اگر هنوز در مورد متاورس (Metaverse) یا دنیای دیجیتال چیزی نشنیدهاید، هنوز دیر نشده است. اکنون زمان خوبی است تا روند آشنایی با پروژه های متاورس در حال توسعه را با این مقاله آغاز کنید. در این مقاله به ۷ نمونه از برترین و جذابترین پروژه های متاورسی در حال توسعه در سال ۲۰۲۲ میپردازیم و آینده آنها را مورد بررسی قرار میدهیم. این پروژهها شامل Bit.Country ،Nosana ،MetaVPad ،GameRich ،Xana ،Solice و MetaFighter هستند. برای شناخت کامل این پروژههای نوظهور با میهن بلاکچین همراه باشید.
معرفی پروژه های متاورس در حال توسعه در سال ۲۰۲۲
متاورس پتانسیل این را دارد تا به جایگزین مناسبی برای اینترنت مبدل شود. طیف گسترده فرصتهایی که در این بستر موجود هستند ما را به یاد دوره دات کام در دهه ۹۰ میلادی میاندازند؛ بنابراین، ورود زودهنگام به این عرصه میتواند مزایای بیشماری به همراه داشته باشد.
با توجه به جنبههای مختلفی که در دنیای مجازی وجود دارند، از بازیهای Play to Earn گرفته تا دنیاهای سهبعدی غیرمتمرکز، پلتفرمهای رویدادمحور و تجربیات حاصل از آنها، آواتارهای دیجیتالی و هویتهای مجازی همه و همه از راه رسیدهاند تا زندگی روزمره ما را با تغییری اساسی مواجه کنند.
با وجود تمام این تفاسیر، پروژه های متاورس در حال توسعه هنوز در مراحل اولیه پیشرفت خود هستند و اولین موج این پروژهها به تازگی منتشر شدهاند. هدف از این انتشار نیز نمایش ایده کلی دنیای مجازی مبتنیبر بلاک چین و نمونههای کاری و پلتفرمهای نسخه بتا بود.
هماکنون شاهد به بار نشستن تدریجی برخی از پروژههای موجود در این حیطه هستیم و در پی این رویداد نیز پتانسیل کامل متاورس کمکم برای گروه گستردهای از جهانیان فاش میشود. حداقل دستاورد حاصل از این آگاهی نیز فعالیت مجموعههای گوناگون برای تبدیل شدن به فیسبوکها، فورتنایتها و موتورهای غیرحقیقی (Unreal Engines) متاورس خواهد بود.
در ادامه به بررسی برخی از نویدبخشترین پروژه های متاورس در حال توسعه در سال ۲۰۲۲ میپردازیم.
پروژه سالیس (Solice)
Solice اولین پروژه میان پلتفرمی واقعیت مجازی (VR) متاورس است که روی بلاک چین سولانا ساخته شده است. سالیس یک سرزمین دیجیتال به ما ارائه میکند که مالکیت، ساخت و اداره آن به واسطه کاربران و از طریق واقعیت مجازی به انجام میرسد.
این پلتفرم شباهت زیادی به دیسنترالند (Decentraland) دارد؛ زیرا متاورس Solice نیز شامل تعداد ثابتی از قطعات زمین (LAND) میشود که در حقیقت ماهیت توکن بیهمتا (NFT) داشته و قابل توسعه و استفاده در راستای کسب درآمد توسط صاحبان خود هستند.
این پلتفرم طیف گستردهای از ویژگیها را در بر میگیرد که موجب میشود به یکی از گرانترین پروژه های متاورس در حال توسعه سال ۲۰۲۲ تبدیل شود. به صورت خلاصه میتوان ویژگیها و خصوصیتها این پروژه را بدین شکل بیان کرد:
- حیوانات خانگی دیجیتال مبتنی بر بلاک چین: موجودات دیجیتال مبتنیبر NFT که صاحبان خود را در سراسر متاورس Solice دنبال میکنند و باعث ایجاد ییلد و ویژگیهای بهبودیافته میشود.
- بازی مبتنیبر ماموریت (Quest): به کاربران این امکان داده میشود تا بخشی از عرضه توکن SLC را کسب کنند و ماموریتهای محولشده در این متاورس را به انجام برسانند.
- دروازههای سیاهچالها (Dungeons): این دروازهها در حقیقت پورتالهای جادویی هستند که به صورت تصادفی یا رندوم در سراسر این دنیای مجازی ظاهر میشوند و بازیکنان را به سیاهچالهای خالی منتقل میکنند. بازیکنان در این سیاهچالها با چالشهای پیش رو و بازیهای گوناگون دست و پنجه نرم کرده و پاداش دریافت میکنند.
- سیستم صنعتگری: پس از اینکه مواد اولیه و عناصر مورد نیاز را با جستجو کردن در این متاورس یافتید یا خریداری کردید، میتوانید داراییهای مبتنی بر توکن بیهمتای کمیاب، ارزشمند و مفیدی بسازید.
- بازار Solice: این پروژه یک پلتفرم وبمحور است که برای تبادل داراییهای مبتنی بر Solice سهبعدی واقعیت مجازی شامل قطعههای زمین، حیوانات همراه، آواتارها، ساختمانها، مواد اولیه خام و غیره مورد استفاده قرار میگیرد.
منظره موجود در بستر Solice در هر دو بخش داخل و خارج از فضای واقعیت مجازی قابل دسترس است اما کاربران تنها در هنگام استفاده از هدستهای VR سطح بالا، بهترین تجربه کاربری را کسب میکنند.
پروژه Solice فرایند عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) را برای توکن SLC خود در لانچپد سولانیوم (Solanium) راهاندازی کرد و اخیرا در صرافی هیوبی (Huobi) و بسیاری از صرافیهای غیرمتمرکز مبتنیبر سولانا نیز لیست شده است.
طبق نقشه راه رسمی این پروژه، عرضه نسخه ۱.۱ این پلتفرم همراه با بسیاری از سایر امکانات برجسته برای سه ماه اول سال ۲۰۲۲ برنامهریزی شده است. این امر شامل استیکینگ توکن و چندین گزینه مالتی پلیر یا خصوصیت بازی همگانی نیز میشود.
پروژه زانا (Xana)
XANA یکی از پلتفرمهای در دست ساخت لایه ۲ اتریوم است که در راستای تقویت آینده متاورس از طریق طیف گستردهای از تکنولوژیهای ساخت سفارشی و دلخواه طراحی شده است.
پلتفرم زانا به برندها، کسب و کارها و اشخاص این امکان را میدهند تا محیطهای سهبعدی دلخواه و خدمات داخلی فضای مجازی خود را بسازند. درست شبیه به بسیاری از متاورسهای دیگر، این محیط به قطعه زمینهای منحصربهفردی تقسیم میشود. در این پلتفرم، قطعههای زمین مجموعهای از شبکههای ۱ در ۱ (۵۰ متر در ۵۰ متر مناطق درون بازی) را تشکیل میدهند. بزرگترین قطعه این زمینها میتواند تا ۴ در ۴ واحد (۲۰۰ متر در ۲۰۰ متر) مساحت داشته باشد.
این قطعه زمینها مبتنی بر توکن بیهمتا هستند و قابل فروش، معامله و یا اجاره آزادانه به سایر کاربران هستند. در مجموع، تنها ۱۵۰٬۰۰۰ قطعه زمین در دسترس ما خواهد بود و کاربران میتوانند به شیوههای مختلفی به آنها دسترسی داشته باشند.
XANA دارای گزینههایی برای شخصیسازی آواتار جامع نیز هست و به برندها و سازندگان این فرصت را میدهد تا آواتارهای انحصاری برای کاربران خود بسازند و از آنها به عنوان شیوهای برای ایردراپ محتمل NFT و نحوه کسب درآمد استفاده کنند.
راهکار لایه دوم پروژه XANA به چندین بلاک چین اصلی شامل بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain)، سولانا، ترا (Terra) و پالیگان (Polygon) بریج خواهد شد. چنین رویدادی به کاربران اطمینان میدهد که دسترسی به تکنولوژی موجود در این پلتفرم به آسانی و از طریق محبوبترین پلتفرمها قابل دسترسی خواهد بود.
این پلتفرم شباهتهایی به Decentraland دارد اما تفاوتهایی نیز از قبیل پشتیبانی از VR و واقعیت افزوده (AR) نیز دارد. علاوه بر این، از سازنده بدون کد و راهکار اختصاصی لایه دوم ارزان قیمت نیز برای به حداکثر رساندن قابلیت دسترسی بهره میبرد.
اولین عنوان GameFi که در آینده از تکنولوژی Xana استفاده میکند، هماکنون در دست توسعه است. این بازی تحت عنوان NFT Duel شناخته میشود و یک بازی مبتنی بر توکن بیهمتا و یادآور فضای !Yu-Gi-Oh است.
بر اساس نقشه راه رسمی XANA، راهاندازی نسخه آلفا بین پلتفرمی عمومی این پروژه، سازنده جهان آن، شبکه اصلی بلاک چین و فروش اولیه زمین آن برای سه ماه اول سال ۲۰۲۲ برنامهریزی شده است.
پروژه گیم ریچ (GameRich)
GameRich یکی از لانچپدهای متاورسمحور و اکوسیستم مبتنیبر محصول در دست توسعه است که قصد دارد تا پروژه های متاورس در حال توسعه نوظهور و نویدبخش را به صورت ساده و ایمن به کاربران ارائه دهد.
این پلتفرم به کاربران اجازه میدهد لاز طریق محصولات متنوع برای سرمایهگذاری در جهان دیجیتال که بهسرعت در حال رشد هستند، کسب درآمد کنند. این محصولات عبارتند از:
- استفاده از توکنها بیهمتا برای به دست آوردن توکنها و داراییهای متاورس
- سرمایهگذاری در عرضه اولیه متاورس (IMO)
- ارائه حق نمایندگی یا تفویض توکنهای بیهمتا به گیلدها برای کسب درآمد منفعلانه
پلتفرم لانچپد GameRich از مدلهای گوناگون جذب منابع مالی پشتیبانی میکند تا به متاورس، گیمینگ مبتنی بر بلاک چین و سایر پروژههای باکیفیت اجازه دهد تا از طریق یک یا چند شیوه مختلف سرمایه جذب کرده و با ریسک و خطرهای احتمالی در مسیر خود مقابله کنند. این رویکردها عبارتند از:
- اوراق مشارکت خطرپذیر (ریسک پایین)
- عرضه NFT قابل تبدیل (ریسک تقریبا پایین)
- عرضه اولیه بازی (ریسک نسبتا بالا)
- عرضه توکن اهرمی (ریسک بالا)
این راهکار در راستای ارائه فرصتهای مختلفی برای تمامی مشارکتکنندگان، فارغ از ریسکپذیری و دستهبندی دارایی ترجیحی آنها است.
گیم ریچ نیز شبیه به خیلی از پروژه های متاورس دیگر، همپوشانی زیادی با بخش گیمینگ بلاک چین دارد. این پلتفرم طیف گستردهای از ابزارها و خدمات شامل ادغامکننده خودکار ییلد دیفای (DeFi)، خزانه NFT و بازار ادغامکننده و لانچپد بازی را در آینده ارائه میکند.
یکی دیگر از خصوصیتهای اصلی GameRich بانک دنیای دیجیتال (Metaverse Bank) است. این بانک در حقیقت مجموعهای از ابزار و خدمات است که پلیرهای بازی بلاک چین و سرمایهگذاران میتوانند با بهرهگیری از آنها بازده مالی خود را به حداکثر رسانده و موانع ورود به این عرصه را به حداقل برسانند. این ابزار شامل کمک کردن به کاربران برای استقرار توکنهای بیهمتای خود در یک بازی، تفویض ایمن NFTهای خود به سایر پلیرها در ازای کسب ییلد بالا و یا ذخیرهسازی آسان توکنهای بیهمتای خود به عنوان بخشی از کلکسیون شخصی میشوند.
GameRich قصد دارد تا اولین فرایند IGO خود را در سه ماه اول سال ۲۰۲۲ تکمیل کند و انتشار نسخه آلفا بانک متاورس این پروژه نیز برای سه ماه دوم سال ۲۰۲۲ برنامهریزی شده است. توکن کاربردی بومی این پلتفرم (RICH) در قالب توکن بومی هر دو بستر BEP20 (Binance Smart Chain) و ترا (Terra) عرضه میشود.
پروژه متا وی پد (MetaVPad)
قرار است تا Metaverse به فضایی بسیار بزرگ، متنوع و مملو از فرصتها (و ریسکها) تبدیل شود. برخی از پروژه های متاورس در حال توسعه راهکارهایی هستند تا به سازندگان و خالقان این امکان را بدهند که دنیاهای مجازی مستقل خود را بسازند. این در حالی است که سایرین در حال ساخت پروژههایی با عناصر متاورسمحور مثل حاکمیت غیرمتمرکز، دنیاهای سهبعدی، تعاملهای انگیزشی، توکنهای بیهمتا و هویت دیجیتال هستند.
همانند سایر روندهای نوآورانه، این احتمال وجود دارد که متاورس در نهایت با انبوهی از پروژهها اشباع شود که بسیاری از آنها نیز شکست بخورند. این در حالی است که سایر پروژهها در حال کسب رشد و موفقیت قابل توجهی خواهند بود.
MetaVPad یکی دیگر از پروژه های متاورس است که در سال ۲۰۲۲ در حال توسعه است. در فضای بین پروژههای نوین دنیای مجازی و سرمایهگذاران فعالیت میکند. این امر به واسطه ارائه یک پلتفرم که کاربران میتوانند در معرض گلچینی از پروژه های متاورس در آن قرار بگیرند شکل میگیرد. تمام این امور نیز بدون نیاز به تحقیق کردن در مورد شناسایی فرصتهای جدید نویدبخش در اختیار ما قرار میگیرند.
این پروژه در قالب یک لانچپد متاورسمحور است و به استیککنندگان توکن METAV اجازه میدهد تا حق تخصیص تضمینشدهای از فرایندهای IDO پروژه های متاورس تلفیقی داشته باشند. کاربران این پلتفرم در سطوح مختلف و بر اساس تعداد توکنهای METAV استیکشده خود دستهبندی میشوند. این امر به صورت مستقیم روی میزان سهم دریافتی کاربران از هر پروژه تاثیر میگذارد.
MetaVPad رویداد تولید توکن خود را در دسامبر سال ۲۰۲۱ (اواسط آذر تا اواسط دی ماه ۱۴۰۰) برگزار کرد و پلتفرم استیکینگ آن نیز هماکنون دایر و در حال فعالیت است. طبق برنامهریزیها نیز اولین IDO متاورس این پلتفرم تا تاریخ ۲۰ ژانویه سال ۲۰۲۲ تکمیل میشود.
پروژه نوسانا (Nosana)
Nosana که تحت عنوان یک شبکه محاسبه جمعی غیرمتمرکز تعریف میشود، پلتفرمی است که قصد دارد تا رایانش ابری CPU را از طریق پلتفرمی مبتنی بر بلاک چین دموکراسیسازی کند.
این پلتفرم در اصل بر روی متاورس تمرکز داشته و قصد دارد تا به یک بخش کلیدی در زیرساخت این عرصه مبدل شود تا سازندگان این فضا با بهرهگیری از آن مناظر دنیای دیجیتال خود را بهبود ببخشند. Nosana از ظرفیت خالی شبکه مشارکتکنندگان خود در راستای ارائه امکان بهرهمندی سازندگان از محاسبات ابری ارزانقیمتتر و قابل دسترسیتر برای برنامههایشان استفاده میکند. ممکن است حتی این فرایند موجب کاهش و یا از بین رفتن اتکای سازندگان به تکنولوژیهای بزرگ شود.
Nosana با کمک بلاک چین سولانا و با استفاده از توکن NOS منابع مورد نیاز بازار آزاد خود را در زمینه قدرت محاسباتی مشترک تامین میکند. در نقطه پایانی نیز این پروژه امید دارد تا جهان دیجیتال باز که در آن محاسبات برای تقویت طیف گسترده تجربیات متاورسمحور مورد استفاده قرار میگیرند را ارائه کند. به عنوان مثال به تعاملات شخصیتهای غیر انسان (NPC)، محیطهای روند محور تولیدشده، رمزنگاری فایل و غیره میتوان اشاره کرد که به صورت ایمن توسط کاربرانی که از این تکنولوژیها استفاده میکنند محاسبه میشوند.
Nosana به کاربران اجازه میدهد تا در صورت قرار دادن ظرفیت محاسباتی بلااستفاده خود در اختیار شبکه توکن NOS دریافت کنند. این ظرفیت برای تقویت پروژههای نویدبخش در حال ساخت در بستر بلاک چین مورد استفاده قرار میگیرد. این پلتفرم قصد دارد تا انجام این کار را با عرضه برنامهای که قابل اجرا بر روی طیف گستردهای از دستگاههای سختافزاری مثل کامپیوترهای خانگی، گوشیهای هوشمند و یا Raspberry Pi است، به آسانترین شکل ممکن پیادهسازی کند.
هنوز چندین ماه تا راهاندازی شبکه اصلی Nosana باقی مانده است اما قرار است تا شبکه آزمایشی این پلتفرم کمی پس از فروش عمومی توکن آن راهاندازی شود. کاربران میتوانند در آینده از طریق تبدیل شدن به یک نود نیز به توکنهای NOS دسترسی داشته باشند. وظیفه این نودها نیز اجرای پایپلاینها، تایید کد و حفاظت از شبکه در برابر نودهای مخرب است.
اولین پیادهسازی تکنولوژی Nosana به واسطه محصولی تحت عنوان «Project Galactica» عرضه میشود. شواهدی مبنی بر اینکه Nosana راهکارهای بیشتری مثل سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) تمام عیار را ارائه میکند نیز وجود دارند.
پروژه بیت.کانتری (Bit.Country)
Bit.Country پلتفرم جالب توجهی است که به کاربران این امکان را میدهد تا متاورسهای شخصیسازی شده خود را بسازند. این دنیاهای مجازی منعکسکننده نیازمندیهای خاص و مضمون ارزشهای جوامع این افراد هستند.
هر یک از متاورسهای این فضا قابل ساخت به صورت دلخواه هستند و توکن اقتصادی منحصر به فرد و سیستم حاکمیت غیرمتمرکز خود را دارند. این امر به سازندگان و مشارکتکنندگان اجازه میدهد تا محیط دنیای مورد نظر را بر اساس نیازهای خود طراحی کنند و چهارچوب منعطف برای رشد، زمینههای انگیزشی جوامع و آپگریدها و ارتقاهای آتی را به ارمغان بیاورند.
Bit.Country طراحی شده است تا یک چهارچوب غیر فنی را برای ساخت متاورسهای دلخواه ارائه کند. علاوه بر این، API قدرتمندی را نیز ارائه میکند که توسعهدهندگان با بهرهگیری از آن میتوانند بازیهای سطح بالا و تجربیات مبتنی بر قرارداد هوشمند را برای متاورس ایجاد کنند.
این پلتفرم بر روی پلتفرم Substrate ساخته شده و چهارچوب دموکراتیک، انگیزشی و اقتصادی را برای ساخت دنیاهای سهبعدی، بازیها و تجربههای کاربری اینچنینی ارائه میکند. هر یک از دنیاهای مجازی دارای تعداد ثابت بلاکهای زمین است که قابل تقسیم به واحدهای زمین کوچکتر است.
Bit.Country هنوز رویداد ساخت توکن خود را تکمیل نکرده و شبکه آن نیز هنوز راهاندازی نشده است. البته لازم به ذکر است که تیم فعال در این پروژه یک نسخه نمایشی به نسبت طولانی از اصول و تکنولوژی مورد استفاده در این پلتفرم را همراه با برخی از کاربردهای محتمل منتشر کرده است.
این پلتفرم اخیرا پس از اینکه بیش از ۲۵٬۰۰۰ نفر از سهامداران به میزان ۱۰۰ میلیون دلار برای حمایت از مزایده پاراچین خود را قفل کردند، در چهاردهمین مزایده پاراچین Kusama برنده شد. نسخه مبتنی بر Kusama از پروژه Bit.Country تحت عنوان NEER (برای بستر Pioneer) شناخته میشود. این در حالیست که نسخه پولکادات این پروژه با نماد NUUM (برای بستر Continuum) معامله میشود.
پروژه متافایتر (MetaFighter)
آخرین مورد در لیست پروژه های متاورسی در حال توسعه در سال ۲۰۲۲، MetaFighter است. اگر یکی از طرفداران بازیهای مبارزهای سنتی و نسل جدید هستید، لازم است تا MetaFighter را مورد بررسی قرار دهید. این بازی تجربه بازی اکشن سبک آرکید (Arcade) را برای شما به ارمغان میآورد و بدون شک ضربان قلب شما هنگام بازي بالا میرود. این فضا به واسطه متاورسی همراه با شرطبندیهای دوستانه (یا شاید غیردوستانه) پشتیبانی میشود و بازیکنان اجازه میدهد تا پول خود را در این بستر قرار داده و از استعدادهای خود پول کسب کنند.
همواره بازیهای مبارزهای به چشم آزمون نهایی مهارت گیمینگ دیده میشوند. فقط RTS (استراتژی زمان واقعی) و FPS تاکتیکی (تیراندازی اول شخص) در قالب آزمون نهایی برای نشان داده شدن مهارت پلیر مورد نظر به حساب میآیند و در اکوسیستم گیمینگ جایگاه معادلی دارند. دقت فنی، تمرکز و یادگیری مورد نیاز برای بهترین بودن در این بازیها به ساخت جامعهای پرشور و وفادار منجر شده که تا به امروز هیچ پاداش درخوری دریافت نکرده است. این جامعه در هنگام مشاهده کردن استعداد مورد نظر میتواند به سرعت میزان و عمق این استعداد را شناسایی کند.
MetaFighter در راستای پردهبرداری از شاخصه فرصتهای بهرهبرداری از Play to Earn برای کاربران از قابلیتهای منحصر به فرد بلاک چین استفاده میکند. این امر به بازیکنان در راستای دریافت پاداش در صورت پیشرفت کردن در روند بازی و شکست دادن دشمنان خود کمک میکند.
این بازی حول محور جنگجوهایی است که خواسته و یا ناخواسته از بعدهای زمانی متفاوت وارد این دنیا شدهاند و ماموریت دارند تا این جهان را از بین ببرند و لقب «برترین در هر بعد زمانی» را از آن خود کنند.
این بازی در قالب نسل آینده فضای جنگی سهبعدی به آتش پرحرارت موجود در جامعه گیمینگ دامن زده و به پلیرها اجازه میدهد تا پاداشهای دائمی را در ازای کار خود دریافت کنند. جنگجوهای درون این بازی توکنهای بیهمتایی هستند که در چند سطح درجهبندی میشوند و در اصطلاح قابل لول آپ کردن، تحول یافتن و قابل معامله در بازار بومی این بازی هستند. بازیکنان حتی میتوانند این کاراکترها را به پلیرهای جدیدتر اجاره دهند و پاداش دریافت کنند. حتی امکان ایجاد خط مقدم متعادلی از جنگجوها نیز برای افزایش شانس کسب موفقیت برای این پلیرها وجود دارد.
باشگاهها یا در اصطلاح آرناهای NFT که برای میزبانی کردن از مسابقات مورد استفاده قرار میگیرند در حقیقت مناطقی از یک نقشه بزرگ در دنیای مجازی مورد استفاده در این پروژه هستند. پلیرها نیز با سفر به این مکانها میتوانند مهارت خود را به نمایش بگذارند. این آرناها تحت مالکیت و بهرهبرداری پلیرها خواهند بود و به احتمال زیاد داراییهای برندی (مارکداری) خواهند بود که به اشخاص، سایر برندها و شرکتها این امکان را میدهند تا از بخشهای موجود در نقشه MetaFighter کسب درآمد کنند.
سخن پایانی
انتظار میرود همانطور که سال ۲۰۲۱، آگاهی از توکنهای غیر مثلی افزایش یافت و از پروژههای این حوزه استقبال شد، سال ۲۰۲۲ نیز سال افزایش پذیرش متاورس باشد. در این مقاله ۷ نمونه از برترین و جذابترین پروژه های متاورسی در حال توسعه در سال ۲۰۲۲ که شامل Bit.Country ،Nosana ،MetaVPad ،GameRich ،Xana ،Solice و MetaFighter میشوند، بررسی کردیم. پروژههای فعال در این عرصه در حال بهرهگیری از قابلیتهای منحصر به فرد بلاک چین و تشکیل سازمانهای مستقل غیرمتمرکز برای ارائه خدمات بهتر در کنار تجربه واقعیت مجازی و واقعیت افزوده هستند. بهرهگیری از محاسبات و رایانش ابری نیز نمونه نوینی از رویکردهای موجود است. به نظر شما در آینده از کدام تکنولوژیها در دنیای دیجیتال بهره گرفته میشود؟ نظر خود را با ما در میان بگذارید.