حتما نام شبکه الروند (Elrond) را شنیده‌اید. این پروژه در نوامبر سال ۲۰۲۲ به MultiversX تغییر نام داد و در حال حاضر به جای مقیاس‌پذیری بر توسعه متاورس متمرکز است. البته بلاکچین الروند به عنوان قلب اکوسیستم کار خود را ادامه میدهد و تمامی محصولات آن با اکوسیستم مالتی‌ورس اکس ادغام شدهاند. اما پروژه MultiversX چیست و چطور کار می‌کند؟ برای آشنایی با مالتی‌ورس اکس، سرویس‌های آن، توکن eGOLD، تیم توسعه، نقشه راه، همکاری‌ها، نحوه معامله و کیف پول‌های توکن EGLD با میهن بلاکچین همراه باشید.
| خلاصه مطلب: 👈 MultiversX یک پروژه بلاکچینی است که در نوامبر ۱۴۰۱ از الروند به MultiversX تغییر برند داده است. 👈 این پروژه روی متاورس، NFT و سیستم‌های پرداخت مبتنی بر ارز دیجیتال متمرکز است. 👈 شبکه MultiversX به کمک تکنولوژی شاردینگ انطباقی تراکنش‌ها و داده‌های شبکه را به‌صورت موازی پردازش می‌کند و از گواه اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کند. 👈 مالتی ورس ایکس، محصولی به نام xWorlds دارد که شبکه‌ای از متاورس‌های مختلف است. 👈 ارز دیجیتال بومی شبکه مالتی‌ورس اکس، eGold ،EGLD و MultiversX نامیده می‌شود. 👈 کاربرد این ارز استیکینگ روی شبکه، حاکمیت، پرداخت کارمزد و پاداش به ولیدیتورهای شبکه است. |
شبکه MultiversX چیست؟
MultiversX یک پروژه بلاکچینی است که در نوامبر ۱۴۰۱ از الروند به MultiversX تغییر برند داده است. دلیل اصلی این اتفاق، تغییر کاربری این شبکه بلاکچینی و تمرکز بر فضای متاورس است. این پروژه روی توسعه سه محصول اصلی xFabric، xPortal و xWorld کار می‌کند که در ادامه بیشتر با آن‌ها آشنا می‌شویم. هدف این پروژه توسعه زیرساختی در بستر بلاکچین است که از برنامه‌های متاورس مختلف، NFTها و دارایی‌های دیجیتال پشتیبانی می‌کند.
شبکه مالتی ورس ایکس (الروند سابق) یک شبکه بلاکچین عمومی، توزیع‌شده و غیرمتمرکز است. از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به پشتیبانی از قراردادهای هوشمند به‌منظور راه‌اندازی برنامه‌های غیرمتمرکز (Dapps) اشاره کرد. مالتی ورس اکس دو قابلیت مهم دارد که آن را از سایر شبکه‌های بلاکچینی متمایز می‌کند:
- اجرای حالت شاردینگ انطباقی (Adaptive State Sharding)
- مکانیسم گواه اثبات سهام ایمن (Secure Proof of Stake Consensus Mechanism)
شبکه MultiversX به کمک تکنولوژی شاردینگ انطباقی تراکنش‌ها و داده‌های شبکه را به‌صورت موازی پردازش می‌کند. شاردینگ عملکرد این بلاکچین را به‌نحوی افزایش میدهد که هر چه بر تعداد نودها افزوده شود، شبکه مقیاس‌پذیرتر می‌شود و در عین تمرکززدایی، توان شبکه را هم برای پردازش بیش از ۱۰۰هزار تراکنش در ثانیه افزایش میدهد. در این شبکه از الگوریتم گواه اثبات سهام (PoS) استفاده می‌شود. با استیکینگ یا سپرده‌گذاری توکن EGLD و دریافت پاداش به صورت توکن EGLD انگیزه لازم برای مشارکت کاربران و تامین امنیت شبکه فراهم می‌شود.
شبکه MultiversX چطور کار می‌کند؟
در این قسمت به معرفی سه جزء مهم شبکه مالتی‌ورس یعنی Metachain، گواه اجماع و ماشین مجازی MultiversX می‌پردازیم.
متاچین (Metachain)
متاچین بلاکچینی است که در شارد خاصی از بلاکچین اجرا می‌شود؛ جایی که بخش اصلی مسئولیت‌های آن پردازش تراکنش‌ها نیست؛ بلکه کار ثبت و نهایی‌سازی هدر بلاک‌هایی که پردازش شدهاند را انجام میدهد و ارتباط بین شاردها، ذخیره‌سازی و حفظ یک رجیستری از اعتبارسنجی‌ها، برگزاری Epochهای جدید، پردازش چالش‌های فیشرمن، پاداش و مجازات را انجام میدهد.
گواه اجماع در شبکه مالتی‌ورس
توسعه‌دهندگان با هدف افزایش مقیاس‌پذیری و اجرای تراکنش‌های سریع، معماری بلاکچین Multiverse را به‌وسیله به‌کارگیری حالت شاردینگ انطباقی (Adaptive State Sharding) طراحی کرده‌اند. بهینه‌ترین نحوه به‌کارگیری شاردینگ، پیاده‌سازی آن در همه سطوح شبکه از جمله تراکنش‌ها، داده‌ها و شبکه است. تفاوت اصلی شاردینگ انطباقی با شاردینگ بلاکچین در این است که ارتباط میان زنجیره‌های خردشده (شارد شده) را بهبود می‌بخشد و عملکرد شبکه را از طریق پردازش‌های موازی افزایش میدهد. همین امر موجب می‌شود که TPS (واحد پردازش تراکنش در هر ثانیه) افزایش یافته و در نتیجه مقیاس‌پذیری شبکه به نحو چشمگیری بهبود یابد. کاربران می‌توانند به ۳ شکل به‌عنوان نود یا گره (Node) در این شبکه مشارکت کنند:
اعتبارسنج
اعتبارسنج‌ها (Validator) به پردازش تراکنش‌ها و تامین امنیت شبکه از طریق مشارکت در فرآیند اجماع می‌پردازند. اعتبارسنج‌ها برای ایفای این نقش باید توکن EGLD را در شبکه به‌عنوان وثیقه، استیک کنند. در صورت خطا و اختلال در کار شبکه، تاییدکنندگان وثیقه خود را به‌عنوان مجازات از دست می‌دهند.
مشاهده‌گر
مشاهده‌گرها (Observer) کاربران منفعل شبکه هستند و نقش آن‌ها تسهیل‌گری است. آن‌ها می‌توانند به عنوان نود کامل فعالیت کرده و همه تاریخچه بلاکچین را در سیستم خود ذخیره کنند یا به‌عنوان نود سبک، تنها ۲ دوره از تاریخچه دفتر کل را نگهداری کنند. برای فعالیت به‌عنوان مشاهده‌گر نه نیازی هست که رمزارز EGLD را استیک کنید و نه به پاس مشارکت به شما پاداشی داده می‌شود. تنها کاری که باید انجام دهند این است که بخشی از سیستم خود را به‌عنوان یک سرور در اختیار شبکه مالتی‌ورس اکس قرار دهند.
فیشرمن
فیشرمن (Fisherman)، کاربری است که اعتبار بلاک‌ها را پس از پردازش و ایجاد توسط اعتبارسنج‌ها، تصدیق می‌کند. آن‌ها بلاک‌های نامعتبر را پیدا کرده و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند. مشاهده‌گرها و اعتبارسنج‌هایی که در آن دوره اجماع مشارکت ندارند، می‌توانند به‌عنوان فیشرمن ایفای نقش کنند.
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم شبکه مالتی‌ورس ایکس از مکانیسم گواه اثبات سهام ایمن یا Secure Proof of Stake (به‌اختصار SPoS) برای اجماع بین نودهای شبکه خود استفاده می‌کند. این مکانیسم اجماع، وظیفه هماهنگی میان نودهای شبکه توزیع‌شده را بر عهده دارد. همانند گواه اثبات سهام (PoS) در گواه اثبات سهام ایمن هم کامپیوترها نرم‌افزار شبکه را به‌منظور تامین امنیت شبکه، تایید تراکنش‌ها و توزیع رمزارزهای جدید EGLD اجرا می‌کنند. با این وجود، به دلیل اینکه شبکه MultiversX به‌جای زنجیره واحد از زنجیره‌های خردشده تشکیل شده است، نودهای تاییدکننده به جای تایید همه تراکنش‌ها و ایجاد بلاک روی همه شبکه، فقط برای ساخت بلاک روی یک شارد انتخاب می‌شوند.
در نهایت، نودهای فیشرمن (Fisherman) که وظیفه سنجش اعتبار بلاک‌های ساخته‌شده را برعهده دارند، باید کار سایر سازندگان بلاک را بررسی کرده و عملیات یکپارچه‌سازی سایر شاردهای شبکه را انجام دهند. به محض اینکه یک بلاک ساخته و به شبکه افزوده شود، مشارکت‌کنندگان پاداش خود را به‌صورت EGLD دریافت می‌کنند. اگر فردی بخواهد در این سیستم به عنوان نود مشارکت کند، لازم است که ابتدا رمزارز EGLD را در شبکه استیک کند.
ماشین مجازی MultiversX
ماشین مجازی MultiversX یک ماشین مجازی برای اجرای قرارداد هوشمند است که روی WASM ساخته شده است. این ماشین، برنامه‌نویسی با زبان‌هایی همچون Rust، سی و سی پلاس‌پلاس، سی شارپ و Typescript را فراهم می‌کند.
خدمات متاورس مالتی‌ورس اکس چیست؟
این پروژه سه محصول اصلی به نام‌های xFabric، xPortal و xWorlds دارد:
- xPortal: کیف پول و اپلیکیشن پرداخت جهانی است که به شما امکان مبادله و ذخیره رمزارز روی موبایل را میدهد. این کیف پول غیر حضانتی است و می‌توانید کریپتو و فیات روی آن نگه دارید.
- xFabric: یک ماژول بلاکچین خلاق برای افراد و برندهایی است که می‌خواهند سرویس خود را در بستر مالتی ورس اکس بالا بیاورند. این سرویس در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۳ راه‌اندازی می‌شود.
- xWorlds: شبکه‌ای از متاورس‌های قابل همکاری با یک دیگر است که به آن لقب «نخستین سیاره متاورس این دنیای جدید» داده شده است.
همانطور که قبلا اشاره کردیم، اکثر محصولات الروند همچنان به کار خود ادامه می‌دهند اما با نام و کاربری جدید که در جدول زیر اطلاعات لازم را می‌توانید مشاهده کنید:
| نام قبلی | نام جدید | توضیحات |
| maiar.exchange | xExchange | صرافی غیرمتمرکز |
| maiarlaunchpad | xlaunchpad | شتاب‌دهنده استارتاپ (بزودی) |
| Inspire Art | xSpotlight | مرکز هنری |
| Ad-Astra | xBridge | پل بلاکچینی |
| کیف پول الروند | Wallet.multiversx | کیف پول مالتی ورس |
| Elrond Explorer | MultiversX Explorer | مرورگر بلاکچینی |
آشنایی با رمزارز EGLD
ارز دیجیتال بومی شبکه مالتی‌ورس اکس، eGold یا EGLD نامیده می‌شود. این ارز با نام MultiversX هم شناخته می‌شود. این کوین قابل استیک کردن در شبکه است و از این طریق شبکه را امن می‌کند. همچنین ارز قابل استفاده در صرافی‌ها و اپلیکیشن‌های در بستر این شبکه است.
کاربردهای ارز EGLD:
- استیکینگ
- پرداخت کارمزد
- پاداش ولیدیتور
- واحد مبادله بین توسعه‌دهندگان و کاربران
- حاکمیت
به گزارش میهن بلاکچین عرضه کل این رمزارز ۲۵,۵۴۶,۸۹۴ واحد بوده که از این میزان ۲۵,۵۴۱,۷۴۲ کوین eGold در بازار در گردش است. رمزارز MultiversX در حال حاضر رتبه ۴۹ را در میان همه ارزهای دیجیتال دارد. ارزش کل بازار رمزارز این پروژه ۷۷۳,۵۳۴,۳۹۸ دلار و حجم معاملات ۲۴ ساعته آن ۱۴,۸۰۳,۵۴۷ دلار است. قیمت MultiversX در زمان نوشتن این مقاله ۳۰.۲۹ دلار است. این توکن در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۹۹ با کمترین قیمت ۶.۵۱ دلار و در تاریخ ۲ آذر۱۴۰۰ با بیشترین قیمت ۵۴۵.۶۴ دلار معامله شده است.
نقشه راه پروژه MultiversX
۱۰ دسامبر ۲۰۲۲
- راه‌اندازی صرافی xExchange
۱۷ ژانویه ۲۰۲۳
- لانچ پروتکل xSpotlight (مرکز هنری MultiversX)
۳۱ ژانویه ۲۰۲۳
- مرورگر بلاکچینی MultiversX
۱۴ فوریه ۲۰۲۳
- لانچ کیف پول وب MultiversX
۲۸ فوریه ۲۰۲۳
- اپلیکیشن غیرمتمرکز xPortal
۱۵ مارس ۲۰۲۳
- پل بلاکچینی MultiversX
سه ماهه دوم ۲۰۲۳
- راه‌اندازی xLaunchpad
- راه‌اندازی xMoney (اپلیکیشن پرداخت آنلاین)
سه ماهه سوم
- راه‌اندازی ماژول بلاکچین خلاق xFabric برای افراد و برندها
- راه‌اندازی xWorlds
معرفی تیم توسعه‌دهنده شبکه مالتی ورس اکس
مدیر اجرایی و همبنیانگذار پروژه بنیامین مینکو (Benjamin Mincu) نام دارد و کار خود را در حوزه بلاکچین به‌عنوان بخشی از تیم NEM آغاز کرد. او به‌عنوان یک مهندس پیشرو در حوزه بلاکچین در اروپا شناخته می‌شود. پیش از آغاز کار در MultiversX به‌عنوان بنیان‌گذار و مدیر اجرایی در متاچین کپیتال (MetaChain Capital) مشغول بود.
- لوسین تودئا (Lucian Todea) به‌عنوان همبنیانگذار و مدیر عملیات مالتی ورس اکس فعالیت می‌کند. او پیش از شروع کار در این پروژه به‌عنوان کارآفرین، موسس و مدیر اجرایی پلتفرم‌های Soft32، 10M users/month، Partner mobilPay و سرمایه‌گذار در Typing DNA و Smart Bill کار کرده است.
- لوسین مینکو (Lucian Mincu) او هم یکی دیگر از هم‌بنیان‌گذاران و همچنین مدیر ارشد فناوری مالتی ورس اکس است. او پیش از کار در این پروژه به عنوان مهندس در Uhrenwerk 24، Cetto و Liebl Systems تجربه داشته است. او همچنین همبنیانگذار و مدیر ارشد فناوری اطلاعات در این پروژه است.
- فلیکس کریسان (Felix Crisan) سرپرست تحقیقات پروژه است. او همبنیانگذار BTKO است که به‌عنوان اولین صرافی بیت کوین در کشور رومانی شناخته می‌شود. او همچنین به عنوان مدیر ارشد فناوری در پلتفرم Netopia هم کار کرده است.
پلتفرم MultiversX با چه پروژه‌هایی همکاری کرده است؟
کمپانی Tencent و مالتی ورس اکس در فوریه ۲۰۲۳ همکاری خود را با یکدیگر اعلام کردند. Tencent که شرکت پشت شبکه اجتماعی WeChat است، از زیرساختهای شبکه مالتی ورس اکس در جهت ساخت محصولات جدید در وب ۳ و فضای متاورس استفاده خواهد کرد.
مرورگر اپرا یکی دیگر از همکاران پلتفرم مالتی ورس اکس است. در جریان این همکاری کاربران مرورگر اپرا می‌توانند از طریق MultiversX به اینترنت غیرمتمرکز دسترسی داشته باشند، توکن‌های بومی EGLD، ESDT و توکن‌های بی‌همتا را انتقال دهند. همچنین این کاربران به اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز روی MultiversX دسترسی خواهند داشت.
رمزارز MultiversX را از کجا بخریم و کجا نگهداری کنیم؟
رمزارز eGold در صرافی‌های متعددی مانند بایننس، کوکوین (KuCoin)، گیت (Gate.io)، بیت فینکس (Bitfinex)، کوینکس (CoinEx) و OKEx و صرافی‌های غیرمتمرکز پنکیک سواپ، Biswap و اوریون پروتکل لیست شده است.
EGLD را می‌توانید در کیف پول‌های MultiversX Defi Wallet، xPortal App، لجر و MultiversX Web Wallet ذخیره کنید.
سوالات متداول (FAQ)
- پروژه MultiversX چیست؟
مالتی ورس اکس (MultiversX) یک پروژه بلاکچینی است که در نوامبر ۲۰۲۲ برند خود را از الروند تغییر داده است. Multivers هم‌اکنون بر حوزه متاورس متمرکز است.
- نقش الروند در پروژه MultiversX چیست؟
شبکه الروند همچنان به عنوان قلب تپنده اکوسیستم به کار خود ادامه میدهد. در واقع تغییر چندانی در زیرساختهای فنی الروند ایجاد نشده است، صرفا نام و کاربری محصولات آن مطابق با برند جدید بهینه شدهاند.
جمع‌بندی
الروند شبکه‌ای بلاکچینی بود که اکوسیستمی قوی در زمینه اپلکیشن‌های غیرمتمرکز، بازی و توکن‌های NFT داشت و از نظر میزان TVL جزء ۳۰ زنجیره برتر محسوب می‌‌شد. این شبکه در اواخر پاییز سال ۱۴۰۱ بر حوزه متاورس متمرکز شد و نام خود را بهMultiversX تغییر داد. این پروژه همچنان از نظر فنی به بلاکچین الروند وابسته است و از مکانیسم‌های این شبکه برای تایید تراکنش‌ها و پایداری شبکه استفاده می‌کند. همچنین ارز دیجیتالی به نام EGLD دارد که به منظور استیکینگ، پرداخت کارمزد، پاداش ولیدیتور و حاکمیت پروژه استفاده می‌شود. نظر شما درباره متاورس MultiversX چیست؟ آینده آن را چگونه می‌بینید؟
