تجمیع (Consolidation) یا مدیریت UTXO چیست؟ کاهش کارمزد تراکنش در بیت کوین

اگر تراکنش‌های ورودی زیادی دارید، می‌توانید با مدیریت UTXO یا یکپارچه‌سازی آن‌ها، هزینه‌های بالای کارمزد‌ها را کاهش دهید.

زمان‌هایی که کارمزد تراکنش در بیت کوین بالا است، صرفه‌جویی در هزینه اهمیت زیادی پیدا می‌کند. در این مقاله بررسی خواهیم کرد که کارمزد تراکنش‌های بیت کوین چگونه محاسبه می‌شود و چطور می‌توان با کانسولیدیشن (Consolidation)‌ – تجمیع یا یکپارچه‌سازی – به نفع خود استفاده کرد؟ ابتدا کمی در مورد UTXO یا خروجی‌های خرج نشده تراکنش توضیح می‌دهیم.

خروجی خرج نشده تراکنش در بیت کوین یا UTXO چیست؟

بیت کوین از مدل UTXO برای ردیابی تعداد کوین‌های متعلق به فردی خاص استفاده می‌کند. در واقع موجودی هر کیف پول، مجموع ارزش تمام UTXOهای موجود در آن است. ما در مقاله‌ای مفصل‌تر به مفهوم UTXO (خروجی تراکنش خرج‌نشده) و نحوه عملکرد آن پرداخته‌ایم و در اینجا به مروری کلی بسنده می‌کنیم:

تراکنش‌های بیت کوین مشابه تراکنش‌های نقدی عمل می‌کنند؛ همانطور که شما سکه یا اسکناس با ارزهای مختلف را برای پرداخت کالا یا خدماتی تحویل می‌دهید و پول خرد دریافت می‌کنید، ورودی‌های تراکنش را نیز می‌توان به عنوان اسکناس‌هایی که تحویل می‌دهید در نظر گرفت و پول خرد و مبلغ پرداختی نیز خروجی‌های تراکنش هستند.

خروجی خرج نشده تراکنش (Unspent Transaction Output)، به مقدار ارز دیجیتال باقی‌مانده، پس از انجام یک تراکنش در بلاکچین اشاره دارد که درواقع همان خروجی تراکنشی است که هنوز به عنوان ورودی در تراکنشی دیگر استفاده نشده است. از آنجایی که بیت کوین واحدهای استاندارد مانند اسکناس (مثلاً اسکناس‌های ۱ یا ۵۰ دلاری) ندارد، ارزش هر خروجی تراکنش می‌تواند بسیار بالا یا پایین باشد. درست مانند اسکناس، اگر فقط یک اسکناس ۵۰ یورویی و یک اسکناس ۲۰ یورویی در کیف پول خود داشته باشید، اما نیاز به پرداخت ۶۰ یورو داشته باشید، ۱۰ یورو به عنوان پول خرد دریافت می‌کنید. این یعنی که با هر تراکنشی که دریافت می‌کنید، یک UTXO منحصربه‌فرد خواهید داشت؛ یک خروجی تراکنش خرج‌نشده. پس UTXO اسکناسی است که هنوز آن را خرج نکرده‌اید.

هر UTXO، ارزش ثابتی دارد، به آدرس بیت کوین متصل است و با شناسه تراکنشی که آن UTXO را ایجاد کرده، شناسایی می‌شود. (البته این گزاره تنها برای ساده‌سازی است و از نظر فنی، آدرس مستقیماً بخشی از UTXO نیست.)

ردیابی UTXOها چگونه انجام می‌شود؟

ردیابی UTXOها (خروجی‌های خرج‌نشده تراکنش‌ها) در بیت کوین به فرایندی اشاره دارد که در آن وضعیت هر خروجی تراکنش نگهداری و پیگیری می‌شود تا مشخص شود که آیا خرج شده یا همچنان قابل استفاده است.

• هر تراکنش بیت‌کوین ورودی‌ها و خروجی‌هایی دارد؛ ورودی‌ها به خروجی‌های خرج‌نشده از تراکنش‌های قبلی (UTXOها) اشاره داشته و خروجی‌ها هم شامل آدرس‌هایی هستند که بیت کوین‌ها به آن‌ها ارسال می‌شوند.
• زمانی که تراکنش جدیدی در بلاکچین ثبت می‌شود، وضعیت UTXOها هم به‌روزرسانی می‌شود. UTXOهای استفاده شده در ورودی‌های تراکنش جدید با‌عنوان خرج‌شده علامت‌گذاری می‌شوند و خروجی‌های جدید تراکنش هم به لیست UTXOها اضافه می‌شوند.
• نودهای (گره‌های) شبکه بیت کوین، پایگاه داده‌ای از UTXOها نگهداری می‌کنند که شامل تمام UTXOهای موجود بوده و به نودها کمک می‌کند تا تراکنش‌های جدید را اعتبارسنجی کنند. هر نود در شبکه باید این پایگاه داده را به‌روزرسانی کند تا مطمئن شود که اطلاعات در مورد وضعیت خرج‌نشده یا خرج‌شده بودن هر UTXO دقیق است.
• زمانی که نود تراکنش جدیدی دریافت می‌کند، ابتدا بررسی می‌‌شود که آیا ورودی‌های تراکنش در پایگاه داده UTXO موجود و خرج‌نشده هستند یا خیر. اگر این ورودی‌ها معتبر باشند، تراکنش پذیرفته و پردازش می‌شود.
• تراکنش‌های معتبر در بلاک‌های جدید گنجانده شده و به بلاکچین اضافه می‌شوند. این بلاک‌ها حاوی اطلاعات به‌روزرسانی شده UTXOها هستند، که توسط همه نودهای شبکه بررسی و تایید می‌شود.

ردیابی UTXOها به نودهای بیت کوین کمک می‌کند تا تراکنش‌ها را اعتبارسنجی و پردازش کنند. این فرایند به حفظ امنیت و یکپارچگی شبکه بیت کوین کرده و تضمین می‌کند که بیت کوین‌ها دوباره خرج نشوند (Double-Spending).

نقش مدیریت UTXO در کارمزد تراکنش‌ها

شاید بپرسید که تجمیع (Consolidation) یا مدیریت UTXO چه اهمیتی دارد؟ چرا این موضوع برای کاربرانی که فقط می‌خواهند تراکنش ارسال و دریافت کنند مهم است؟ دلیلش این است که تعداد واحدهای خروجی خرج‌نشده (UTXO) درگیر در هر تراکنش، هزینه نهایی که کاربر باید برای آن تراکنش بپردازد را تعیین می‌کند.

اندازه تراکنش با تعداد واحدهای ورودی UTXO (یعنی واحدهایی که در حال خرج شدن هستند) و تعداد واحدهای خروجی UTXO (یعنی واحدهایی که در همان تراکنش ایجاد می‌شوند) مشخص می‌شود. البته اندازه ورودی و خروجی به نوع آدرس بیت کوینی که استفاده می‌شود، بستگی دارد.

کل کارمزدی که برای هر تراکنش پرداخت می‌شود، با مینت اندازه تراکنش در نرخ کارمزدی که انتخاب کرده‌اید، محاسبه می‌شود. نرخ کارمزد با واحد ساتوشی بر بایت مجازی (sat/vByte) سنجیده شده و به وضعیت فعلی بازار کارمزد بستگی دارد.

تعداد ورودی‌هایی که باید برای هر تراکنش استفاده کنید به نوع تراکنش‌هایی که قبلا دریافت کرده‌اید، بستگی دارد. درست مثل اسکناس، اگر در گذشته فقط اسکناس‌های ۵ دلاری دریافت کرده‌اید و می‌خواهید چیزی به ارزش ۳۰ دلار بخرید، باید برای آن خرید از ۶ اسکناس ۵ دلاری استفاده کنید. تفاوت این اسکناس‌ها با بیت کوین این است که یک تراکنش با ۶ واحد ورودی UTXO، گران‌تر از تراکنش مشابهی است که فقط با دو واحد ورودی UTXO پرداخت می‌شود.

ادغام (Consolidation) یا مدیریت UTXO چیست؟

برای کاهش تعداد ورودی‌هایی که باید برای تراکنش‌ها استفاده کنید، می‌توانید از تکنیکی به نام ادغام (Consolidation) استفاده کنید. ادغام یا یکپارچه‌سازی در این زمینه، فرآیند تبدیل تعدادی واحد UTXO کوچک به تعداد کمی UTXO بزرگتر است؛ درست مثل این که به بانک بروید و سکه‌هایتان را با اسکناسی ارزشمند‌تر عوض کنید.

کلمه Consolidation به معنای تجمیع، ادغام یا یکپارچه‌سازی است و در زمینه‌های مختلف، به فرایند ترکیب و ادغام چندین بخش کوچک‌تر به واحدی بزرگ‌تر و یکپارچه اشاره دارد. به طور کلی، وقتی صحبت از Consolidation می‌شود، منظور این است که چندین جزء یا آیتم مجزا به مجموعه‌ای واحد و هماهنگ تبدیل می‌شوند تا مدیریت و کارایی بهبود یابد. برای ادغام UTXOها، تنها کاری که کاربر باید انجام دهد این است که تراکنشی برای خود ارسال کند و از تمام ورودی‌هایش برای ایجاد تعداد کمتری خروجی بهره ببرد؛ البته در نظر داشته باشید که این کار، به طور بالقوه می‌تواند حریم خصوصی شما را به خطر بیندازد.

این کار به خودی خود باعث صرفه‌جویی در هزینه تراکنش‌ها نمی‌شود و باید همچنان هزینه تراکنش ادغام را پرداخت کنید، اما از آنجایی که کارمزد تراکنش بیت کوین بسیار ناپایدار است، می‌توانید زمان‌هایی با کارمزد تراکنش پایین را برای انجام تراکنش‌های ادغام خود انتخاب کنید. تراکنش‌های بعدی در نتیجه نیاز به ورودی‌های کمتر، در هزینه صرفه‌جویی خواهند کرد. به این ترتیب، می‌توانید با آماده‌سازی وضعیت کارمزد فعلی، هزینه‌های تراکنش‌های آتی خود را بهینه کنید؛ پرداخت ۵ sat/vbyte در مقایسه با ۵۰ sat/vbyte، تفاوت زیادی ایجاد می‌کند.

در زمان‌هایی با کارمزد پایین، مانند اوایل سال ۲۰۲۳، ادغام UTXO بسیار ارزان است و می‌تواند برای تراکنش‌هایی که باید در شرایطی با کارمزد بالا ارسال کنید، در هزینه صرفه‌جویی کند؛ این‌گونه تراکنش‌های بعدی، نرخ کارمزد بالاتری خواهند داشت، اما هزینه کل پایین‌تر خواهد بود.

ادغام UTXO چه زمانی اهمیت پیدا می‌کند؟

با ظهور سرویس‌های میانگین‌گیری هزینه دلاری (DCA)، خرید بیت کوین بسیار آسان شده و اغلب این خریدها هم در فواصل زمانی مشخص، ماهانه یا هفتگی، انجام می‌شوند تا کاربر از استراتژی DCA سود کسب کند.

تعداد زیاد UTXOها، یکی از مشکلات این خریدهای مکرر است که تعداد زیادی خروجی‌های خرج‌نشده تراکنش را برای کاربران به دنبال خواهد داشت، آن هم به‌ویژه برای کاربرانی که هفتگی یا حتی روزانه خرید می‌کنند، این افراد ممکن است صدها خروجی کوچک داشته باشند. چنین وضعیتی نه تنها به معنای پرداخت هزینه‌های زیاد تراکنش برای دریافت این خریدها است، بلکه در آینده نیز هنگام استفاده از این UTXOها به عنوان ورودی برای ارسال تراکنش‌ها، هزینه‌های بیشتری به دنبال خواهد داشت.

چه زمانی به ادغام UTXOها نیاز ندارید؟

اگر تنها چند تراکنش بیت کوین دریافت کرده‌اید یا UTXOهایی با ارزش نسبتاً بالا دارید، نیازی به تجمیع UTXOها ندارید.

جمع‌بندی

ادغام UTXOها، درست مانند تعویض منظم پول خرد با اسکناس‌های کاغذی ارزشمند، مقدار خروجی‌های تراکنش ذخیره‌شده در کیف پول را کاهش می‌دهد. با تجمیع منظم UTXO، می‌توانیم در مواقع پایین بودن کارمزد تراکنش بیت کوین، هزینه‌ها را پرداخت کنیم و در مواقع بالا بودن کارمزدها، آن‌ها را ذخیره کنیم. این امر به ویژه برای کاربرانی که تراکنش‌های کوچک زیادی دریافت می‌کنند، کارآمد است.

از آنجایی که در طول فرایند ادغام، ورودی‌ها ترکیب می‌شوند، پتانسیل فاش شدن حریم خصوصی کاربر وجود دارد، که این امر مستلزم ردیابی ورودی‌های استفاده‌شده برای هر تراکنش است. هنگامی که شما چندین ورودی را با هم ترکیب می‌کنید، همه ورودی‌ها به آدرسی خاص مرتبط می‌شوند. این امر ممکن است باعث شود تا تحلیل‌گران بلاکچین ارتباطات بین تراکنش‌های مختلف و هویت افراد را شناسایی کنند. برای مثال، اگر شما ورودی‌های مختلفی را از چندین تراکنش قبلی ترکیب کنید، ممکن است نشان دهید که همه این تراکنش‌ها به یک کیف پول یا یک فرد خاص مربوط هستند.

برای جلوگیری از نشت حریم خصوصی، باید پیگیری کنید که کدام ورودی‌ها برای هر تراکنش استفاده شده‌اند؛ این کار می‌تواند به شما کمک کند تا در صورت نیاز به بررسی تراکنش‌های خود، اطلاعات دقیقی داشته باشید و از اشتباهات احتمالی جلوگیری کنید. علاوه بر این، پیگیری ورودی‌ها به شما کمک می‌کند تا بدانید چه مقدار بیت کوین دارید و این مقدار از کجا آمده است. با پیگیری دقیق، می‌توانید از ترکیب نادرست ورودی‌ها که ممکن است منجر به افشای حریم خصوصی شود، جلوگیری کنید.

سوالات متداول (FAQ)