زیون (XION) چیست؟ طلوع عصر نامرئی بلاکچین و پذیرش انبوه در وب ۳

انقلاب وب ۳ (Web3) وعده اینترنتی غیرمتمرکز، شفاف و تحت مالکیت کاربر را می‌دهد، اما این آرمان‌شهر دیجیتال پشت دیواری از پیچیدگی‌های فنی زندانی شده است. کیف پول‌های دیجیتال، کارمزدهای گس و عبارت‌های بازیابی، موانعی هستند که میلیاردها کاربر را از ورود به این اکوسیستم بازداشته‌اند. تاریخ فناوری به ما می‌آموزد که پذیرش انبوه، دقیقا همان‌طور که برق و اینترنت پس از پنهان شدن در پسِ کلیدها و کلیک‌های ساده، به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شدند، نه با قدرت فنی، بلکه با «نامرئی شدن» پیچیدگی آغاز می‌شود.

1 میلیارد بیبی دوج برای شما! 🎁

همین حالا در ارزپلاس ثبت‌نام کن و جایزه‌ات رو بدون قرعه‌کشی دریافت کن. همه برنده می‌شن!

شروع

در این میان، بلاکچین لایه اول زیون (XION) با یک فلسفه رادیکال و راهکاری بنیادین برای حل این معضل ظهور کرده است. ماموریت زیون، آغاز «عصر نامرئی بلاکچین» است که در آن تمام موانع فنی در سطح پروتکل پنهان می‌شوند تا کاربران بدون نیاز به درک سازوکار درونی، از مزایای آن بهره‌مند شوند. در این تحلیل جامع از میهن بلاکچین، به کالبدشکافی معماری نوآورانه زیون، از فناوری «انتزاع تعمیم‌یافته» تا کاربردهای واقعی آن، خواهیم پرداخت و چشم‌انداز آن برای تبدیل شدن به زیرساخت نامرئی اینترنت آینده را بررسی خواهیم کرد.

نکات کلیدی

• فناوری‌های جدید زمانی به پذیرش انبوه می‌رسند که سازوکار درونی آن‌ها نامرئی شود. وب ۳ (Web3) نیز مانند برق و اینترنت، بدون انتزاع (Abstraction) که پیچیدگی را از دید کاربران پنهان می‌کند، نمی‌تواند به یک زیرساخت روزمره تبدیل شود.
• زیون (XION) مفاهیمی چون حساب‌ها، امضاها، کارمزدها، دستگاه‌ها، قیمت‌گذاری و تعامل پذیری (Interoperability) را در سطح پروتکل انتزاعی می‌کند و با این کار، حس استفاده از بلاکچین را به‌طور کامل از بین می‌برد. این ویژگی به هر کسی اجازه می‌دهد تا به‌طور شهودی از خدمات وب ۳ استفاده کند.
• زیون در حال ساخت موارد استفاده واقعی از طریق همکاری با برندهای جهانی مانند اوبر، آمازون و نایکی است و از طریق انتزاع فراگیر و اپلیکیشن‌هایی مانند EarnOS، ارزش ملموسی را هم برای کسب‌وکارها و هم برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند.
• مدل اثبات انتزاع (Proof of Abstraction) زیون، با مرحله دوم از نقشه راه چهار مرحله‌ای آن مطابقت دارد. زیون قصد دارد با دنبال کردن این نقشه راه، از «عصر انتزاع» به «عصر اثبات» و در نهایت به عصر تک‌شاخ‌ها (Age of Unicorns) برسد تا در نهایت بلاکچین را آن‌قدر نامرئی کند که به‌طور طبیعی در اینترنت جدید وب ۳ در همه جا جا گرفته و مورد استفاده قرار گیرد.

۱. پیشروی از طریق نامرئی شدن

۱.۱. برق و اینترنت: از پیچیدگی تا استفاده روزمره

تاریخ فناوری از یک الگوی تکرارشونده پیروی می‌کند. هنگامی که یک فناوری جدید و نوآورانه برای اولین بار ظهور می‌کند، اغلب در انحصار گروه کوچکی از متخصصان و پذیرندگان اولیه کنجکاو قرار دارد. تنها کسانی که سازوکارهای پیچیده زیربنایی آن را درک می‌کنند، می‌توانند پتانسیل واقعی آن را بفهمند. با این حال، لحظه‌ای که یک فناوری شروع به دگرگون کردن جامعه و ادغام در زندگی روزمره می‌کند، زمانی است که «نامرئی» می‌شود. زمانی که پیچیدگی فنی انتزاعی شده و کاربران تنها اثرات آن را تجربه می‌کنند، نه سازوکارش را، آن فناوری به بخشی از زندگی روزمره تبدیل می‌شود.

برق در اواخر قرن نوزدهم نمونه بارز این گذار است. در حالی که اختراعات پیشگامانه‌ای مانند لامپ قوسی چارلز براش و لامپ رشته‌ای توماس ادیسون شگفت‌انگیز بودند، استفاده از آن‌ها بدون درک ژنراتورها و سیستم‌های جریان مستقیم دشوار بود. برق همچنان در حوزه متخصصان باقی مانده بود و از دسترس خانواده‌های معمولی دور بود. چیزی که برق را به توده‌ها رساند، خود فناوری نبود، بلکه زیرساختی بود که پیچیدگی آن را پنهان می‌کرد. انتقال جریان متناوب، ترانسفورماتورها و پریزهای دیواری استاندارد، همگی برای پنهان کردن تولید و تحویل برق از دید کاربران نهایی به کار رفتند. مردم دیگر مجبور نبودند به نحوه کار برق فکر کنند؛ آن‌ها به سادگی دوشاخه را به پریز می‌زدند و کلید را فشار می‌دادند. برق از «فناوری» به «زندگی» تبدیل شده و به یک زیرساخت اساسی بدل گشته بود.

اینترنت در اواخر قرن بیستم نیز مسیر مشابهی را طی کرد. اینترنت اولیه، آرپانت (ARPANET)، برای استفاده نظامی و دانشگاهی طراحی شده بود و به درک عمیقی از TCP/IP، سوئیچینگ بسته، DNS و رابط‌های خط فرمان نیاز داشت. چیزی که این مانع را برای عموم مردم از بین برد، ظهور مرورگرهای وب مانند موزاییک (Mosaic) در اوایل دهه ۱۹۹۰ بود. مرورگرها پروتکل‌های پیچیده شبکه را پشت رابط‌های کاربرپسند پنهان کردند و به هر کسی اجازه دادند تنها با چند کلیک به اطلاعات دسترسی پیدا کنند. با ظهور ایمیل، موتورهای جستجو و سایر اپلیکیشن‌های روزمره، اینترنت بی‌سروصدا از یک فناوری پیچیده به یک زیرساخت ضروری تبدیل شد.

این مثال‌ها جوهر پذیرش فناوری را نشان می‌دهند. نقطه عطف برای پذیرش انبوه، عملکرد برتر نیست، بلکه این است که پیچیدگی چقدر به‌طور مؤثر انتزاعی می‌شود تا یک تجربه کاربری ساده ارائه دهد. همانطور که جفری مور در کتاب عبور از شکاف (Crossing the Chasm) بحث می‌کند، یک شکاف بین پذیرندگان اولیه و بازار اصلی وجود دارد. این شکاف از تفاوت در انتظارات ناشی می‌شود: پذیرندگان اولیه از نوآوری و آزمایش استقبال می‌کنند، در حالی که بازار اصلی قابلیت اطمینان و قابلیت استفاده را در اولویت قرار می‌دهد. برای عبور از این شکاف، فناوری باید از ابزار یک متخصص بودن دست بردارد و در عوض به یک حضور نامرئی تبدیل شود تا هر کسی بتواند بدون دانش فنی از آن استفاده کند. در نهایت، ویژگی تعیین‌کننده یک پلتفرم فناوری غالب در آینده، تنها برتری فنی نیست، بلکه پیچیدگی لایه‌های انتزاعی است که بر روی آن ساخته شده است.

۱.۲. معمای پذیرش انبوه وب ۳

امروزه، فناوری‌های بلاکچین و وب ۳ بار دیگر در حال تجربه دردهای رشدی هستند که برق و اینترنت زمانی در مراحل اولیه خود تحمل کردند. وب ۳ با وجود اینکه ریشه در ارزش‌هایی مانند عدم تمرکز، حاکمیت داده‌ها، مالکیت قابل تأیید، ترکیب‌پذیری (Composability) و شفافیت دارد، همچنان با یک مانع بزرگ روبروست و آن هم پیچیدگی فنی است. برای کاربر معمولی که با ارزهای دیجیتال و محیط‌های آنچین (On-Chain) آشنا نیست، تلاش برای استفاده از یک سرویس وب ۳ به معنای مواجهه با یک سری مراحل دلهره‌آور و مفاهیم ناآشنا است.

کاربران ابتدا باید یکی از بی‌شمار کیف پول‌ها را انتخاب و نصب کنند، سپس بار ذخیره‌سازی امن یک عبارت بازیابی (Seed Phrase) ۱۲ یا ۲۴ کلمه‌ای را تحت تهدید هک‌های احتمالی به دوش بکشند. در مرحله بعد، باید در یک صرافی متمرکز (CEX) ثبت‌نام کرده، احراز هویت پیچیده (KYC) را انجام دهند، پول فیات واریز کنند و یک توکن گس (Gas Token) سازگار با dApp مورد نظر خود خریداری کنند. پس از انتقال توکن به یک کیف پول شخصی، ممکن است نیاز به استفاده از یک پل (Bridge) برای انتقال دارایی‌ها بین زنجیره‌ها داشته باشند، در حالی که در طول تراکنش‌ها با درخواست‌های امضای گیج‌کننده روبرو می‌شوند. کل فرآیند ورود به سیستم، پیچیده و طاقت‌فرساست.

چنین منحنی یادگیری تند و تجربه کاربری ضعیفی، بزرگترین موانع بر سر راه پذیرش انبوه وب ۳ هستند. در واقع، داده‌های صنعتی نشان می‌دهد که ۹۵٪ از کاربران جدید در همان ابتدا منصرف می‌شوند که این نشان می‌دهد وب ۳ همچنان یک اکوسیستم بسته است که برای یک اقلیت آگاه به فناوری، یعنی بومیان کریپتو (Crypto-Native) طراحی شده است. مهم نیست یک سرویس دیفای (DeFi) چقدر پیشرفته باشد یا یک پروژه NFT چقدر خلاقانه باشد، اگر اکثر کاربران حتی نتوانند از خط شروع عبور کنند، پذیرش انبوه دست‌نیافتنی است.

در نهایت، برای اینکه وب ۳ به پتانسیل واقعی خود برسد و به میلیاردها کاربر دست یابد، بلاکچین باید به یک «زیرساخت نامرئی» تبدیل شود که بی‌سروصدا در پس‌زمینه کار می‌کند، نه چیزی که کاربران مجبور به تعامل مستقیم با آن باشند. کاربران حتی نباید از وجود کیف پول‌ها، عبارت‌های بازیابی، کارمزدهای گس یا پل‌ها آگاه باشند. در عوض، آن‌ها باید به‌طور طبیعی و از طریق یک تجربه کاربری شهودی و یکپارچه، شبیه به وب ۲، از مزایای وب ۳ بهره‌مند شوند.

این همان نقطه عطف فلسفی است که زیون، یک بلاکچین لایه ۱، آن را پذیرفته است. زیون با انتزاعی کردن پیچیدگی بلاکچین در سطح پروتکل، قصد دارد در را به روی پذیرش انبوه واقعی وب ۳ باز کند.

۲. زیون: پذیرش انبوه وب ۳ از طریق انتزاع تعمیم‌یافته

۲.۱. چشم‌انداز تحریک‌آمیز بِرنت بنکسی: «ناپدید کردن کریپتو»

برای درک منشأ زیون، لازم است ابتدا به اقدامات جسورانه بنیان‌گذار آن، بِرنت بنکسی (Burnt Banksy) نگاه کنیم. در سال ۲۰۲۱، او یک نسخه فیزیکی از اثر هنرمند گرافیتی نمادین، بنکسی، به نام احمق‌ها (Morons) را خریداری کرد، سوزاندن آن را به صورت زنده پخش کرد و سپس آن را به عنوان یک NFT مینت کرده و به قیمت ۳۸۰,۰۰۰ دلار (بیش از ۴ برابر ارزش اولیه‌اش) فروخت. این اقدام توجه رسانه‌های جهانی را به خود جلب کرد و بحث‌هایی را در مورد کمیابی و مالکیت دیجیتال برانگیخت. در حالی که بسیاری آن را یک هنر پرفورمنس یا بازاریابی ویروسی تلقی کردند، در واقع، این یک آزمایش بود که چالش‌های ساختاری فناوری‌های وب ۳ را آشکار کرد.

در فرآیند سازماندهی این حرکت نمادین که هدف آن تقویت معنا و کاربرد NFTها بود، برنت بنکسی با پیچیدگی دردناک بلاکچین روبرو شد. حتی مینت کردن و توزیع یک دارایی دیجیتال برای کاربر معمولی به‌طور غیرقابل تحملی دشوار به نظر می‌رسید. این تجربه یک درک حیاتی را برای او متبلور کرد و شکاف بین پتانسیل وب ۳ و واقعیت‌های تلخ تجربه کاربری آن، آنقدر بزرگ بود که نمی‌شد نادیده‌اش گرفت.

وب ۳ با وجود آرمان‌های انقلابی آن، یک باغ محصور برای افراد متمایل به فناوری و یک زمین بازی برای علاقه‌مندان به کریپتو باقی مانده بود. برنت بنکسی به این نتیجه رسید که حل این مشکل به چیزی بیش از ویژگی‌های بهتر یا رابط‌های کاربری شیک‌تر نیاز دارد. وب ۳ باید از پایه و با محوریت کاربر بازطراحی می‌شد. بینش اصلی این بود: ارزش واقعی کریپتو، یعنی مالکیت دیجیتال، شفافیت و تعامل بدون نیاز به اعتماد، باید بدون اینکه کاربران با آشفتگی فنی زیربنایی آن دست‌وپنجه نرم کنند، ارائه شود. اینجاست که فلسفه زیون، «ناپدید کردن کریپتو»، متولد شد.

این فلسفه به وضوح در معماری فنی زیون منعکس شده است. در اکوسیستم‌های سنتی مبتنی بر اتریوم، ساخت یک dApp به معنای سر و کله زدن با کیف پول‌ها، حساب‌ها، مدیریت کلید، امضاها و اجزای پیچیده‌ای مانند Paymasters ERC-4337 یا Bundlers است. توسعه‌دهندگان اغلب با یک پشته (Stack) پراکنده و ناکارآمد روبرو هستند که منجر به تجربیات کاربری گسسته و خسته‌کننده می‌شود.

زیون رویکرد متفاوتی را در پیش می‌گیرد و تمام این عملکردها را مستقیماً در پروتکل ادغام می‌کند و یک پشته فنی واقعاً ساده‌شده ارائه می‌دهد. توسعه‌دهندگان دیگر نیازی به سرهم کردن ابزارهای خارجی ندارند؛ آن‌ها می‌توانند صرفاً بر منطق اپلیکیشن تمرکز کنند، در حالی که زیرساخت، انتزاع حساب، امضا، کارمزدها و موارد دیگر را به صورت پیش‌فرض مدیریت می‌کند. این امر مانع ورود توسعه‌دهندگان را کاهش داده و تجربه روان‌تر و سازگار‌تری را برای کاربران تضمین می‌کند.

ایده «ناپدید کردن کریپتو» به معنای حذف فناوری نیست، بلکه به معنای پنهان کردن پیچیدگی است، دقیقا همانطور که برق و اینترنت پشت اقدامات روزمره پنهان هستند. زیون به جای افزودن ویژگی‌های کاربرپسند به زنجیره‌های موجود، یک رویکرد مبتنی بر اصول اولیه را در پیش می‌گیرد و کل پشته را با هدف اصلی پذیرش انبوه مصرف‌کنندگان بازطراحی می‌کند. هر تصمیم فنی با یک سوال ارزیابی می‌شود: آیا این کار تجربه کاربر نهایی را ساده‌تر و شهودی‌تر می‌کند؟ این تعهد تزلزل‌ناپذیر، پایه و اساس نوآوری اصلی زیون انتزاع تعمیم‌یافته (Generalized Abstraction) را بنا نهاد.

۲.۲. معماری انتزاع تعمیم‌یافته

انتزاع تعمیم‌یافته زیون یک لایه زیرساختی است که به طور خاص برای از بین بردن اصطکاک کاربر در وب ۳ در سطح پروتکل ساخته شده است. برخلاف رویکردهای پراکنده مانند ERC-4337 اتریوم که مشکلات خاصی (مانند انتزاع حساب) را در لایه اپلیکیشن حل می‌کنند، زیون از این فرض شروع می‌کند که پیچیدگی در تجربه کاربری در حوزه‌های متعددی (حساب‌ها، امضاها، کارمزدها، تعامل‌پذیری و موارد دیگر) در هم تنیده شده است. زیون تمام این پیچیدگی را در خود پروتکل درونی می‌کند و به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که به طور پیش‌فرض و بدون اینکه به انتزاع‌های شخص ثالث تکیه کنند، dAppهای کاربرپسند بسازند.

۲.۲.۱. انتزاع حساب بومی: حساب‌های متا (Meta Accounts) تعبیه‌شده در پروتکل

حساب‌های بلاکچین سنتی، یعنی حساب‌های تحت مالکیت خارجی (EOA) برای همیشه به یک کلید خصوصی متصل هستند. از دست دادن آن کلید به معنای از دست دادن دسترسی به دارایی‌های شماست؛ افشای آن به معنای از دست دادن همه چیز است. برای حل این ریسک ساختاری، زیون حساب‌های متا را معرفی می‌کند که حساب‌های قرارداد هوشمند (SCA) را در سطح پروتکل پیاده‌سازی می‌کند.

حساب‌های متا، حساب‌ها را از یک کلید خصوصی جدا کرده و به کاربران اجازه می‌دهند با استفاده از روش‌های آشنای وب ۲ مانند ایمیل یا احراز هویت بیومتریک، حساب ایجاد کرده و وارد شوند، در حالی که همچنان کنترل غیرحضانتی (Non-Custodial) بر دارایی‌های خود دارند.

این حساب‌ها از طریق اصلاحاتی در ماشین حالت (State Machine) امکان‌پذیر شده‌اند که به حساب‌های قرارداد هوشمند اجازه می‌دهد تراکنش‌ها را آغاز کرده و امضا کنند. قبل از اجرای یک تراکنش، ماشین حالت متد before_tx حساب متا را فراخوانی می‌کند تا امضاها را تأیید کرده و منطق از پیش برنامه‌ریزی شده را اجرا کند. پس از پردازش تراکنش، after_tx منطق پس‌پردازش را مدیریت می‌کند. این کار با تغییر دکوراتورهای تأیید امضای پروتکل پیاده‌سازی شده و کنترل انعطاف‌پذیر در سطح حساب را در لایه پایه امکان‌پذیر می‌سازد.

این چارچوب ماژولار از ویژگی‌های پیشرفته‌ای مانند موارد زیر پشتیبانی می‌کند:

• چرخش کلید (Key Rotation): کاربران می‌توانند به صورت دوره‌ای کلیدهای مرتبط با حساب‌های خود را به‌روز کنند که این امر به طور قابل توجهی خطرات بلندمدت نشت یا به خطر افتادن کلید را کاهش می‌دهد. با چرخاندن منظم کلیدها، حساب‌ها حتی در برابر تلاش‌های حمله با تأخیر، امن باقی می‌مانند.
• مجموعه قوانین (Rule Sets): کاربران می‌توانند قوانین قابل برنامه‌ریزی، مانند محدودیت‌های تراکنش روزانه یا شرایط پرداخت‌های تکرارشونده برای حساب‌های خود پیکربندی کنند. این مجموعه قوانین امکان انطباق خودکار با شرایط تعریف‌شده توسط کاربر را فراهم کرده و تجربه‌ای امن‌تر و بدون نیاز به دخالت دستی ارائه می‌دهد. هم افراد و هم سازمان‌ها می‌توانند کنترل دقیقی بر عملیات حساب داشته باشند.
• وزن کلید (Key Weights): به کلیدهای مختلف می‌توان وزن‌ها یا سطوح مجوز متفاوتی اختصاص داد. به عنوان مثال، تراکنش‌های کوچک ممکن است فقط به یک امضا نیاز داشته باشند، در حالی که تراکنش‌های بزرگ می‌توانند به چندین امضاکننده نیاز داشته باشند. این امر کنترل دسترسی مبتنی بر نقش را امکان‌پذیر می‌کند و حساب‌های متا را برای استفاده سازمانی یا تیمی ایده‌آل می‌سازد.
• احراز هویت چندعاملی (MFA): حساب‌های متا از چندین روش احراز هویت (ایمیل، بیومتریک، ورود با شبکه‌های اجتماعی و غیره) پشتیبانی می‌کنند. کاربران می‌توانند این عوامل را برای محافظت بیشتر ترکیب کرده و تنظیمات امنیتی خود را متناسب با تحمل ریسک و راحتی خود سفارشی کنند. این امر منجر به یک تجربه حساب امن و در عین حال انعطاف‌پذیر می‌شود.

۲.۲.۲. انتزاع امضا: پذیرش تمام اشکال احراز هویت

انتزاع امضا قابلیت‌های حساب‌های متا را بیشتر گسترش می‌دهد. بلاکچین‌های سنتی به منحنی‌های امضای رمزنگاری خاصی، مانند Secp256k1 (مورد استفاده اتریوم) یا Ed25519 (مورد استفاده سولانا) متکی هستند که به نوبه خود کاربران را ملزم به استفاده از کیف پول‌هایی می‌کند که از آن منحنی‌ها پشتیبانی می‌کنند. این امر مانعی برای ورود ایجاد کرده و گزینه‌های احراز هویت را محدود می‌کند.

زیون با اتخاذ یک معماری مستقل از منحنی (Curve-Agnostic) این محدودیت را از بین می‌برد. علاوه بر طرح‌های امضای استاندارد وب ۳، از فناوری‌های احراز هویت وب ۲ مانند Secure Enclave اپل، Secp256r1 اندروید و RS256 از طریق توکن‌های وب JSON (JWT) پشتیبانی می‌کند. یک حساب متا می‌تواند تا ۲۵۶ روش احراز هویت مختلف را پشتیبانی کند.

این رویکرد منحصربه‌فرد بر اساس انتزاع سازوکارهای رمزنگاری زیربنایی از رابط کاربری است. در نتیجه، سیستم می‌تواند به طور یکپارچه استانداردهای رمزنگاری جدید را بدون نیاز به بازنگری پروتکل بپذیرد. این طراحی، زیون را به یک پروتکل آینده‌نگر (Future-Proof) تبدیل می‌کند و به کاربران اطمینان می‌دهد که حساب‌های قرارداد هوشمند آن‌ها حتی با تکامل فناوری رمزنگاری، سازگار و قابل انطباق باقی خواهند ماند. این امر بقای رمزنگاری بلندمدت را تضمین کرده و زیون را در برابر روندهای نوظهور رمزنگاری، چابک نگه می‌دارد.

۲.۲.۳. انتزاع دستگاه: تجربه یکپارچه در تمام دستگاه‌ها

انتزاع حساب و امضا به طور طبیعی به انتزاع دستگاه (Device Abstraction) منجر می‌شود. با زیون، کاربران دیگر نیازی به مدیریت دستی کلیدهای ذخیره شده در دستگاه‌های خاص ندارند. در عوض، آن‌ها می‌توانند به طور ایمن و یکپارچه از طریق دسکتاپ، گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها با استفاده از روش‌های احراز هویت آشنا مانند ایمیل، ورود با شبکه‌های اجتماعی یا Face ID به حساب‌های خود دسترسی پیدا کنند. این امر به طور چشمگیری دسترسی به خدمات وب ۳ را بهبود می‌بخشد و محیطی را ایجاد می‌کند که در آن کاربران می‌توانند آزادانه، در هر زمان و هر مکان با دارایی‌های دیجیتال خود تعامل داشته باشند.

۲.۲.۴. انتزاع کارمزد: پرداخت کارمزد تراکنش با هر توکنی

زیون از طریق سازوکار انتزاع کارمزد جهانی (Global Fee Abstraction) خود، به کاربران این امکان را می‌دهد که کارمزد تراکنش‌ها را نه تنها با توکن بومی، یعنی XION، با هر توکنی که در اختیار دارند پرداخت کنند. هنگامی که یک کاربر تصمیم می‌گیرد کارمزد را با یک توکن غیربومی پرداخت کند، پروتکل به طور خودکار آن توکن را جمع‌آوری کرده و در پس‌زمینه آن را به XION تبدیل می‌کند. نرخ تبدیل با استفاده از میانگین قیمت وزنی زمانی (TWAP) از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) تعیین می‌شود و نیاز کاربران به نگهداری یا مدیریت دستی یک توکن گس خاص را از بین می‌برد.

در هسته این سیستم، یک جمع‌آورنده کارمزد (Fee Collector) قرار دارد که توکن‌های مختلفی را که برای کارمزد استفاده می‌شوند، انباشت می‌کند. این توکن‌ها به صورت دوره‌ای به XION تبدیل شده و دوباره توزیع می‌شوند. فرآیند تبدیل توسط ابزارهایی مانند کوئری‌های بین‌زنجیره‌ای ناهمزمان (Async-ICQ) پشتیبانی می‌شود که داده‌های قیمت لحظه‌ای را از DEXهای خارجی دریافت کرده و تبدیل‌ها را به طور خودکار اجرا می‌کنند. XION جمع‌آوری شده سپس به جمع‌آورنده کارمزد بازگردانده می‌شود و نقش کلیدی در مدیریت نرخ تورم پروتکل ایفا می‌کند.

این ساختار بار کاربر را کاهش می‌دهد و همزمان از پایداری اقتصادی بلندمدت شبکه پشتیبانی می‌کند.

۲.۲.۵. انتزاع پرداخت: تجربه کاربری بدون کارمزد گس

زیون مدل کارمزد خود را با دسته‌بندی تراکنش‌ها به دو نوع بهینه می‌کند:

• PlatformSend: برای تراکنش‌هایی که شامل تبادل دارایی هستند، شبکه کارمزدی را به عنوان درصد کمی از ارزش منتقل شده کسر می‌کند. این به کاربران اجازه می‌دهد تا با استفاده از دارایی‌هایی که از قبل دارند، بدون نیاز به یک توکن گس جداگانه، تراکنش انجام دهند. از آنجایی که مهاجمان نیز باید کارمزدی متناسب با ارزش منتقل شده بپردازند، این مدل به طور طبیعی در برابر حملات سیبیل (Sybil attacks) دفاع می‌کند.
• FeeGrant: برای تعاملات ساده‌تر و غیرتبادلی، توسعه‌دهندگان می‌توانند از طریق FeeGrant کارمزدهای گس را از طرف کاربران پوشش دهند. این امر یک تجربه بدون گس (Gasless) را امکان‌پذیر می‌کند و اصطکاک را برای ورود کاربران جدید و استفاده روزمره از بین می‌برد.

این انتزاع کارمزد دو لایه، حداکثر انعطاف‌پذیری را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند. به عنوان مثال، آن‌ها می‌توانند کارمزدها را با استفاده از پاداش‌های استیکینگ خود حمایت مالی کنند یا حمایت‌های مالی مشروط را بر اساس فراوانی یا حجم تراکنش تنظیم کنند. این مدل ترکیب‌پذیر هم برای کاربران و هم برای توسعه‌دهندگان سودمند است؛ تجربه کاربری را بهبود می‌بخشد و در عین حال از پایداری بلندمدت شبکه پشتیبانی می‌کند.

۲.۲.۶. انتزاع قیمت‌گذاری: یک اقتصاد پایدار با قدرت USDC

زیون با ترکیب لایه‌های متعدد انتزاع خود، به اولین بلاکچین لایه ۱ تبدیل می‌شود که USDC، یک استیبل‌کوین با نسبت ۱:۱ به دلار آمریکا را به عنوان ارز اصلی تراکنش‌های خود انتخاب می‌کند. این امر به dAppها اجازه می‌دهد تا تمام محصولات و خدمات را با قیمت‌های آشنا و دلاری قیمت‌گذاری کنند و به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون نگرانی از نوسانات کریپتو، به طور شهودی تراکنش انجام دهند.

این طراحی با حذف بار ساختاری نیاز به تهیه یک توکن گس جداگانه، تجربه ورود کاربران را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد. همچنین وابستگی به توکن بومی را کاهش داده، قرار گرفتن در معرض نوسانات قیمت و فشار سفته‌بازی را به حداقل می‌رساند، اما از طریق انتزاع کارمزد، همچنان تمام ارزش تراکنش‌ها را به توکن بومی بازمی‌گرداند. در نتیجه، بسیاری از پیچیدگی‌های مرتبط با نوسانات توکن و سیستم‌های ارزی ناآشنا که نقاط ضعف رایج در بلاکچین‌های سنتی هستند، به طور مؤثری حذف می‌شوند.

۲.۲.۷. تعامل‌پذیری انتزاعی: یکپارچه‌سازی تمام زنجیره‌ها در یک زنجیره

انتزاع تعمیم‌یافته زیون فراتر از یک بلاکچین واحد است و تجربه کاربری یکپارچه خود را به هر زنجیره متصل می‌آورد. کاربران می‌توانند زیون را به عنوان زنجیره کنترل‌گر (Controller Chain) خود در نظر بگیرند و عملیات را در بلاکچین‌های دیگر (زنجیره‌های میزبان) اجرا کنند، در حالی که همچنان از طریق رابط کاربری ساده و شهودی زیون تعامل دارند. این رویکرد یکی از چالش‌های اصلی دنیای چندزنجیره‌ای، یعنی تجزیه حساب (Account Fragmentation) که در آن کاربران باید حساب‌های مختلف را در زنجیره‌های گوناگون مدیریت کنند را از بین می‌برد.

از نظر فنی، این کار با نگاشت حساب متای زیون کاربر به حساب‌های موجود در زنجیره‌های دیگر امکان‌پذیر می‌شود. به هر حساب متصل، یک شناسه منحصربه‌فرد متشکل از شناسه زنجیره بومی و آدرس حساب آن اختصاص داده می‌شود. این امر نگاشت هویت بین‌زنجیره‌ای یکپارچه را امکان‌پذیر می‌کند که همگی از طریق رابط یکپارچه زیون مدیریت می‌شوند.

در پشت صحنه، میان‌افزار ارسال بسته (Package Forwarding Middleware) و سایر اجزای سیستم این تعامل‌پذیری را امکان‌پذیر می‌کنند. نتیجه، یک تجربه چندزنجیره‌ای است که در آن مرزهای زنجیره‌ها در سطح کاربر کاملاً ناپدید می‌شوند و تعاملات بین‌زنجیره‌ای را به سادگی استفاده از یک زنجیره واحد جلوه می‌دهند.

۲.۳. رشد زیون، اثبات شده در آمار

چشم‌انداز زیون برای پذیرش انبوه وب ۳ و نوآوری اصلی آن، یعنی انتزاع تعمیم‌یافته، پتانسیل خود را از طریق معیارهای دنیای واقعی (رشد کاربران، گسترش اکوسیستم و اعتماد سرمایه‌گذاران از تست‌نت تا مین‌نت) به اثبات رسانده است. این نتایج نشان می‌دهد که طراحی مصرف‌کننده‌محور زیون در عمل کار می‌کند، نه فقط در تئوری.

۲.۳.۱. اعتماد سرمایه‌گذاران: با پشتوانه ۳۶ میلیون دلار سرمایه

از همان ابتدا، تیم توسعه زیون در Burnt حمایت قوی سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده و از رهبران صنعت مانند Animoca Brands، Circle Ventures، Multicoin Capital، The Spartan Group و Arrington Capital سرمایه جذب کرده است. زیون تا به امروز بیش از ۳۶ میلیون دلار، از جمله جذب سرمایه ۲۵ میلیون دلاری در آوریل ۲۰۲۴ که نشان‌دهنده اعتماد بالای بازار پیش از راه‌اندازی مین‌نت بود، جمع‌آوری کرده است.

۲.۳.۲. رشد انفجاری کاربران و تعامل بالا

تعداد کاربران زیون به وضوح قدرت تجربه کاربری مبتنی بر انتزاع را منعکس می‌کند. با از بین بردن اصطکاک، شبکه شاهد پذیرش سریع و پایداری بوده است:

• موفقیت در تست‌نت: در ژانویه ۲۰۲۴، زیون تست‌نت خود را با انتزاع تعمیم‌یافته راه‌اندازی کرد و در عرض ۲۴ ساعت بیش از ۱۰۰,۰۰۰ کاربر به دست آورد. Crash Game، بازی آزمایشی آن، در عرض یک روز ۲ میلیون تراکنش و ۱۱,۰۰۰ درخواست در ثانیه را پردازش کرد که هم مقیاس‌پذیری و هم قابلیت اطمینان را به اثبات رساند. در عرض یک ماه، کل تراکنش‌ها از ۱۰ میلیون فراتر رفت.
• شتاب پس از مین‌نت: تا اواسط سال ۲۰۲۵، زیون به ۸۰۰,۰۰۰ کاربر فعال ماهانه (MAU) و بیش از ۴ میلیون آدرس کیف پول منحصربه‌فرد رسید. نکته مهم این است که زیون از نظر تعداد کاربران فعال روزانه (DAU) نسبت به ارزش بازار، در بین بالاترین‌ها قرار دارد که نشان می‌دهد رشد آن ناشی از استفاده واقعی است، نه سفته‌بازی.

این آمارها جذابیت ویژگی‌هایی مانند حساب‌های متا، ورود با Passkey/Face ID و انتزاع گس مبتنی بر USDC را برای کاربران تأیید می‌کند.

۲.۳.۳. گسترش توسعه‌دهندگان و اکوسیستم

زیون همچنین به سرعت یک اکوسیستم دوست‌دار توسعه‌دهنده را رشد داده است:

• پروژه‌ها و همکاری‌ها: بیش از ۲۰۰ پروژه در حال ساخت بر روی زیون هستند و بیش از ۱۰۰ برند جهان، از جمله اوبر، آمازون، بی‌ام‌و و لاکوست، از پلتفرم EarnOS زیون برای ادغام یکپارچه بلاکچین در تجربیات مصرف‌کنندگان استفاده می‌کنند. EarnOS در حال حاضر ۴ میلیون کاربر دارد و ۵ میلیون دلار سرمایه جذب کرده است.
• پشتیبانی از توسعه‌دهندگان: زیون از سازندگان با برنامه‌هایی مانند برنامه گرنت ۱۲.۶ میلیون دلاری و مسابقه استارتاپی جهانی Believathon و Proof of Concept پشتیبانی می‌کند. جعبه ابزار موبایل آن DAVE، زیون را برای بیش از ۱۸ میلیون توسعه‌دهنده موبایل در دسترس قرار می‌دهد و به عنوان یک نقطه ورود حیاتی برای توسعه وب ۳ موبایل‌محور و پذیرش مصرف‌کنندگان عمل می‌کند.
• مقیاس‌پذیری تعامل‌پذیری: زیون به طور فعال در حال ساخت انتزاع زنجیره (Chain Abstraction) با بیش از ۵۰ بلاکچین بزرگ از جمله Base، Axelar، Solana، Sei، Injective و Hyperlane است. این امر شرایط را برای یک ابر وب (Superweb) فراهم می‌کند که در آن کاربران و دارایی‌ها می‌توانند آزادانه و بدون پیچیدگی بین زنجیره‌ها جریان داشته باشند.

از طریق استفاده پایدار، جذب توسعه‌دهندگان و حمایت سرمایه‌گذاران، زیون در حال اثبات این است که رویکرد کاربرمحور و انتزاع‌گرای آن ارزش ملموسی ارائه می‌دهد. پس از مین‌نت، آمارها خود گویای همه چیز هستند؛ زیون فقط یک بلاکچین نیست، بلکه طرحی برای قابل استفاده کردن وب ۳ برای همه است.

۳. شرکت‌های وب ۲ نیز کاربران زیون هستند

پایگاه کاربری زیون بسیار فراتر از مصرف‌کنندگان فردی است. در واقع، پتانسیل واقعی آن در ورود شرکت‌های بزرگ وب ۲ به اکوسیستم وب ۳ نهفته است. این شرکت‌ها به طور فزاینده‌ای ارزش بلاکچین (داده‌های قابل تأیید، روابط شفاف با مشتری و کانال‌های بازاریابی جدید) را درک می‌کنند. زیون موانع فنی و نظارتی را که معمولاً مانع از بهره‌برداری این سازمان‌ها از وب ۳ می‌شود، از بین می‌برد و مسیری مستقیم برای پذیرش به آن‌ها ارائه می‌دهد.

۳.۱. تبلیغات بازآفرینی شده: رفتار قابل تأیید و داده‌های تحت مالکیت کاربر

اکوسیستم تبلیغات دیجیتال امروزی تحت سلطه پلتفرم‌هاست. داده‌ها در اختیار واسطه‌ها هستند، در حالی که برندها برای معیارهایی مانند کلیک یا بازدید هزینه می‌کنند که بسیاری از آن‌ها قابل تأیید نیستند. کاربران هیچ کنترلی بر داده‌های خود ندارند و شرکت‌ها اغلب قربانی تقلب در تبلیغات و اسناد غیرقابل اعتماد می‌شوند.

زیون این ساختار نامتقارن را از طریق EarnOS، یک اپلیکیشن تبلیغاتی حافظ حریم خصوصی که بر روی زیون ساخته شده، مختل می‌کند. EarnOS به کاربران اجازه می‌دهد تا علایق و رفتارهای خود را تأیید کرده و مستقیماً پاداش دریافت کنند و کنترل و جبران خسارت را در دستان آن‌ها قرار می‌دهد. در سال ۲۰۲۵، EarnOS ۵ میلیون دلار سرمایه از شرکت‌هایی مانند EV3، Animoca Brands و Laser Digital (Nomura) جذب کرد که نشان‌دهنده اعتماد به آینده تبلیغات کاربرمحور است.

EarnOS به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد که نه تنها برای کلیک، بلکه برای اقدامات قابل تأیید آنچین به کاربران پاداش دهند. به عنوان مثال، یک شرکت اشتراک سفر می‌تواند به کاربرانی که می‌توانند به صورت رمزنگاری شده ثابت کنند که واقعاً سفرهایی را به پایان رسانده‌اند، انگیزه ارائه دهد. این امر مدل جدیدی از تعامل تأیید شده را ایجاد می‌کند که به شرکت‌ها بینش‌های ضد دستکاری ارائه داده و در عین حال به کاربران مالکیت داده و جبران خسارت می‌دهد.

در این ساختار، کاربران دیگر اشیاء منفعلی در اقتصاد تبلیغات نیستند؛ آن‌ها به شرکت‌کنندگان فعال تبدیل می‌شوند. آن‌ها مالک داده‌های خود هستند و برای ارزش آن پاداش می‌گیرند. این همان توانمندسازی اقتصادی است که وب ۳ وعده آن را می‌دهد و زیون پایه فنی و اقتصادی را برای تحقق آن فراهم می‌کند.

۳.۲. همکاری با برندهای جهانی: آوردن وب ۳ به جامعه

نوآوری زیون فقط نظری نیست. بیش از ۱۵۰ برند جهانی، از جمله اوبر، آمازون، بی‌ام‌و، نایکی، لگو، نورث فیس و بسکین رابینز در حال حاضر در حال ادغام زیون در کسب‌وکارهای خود هستند. این شرکت‌ها از فناوری وب ۳ نه به عنوان یک حقه، بلکه برای باز کردن تجربیات جدید مشتری، سیستم‌های داده شفاف و بازگشت سرمایه قابل اندازه‌گیری به روش‌هایی که قبلاً هرگز ممکن نبود، استفاده می‌کنند.

در قلب این همکاری‌ها، فلسفه راهنمای زیون، یعنی «ناپدید کردن کریپتو» قرار دارد. حتی در موارد استفاده B2B، برندها نیازی به درک بلاکچین برای استفاده از آن ندارند. آن‌ها به سادگی زیون را مانند هر ابزار بازاریابی یا CRM دیگری به کار می‌گیرند، در حالی که پروتکل بی‌سروصدا پیچیدگی فنی را در پس‌زمینه مدیریت می‌کند.

۳.۲.۱. اوبر: حل مشکل ۱ تریلیون دلاری اتلاف در تبلیغات

یک مثال برجسته اوبر است که در سال ۲۰۲۴ بیش از ۴.۳ میلیارد دلار برای بازاریابی هزینه کرد که بخش زیادی از آن به دلیل تقلب در تبلیغات و هدف‌گیری ناکارآمد هدر رفت. مدل تبلیغات دیجیتال فعلی با معیارهای غیرقابل اعتماد (مانند کلیک، بازدید) و مقررات سختگیرانه داده (GDPR، ATT) مواجه است که شناسایی کاربران واقعی را دشوارتر می‌کند.

اوبر با استفاده از اپلیکیشن EarnOS ساخته شده روی زیون، مستقیماً با این مشکل مقابله کرد:

• هدف‌گیری مبتنی بر رفتار: اوبر با تشویق کاربران به تأیید سابقه سفرهای قبلی خود با رقبایی مانند Lyft یا Bolt با استفاده از اثبات‌های دانش صفر، اثبات رفتار بدون افشای داده‌های خصوصی، مشتریان احتمالی با ارزش را شناسایی کرد.
• پاداش مستقیم به کاربر: بر اساس این فعالیت تأیید شده، اوبر پاداش‌هایی (مانند شرکت در قرعه‌کشی) را مستقیماً به کاربران ارائه داد، پلتفرم‌های تبلیغاتی را کاملاً دور زد و ارزش را مستقیماً به شرکت‌کنندگان رساند.
• انگیزه‌های مداوم: اوبر با ارائه پاداش‌های اضافی بر اساس فعالیت پس از ورود، به تعامل با کاربران ادامه داد و وفاداری بلندمدت را به جای تبدیل‌های یک‌باره امکان‌پذیر کرد.

نتیجه این بود که اوبر داده‌های رفتاری با کیفیت بالا و ضد دستکاری به دست آورد، کارایی هزینه‌های تبلیغاتی خود را به طور چشمگیری بهبود بخشید و کاربرد وب ۳ را از طریق ورود با ایمیل، بدون نیاز به راه‌اندازی کیف پول یا پرداخت کارمزد گس، ارائه داد.

بر اساس نتایج راه‌اندازی اولیه، به راحتی می‌توانم ببینم که هزینه‌های خود را با EarnOS ده برابر افزایش می‌دهیم، زیرا این مؤثرترین قیفی است که به آن دسترسی داریم.

— هریسون کندی، رئیس رشد جدید اوبر ایتس در ژاپن

۳.۲.۲. گسترش به صنایع متنوع

به پیروی از اوبر، زیون اکنون در حال دگرگون کردن طیف گسترده‌ای از بخش‌ها، از خرده‌فروشی و املاک و مستغلات گرفته تا رسانه‌های اجتماعی و بازی است:

• خرده‌فروشی و غذا و نوشیدنی (بسکین رابینز، نورث فیس): این برندها کمپین‌هایی با قدرت EarnOS راه‌اندازی کردند که به اقدامات دنیای واقعی، مانند بازدید از فروشگاه یا استفاده از فیلتر AR پاداش می‌دادند. دسترسی کمپین بیش از ۹,۰۰۰٪ افزایش یافت که نشان‌دهنده تعامل فوق‌العاده است.
• بازارگاه (TradeOS): ترید اواس یک پلتفرم زیرساخت بازارگاه مبتنی بر هوش مصنوعی است که با تأیید zkTLS برای تضمین تحویل کالاهای فیزیکی کار می‌کند.
• املاک و مستغلات (FractIt Labs): FractIt Labs یک پلتفرم سرمایه‌گذاری بخشی (Fractional) بر روی زیون ساخته است که به کاربران عادی امکان خرید، فروش و معامله سهام املاک و مستغلات به عنوان توکن را می‌دهد. به لطف حساب‌های متا و تراکنش‌های بدون گس، کاربرانی که هیچ پیش‌زمینه‌ای در کریپتو ندارند، می‌توانند به راحتی خرید آنلاین سرمایه‌گذاری کنند.
• املاک و مستغلات (Lazertaz): Lazertaz به صاحب‌خانه‌ها اجازه می‌دهد تا املاک خود را در یک مکان مدیریت کنند و اطمینان حاصل کنند که پرداخت‌ها، درگیری‌ها و ارتباطات همگی از طریق ایجنت‌های خودکار انجام می‌شوند.
• تجارت (Droplinked): Droplinked برنامه‌های همکاری در فروش (Affiliate) برندها را با بازارگاه‌ها و کاربران متصل می‌کند و دید و موفقیت آن برنامه‌ها را بهبود می‌بخشد.
• اقتصاد خالقان (WRTH): WRTH یک بازارگاه کلکسیونی است که از زیون برای اطمینان از اصالت و تأیید اقلام کلکسیونی کمیاب مانند کتاب‌های کمیک، کفش‌های ورزشی، یادگاری‌ها و غیره استفاده می‌کند.
• اقتصاد خالقان (Talis Protocol): Talis یک بازارگاه دارایی دیجیتال خالق‌محور بر روی زیون ارائه می‌دهد. خالقان می‌توانند تنها با چند کلیک آثار دیجیتال را مینت کرده و بفروشند. طرفداران می‌توانند از طریق ثبت‌نام ساده با ایمیل، بدون نیاز به کیف پول، از خالقان حمایت کنند.
• اقتصاد خالقان (Scogé): Scogé گیمیفیکیشن رویدادهای دنیای واقعی را با پلتفرمی برای طراحان ترکیب می‌کند تا نمایش دیجیتالی از کالاهای فیزیکی خود داشته باشند.
• بازارهای پیش‌بینی (Kash): Kash یک پلتفرم بازار پیش‌بینی «فوری» است که به طور کامل از طریق انتزاع‌های زیون در شبکه‌های اجتماعی تعبیه شده و یک لایه اطلاعاتی جدید برای اینترنت ایجاد می‌کند.
• بازارهای پیش‌بینی (Buzzing Club): Buzzing Club یک لایه پیش‌بینی مستقل از پلتفرم را به رسانه‌های اجتماعی معرفی می‌کند که در آن کاربران می‌توانند بازارهای پیش‌بینی را پیرامون موضوعات پرطرفدار ایجاد کنند.
• اجتماعی و جامعه (Mercle): Mercle در حال ساخت یک پلتفرم اجتماعی غیرمتمرکز است که در آن کاربران هویت دیجیتال خود را کنترل می‌کنند، مالک محتوای خود هستند و پاداش‌های شفاف کسب می‌کنند. با معماری زیون و تعامل یکپارچه کاربر، توسعه‌دهندگان می‌توانند اپلیکیشن‌های اجتماعی بسازند که عاملیت کاربر و حاکمیت داده را در اولویت قرار می‌دهند.
• بازی (God’s Legacy): God’s Legacy یک بازی به سبک AAA Mortal Kombat است که از زیون برای فعال کردن یک بازارگاه تعاملی جدید استفاده می‌کند که در آن طرف‌های خارجی می‌توانند مبارزات را پیش‌بینی کنند.
• بازی (BlockX): BlockX در حال بازتعریف بازی‌های بلاکچینی با استفاده از زیرساخت زیون است. با انتزاع زنجیره، توسعه‌دهندگان تعامل‌پذیری بین بازی‌ها، مالکیت واقعی دارایی و مکانیک‌های قرارداد هوشمند سفارشی را بدون به خطر انداختن تجربه کاربری یا جریان بازی امکان‌پذیر می‌کنند.
• بازی (Burnt Ghost Games): Burnt Ghost Games بازی‌های مرورگر سنتی را با یک حلقه توکنومیکس (Tokenomics) که به بازیکنان اجازه می‌دهد تعامل و سرگرمی را حفظ کنند، دگرگون می‌کند.
• بازی (Tilt): Tilt بازی‌های رایگان (free-to-play) و بازی‌های پیش‌بینی مبتنی بر مهارت را با یک مدل تقسیم درآمد توکنیزه شده ترکیب می‌کند.
• بازی (DDream): DDream ترکیبی فراگیر از Galgame و هوش مصنوعی است که اقتصاد جدیدی را بر اساس مالکیت و تقسیم درآمد قدرت می‌بخشد.
• رویدادها (Aura): Aura برای رویدادها، جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها ساخته شده است تا پرداخت‌ها، تعامل شرکت‌کنندگان و برنامه‌های وفاداری را ساده کند.

به این ترتیب، زیون مشکلات دنیای واقعی را در صنایع مختلف بدون آشکار کردن بلاکچین در سطح ظاهری حل کرده و به عنوان یک راه‌حل عملی وب ۳ عمل می‌کند که به شرکت‌های وب ۲ و وب ۳ اجازه می‌دهد تا بلافاصله خدمات خود را در یک محیط آنچین راه‌اندازی کنند.

۳.۳. زیرساخت اعتماد: انطباق با MiCA و شرکای نهادی

دلیل اینکه برندهای جهانی با اطمینان به اکوسیستم زیون می‌پیوندند، فقط فناوری کاربرپسند آن نیست؛ بلکه زیرساخت عمیق اعتمادی بوده که زیون در طول زمان ساخته است. هنگام پذیرش فناوری‌های نوظهور، شرکت‌ها بیش از همه نگران پیچیدگی فنی، ریسک نظارتی و امنیت نگهداری دارایی هستند. زیون هر سه را برطرف می‌کند و پذیرش وب ۳ را برای شرکت‌های وب ۲ امکان‌پذیر، ایمن و ساده می‌سازد.

• شفافیت نظارتی: زیون اولین بلاکچین لایه ۱ بود که با MiCA Title II، چارچوب نظارتی جامع اتحادیه اروپا برای دارایی‌های کریپتو، مطابقت پیدا کرد. MiCA (بازارهای دارایی‌های کریپتو) شفافیت قانونی را در مورد صدور و خدمات کریپتو فراهم می‌کند و بر حمایت از سرمایه‌گذاران و ثبات بازار تمرکز دارد. انطباق زیون با MiCA یک سیگنال اعتماد حیاتی، به ویژه برای شرکت‌هایی که اتحادیه اروپا را هدف قرار داده‌اند، ارائه می‌دهد، زیرا عدم قطعیت قانونی را که اکثر پلتفرم‌های بلاکچین با آن مواجه هستند، از بین می‌برد.
• حضانت در سطح نهادی: زیون ادغام کامل با Anchorage Digital، اولین و تنها بانک کریپتویی با مجوز فدرال در ایالات متحده و Fireblocks را که از بیش از ۲,۴۰۰ سازمان نهادی پشتیبانی می‌کند و بیش از ۱۰ تریلیون دلار تراکنش دارایی دیجیتال را ایمن می‌کند، تکمیل کرده است. این بدان معناست که بازیگران نهادی، مانند مدیران دارایی و VCها، اکنون می‌توانند به طور ایمن و منطبق با مقررات، XION را نگهداری، استیک و معامله کنند. این امر مشروعیت و امنیت عملیاتی اکوسیستم زیون را به طور چشمگیری تقویت می‌کند.
• ادغام با امنیت سطح بالا: زیون همچنین با لجر (Ledger)، یکی از ارائه‌دهندگان پیشرو کیف پول سخت‌افزاری در جهان، همکاری کرده است. این ادغام به کاربران فردی و نهادی اجازه می‌دهد تا دارایی‌های خود را با استفاده از ابزارهای آشنا و آزموده‌شده ایمن کنند، در حالی که همچنان به تمام قابلیت‌های پیشرفته زیون دسترسی دارند.

این سه ستون (مقررات، حضانت و امنیت) با هم یک پشته اعتماد چندلایه را تشکیل می‌دهند که زیون را از تقریباً هر پروژه بلاکچین دیگری متمایز می‌کند. این به برندهای جهانی مانند اوبر اجازه می‌دهد تا ادغام‌های خود با زیون را نه به عنوان ریسک‌های سفته‌بازانه، بلکه به عنوان تصمیمات استراتژیک تجاری با بازگشت سرمایه روشن ببینند. با زیون، شرکت‌ها برای بهره‌مندی از وب ۳ نیازی به تبدیل شدن به «شرکت‌های کریپتویی» ندارند.

۴. اثبات انتزاع (PoA) و قدرت جامعه در پشت آن

پشت فناوری و استراتژی موفق بازار زیون، یک مدل اقتصادی و یک جامعه قوی قرار دارد که همه چیز را پایدار می‌کند. سازوکار اجماع اثبات انتزاع (PoA) و توکنومیکس XION یک چرخه فضیلت‌مندانه ایجاد می‌کنند که در آن فعالیت کاربر مستقیماً ارزش اقتصادی و امنیت شبکه را تأمین می‌کند، در حالی که یک جامعه مشتاق، آن انرژی را که سیستم را در دنیای واقعی در حال اجرا نگه می‌دارد، فراهم می‌کند.

۴.۱. توکنومیکس XION: مدل اقتصادی اثبات انتزاع

برای حل تضاد بین امنیت و دسترسی که اثبات سهام (PoS) سنتی با آن روبروست، زیون یک سازوکار اجماع جدید به نام اثبات انتزاع (PoA) را پیشنهاد می‌کند. در حالی که PoS عمدتاً نفوذ را بر اساس دارایی‌های استیک شده قرار می‌دهد، PoA تجربه کاربری را به نیروی محرکه هم برای امنیت شبکه و هم برای توزیع ارزش تبدیل می‌کند.

هدف اساسی PoA صرفاً تأمین امنیت شبکه نیست؛ بلکه هدف آن کاهش موانع ورود از طریق «انتزاع» و تسریع پذیرش انبوه است. بنابراین، مدل اقتصادی انگیزه‌های روشنی را برای همه مشارکت‌کنندگان در رشد شبکه، به ویژه توسعه‌دهندگان و dAppهایی که کاربران را جذب می‌کنند، تضمین می‌کند.

۴.۱.۱. سازوکار کارمزد: تبدیل هر اقدام به ارزش

مدل کارمزد زیون راحتی کاربر را به حداکثر می‌رساند و هر فعالیت اقتصادی را به ارزش شبکه بازمی‌گرداند:

• کارمزدهای مستقل از توکن: یکی از ویژگی‌های اصلی شبکه این است که کاربران می‌توانند کارمزد تراکنش‌ها را بدون نگهداری توکن بومی XION پرداخت کنند. در سطح پروتکل، یک سازوکار تبادل به کاربران اجازه می‌دهد تا با هر توکنی که دارند—مانند USDC—پرداخت کنند، در حالی که پس‌زمینه به طور خودکار آن را به XION تبدیل می‌کند.
• جبران تورم از طریق کارمزدها: کارمزدهای جمع‌آوری شده از فعالیت شبکه برای جبران تورم استفاده می‌شود. هنگامی که تعداد کاربران رو به رشد و حجم تراکنش‌های بالاتر، درآمد کارمزد بیشتری نسبت به توکن‌های جدید مینت شده برای پاداش‌های استیکینگ ایجاد می‌کند، XION به طور مؤثری سوزانده می‌شود و یک اثر ضدتورمی ایجاد می‌کند. بنابراین، افزایش فعالیت کاربر منجر به کمیابی بیشتر توکن و افزایش قیمت می‌شود و یک چرخ‌دنده اقتصادی قدرتمند را تقویت می‌کند.

۴.۱.۲. طراحی تورم: یک مدل پایدار و متمرکز بر استیکینگ

زیون صدور توکن را به دو روش ساختار می‌دهد که آن را از شبکه‌های PoS معمولی متمایز می‌کند:

• تورم فقط روی عرضه استیک شده محاسبه می‌شود: تورم صرفاً روی توکن‌های قفل شده (استیک شده) محاسبه می‌شود، نه کل عرضه. این امر صدور غیرضروری توکن و فشار تورمی کلی را کاهش می‌دهد و شرکت‌کنندگانی را که به سلامت بلندمدت شبکه متعهد هستند، جذب می‌کند.
• پاداش‌های پایدار و قابل پیش‌بینی: به لطف این طراحی، بازده درصدی سالانه (APY) که استیک‌کنندگان دریافت می‌کنند، برابر با نرخ تورم شبکه باقی می‌ماند. این امر محیط پایدارتری را برای شرکت‌کنندگانی که بر امنیت و رشد بلندمدت به جای سفته‌بازی کوتاه‌مدت تمرکز دارند، ارائه می‌دهد.

۴.۱.۳. چرخه فضیلت‌مندانه PoA: همزیستی کاربر و امنیت

هر سازوکار PoA به یک «روبریک همزیستی کاربر و امنیت» یا یک حلقه خودتقویت‌کننده وارد می‌شود:

1. توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های انتزاعی می‌سازند: انگیزه‌های PoA توسعه‌دهندگان را به سمت ایجاد اپلیکیشن‌های «انتزاعی» هدایت می‌کند که هر کسی بتواند به راحتی از آن‌ها استفاده کند.
2. کاربران بیشتری وارد می‌شوند: اپلیکیشن‌های کاربرپسند پیچیدگی را از بین می‌برند و به طور طبیعی افراد بیشتری را به شبکه جذب می‌کنند.
3. امنیت و ارزش شبکه افزایش می‌یابد: افزایش کاربران و حجم تراکنش‌ها، کارمزد و استیکینگ بیشتری ایجاد کرده و امنیت اقتصادی شبکه را تقویت می‌کند.
4. اکوسیستم توسعه‌دهندگان گسترش می‌یابد: یک شبکه قوی‌تر توسعه‌دهندگان جدید را جذب می‌کند که به نوبه خود فناوری انتزاع را بهبود بخشیده و چرخه را تسریع می‌کنند.

این چیزی بیش از یک حلقه فنی است و به عنوان موتور رشد کل اکوسیستم XION عمل می‌کند.

تجربه کاربری انتزاعی بهبود یافته (↑ پذیرش کاربر) ← درآمد کارمزد بالاتر (↑ درآمد کارمزد) ← تورم خالص کمتر یا تغییر به سمت ضدتورم (↓ تورم خالص) ← کمیابی و ارزش بیشتر XION (↑ ارزش XION) ← انگیزه‌های استیکینگ و امنیت شبکه قوی‌تر (↑ امنیت شبکه)

در نهایت، خود فعالیت کاربر به عنصر اصلی تبدیل می‌شود که امنیت و پایداری اقتصادی شبکه را تقویت می‌کند، جوهر PoA را تجسم می‌بخشد و به عنوان ستون فقرات اقتصاد زیون عمل می‌کند.

۴.۲. جامعه؛ اکوسیستمی فراتر از خود جامعه

ستون دیگری که از رشد زیون حمایت می‌کند، جامعه قدرتمند و ارگانیکی است که نفوذ آن فراتر از آن چیزی است که فناوری یا یک مدل اقتصادی به تنهایی می‌تواند توضیح دهد. با حضور گسترده در رسانه‌های اجتماعی، از جمله ۶۵۰,۰۰۰ عضو در دیسکورد، زیون با جامعه نه تنها به عنوان یک هدف بازاریابی، بلکه به عنوان یک شریک اصلی در ساخت اکوسیستم رفتار می‌کند.

برنت بنکسی بنیان‌گذار، بر «اصالت» به عنوان کلید ساخت جامعه تأکید می‌کند. برخلاف شرکت‌های سلسله‌مراتبی وب ۲، یک پروژه غیرمتمرکز باید به هر شرکت‌کننده‌ای اجازه دهد تا واقعاً احساس کند بخشی از پروژه است. زیون این فلسفه را از طریق چندین برنامه مشخص جامعه‌محور به اجرا می‌گذارد.

۴.۲.۱. سندیکای بلیز (Blaze Syndicate)

سندیکای بلیز یک ابتکار جهانی به رهبری جامعه است که برای گسترش اکوسیستم زیون و محبوب‌سازی فناوری وب ۳ سازماندهی شده است. این سندیکا که در بیش از ۱۳۰ کشور فعال است، به اعضا امکان می‌دهد تا از طریق تولید محتوا، توسعه کسب‌وکار، پشتیبانی فنی، منابع آموزشی و گسترش جامعه مشارکت کنند.

شرکت‌کنندگان به عنوان Seeker (جستجوگر) شروع می‌کنند و می‌توانند در یک سیستم رتبه‌بندی چهار لایه به Envoy (نماینده)، Elect (منتخب) و در نهایت Crusader (مبارز) ارتقا یابند و به تدریج نفوذ خود را در جامعه افزایش دهند. رتبه بر اساس سطح فعالیت، مشارکت و رهبری تعیین می‌شود؛ رده‌های بالاتر با مسئولیت و پاداش‌های بیشتری همراه هستند. رده برتر Crusader، از چهره‌های کلیدی تشکیل شده است که به شدت با چشم‌انداز زیون همسو هستند و مستقیماً جهت اکوسیستم را شکل می‌دهند.

جذابیت سندیکای بلیز فراتر از پاداش‌های صرف است؛ اعضا به پروژه‌های نوپای زیون دسترسی زودهنگام پیدا می‌کنند و همزمان یک شبکه جهانی و مهارت‌های واقعی به دست می‌آورند.

۴.۲.۲. جامعه‌ای که سراسر جهان را در بر می‌گیرد

جامعه زیون بسیار فراتر از فضاهای دیجیتال است و یک شبکه جهانی قدرتمند ایجاد می‌کند که به فعالیت‌های معنادار آفلاین تبدیل می‌شود. به عنوان مثال، رویداد محلی توسعه‌دهندگان و جامعه در چین، Believathon برگزار شده در نیجریه و XION House در هند نمونه‌های بارز این حضور جهانی هستند که اکوسیستم با تعامل مستقیم با توسعه‌دهندگان و جوامع محلی رشد می‌کند.

برای حمایت سیستماتیک از این ابتکارات جهانی، زیون بیش از ۱۵ کانال منطقه‌ای توییتر و تلگرام را با مدیران اختصاصیکه از طریق سندیکای بلیز سازماندهی شده‌اند، اداره می‌کند که هر منطقه را رهبری می‌کنند. این مدیران اطمینان حاصل می‌کنند که ارتباطات برای زبان و فرهنگ محلی بهینه شده است. قابل ذکر است که جامعه کره از زمان راه‌اندازی مین‌نت به طور پیوسته در حال رشد بوده و تعامل فعالی در توییتر و تلگرام دارد.

این موارد به عنوان اثبات قوی عمل می‌کنند که استراتژی جهانی محلی‌محور زیون به طور مؤثری در سراسر مناطق کار می‌کند.

۵. زیون، در حال ساخت زیرساخت نامرئی برای یک اینترنت وب ۳ جدید

همانطور که برق و اینترنت زمانی با چالش‌های مفاهیم پیچیده و تجربیات کاربری نامناسب روبرو بودند، فناوری وب ۳ امروزی نیز با چنین چالش‌هایی مواجه است. برای حل این مشکل، زیون پیشنهاد می‌کند که این مسائل را با حذف هر مانع فنی که کاربران با آن روبرو می‌شوند، در سطح پروتکل و از طریق چیزی که آن را انتزاع تعمیم‌یافته می‌نامد، حل کند.

فلسفه زیون با امکان ایجاد کیف پول تنها با یک ایمیل از طریق حساب‌های متا، پرداخت کارمزد با هر دارایی دلخواه بدون نیاز به توکن گس و جلوگیری از نگرانی در مورد نوسانات قیمت با استفاده از USDC، روشن است؛ کاربران باید از مزایای بلاکچین لذت ببرند بدون اینکه از آن آگاه باشند. با این حال، این انتزاع تعمیم‌یافته تنها بخشی از چشم‌انداز بزرگ زیون است و در نقشه راه گسترده‌تر به عنوان عصر انتزاع (Age of Abstraction) جای گرفته است.

زیون سفر خود را به سوی یک اینترنت جدید مبتنی بر بلاکچین در چهار مرحله تعریف می‌کند:

• عصر سوزاندن (Age of Burning): نقطه شروع فلسفی، زیر سوال بردن وضع موجود دنیای دیجیتال و شعله‌ور کردن آتش انقلاب.
• عصر انتزاع (Age of Abstraction): مرحله ساختن بنیاد فنی که پارادایم جدید را به راحتی برای همه قابل دسترس می‌کند.
• عصر اثبات (Age of Proof): مرحله حل مشکلات اعتماد آنلاین، اتصال فناوری بلاکچین به زندگی روزمره و ساختن یک گراف تأیید دانش غیرمتمرکز.
• عصر تک‌شاخ‌ها (Age of Unicorns): دوره‌ای از رشد انفجاری که در آن هر کسی می‌تواند شرکت میلیارد دلاری بعدی را روی زیون بسازد.

عصر انتزاع جایی است که مفهوم انتزاع تعمیم‌یافته که تا کنون مورد بحث قرار گرفت، به طور کامل محقق می‌شود. در این مرحله، زیون بر از بین بردن اصطکاک در تجربه کاربری در زمینه حساب‌ها، امضاها، کارمزدها و دسترسی به دستگاه تمرکز می‌کند و در نهایت بلاکچین را به پس‌زمینه به عنوان یک زیرساخت نامرئی هدایت می‌کند.

پیاده‌سازی انتزاع تعمیم‌یافته از طریق حساب‌های متا، انتزاع امضا و دستگاه، و یک مدل بدون گس مبتنی بر USDC، منجر به دستاوردهای قابل توجهی شده است که می‌توان به فراتر رفتن از ۸۰۰,۰۰۰ کاربر فعال ماهانه و ایجاد همکاری با برندهای جهانی مانند اوبر و آمازون اشاره کرد. این نتایج به وضوح نشان می‌دهد که زیون پتانسیل غلبه بر بزرگترین مانع پذیرش وب ۳، یعنی قابلیت استفاده را دارد.

زیون که در حال حل مشکل قابلیت استفاده بوده است، اکنون به یک چالش بنیادی‌تر می‌نگرد و آن هم عصر اثبات است که خود اعتماد دیجیتال انتزاعی می‌شود. فناوری کلیدی که این عصر را آغاز می‌کند zkTLS (امنیت لایه انتقال با دانش صفر) است که تمام داده‌های اینترنت را بدون افشای اطلاعات شخصی، روی بلاکچین قابل تأیید می‌کند.

zkTLS را می‌توان به یک «دفتر اسناد رسمی دیجیتال که از حریم خصوصی محافظت می‌کند» تشبیه کرد. به عنوان مثال، اگر کاربری نیاز به اثبات این داشته باشد که مشترک پولی یک وب‌سایت خاص است، zkTLS به صورت ریاضی «واقعیت مشترک بودن شما» را بدون افشای شناسه کاربری یا جزئیات پرداخت شما اثبات می‌کند.

این امر امکانات جدیدی را در صنایعی مانند بازاریابی، استخدام، امور مالی و تأیید هویت باز می‌کند. شرکت‌ها دیگر نیازی به تکیه بر تعداد کلیک‌های نامشخص نخواهند داشت؛ در عوض، می‌توانند مستقیماً به کاربران واقعی خدمات خود پاداش دهند. زیون از طریق مسابقاتی مانند Proof of Concept، از ایجاد اپلیکیشن‌های جدیدی که از این فناوری بهره می‌برند، حمایت می‌کند و بدین ترتیب ساختار اعتماد دنیای دیجیتال را بازطراحی می‌کند.

در مرحله نهایی یعنی عصر تک‌شاخ‌ها، زیون قصد دارد به زیرساخت وب ۳ در عصر اینترنت جدید تبدیل شود. همانطور که خدمات وب آمازون (AWS) امروزه قدرت اکثر اپلیکیشن‌های اینترنتی را تأمین می‌کند، زیون خود را به عنوان ستون فقرات اکثر اپلیکیشن‌های وب ۳ آینده تصور می‌کند. بر این اساس، زیون به دنبال ایفای نقش یک سکوی پرتاب برای کارآفرینان وب ۳ است که می‌خواهند از نقاط قوت بلاکچین، یعنی مالکیت، اصالت و انتقال ارزش بهره‌برداری کنند.

در نهایت، هدف زیون این است که «تک‌شاخ تک‌شاخ‌ها» شود که بیش از هر پلتفرم دیگری باعث ظهور شرکت‌های میلیارد دلاری می‌شود.

البته، مسیر به سوی چنین چشم‌انداز بزرگی بدون مانع نیست. در حالی که اتخاذ USDC به عنوان ارز پایه شبکه، راحتی کاربر را به حداکثر می‌رساند، وابستگی زیادی به Circle، صادرکننده متمرکز و سیستم امور مالی سنتی ایجاد می‌کند. اگر USDC از پیوند خود با دلار خارج شود یا صادرکننده تحت فشار نظارتی قرار گیرد، کل اکوسیستم زیون می‌تواند آسیب ببیند.

علاوه بر این، معماری که تمام انتزاع را در سطح پروتکل مدیریت می‌کند، هنوز به طور کامل از نظر تضادهای بلندمدت خود در زمینه عملکرد و انعطاف‌پذیری توسعه، اثبات نشده است. با این حال، این جنبه‌ها صرفاً نقاط ضعف نیستند. زیون قصد دارد مستقیماً با این چالش‌ها روبرو شده و آن‌ها را به فرصت تبدیل کند.

از طریق فناوری zkTLS، زیون بستری را برای انواع کاملاً جدیدی از اپلیکیشن‌ها که قبلاً غیرممکن بودند (مانند تبلیغات مبتنی بر رفتار تأیید شده) فراهم می‌کند و از طریق چشم‌انداز «عصر تک‌شاخ‌ها»، زیرساخت و انگیزه‌های بهینه‌ای را برای ساخت dAppها با انعطاف‌پذیری بیشتر به توسعه‌دهندگان ارائه می‌دهد.

علاوه بر این، استراتژی ادغام «انتزاع زنجیره» آن با سولانا، BNB Chain و دیگران، یک برنامه مشخص برای گسترش زیون به یک «نقطه ورود جهانی» به وب ۳ است، به جای اینکه یک لایه ۱ منزوی باقی بماند. این امر ریسک‌های وابستگی به دارایی‌ها یا سیستم‌های خاصی مانند USDC را کاهش می‌دهد و به همه کاربران، صرف نظر از اینکه در کدام زنجیره هستند، امکان می‌دهد تا از طریق تجربه کاربری یکپارچه زیون با کل اکوسیستم وب ۳ تعامل داشته باشند. سازوکار انتزاع کارمزد زیون به آن اجازه می‌دهد تا به طور یکپارچه استیبل‌کوین‌های دیگر را بپذیرد و در نتیجه وابستگی خود به USDC را کاهش دهد.

در نهایت، هدف نهایی زیون این است که فناوری به پس‌زمینه محو شود و برای کاربران چیزی جز یک تجربه ساده و یکپارچه باقی نماند. اینگونه است که سایر فناوری‌های دگرگون‌کننده عمل کرده‌اند. همانطور که مردم هنگام روشن کردن چراغ به شبکه برق فکر نمی‌کنند، یا هنگام باز کردن یک وب‌سایت به TCP/IP فکر نمی‌کنند، زیون تنها زمانی موفق خواهد شد که کاربران دیگر از «زیون» یا «بلاکچین» آگاه نباشند. لحظه‌ای که کاربران به سادگی و به طور طبیعی با اپلیکیشن‌ها و خدمات تعامل می‌کنند آن زمان است که چشم‌انداز زیون به واقعیت تبدیل می‌شود.

زمانی که بلاکچین نامرئی شود، آن زمان است که واقعاً در همه جا استفاده خواهد شد. اینکه زیون با چه سرعتی می‌تواند این آینده را به ارمغان آورد، اکنون کانون توجه بازار کریپتو است.

سخن پایانی: آینده‌ای که در آن بلاکچین ناپدید می‌شود

سفر زیون (XION) با یک پرسش ساده اما عمیق آغاز شد: چگونه یک فناوری انقلابی می‌تواند در خدمت همگان باشد، در حالی که تنها عده‌ای معدود قادر به استفاده از آن هستند؟ پاسخی که این پروژه ارائه داد، چیزی فراتر از یک بهبود فنی بود؛ این یک تغییر پارادایم کامل در نگرش به زیرساخت وب ۳ بود. «انتزاع تعمیم‌یافته» تنها یک مجموعه از ویژگی‌ها نیست، بلکه فلسفه‌ای است که تمام دیوارهای پیچیدگی، از کیف پول‌ها و کارمزدهای گس گرفته تا امضاهای رمزنگاریرا فرو می‌ریزد تا تمرکز را از «فناوری» به «تجربه انسانی» بازگرداند.

همانطور که در این تحلیل جامع بررسی کردیم، زیون تنها یک پروژه نیست؛ بلکه یک طرح اولیه برای پارادایم جدیدی از تعامل دیجیتال است. این پروژه با عبور از «عصر انتزاع» و ورود به «عصر اثبات» و در نهایت «عصر تک‌شاخ‌ها»، به دنبال ساختن زیرساختی است که در آن اعتماد، شفافیت و مالکیت دیجیتال، نه ویژگی‌هایی پیچیده، بلکه بخش‌هایی نامرئی و جدایی‌ناپذیر از تجربه آنلاین ما باشند. از همکاری با غول‌های جهانی مانند اوبر تا توانمندسازی خالقان و توسعه‌دهندگان مستقل، زیون در حال اثبات این است که وب ۳ می‌تواند و باید برای همه قابل دسترس باشد.

سوالات متداول (FAQ)