ارز رمزنگاری شده نوعی ارز دیجیتال است که با استفاده از روش های رمزنگاری پیشرفته ای با نام کریپتوگرافی، ایجاد و مدیریت می‌شوند. ارز رمزنگاری شده که در این مقاله به آن ارز دیجیتال می‌گوییم با ایجاد بیت کوین در سال ۲۰۰۹ از مفهوم آکادمیک به یک واقعیت مجازی جهش داشته است. اگرچه بیت کوین در سال های پس از پیدایش خود، علاقه مندان بسیار زیادی را به خود جلب کرد، اما در ماه آوریل ۲۰۱۳ بود که توجه رسانه ها و سرمایه گذاران را به خود جلب کرد. در این تاریخ، قیمت بیت کوین با رشد ۱۰ برابری طی دو ماه به ۲۶۶ دلار رسید.
ارزش بازار بیت کوین در این تاریخ به بیش از ۲ میلیارد دلار رسید اما کاهش سریع ۵۰ درصدی قیمت آن، صحبت ها و بحث هایی را در خصوص آینده ارز دیجیتال به طور کل، و آینده بیت کوین به طور خاص ایجاد کرد. آیا این ارزهای دیجیتال سرانجام جایگزین ارزهای سنتی می‌شوند و روزی همانند دلار و یورو همه گیر خواهند شد؟ یا ارزهای دیجیتال فقط اشتیاقی زودگذر بودند که قبل از شعله ور شدن، خاموش شدند؟ پاسخ این سوال در بیت کوین نهفته است.
آینده ارز دیجیتال
بعضی از تحلیلگران اقتصادی، با ورود پول های سازمانی به بازار، تغییر عظیمی در کریپتو را پیش بینی می‌کنند. به علاوه، احتمال این وجود دارد که کریپتو به بورس نزدیک راه پیدا کند. این امر، اعتبار را به ارزهای دیجیتال و کاربردهای آن به عنوان جایگزینی برای ارزهای سنتی می‌افزاید. بعضی از تحلیلگران پیش بینی می‌کنند که تمام آن چیزی که کریپتو نیاز دارد یک صندوق معاملاتی معتبر یا ETF است. ETF قطعا سرمایه گذاری در بیت کوین را آسانتر می‌کند اما هم چنان به درخواست سرمایه گذاری در بازار کریپتو نیاز است. بعضی از افراد در این خصوص می‌گویند که این امر به طور خودکار به وجود نخواهد آمد.
تعریف بیت کوین
بیت کوین یک ارز غیرمتمرکز است که از فناوری همتا به همتا استفاده می‌کند که تمام کاربردها نظیر صدور ارز، پردازش تراکنش و تایید را به صورت اجماع شبکه امکان پذیر می‌سازد.
اگرچه این غیرمتمرکزسازی باعث می‌شود بیت کوین از دخالت یا دستکاری های دولتی دور باشد اما نکته منفی این است که هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که اطمینان حاصل کند تمام امور به طور مناسب در حال انجام است یا از ارزش بیت کوین پشتیبانی کند.
بیت کوین ها به صورت دیجیتالی از طریق فرآیند ماینینگ یا همان استخراج ایجاد می‌شوند که به رایانه های قوی برای حل الگوریتم های پیچیده نیاز دارد. نرخ تولید بیت کوین در حال حاضر، ۲۵ بیت کوین در هر ده دقیقه می‌باشد و سقف موجودی بیت کوین نیز ۲۱ میلیون کوین خواهد بود که انتظار می‌رود تا سال ۲۱۴۰ به آن برسیم.
این ویژگی ها، بیت کوین را اساسا با ارزهای سنتی متفاوت می‌کند که توسط اعتبار کامل دولت پشتیبانی می‌شوند. صدور ارز سنتی، فعالیتی به شدت متمرکز است که توسط بانک مرکزی کشور بر آن نظارت می‌شود. اگرچه بانک مرکزی، مطابق با اهداف سیاست های پولی خود بر مقدار صدور ارز نظارت می‌کند اما از نظر تئوری هیچ سقفی برای صدور این نوع ارز وجود ندارد. به علاوه، سپرده هایی که به صورت ارز ملی کشور مورد نظر می‌باشند معمولا توسط دولت در خصوص خسارت های بانکی بیمه می‌شوند. از طرف دیگر بیت کوین چنین مکانیزم پشتیبانی ندارد. ارزش بیت کوین کاملا بستگی به این دارد که سرمایه گذاران در آن لحظه چه مقدار تمایل به پرداخت دارند. به این ترتیب اگر قیمت بیت کوین کاهش یابد، مشتریانی که دارای موجودی بیت کوین هستند نمی‌توانند سرمایه از دست رفته خود را برگردانند.
چشم انداز آینده بیت کوین
چشم انداز آینده بیت کوین موضوع صحبت های بسیار زیادی است. اگرچه رسانه های اقتصادی در اختیار مبلغان و خوش بینان کریپتو است، اما کنث روگوف (kenneth rogoff) استاد سیاست های اقتصاد و عمومی دانشگاه هاروارد می‌گوید:
احساس غالب بین دارندگان ارزهای دیجیتال، همان چیزی است که می‌تواند ارزش بازار ارزهای دیجیتال را در ۵ سال آینده بسیار افزایش دهد و به ۵ الی ۱۰ تریلیون دلار برساند.
وی بر این باور است که نوسانات این کلاس دارایی دلیلی برای ایجاد ترس نمی‌باشد. وی خوش بینی خود را پنهان کرده و می‌گوید نگرش مبلغان کریپتو نسبت به بیت کوین به عنوان طلای دیجیتال دیوانه وار است و احتمال اینکه قیمت بیت کوین به ۱۰۰ دلار برسد بیشتر از آن است که به ۱۰۰ هزار دلار برسد.
روگوف می‌گوید:
برخلاف طلا، استفاده از بیت کوین محدود به تراکنش ها می‌باشد که این امر بیت کوین را در مقابل فروپاشی حباب آن، آسیب پذیرتر می‌کند. به علاوه، فرآیند تایید ارز دیجیتال که انرژی زیادی مصرف می‌کند نسبت به سیستم های متکی به نهاد مرکزی قابل اعتماد نظیر بانک های مرکزی، کارآیی و راندمان بسیار کمتری دارد.
افزایش امنیت
مزایای اصلی بیت کوین که غیرمتمرکز بودن و ناشناس بودن تراکنش های آن است باعث می‌شود این ارز برای فعالیت های غیرقانونی نظیر پولشویی، فروش مواد مخدر، قاچاق و خرید و فروش اسلحه مناسب باشد. این موضوع باعث جلب توجه نهادهای قانونگذاری و سایر آژانس های دولتی نظیر شبکه مقابله با جرایم مالی یا FinCEN، کمیسیون بورس و اوراق بهادار یا SEC و حتی FBI و سازمان امنیت ملی شود.
در ماه مارس ۲۰۱۳، FinCEN قوانینی را وضع کرد که مدیریت و معاملات ارزهای دیجیتال را به عنوان تجارت های خدمات پولی تعریف کرد و آنها را به حوزه قانونگذاری دولتی وارد کرد. در ماه می ۲۰۱۳، سازمان امنیت ملی حساب صرافی Mt. Gox ، بزرگترین صرافی بیت کوین را به اتهام نقض قوانین ضد پولشویی مسدود کرد. در ماه آگوست همان سال، سازمان خدمات اقتصادی نیویورک احضاریه هایی برای ۲۲ شرکت پرداختی صادر کرد که اکثر آنها با بیت کوین سروکار داشتند. در این احضاریه از شرکت های مورد نظر، بیان اقدامات ضد پولشویی و مراقبت از مشتریان آنها درخواست شد.
جایگزین های بیت کوین
علیرغم مشکلات اخیر، موفقیت بیت کوین و رشد قابل مشاهده آن از زمان عرضه، باعث شده است که بسیاری از شرکت ها از ارزهای جایگزین خود پرده برداری کنند. چند مورد از این ارزهای دیجیتال عبارتند از:
لایت کوین:
لایت کوین به عنوان رقیب اصلی بیت کوین در نظر گرفته می‌شود و برای پردازش سریعتر تراکنش های کوچکتر طراحی شده است. لایت کوین در ماه اکتبر ۲۰۱۱ ایجاد شد. چارلز لی موسس لایت کوین گفته است اگر بیت کوین را طلا در نظر بگیریم، لایت کوین همچون نقره می‌باشد. برخلاف رایانه های بسیار قوی که برای ماینینگ بیت کوین مورد نیاز است، لایت کوین با رایانه های معمولی نیز قابل استخراج است. حداکثر موجودی لایت کوین ۸۴ میلیون کوین می‌باشد که ۴ برابر بیت کوین است و زمان پردازش تراکنش های آن حدود ۲.۵ دقیقه، یعنی حدود یک چهارم بیت کوین است.
ریپل:
ریپل توسط اوپن کوین OpenCoin عرضه شد. این شرکت توسط کریس لارسن کارآفرین حوزه فناوری و در سال ۲۰۱۲ تاسیس شد. همانند بیت کوین، ریپل نیز ارز دیجیتال و سیستم پرداخت است. نام ارز ریپل، XRP است که همانند بیت کوین اساس ریاضیاتی دارد. برخلاف تراکنش های بیت کوین که تایید آن تا ۱۰ دقیقه نیز طول می‌کشد، مکانیزم پرداخت ریپل، انتقال سرمایه به صورت ارز دیجیتال به هر کاربر دیگر در شبکه ریپل و طی چند ثانیه امکان پذیر است.
مینت چیپ (MintChip):
برخلاف اکثر ارزهای دیجیتال، مینت چیپ در واقع ایجاد سازمان دولتی و مخصوصا سازمان صدور سلطنتی کانادا می‌باشد. مینت چیپ کارت هوشمندی است که دارای ارزش الکترونیکی است و می‌تواند این ارزش را به طور ایمن از یک چیپ به چیپ دیگر انتقال دهد. همانند بیت کوین، مینت چیپ نیز نیاز به تعیین هویت ندارد اما برخلاف بیت کوین توسط ارز فیزیکی و دلار کانادا پشتیبانی می‌شود.
آینده ارزهای دیجیتال
بعضی از محدودیت هایی که ارزهای دیجیتال در حال حاضر با آن مواجه اند، نظیر این نکته که با پاک شدن حافظه رایانه، تمام سرمایه دیجیتال فرد از دست خواهد رفت یا سرمایه افراد توسط هکرها سرقت شود، می‌تواند با گذشت زمان و پیشرفت های فناوری از میان برداشته شوند. موضوع سخت تری که ارزهای دیجیتال باید بر آن غلبه کنند، تناقض اساسی است که این صنعت را دچار کرده است: ارزهای دیجیتال هرچه بیشتر محبوب می‌شوند، قانونگذاری و ریزبینی دولت را بیشتر به خود جلب می‌کند، و این موضوع نیز خود با ماهیت اصلی ارزهای دیجیتال در تناقض است.
اگرچه تعداد تاجرانی که ارزهای دیجیتال را پذیرفته اند در حال افزایش است، اما هم چنان در اقلیت می‌باشند. برای آنکه ارزهای دیجیتال به طور گسترده مورد استفاده قرار بگیرند، ابتدا باید پذیرش عمومی مشتریان را به دست آورند. هرچند پیچیدگی نسبی آنها در مقایسه با ارزهای سنتی، اکثر افراد به غیر از مشتاقان فناوری را از خود دور می‌کند.
ارز دیجیتالی که در صدد تبدیل شدن به بخشی از سیستم اقتصادی رایج است باید معیارهای مختلفی را داشته باشد. این ارز دیجیتال باید از نظر ریاضیاتی پیچیده باشد تا از کلاهبرداری و حملات هکرها جلوگیری شود اما درک آن برای مشتریان و مصرف کنندگان آسان باشد. هم چنین غیرمتمرکز باشد اما محافظت و امنیت مناسبی برای مصرف کنندگان فراهم کند، و بدون آنکه تبدیل به مسیری برای فرار از مالیات، پولشویی و سایر فعالیت های مجرمانه شود بتواند ناشناس بودن کاربر را حفظ کند. از آنجایی که تحقق این معیارها بسیار سخت می‌باشد آیا امکان دارد که محبوب ترین ارز دیجیتال نیز دچار قانونگذاری سختگیرانه ارزهای سنتی شود؟ اگرچه این احتمال بسیار کم است، اما ممکن است موفقیت بیت کوین به عنوان بهترین ارز دیجیتال در مواجهه با چالش های پیش رو، آینده سایر ارزهای دیجیتال در سال های آتی را تعیین کند.
اگر در نظر دارید که در حوزه ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری کنید، بهتر است که این شیوه از سرمایه گذاری خود را به چشم سایر سرمایه گذاری های دیگر ببینید. به عبارت دیگر، به خاطر داشته باشید که خطر از دست دادن بخشی از سرمایه خود را قبول می‌کنید. همانطور که گفته شد، ارز دیجیتال به خودی خود ارزشی ندارد و تمایل خریداران به پرداخت هزینه به خرید آن است که به آن ارزش می‌بخشد. این موضوع باعث می‌شود که ارزهای دیجیتال مستعد نوسانات شدید قیمت باشند که خطر از دست دادن سرمایه را افزایش می‌دهد. برای مثال قیمت بیت کوین در تاریخ ۱۱ آوریل ۲۰۱۳ طی شش ساعت از ۲۶۰ دلار به ۱۳۰ دلار سقوط کرد. اگر نمی‌توانید چنین نوسانی را بپذیرید پس بهتر است که پول خود را در جای دیگری که مناسب شماست سرمایه گذاری کنید. اگرچه نظرات در خصوص بیت کوین به عنوان یک سرمایه گذاری متفاوت است، اما حامیان این ارز دیجیتال به موجودی محدود و هم چنین رشد استفاده از آن به عنوان محرک های برای افزایش قیمت اشاره می‌کنند. از طرف دیگر، مخالفان نیز بیت کوین را همانند یک حباب زودگذر می‌بینند.
نتیجه گیری
پیدایش بیت کوین صحبت هایی را درباره آینده آن و سایر ارزهای دیجیتال به وجود آورده است. علیرغم مشکلات اخیر، موفقیت بیت کوین از زمان عرضه در سال ۲۰۰۹، الهام بخش ایجاد ارزهای دیجیتال جایگزین نظیر لایت کوین، ریپل و مینت چیپ شده است. ارز دیجیتالی که در صدد تبدیل شدن به بخشی از سیستم اقتصادی رایج است باید معیارهای زیادی را در خود به وجود بیاورد. حتی ممکن است که موفقیت یا شکست بیت کوین در برابر چالش های پیش رو، آینده سایر ارزهای دیجیتال را نیز تعیین کند.
