل کمی بر سرور و زیرساخت دارد. مالک وبسایت کنترل بیشتری بر سرور و زیرساخت دارد. مالکیت شرکت ارائه‌دهنده هاستینگ مالک زیرساخت است. زیرساخت بین مشارکت‌کنندگان شبکه توزیع می‌شود. نقطهٔ تکی شکست یا تک نقطه خرابی
(Single point of failure)بر یک سرور واحد متکی است که در صورت از کار افتادن، باعث ایجاد نقطه تکی شکست می‌شود. وبسایت بین چندین نود توزیع می‌شود و ریسک نقطه تکی شکست به حداقل می‌رسد. امنیت در برابر هک و نشت داده آسیب‌پذیر است. به‌دلیل استفاده از رمزنگاری و توزیع داده، امنیت بیشتری دارد. هزینه نسبت به وب هاستینگ غیرمتمرکز هزینه مناسب‌تری دارد. به‌دلیل نیاز به زیرساخت خاص و تخصص فنی، پرهزینه است. مقیاس‌پذیری میزان مقیاس‌پذیری را به‌راحتی می‌توان تغییر داد. برای افزایش مقیاس‌پذیری به ساختارهای پیچیده نیاز دارد.
به‌طور خلاصه، میزبانی غیرمتمرکز برای وبسایت‌های بزرگی که نیازمند امنیت بالا و مقیاس‌پذیری بیشتری هستند، مناسب‌تر است. اما برای وبسایت‌های کوچک تا متوسط که نیازی به کنترل یا حفاظت سطح بالا ندارند، میزبانی متمرکز گزینه بهتری است.
پرسش و پاسخ (FAQ)
- وب هاستینگ غیرمتمرکز چیست؟
در هاستینگ غیرمتمرکز یا میزبانی وب غیرمتمرکز (Decentralized web hosting) فایلهای وبسایتها به جای ذخیره شدن در یک سرور مرکزی، در نودها یا کامپیوترهای توزیعشده و غیرمتمرکز ذخیره میشوند.
- مزایای هاستینگ غیرمتمرکز چیست؟
کنترل بیشتر مالک وبسایت، کاهش احتمال وقوع خطای تک نقطه خرابی (Single Point of failure)، امنیت و آزادی عمل بیشتر از مزیتهای میزبانی وب غیرمتمرکز است.
جمع‌بندی
وب هاستینگ یا میزبانی وب غیرمتمرکز روش جدیدی برای میزبانی وبسایت است که از فناوری و ابزارهای وب ۳ استفاده می‌کند. میزبانی غیرمتمرکز با میزبانی متمرکز سنتی متفاوت است و مزایای زیادی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به امنیت بیشتر، حریم‌خصوصی بهتر و هزینه کمتر اشاره کرد. همزمان با رشد دنیای تکنولوژی و اینترنت، در آینده نزدیک شاهد رشد و افزایش محبوبیت میزبانی غیرمتمرکز خواهیم بود. چون این روش به کاربران امکان می‌دهد که بر داده‌ها و محتوای خود کنترل داشته باشند و درباره اطلاعات خود تصمیم بگیرند. در مقاله فوق میزبانی وب غیرمتمرکز و مزیتهای آن را بررسی کردیم. نظر شما درباره این فناوری و آینده آن چیست؟ لطفا دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید.
