اگر چند سال پیش کسی به ما می‌گفت «بیت کوین ارزشمند است؛ روی آن سرمایه‌گذاری کن»، اولین سوالی که به دهنمان می‌رسید احتمالا این بود که ارزش بیت کوین از کجا می‌آید؟ شاید اکنون بهتر از آن سالها بتوان به این سوال پاسخ داد؛ چون این رمزارز در طی زمان دستاوردهایی داشته که بتوان روی ارزشش حساب کرد. البته اگر آدم بدبینی هستید، احتمالا همچنان اعتقادی به ارزشمندی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال ندارید. قرار نیست متعصبانه روی بیت کوین شرط ببندیم و تارگت‌های فضایی برای آن تعیین کنیم؛ بلکه در این مقاله تنها می‌خواهیم بگوییم چرا بیت کوین ارزشمند است. میهن بلاکچین کمکتان می‌کند با مطالعه این مقاله به جواب این سوال برسید.
ارزش بیت کوین از کجا می‌آید؟
اگر در ساختار بیت کوین تعمق کنیم، می‌فهمیم که اصلا سوال در مورد بیت کوین نیست؛ بلکه در مورد پول است. ایده به وجود آمدن پول را می‌توان در ریشه لاتین کلمه اعتبار دانست. باور، مکانیزمی پنهانی است که عملکرد پول را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ باوری که برای هزاران سال در ذهن انسان باقی مانده است. همین باور است که از یک تکه کاغذ، یک واسطه ارزشمند و معتبر برای مبادله ساخته است. ما پذیرفته‌ایم که دلار، یورو یا ارزهای دیگر ارزشمند هستند؛ چون تاکنون واقعا ارزش داشته‌اند. به بیان دیگر وقتی همه بر سر ارزشمندی یک کالا اتفاق نظر داشته باشند، آن کالا ارزش خواهد داشت. این باور عمومی همان دلیلی است که تلفن‌ها و حساب‌های توییتر را هم سودمند می‌کند. در این خصوص، هال واریان (Hal Varian) اقتصاددان معتقد است:
دستگاه فکس وقتی با ارزش است که افراد زیادی که با آنها تعامل دارید نیز دستگاه فکس داشته باشند. این نکته در مورد ارز هم صدق می‌کند. یک ارز فقط هنگامی ارزش دارد که بسیاری از افرادی که با آنها تراکنش و تعامل مالی دارید، تمایل به پذیرش آن ارز به عنوان یک سیستم پرداخت داشته باشند.
هرچه افراد بیشتری از یک ارز استفاده کنند، ارزش آن بیشتر می‌شود و استفاده کمتر منجر به ارزش کمتر می‌شود؛ دقیقا مثل دستگاه‌های فکس که پس از ظهور اینترنت، ارزش خود را از دست دادند.
البته ارزش ارزهای دیجیتال و به ویژه بیت کوین در گروی عوامل متعددی است. عواملی مانند هزینه تولید و استخراج، تعداد رمزارزهای رقیب، اخبار و رسانه و قانون‌گذاری که حقیقتا نمی‌توان بر آنها چشم‌پوشی کرد.
ارزش ارزهای سنتی از کجا می‌آید؟
یکی از روش‌های شناخت ارزش بیت کوین، بررسی ویژگی‌های مشترکش با سایر کالاهاست؛ کالاهایی که در طول دوران‌های مختلف به عنوان پول از آنها استفاده شده است. کالاهایی نظیر صدف، سنگ، جواهر، طلا و اسکناس. چندین فاکتور برای ارزشمندی و مفید بودن یک ارز وجود دارد که از میان آنها می‌توان به کمیابی، تقسیم‌پذیری، مقبولیت، قابلیت جابجایی و حمل، ثبات و و مقاومت در برابر جعل شدن اشاره کرد. این فاکتورها می‌توانند منجر به استفاده فراوان از یک دارایی شوند.
اما از اینها گذشته، بالاتر هم گفتیم ارزهای سنتی ارزشمند هستند تنها به این دلیل که مردم فکر می‌کنند آنها ارزش دارند؛ این یعنی همان باور. البته قبل از آنکه پول فیات فراگیر شود، ارزهای دارای پشتوانه رواج داشتند. همین دلار هم زمانی پشتوانه طلا داشت؛ اما اکنون به قدرت‌مندترین پول فیات دنیا تبدیل شده است. هیچ کامودیتی یا کالای ارزشمندی پشتوانه دلار و سایر پول‌های فیات نیست و فیات تنها به دلیل پذیرش مردم ارزشمند است. در حقیقت آن کاغذی که به عنوان پول در دستان شماست، به تنهایی ارزش ذاتی ندارد. اگر روزی فرا برسد که همه به این نتیجه برسند که دلار هیچ ارزشی ندارد، دیگر آن موقع با پرداخت کوهی از اسکناس هم نمی‌توانید حتی یک نان بخرید!
ارزش بیت کوین به عنوان وجه رایج
اگر بیت کوین را در دسته Currency (به معنای وجه رایج) قرار دهیم، چند ویژگی زیر آن را به یک ارز ارزشمند تبدیل می‌کند:
- عرضه محدود: بیت کوین عرضه حداکثری دارد. یعنی فقط قرار است ۲۱ میلیون بیت کوین استخراج شود و پس از استخراج آخرین بیت کوین، دیگر بیت کوین جدیدی تولید نمی‌شود. هرچه کالا نادرتر، ارزش آن بیشتر.
- جعل نشدن: بیت کوین به کمک تکنولوژی بلاکچین کار می‌کند، پس نمی‌توان آن را جعل کرد. اگر کسی خلاف قوانین بلاکچین عمل کند، سایر کاربران متوجه می‌شوند و فرد خاطی جریمه می‌شود.
- قابلیت حمل و نقل: اگر یک میلیارد تومان داشته باشید و بخواهید آن را در قالب اسکناس‌های مختلف جابجا کنید، به چندین چمدان نیاز دارید! کارت عابر یا دسته‌چک یا سایر شیوه‌های حمل و نقل پول، برای همین مواقع طراحی شده‌اند. بیت کوین از این منظر گوی سبقت را از همتایان فیزیکی خود می‌رباید. تنها چیزی که به آن نیاز دارید، یک کیف پول ارز دیجیتال است که می‌تواند سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری باشد.
- قابلیت انتقال: نقل و انتقال بیت کوین نسبتا آسان است. کافی است کلید عمومی فرد گیرنده را داشته باشید تا بتوانید انتقال وجه را انجام بدهید.
پرسش و پاسخ (FAQ)
- چرا بیت کوین ارزشمند است؟
ارزش بیت کوین به دلیل پذیرش آن در میان مردم است که در قالب عرضه و تقاضا نمایان می‌شود. - پشتوانه بیت کوین چیست؟
بیت کوین مانند پول فیات پشتوانه کالایی و فیزیکی ندارد.
جمع‌بندی
بیت کوین ارزشمند است، چون مردم چنین فکر می‌کنند. مردم تصورشان این است که ارزش بیت کوین روزی فراتر از ارزش امروزش خواهد بود. تاریخچه بیت کوین هم گواهی بر همین مسئله است. این رمزارز توانسته از زمان تولدش در سال ۲۰۰۹، اعتماد افراد بسیاری را به خود جلب کند. این یک موفقیت بزرگ برای اولین رمزارز دنیاست. با اینهمه برخی افراد همچنان به ارزشمندی بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال شک دارند و مدام از مرگ کریپتو حرف می‌زنند. شما جزو کدام دسته هستید؟ آیا فکر می‌کنید ارزهای دیجیتال تا چند سال آینده یک انقلاب واقعی ایجاد می‌کنند یا به دست فراموشی سپرده می‌شوند؟ در مورد ارزش بیت کوین چه فکر می‌کنید؟ آیا این رمزارز می‌تواند هولدرهای خود را غافلگیر کند؟
