امور مالی غیر متمرکز (DeFi) در ماه های اخیر و به دنبال افزایش پلتفرم ها و محصولاتی که خدمات DeFi را ارائه می دهند، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. پلتفرم وام دهی غیر متمرکز MakerDAO توجه زیادی را جلب کرده و پذیرش استیبل کوین آن یعنی Dai بسیار جالب توجه می باشد اما این تنها بخشی از اکوسیستم در حال رشدی است که محرک نوعی امور مالی غیر قابل توقف می باشد. پروتکل های وام دهی، توکن های اوراق بهادار، ماخوذات، صرافی ها و غیره همگی از امور مالی غیر متمرکزی هستند که اتریوم به عنوان یکی از عمیق ترین محیط های کاربردی تا کنون علی الرغم مشکلات مقیاس پذیری شبکه به انجام رسانده است.
درک DeFi می تواند با نوآوری های زیادی که در حال حاضر در جریان هستند، گره بخورد. بنابراین اجازه دهید که نگاهی به تعدادی از مولفه های اصلی یک اکوسیستم در حال شکوفایی بیاندازیم.
DeFi چیست؟
DeFi در اساس ابزار های مالی مرسومی است که بر روی بلاک چین مخصوصا اتریوم ساخته شده اند. آنها اکثرا بر اساس پروتکل های متن باز یا چارچوب های مدولار برای ایجاد و صادر کردن دارایی های دیجیتال هستند و برای اهدای مزیت های قابل توجه عملکرد بر روی یک بلاک چین عمومی مانند مقاومت در برابر سانسور و دسترسی بهبود یافته به خدمات مالی طراحی شده اند.
غیر متمرکز کردن همه چیز یک اقدام محافظه کارانه نیست و بسیاری از اپلیکیشن های DeFi این مطلب را با ارائه خدماتی مرکب از دارایی های دیجیتال و امور مالی سنتی مانند BlockFi در نظر می گیرند. اصطلاح دیگری که بسیار دربرگیرنده تمرکز مداوم بر محصولات مالی است، امور مالی باز (Open Finance) می باشد که در آن اکوسیستمی از دارایی های دیجیتال ادغام شده، بلاک چین ها و پروتکل های باز خودشان را با ساختار های مالی مرسوم ادغام می کنند.
تغییر برجسته در کارکرد اتریوم با محبوبیت مطلق ابزار های مالی باز بر روی محصولات همزمان بود. به عنوان مثال اخیرا گزارشی توسط Bloqboard در مورد پلتفرم های وام دهی باز تاکیید کرده که وام های برجسته فعال از جانب چهار پروتکل وام دهی باز یعنی MakerDAO، Dharma، dYdX و Compound Finance به میزان ۱۲۰۰ درصد در ۲۰۱۸ افزایش یافته و به مرز ۷۲میلیون دلار رسیده است.
بنابراین تعدادی از بخش های مالی باز عمده در اتریوم دقیقا کدام ها هستند؟ اجازه دهید نگاهی به تعدادی از محبوب ترین پلتفرم های وام دهی باز، پلتفرم های صدور و سرمایه گذاری، بازار های پیش بینی، صرافی ها، بازار های آزاد و استیبل کوین ها بیاندازیم.
پروتکل های وام دهی باز
پروتکل های وام دهی باز احتمالا در این اواخر توجه زیادی را به خود جلب کرده اند و این توجه بیش از دیگر مقوله های امور مالی باز بر روی اتریوم بوده است. عمدتا به دلیل افزایش زیاد استفاده از Dai و پروتکل های P2P دیگر مانند Dharma و طراحی های استخر نقدینگی مانند Compound Finance، وام دهی غیر متمرکز سر و صدای زیادی را به راه انداخته است.
- وام دهی غیر متمرکز و باز مزیت های متعددی بر ساختار های اعتباری سنتی دارد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ادغام با قرض دهی یا قرض گرفتن دارایی های دیجیتال
- به ودیعه گذاشتن دارایی های دیجیتال
- تصفیه تراکنش فوری و روش های قرض دهی ایمن و جدید
- احتیاج به بررسی اعتباری نیست و این به معنی دسترسی گسترده تر به افرادی است که نمی توانند از خدمات سنتی استفاده کنند.
- استاندارد سازی و عملکرد متقابل نیز می توانند به طور خودکار هزینه ها را کاهش دهند.
وام دهی ایمن با استفاده از پروتکل های باز مانند MakerDAO و Dharma طراحی شده اند تا کمترین نیاز به اعتماد موجود باشد و در این راستا اتریوم می تواند ریسک طرف مقابل را بدون نیاز به هیچ واسطه ای کاهش دهد. این امر از طریق روش های تایید رمزنگاری اساسی حاکم بر بلاک چین های عمومی انجام می شود.
وام دهی پروتکلی باز تماما محدود به بلاک چین هایی عمومی مانند اتریوم می باشد و کاربرد های دراز مدت مجذوب کننده ای برای گسترش امور مالی در جهان دارد. MakerDAO برجسته ترین پروتکل وام دهی غیر متمرکز می باشد که محبوبیت آن در ۲۰۱۹ اوج گرفته است و در نتیجه آن چندین افزایش کارمزد پایداری برای آن پیشنهاد شده تا برابری با توکن آن Dai حفظ شود که این نابرابری در اثر مشکلات مقیاس پذیری ایجاد شده است.
دیگر سرویس های وام دهی مانند BlockFi از دارایی های دیجیتال استفاده می کنند و کاربران را قادر می کنند که به قرض دهی و قرض گرفتن دارایی های دیجیتال بپردازند اما از مدل های اعتباری آشنایی مانند چک های اعتباری و تقاضا های وام در حال پردازش توسط شرکت استفاده می کنند.
پلتفرم های صدور و سرمایه گذاری
پلتفرم های صدور گستره وسیعی از پلتفرم ها را شامل می شوند که از آن جمله چندین صرافی دوگانه را می توان نام برد که واسطه های صدور هستند (مانند tZERO). بخش قابل ملاحظه ای از پلتفرم های صدور توجه زیادی به بازار های توکن های اوراق بهادار می کنند که در این فضا قوانینی هنوز معلق هستند و وعده های اوراق بهادار انعطاف پذیر تر در فضای کریپتو بسیار به گوش می رسد.
پلتفرم های معروف صدور اوراق بهادار مانند Polymath و Harbor چارچوب، ابزار ها و منابع را برای صدور کنندگان فراهم می کنند تا اوراق بهادار توکنی را بر روی بلاک چین راه اندازی کنند. آنها قرارداد های توکنی استاندارد شده برای اوراق بهادار را فراهم می کنند که این قرارداد ها قبول کردن خودکار و پارامتر های ترید سفارشی برای برآورد نیازمندی های قانونی را مقدور می سازند. به طور مشابهی آنها با فراهم کنندگان خدماتی مانند دلال های بروکر، محافظان، موجودیت های قانونی و غیره ادغام شده اند تا به کمک صادر کنندگان در این فرآیند بپردازند.
صرافی های دوگانه یا پلتفرم های صدور مانند tZERO می باشند که اخیرا راه اندازی شد. پلتفرم های مدیریت دارایی مانند Melonport نیز توجه ها را به خود جلب کرده اند که یک سطح کاربری مدیریت دارایی مستقیم را ارائه می دهند که بر روی IPFS و بک اندی (back-end) ساخته شده اند که بر روی قرارداد های هوشمند اتریوم اجرا می شوند. Melonport قیمت های به روز، مدیریت ریسک، انطباق، صرافی ها و غیره را ادغام می کند.
پلتفرم های صدور و چارچوب های مدیریت سرمایه احتمال دارد که با ورود مشارکان بیشتر مخصوصا موسسات به امور مالی باز سریعا افزایش پیدا کنند.
بازار های پیش بینی غیر متمرکز
بازار های پیش بینی غیر متمرکز یکی از متقاعد کننده ترین مولفه های بازار مالی باز هستند که بسیار پیچیده هستند اما پتانسیل عظیمی را ارائه می دهند. Augur سال گذشته با هیاهوی زیادی به عنوان یک بازار پیش بینی مقاوم در برابر سانسور و بر اساس اتریوم راه اندازی شد و پلتفرم های دیگری مانند Gnosis برای دنباله روی از این سلسله طراحی شده اند.
بازار های پیش بینی برای مدت ها ابزار های مالی محبوبی برای مقابله با ریسک و سرمایه گذاری خطرناک در رویداد های جهانی بوده اند و بازار های پیش بینی غیر متمرکز نیز در این راستا می باشند اما این بازار ها از ارز دیجیتال استفاده می کنند و توانایی سانسور بازار در مورد آنها مطرح نیست. عدم وجود سانسور ناگزیر منجر به نگرانی هایی در مورد قتل و ترور می شود اما بسیاری چنین نگرانی هایی را ریسک هایی می دانند که در اثر خطا در پیاده سازی این سیستم ایجاد می شوند و با دقت زیاد می توان این ریسک ها را کاهش داد.
Augur از کاربرد خود برای همه چیز می گوید، از پیش بینی سیاسی و آب و هوا گرفته تا محافظت در برابر انواع ریسک در امور مالی و یا رویداد های نامطلوب جهان مالی.
Augur از زمان راه اندازیش سعی داشته که حجم بازار برجسته ای را تصاحب کند. البته ورود به فضای بازار پیش بینی غیر متمرکز با مانع مستحکمی روبرو می باشد. بازار هایی مانند Augur و Gnosis که قصد ارائه ویژگی هایی مانند مدیریت و محصولات بیمه ای خرد دارند باید همزمان با گسترش ارز های دیجیتال محبوبیت بیشتری پیدا کنند تا پتانسیل کامل آنها محقق شود.
بازار های آزاد و صرافی ها
صرافی ها در امور مالی آزاد در درجه اول در ارتباط با پروتکل های صرافی غیر متمرکز (DEX) و بازار های همتا به همتا (P2P) می باشند. در ابتدا باید گفت که صرافی های غیر متمرکز مبادلات همتا به همتای دارایی ها بر روی شبکه اتریوم هستند که بین دو طرف صورت می گیرد و در تراکنش ها واسطه هایی مانند صرافی های متمرکز در میان نیستند. صرافی های غیر متمرکز به دلیل ماهیت مبهم تری که نسبت به صرافی های متمرکز دارند و همچنین به دلیل اینکه سطح کاربری آنها زیاد کاربر پسند نیست از مشکل فقدان حجم رنج می برند و بنابراین این نوع صرافی ها هنوز در مراحل اولیه پذیرش هستند.
صرافی های غیر متمرکز همچنین از تعدادی از روش های بسیار نوآورانه برای مبادله توکن ها مانند مبادلات اتمی و دیگر روش های مبادله که دارایی ها در کنترل فرد معامله کننده باقی بماند و کمترین زمان و یا ریسک تصفیه وجود داشته باشد، استفاده می کنند. IDEX همواره محبوب ترین برنامه غیر متمرکز در شبکه اتریوم بوده است که یک صرافی غیر متمرکز است؛ اگرچه گزینه های دیگری مانند Etherdelta همیشه شایع تر بوده و بیشتر از آنها صحبت شده است که این هم به دلیل قوانین نامطلوبی بوده که از جانب کمسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) اعمال شده است.
بسیاری از صرافی های غیر متمرکز به طور مشکوکی ادعای غیر متمرکز بودن می کنند، بنابراین همیشه لازم است قبل از استفاده از آنها تحقیقات لازم را به عمل آورد. بعضی از صرافی های متمرکزی که ما مورد بررسی قرار داده ایم Binance DEX، Radar Relay و EtherDelta می باشند. دیگر انواع بازار های آزاد بر مبادله توکن های غیر قابل جایگزین تاکید دارند که اغلب با نام کلکسیون های کریپتو (crypto-collectible) به آنها اشاره می شود. پلتفرم هایی مانند OpenSea و Rarebits شناسایی، کشف و خرید و فروش دارایی های کریپتویی را از توکن های غیر قابل جایگزین (NFTs) در بازی هایی مانند Cryptokitties گرفته تا بسته های سرزمین مجازی در بازی Decentraland مبتنی بر اتریوم تسهیل می کنند.
بازار هایی مانند District0X حتی به کاربران اجازه می دهند که بازار های خود را ایجاد نمایند و در فرآیند های مدیریتی رای دهند. MemeFactory متعلق به District0X انتظار می رود به زودی راه اندازی شود. بازار های همتا به همتا در شبکه اتریوم دارای پتانسیلی اساسی در دراز مدت می باشند و می توانند در نهایت بازار ها را برای دارایی های دیجیتال بومی و دارایی های توکنی جهان واقع مانند نقاشی های گروه بندی شده که در کنار هم قرار گرفته اند، احاطه نمایند.
استیبل کوین ها (Stablecoins)
استیبل کوین های زیادی اخیرا به بازار ارز های دیجیتال سرازیر شده اند که دارای مدل های جدیدی برای صدور توکن، بازرسی ذخیره های خود و مدیریت قیمت ثابت خود می باشند. استیبل کوین ها تنها توکن های صادر شده بلاک چینی هستند که برای گره زدن قیمت یک توکن به یک دارایی خارجی مورد استفاده قرار می گیرند که این دارایی خارجی عمدتا دلار می باشد اما گاها طلا یا دارایی های دیگر هم مورد استفاده قرار می گیرند. استیبل کوین ها اساسا در سه گروه زیر قرار می گیرند:
۱- دارای وثیقه کریپتو
۲- دارای وثیقه ارز فیات
۳- استیبل کوین های بدون وثیقه
استیبل کوین های دارای وثیقه کریپتو مانند Dai که در مورد آن دارایی زیربنایی یعنی اتریوم برای دارایی قرضی یعنی Dai به نسبت وثیقه گذاری رایج به ودیعه گذاشته شده است. پس اگر این نسبت ۱۵۰ درصد باشد، در نتیجه واریز ۱۵۰ دلار اتریوم به Maker CDP باعث ایجاد ۱۰۰ توکن Dai می شود. جالب است بدانید که Maker تنها متشکل از قرض گیرندگان است زیرا این پروتکل قرض دهنده است و توکن Dai را بر اساس مولفه های مدیریت و CDP ضرب می کند و یا می سوزاند. Dai غیر معمول است زیرا دارای مقاومت در برابر سانسور می باشد و می تواند لوریج غیر متمرکز را نیز ارائه دهد.
استیبل کوین های دارای وثیقه فیات تا کنون محبوب ترین بوده اند و مشمول انطباق و بازرسی قانونی می شوند که از آن جمله می توان تتر، USDC و Gemini Dollars را نام برد. مدل های این استیبل کوین ها خیلی متفاوت نیستند و متکی بر کاربران خود هستند تا با فراهم آوردن بازرسی های شفاف در مورد اینکه دارایی های دلار آنها می تواند عرضه در حال گردش رایج آن توکن را پشتیبانی کند یا نه، به آنها اعتماد کنند.
استیبل کوین های دارای وثیقه فیات از منظر یک فرد علاقه مند به رمزنگاری منطقی نیستند زیرا مزیت یک ارز دیجیتال مبتنی بر بلاک چین عمومی را ندارند و یک لایه از ریسک را اضافه می نمایند. شرکت های پشت این استیبل کوین ها درآمد خود را از سود ناشی از وجوه سپرده شده از جانب کاربران بدست می آورند که در یک حساب بانکی ذخیره شده اند. استیبل کوین های دارای وثیقه فیات چنین فرض می شود که به نسبت یک به یک با ارز مورد نظر خود مثلا دلار قابلیت نقد شوندگی داشته باشند.
در عین حال به دلیل رقابت موجود در بازار، تعدادی از تحلیل های جالب نشان می دهند که نرخ سود ممکن است تبدیل به روند رقابتی بعدی در بازار استیبل کوین ها شود که این امر می تواند به طور موثری حاشیه های سود را برای فراهم آورندگان این نوع کوین ها کاهش داده و به نفع مشتریان تمام شود.
استیبل کوین های بدون وثیقه نه متمرکزند و نه توسط دارایی های کریپتویی پشتیبانی می شوند و در عوض بر مبنای قرارداد ها و توسعه عرضه بر اساس یک الگوریتم می باشند تا ارزش ثابت خود را حفظ نمایند. Basis از پیشگامان در زمینه چنین کوین هایی است اما در اواخر سال گذشته به دلیل نگرانی های قانونی در مورد مدل آن تعطیل شد.
نتیجه گیری
انواع بسیار بیشتری از مشارکت کنندگان، سرویس ها و محصولات در DeFi و اکوسیستم امور مالی آزاد موجود هستند که از جمله آنها می توان حفاظت کنندگان، پلتفرم های زیر ساختی، بیمه و راه های پرداختی را نام برد. همیشه احتیاط حکم می کند که تحقیق خود را انجام دهید و بدانید که محصولات DeFi اغلب دارای ریسک بالا در پلتفرم های بی سابقه و غیر معین می باشند.
با این وجود، آنها چشم انداز متقاعد کننده ای را به نسبت آینده دارایی های دیجیتال، بلاک چین ها و سیستم های مالی مرسوم که با یکدیگر در یک محیط باز و قابل دسترس در حال همکاری هستند، ارائه می دهند.
