یکی از مفاهیمی که در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ خود را به امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) معرفی کرد، صندوق آپشن دیفای یا DeFi Option Vault (به‌اختصار DOV) است. صندوق آپشن دیفای با رشد تصاعدی و چشمگیر به بخش مهمی از ۷۰۰ میلیون دلار ارزش کل قفل‌شده (TVL) در پروتکل‌های آپشن دیفای تبدیل شدند. این رشد به حدی بود که تنها علاقه خرده سرمایه‌گذاران دیفای، بلکه توجه سرمایه‌گذاران سازمانی بزرگ را هم به خود جلب کرد. در ادامه مقاله به این می‌پردازیم که صندوق آپشن دیفای چیست، DOVها چگونه کار می‌کند و چه کاربردهایی دارد. با میهن بلاکچین همراه باشید.
صندوق آپشن دیفای چیست؟
نکته جالب صندوق های آپشن دیفای در سادگی آنها نهفته است. سرمایه‌گذاران صرفا دارایی‌های خود را در صندوق‌هایی استیکینگ یا سپرده‌گذاری کرده و این دارایی‌ها در استراتژی‌های معاملات آپشن به‌کار می‌روند. پیش از ابداع Defi Option Vault، استراتژی‌های آپشن فقط در دسترس سرمایه‌گذاران معتبر (از طریق معاملات OTC) یا معاملات خود اجراشونده (Self-executaion) در صرافی‌هایی نظیر دریبیت (Deribit) قرار داشت.
استراتژی‌هایی که تا پیش از این به کار گرفته می‌شد فقط استراتژی‌های کال معمولی (معاملات Call یا خرید) و استراتژی‌های پوت (معاملات put یا فروش) نقدی بودند که بیشترین سود مبنا در دیفای را ارائه می‌دادند. از طریق این استراتژی‌ها، پاداش توکن‌ها توزیع می‌شود که سود بیشتری را به کاربران ارائه می‌دهد.
در بعضی از موارد، وثیقه‌های موجود در این صندوق ها، سود حاکمیت یا سپرده‌گذاری نیز کسب می‌کنند و بدین ترتیب، ۳ منبع کسب سود در یک صندوق ایجاد می‌شود. این سه لایه که متشکل از معاملات آپشن، پاداش توکن‌ها و سود سپرده‌گذاری است، سود بسیار بیشتر و پایداری را ایجاد می‌کنند که در حوزه دیفای بی‌سابقه است.
از طرف دیگر، بازارسازها برای خرید این آپشن‌ها از صندوق ها با یکدیگر به رقابت می‌پردازند. بازارسازها پیشاپیش برای این آپشن‌ها، امتیاز و هزینه بیشتری پرداخت می‌کنند و در نتیجه سود مبنای بیشتری ارائه می‌شود.
اهمیت Defi Option Vault چیست؟
امکان کسب سود طبیعی بیشتر، معاملات ابزارهای غیرخطی و ایجاد نقدینگی برای بازار آپشن از جمله کاربردهای صندوق‌های آپشن دیفای است. در ادامه این موارد را به تفصیل توضیح می‌دهیم.
تولید سود طبیعی
منبع اصلی سود در دیفای، پاداش‌های توکنی بوده است. اگرچه پروتکل‌های بازار، بازارسازهای خودکار (AMM) و پروتکل‌هایی که با سیستم نقدینگی متعلق به پروتکل یا Protocol-Owned Liquidity (اصطلاحا POL) نظیر OHM مقدار اندکی سود مبنا ارائه می‌دهند. اما به منظور دستیابی به سود سالانه بیشتر، وابستگی زیادی به توزیع توکن‌ها دارند.
مشکل این موضوع آن است که سود مذکور عمدتا مصنوعی (Synthetic) و چرخشی بوده و وابستگی زیادی به تورم قیمت توکن دارد. اگر فرایند ورود تازه واردان به دیفای برعکس شود و افراد از این حوزه خارج شوند و قیمت توکن‌ها سقوط کند، سود مذکور از بین می‌رود و چرخه باطلی که در دیفای شاهد آن هستیم پایان می‌یابد.
سود مبنا از صندوق های DOV به پاداش‌های توکنی متکی نیست. صندوق های آپشن دیفای از نوسان زیاد دارایی مذکور، سود و درآمد کسب می‌کنند و این سود را از طریق پرداخت حق امتیاز آپشن‌ها وارد دیفای می‌کنند. این موضوع مشکل کاهش سود به دلیل افزایش اندازه استخرهای تامین نقدینگی را برطرف می‌کند، زیرا منبع اصلی سود مبنا، بازارهای بزرگ معاملات آپشن خارجی است.
این سود مبنای واقعی، کلید گمشده پایداری و ماندگاری بلندمدت و مقیاس‌پذیری در حوزه دیفای است. بدین ترتیب، از طرح‌های پانزی فاصله گرفته و کسب ارزش واقعی از بازارهای مذکور محقق می‌شود. صندوق‌های آپشن دیفای به‌نحو کارآمدی عرصه کریپتو را دموکراتیزه می‌کنند. سازمان‌های مالی سنتی به این ویژگی DOVها غبطه می‌خورند، زیرا سود نوسانات ضمنی DOVها ۱۰ تا ۲۰ برابر نوسانات ابزارهای Tradfi (امور مالی سنتی) است.
سازمان‌های مالی با شتاب و عجله زیاد به ارائه صندوق های DOV به سرمایه‌گذاران Tradfi می‌پردازند. چرا که این صندوق‌ها، محصولاتی هستند که سود کم‌خطری دارند و از این لحاظ، از تمام محصولات دیگر عملکرد بهتری دارند. صندوق‌های آپشن دیفای این نوع از دسترسی برتر را در اختیار تمام افراد قرار می‌دهند.
ارائه ابزارهای غیرخطی
ساختار بازارهای دیفای توانسته است ابزارهای دلتا-۱ یا خطی را مدیریت کند. (محصول دلتا-۱ یک محصول مشتقه‌ای است که رابطه مستقیم و یک‌به‌یک با دارایی موردنظر را از لحاظ نوسان قیمت، امکان‌پذیر می‌سازد. دلتا سنجشی از حساسیت محصول مشتقه به نوسان ارزش محصول موردنظر است).
معاملات اسپات، وام‌دهی و وام‌گیری با وثیقه بیش از حد و معاملات تبادل قراردادهای دائمی مارجین توسط مکانیزم‌های لیکویید کردن کارآمد و از طریق قراردادهای هوشمند، مقیاس‌پذیر و محقق شده‌اند. هرچند، هنگامی که از ابزارهای غیرخطی نظیر آپشن‌ها صحبت می‌کنیم، دیفای با موانع بزرگی مواجه می‌شود. آپشن‌های معامله‌شده در اردر بوک (Order book) یا دفترهای سفارش دیفای، مقیاس‌پذیر و کارآمد نبوده‌اند.
لیکوییدشدن‌های غیرخطی (Non-linear Liquidation)، مشکلی اساسی محسوب می‌شوند. حتی صرافی‌های متمرکز نظیر دریبیت با دشواری به مدیریت لیکوییدشدن‌های غیرخطی می‌پردازند. برای نقدشدن پورتفولیوهای بزرگ آپشن‌ها، ابتدا با اجرای وضعیت‌های دائمی یا آتی، دلتا مدیریت می‌شود. سپس سایر ریسک‌های پورتفولیو (ریسک غیرخطی) به مرور و با حضور یک واسطه، به صورت سیستماتیک لیکویید می‌شوند.
صندوق های DOV راهکار دقیق برای این مشکل ارائه می‌دهند. صندوق های DOV از مدل دوگانه‌ای استفاده می‌کند که طی آن، سرمایه‌گذاری، مدیریت وثیقه، کشف قیمت، پرداخت و تسویه به صورت درون زنجیره‌ای انجام می‌شود و مدیریت ریسک غیرخطی به صورت برون زنجیره‌ای صورت می‌گیرد. در این مدل، تمام المان‌هایی که باید بدون نیاز به اعتماد باشند به صورت درون زنجیره‌ای اجرا می‌شوند، سود پیشاپیش به دست می‌آید و کل فرایند کاملا شفاف است.
صندوق‌های آپشن دیفای، مشکلات مرتبط با فروش را برطرف می‌کنند، وثیقه سرمایه‌گذاران دیفای را گرفته و آنها را با بازارسازهایی تطابق می‌دهد که سود مبنای بیشتری ارائه می‌دهند. تمام قراردادهای آپشن که از طریق صندوق‌های DOV معامله می‌شوند، وثیقه کامل دارند. این موضوع، نیاز به لیکویید شدن را به طور کامل از بین می‌برد. سپس قراردادهای آپشن را می‌توان توکنیزه کرد و با RFQ یا دفتر سفارشات، به روش مقیاس‌پذیر و بدون نیاز به مکانیزم لیکویید شدن به معامله آنها پرداخت.
این راهکار به نظر ساده است، اما مفاهیم و تاثیرات بسیار زیادی با خود به همراه دارد. DOV یک نوآوری محض است. لیکویید شدن غیرخطی بدون واسطه، مشکلی است که Tradfi هرگز مجبور به برطرف کردن آن نبوده است. امکان‌پذیر بودن انجام معاملات آپشن در مقیاس بزرگ و به شیوه شفاف و پایدار که توسط قراردادهای هوشمند نظارت می‌شود می‌تواند نحوه معاملات و ساختار محصولات مالی را برای همیشه تغییر دهد.
ایجاد نقدینگی برای بازار آپشن
بازار آپشن‌های کریپتو تحت سلطه بیت کوین و اتریوم است و تنها این دو رمزارز هستند که در صرافی دریبیت ارائه می‌شوند. دفتر سفارشات دریبیت به عنوان منبع اصلی نقدینگی برای بیت کوین و اتریوم عمل می‌کند و این موضوع در بازار OTC نیز نمود پیدا می‌کند.
شاید بسیاری از افراد به خاطر نیاورند که حتی در اوایل سال ۲۰۲۰، معاملات آپشن اتریوم نقدینگی کافی نداشتند و در صرافی دریبیت به‌ندرت معامله می‌شدند. شرکت QCP یکی از عوامل اصلی بود که با تزریق نقدینگی بسیار زیاد، به بازار معاملات آپشن اتریوم رونق داد.
این موضوع باعث شد بازارسازهای بیشتری به منظور ارائه سفارشات خود به معاملات آپشت وارد شده و دفتر سفارشات اتر را رونق بخشند. یک سال و نیم از آن زمان می‌گذرد و حجم بازار آپشن‌های اتر به‌اندازه بازار بیت کوین گسترش یافته است.
این شرکت مدتی است که در تلاش است تا برای سایر رمزارزها نیز چنین شرایطی ایجاد کند. برای آنکه حجم بازار رمزارزهای دیگر افزایش یابد، به منبع مالی قابل توجه و همچنین تزریق نقدینگی زیادی نیاز است تا معامله‌گران، سرمایه‌گذاران و بازارسازها تشویق شوند تا در این بازار مشارکت داشته باشند.
نکته قابل تامل این است که دیفای توانسته است به بازار آپشن‌های آلتکوین‌ها رونق دهد. موضوعی که امور مالی متمرکز (CeFi) در انجام آن ناموفق بوده است. صندوق های DOV به بزرگترین گزینه معاملاتی برای آلتکوین‌ها تبدیل شده و صندوق های بزرگ و قابل توجهی برای رمزارزهای الگوراند، لونا، آوه و آوالانچ به وجود آمده است.
صندوق های DOV که به عنوان مجرا و منبع نقدینگی فعالیت می‌کنند، به سرعت در حال تبدیل شدن به منبع نقدینگی اصلی آلتکوین‌ها هستند. این نقدینگی در نهایت به Cefi وارد می‌شود. اکنون که تقاضای بیشتری برای آلتکوین‌ها به وجود آمده است، صرافی‌ها با اعتماد بیشتری به فهرست کردن آلتکوین‌ها می‌پردازند.
این موضوع بسیار مهم است. برای اولین بار شاهد این هستیم که دیفای به عنوان ارائه‌دهنده اصلی نقدینگی از CeFi پیشی گرفته است و دیگر صرفا یک لایه جدید بر بستر امور مالی سنتی نیست.
نکته مهم‌تر این است که ظهور صندوق‌های آلتکوین در DOV به دارندگان تمام رمزارزها، منبع جایگزینی برای کسب سود زیاد به غیر از هودل کردن و استیکینگ ارائه می‌دهد. سرمایه‌گذاران، هودلرها، بنیادها و خزانه پروژه‌ها، ارزش کسب درآمد از دارایی بزرگ خود را مشاهده کرده و ورود دارایی خود به صندوق های DOV را آغاز کرده‌اند. تقاضا برای این صندوق آلت کوین‌ها باورنکردنی بوده است و به رشد تصاعدی خود ادامه خواهد داد.
همانند تمام ابزارهای مالی، ایجاد بازار سالم اوراق مشتقه، نقدینگی بازار اسپات را به طور چشمگیری بهبود می‌بخشد. شکایت در خصوص عدم وجود نقدینگی کافی در بازار اسپات آلت کوین‌ها دیگر وجود نخواهد داشت.
گام بعدی در تکامل صندوق های DOV چیست؟
نکته جذاب صندوق های DOV، سادگی بی‌نظیر مدل آن است. اما این فقط شروع کار است. استراتژی‌های کنونی که توسط این صندوق ها ارائه می‌شوند، معاملات کال و پوت، ساده و خسته‌کننده است، اما می‌توانند به طور فزاینده‌ای پیچیده‌تر شوند. نمونه‌های این موضوع، ساختارهای پیچیده‌تر آپشن‌هایی است که از وثیقه بهره بهتری می‌برند و سود مبنا را افزایش می‌دهند. این استراتژی‌ها حتی می‌تواند از ابزارهای صرفا مرتبط با آپشن‌ها به ابزارهایی تبدیل شوند که شامل محصولات غیرخطی پیچیده‌تر هستند، اما این موضوع با ریسک بیشتری همراه است. در مبحث صندوق های DOV هیچگونه محدودیتی وجود ندارد.
اگر یک گام فراتر برویم، می‌توان گفت قراردادهای آپشن‌ها که توسط صندوق های DOV معامله می‌شود می‌توانند توکنیزه شده و در بازارهای ثانویه از طریق دفاتر سفارش یا RFQ معامله شوند. با وجود مقدار بالای ارزش کل قفل شده و چندین صندوق، صندوق‌های DOV می‌توانند به عنوان یک صرافی کامل (نظیر دریبیت در دیفای) با طیف گسترده‌ای از قراردادها و انواع مختلف محصولات فعال در معاملات عمل کنند. تحقق این چشم‌انداز یعنی انجام معاملات بازار اوراق مشتقه صرفا از طریق قراردادهای هوشمند، باورنکردنی خواهد بود.
در آخر، این نکته قابل ذکر است که صندوق آپشن‌های دیفای چندین تغییر ایجاد می‌کنند. صندوق‌ها صرفا نحوه معامله آپشن‌ها و محصولات ساختارمند را تغییر نمی‌دهد. این صندوق‌ها همچنین در نحوه مدیریت دارایی‌ها نیز تغییر ایجاد می‌کند.
دیگر نیازی نیست که برای دسترسی به استراتژی‌های معاملاتی در سطح سازمانی، یک سرمایه‌گذار معتبر با حداقل مقدار سرمایه‌گذاری باشیم. سرمایه‌گذاران حتی با یک دلار نیز می‌توانند در صندوق های DOV شرکت کنند و از سود بسیار زیاد حاصل از استراتژی‌های پیچیده با شرایط ریسک سود بهینه بهره‌مند گردند.
نکته مهم‌تر این است که صندوق های DOV، فاصله زیادی با صندوق های پوشش ریسک رایج با مدل ۲ به ۲۰ دارند. سرمایه‌گذاران در صندوق های DOV حداقل کارمزد را پرداخت می‌کنند یا حتی کارمزدی پرداخت نمی‌کنند. زیرا به تمام شرکت‌کنندگان پاداش داده می‌شود تا به سرمایه‌گذاری و ارائه نقدینگی به صندوق‌ها تشویق شوند.
ساختار پاداش توکنی این‌گونه است؛ مکانیزمی برای تسهیل حذف واسطه‌ها از زنجیره تامین در اقتصاد که به‌عنوان بخشی از نوآوری دیفای و نه به‌عنوان منبع اصلی کسب سود عمل می‌کنند. حتی می‌توان گفت صندوق‌های آپشن دیفای معرف اصلی ارزش‌های دیفای است و نقطه عطف و همگرایی جامعه کنونی دیفای و دنیای Tradfi محسوب می‌شود.
پروتکل‌های ارائه‌دهنده صندوق‌های آپشن دیفای
ریبون فایننس (Ribbon.Finance): پیشگام و اجراکننده گواه اثبات مفهوم (Proof-of-Concept) برای صندوق‌های آپشن دیفای است. ریبون فاینسن پروتکلی بر بستر اتریوم است و ۲۰۰ میلیون دلار TVL در اختیار دارد که عمدتا شامل WBTC و اتریوم است. این پروتکل همچنین آوه، آوالانچ و STETH را ارائه می‌دهد. ریبون برای تسویه از پروتکل‌های Opyn و Airswap و برای مزایده‌های درون زنجیره‌ای از پروتکل نوسیس (Gnosis) استفاده می‌کند.
تتاناتز فایننس (Thetanuts.Finance): صندوق DOV در حال رشد که در حال حاضر بر بستر اتریوم، بایننس اسمارت چین، پالیگان، فانتوم و آوالانچ در دسترس است. پروتکل تتاناتز فایننس به زودی در اکثر زنجیره‌هایی که از ماشین مجازی اتریوم (EVM) نظیر NEAR، آرورا، Boba، Solana و NEON پشتیبانی می‌کنند، قرار خواهند گرفت.
این پروتکل علاوه بر صندوق های WBTC و اتریوم، اقدامات زیادی برای آلتکوین‌ها انجام داده است، به طوری که صندوق ۱۰ میلیون دلاری برای الگوراند و صندوق ۲ میلیون دلاری برای لونا عرضه کرده است. این پروتکل در حال حاضر همچنین روی کاردانو و بیت کوین کش برای زنجیره‌های BOBA و ROSE و NEAR کار می‌کند. تتاناتز، پرداخت‌ها و تسویه‌ها را داخل پروتکل خود مدیریت کرده و به اشخاص ثالث متکی نیست.
پروتکل StakeDAO: در حال حاضر بر بستر اتریوم فعال است و در نظر دارد در آینده، سرویس‌های خود را در پالیگان ارائه دهد. استراتژی پروتکل استیکر دائو شامل استیکینگ استیبل کوین‌ها، توکن‌ها یا ارائه نقدینگی در چندین پروتکل به منظور کسب پاداش است.
از سایر صندوق‌های معاملات آپشن دیفای می‌توان به فریکشن فایننس (Friktion.Finance) اشاره کرد که در بستر شبکه سولانا قرار دارد و صندوق‌های آپشن را برای بیت کوین، اتریوم و سولانا ارائه می‌دهد. این صندوق‌ها محصولات ساختاری کانوکس (Convex) ارائه کرده و مکانیزمی در برابر ضرر ناپایدار ارائه می‌کنند. کاتانا فایننس (Katana Finance) و تپ فایننس (Tap Finance) از سایر DOVهای موجود در بستر سولانا هستند.
اپیوم فایننس (Opium.Finance) که ارائه‌کننده صندوق‌های اتر و 1INCH است و سیرن مارکتز (SIREN Markets) هم در بستر پالیگان قرار دارند. از DOVهای موجود در بستر آوالانچ هم می‌توان به Arrow Markets اشاره کرد.
جمع‌بندی
صندوق‌های آپشن دیفای (DOVs) به کاربران امکان کسب سود بیشتر از طریق اجرای استراتژی‌های خودکار معاملات آپشن را می‌دهد. معاملات آپشن سنتی معمولا شامل استراتژی‌های خرید و فروش هستند. مزیت صندوق‌های آپشن دیفای بر معاملات سنتی بر این است که کسب سود طبیعی بیشتر، معاملات ابزارهای غیرخطی و ایجاد نقدینگی برای بازار آپشن را فراهم می‌کنند.
نظر شما درباره صندوق آپشن دیفای چیست؟ آیا استراتژی‌های ذکر شده در این سیستم می‌توانند باعث جذب سرمایه‌گذاران امور مالی سنتی به پروتکل‌های دیفای شوند؟
