در جهان رمزارزها، دو نوع اکوسیستم اصلی وجود دارد؛ یک رمزارز یا تورمی است که طی آن، کوینهای جدید از طریق استخراج (Mining) یا سهامگذاری (Staking) ایجاد میشوند و یا یک توکن میتواند ضدتورمی (رکودی) باشد. بسیاری از مردم مدعی هستند که وضعیت ضدتورمی بیت کوین یک مشکل محسوب میشود؛ هرچند جوانب مختلفی در خصوص هر کدام از این مفاهیم وجود دارد که باید مدنظر قرار داده شود. در این مقاله به تعریف مفاهیم تورم و رکود (ضد تورم) میپردازیم و سپس تاثیرات آنها بر کریپتوکارنسیها و بیت کوین را بررسی میکنیم. با ما همراه باشید.
رویکرد تورمی و رکودی (ضدتورمی) رمز ارزها
تمامی ارزهای سنتی مهم و شناختهشده سنتی، تورمی هستند. برای تولید دلار آمریکا، یورو و پوند انگلیس هیچگونه سقف و محدودیتی نمیتوان متصور بود. بانکهای مرکزی میتوانند از روشی به اسم «پول هلیکوپتری» استفاده کنند تا در صورت احساس نیاز، اسکناسها و سکههای بیشتری به اکوسیستم اقتصادی خود اضافه کنند. با وجود پول بیشتر، بانکهای مرکزی امیدوارند شرایط اقتصادی منطقه موردنظر خود را بهبود ببخشند.
تورم یک تاثیر جانبی و عوارض نامناسب دارد که اکثر مردم از آن چشمپوشی میکنند؛ با افزایش موجودی در گردش یک ارز، موجودی فعلی آن ارز به مرور بیارزشتر میشود. در عرصه رمزارزها، دو نوع سیستم تورمی وجود دارد: گواه اثبات کار (PoW) و گواه اثبات سهام (PoS).
- گواه اثبات کار، بیت کوین را به یک ارز ضدتورمی تبدیل میکند تا زمانی که تمام ۲۱ میلیون کوین استخراج شود.
- گواه اثبات سهام باعث میشود موجودی کوین تقریبا نامحدود شود؛ حتی اگر هیچگونه پاداش استخراج وجود نداشته باشد.
اگرچه بسیاری از مردم نکته بدی در رمزارزهای تورمی مشاهده نمیکنند، اما هنگام تخمین ارزش یک کوین، این موضوع اندکی مشکلساز میشود؛ از آنجایی که هر روز تعداد کریپتوها افزایش مییابد، رمزارزهای تورمی را نمیتوان به عنوان ذخیره ارزش در نظر گرفت. نکته جالب این است که بعضی از رمزارزهای مهم نظیر اتریوم تصمیم گرفتهاند رویکرد تورمی اتخاذ کنند. این رمزارز به زودی به گواه اثبات سهام تغییر رویکرد میدهد. سایر رمزارزها نظیر لایت کوین مدل مشابهی با بیت کوین اتخاذ کرده و موجودی خود را محدود ساختهاند. از لحاظ ویژگی ذخیره ارزش، رمزارزهای ضدتورمی گزینههای بهتری هستند.
تورم و نقطه مقابل آن یعنی ضدتورم بر قیمت بیت کوین تاثیرگذار هستند. افزایش تورم منجر به رشد قیمت بیت کوین میشود. هنگامی که نرخ تورم منفی میشود، ضدتورم باعث میشود که قیمت بیتکوین کاهش یابد.
به دلیل شیوع ویروس کرونا که منجر به بحران اقتصادی شده است، بانکهای مرکزی سراسر جهان تلاش کردهاند تا با چاپ پول بیشتر، نیروی محرکهای برای اقتصاد ایجاد کنند. اقتصاد جهان در چرخهای قرار دارد که طی آن، بانکهای مرکزی تمایلی به حذف پول از اقتصاد ندارند و معمولا به موجودی پول نیز میافزایند. در نتیجه، چرخه چاپ پول بر قیمت BTC تاثیرگذار بوده است.
اغلب مشتاقان و طرفداران رمزارزها به خوبی از این موضوع آگاه هستند که بیت کوین دارای موجودی محدود ۲۱ میلیون کوین است. اگرچه بخش عمدهای از موجودی بیتکوین هماکنون در دسترس است و در گردش قرار دارد، اما انتظار میرود آخرین BTC تقریبا در سال ۲۱۴۰ استخراج شود. بعضی از متخصصان اقتصاد مدعی هستند موجودی محدود بزرگترین ارز دیجیتال یک مشکل محسوب میشود؛ زیرا این رمزارز محبوب را ضدتورمی میکند. از آنجایی که پس از استخراج تمام بیت کوینها، کوین دیگری به موجودی آن اضافه نمیشود، تورم دیگری برای بیت کوین وجود نخواهد داشت.
ضدتورم در اکوسیستم امور مالی سنتی یک موضوع و مفهوم بد و نامناسب است. البته باید گفت رمزارزهایی نظیر بیت کوین را نمیتوان با هیچکدام از ارزهای دیگر جهان مقایسه کرد؛ در نتیجه، این موضوع بحثبرانگیز میشود. همچنین این موضوع مشخص است که اغلب اقتصاددانان در طرز تفکر قدیمی خود باقی ماندهاند. ضدتورم اغلب با اقتصادهایی همراه است که عملکرد خوبی ندارند. در اکثر موارد، ضدتورم به سقوط قیمتها منجر میشود. اگر چنین موضوعی برای بیتکوین رخ دهد، اوضاع سریعا از بد به بدتر تبدیل میشود.
نکتهای که باید به خاطر داشته باشیم، این است که در دوران پرتلاطم و نامساعد اقتصادی، چگونه مشتریان نه تنها سرمایهگذاری، بلکه به سمت ارزهای دارای نقدینگی هجوم میآورند. در خصوص بیت کوین این موضوع میتواند نکته خوبی باشد؛ زیرا میتواند به شکوفایی آینده آن منجر شود. از لحاظ بلندمدت، ارزهای ضدتورمی گزینههای بسیار بهتری هستند. در خصوص اولین رمز ارز دنیا، ویژگی ضدتورمی آن احتمالا منجر به افزایش ارزش آن میشود. بنابراین هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم ویژگی ضدتورمی بیت کوین، موضوع بدی است.
مفاهیم پایه تورم و رکود
در علم اقتصاد، به افزایش کلی سطح قیمت به مرور زمان، تورم گفته میشود. از طرف دیگر، رکود نقطه مقابل تورم است و به کاهش سطح قیمت گفته میشود.
فرض کنید برای خرید یک قرص نان ۱.۳۷ دلار پرداخت میکنید. تقریبا ۷۰ سال پیش، قیمت این قرص نان ۰.۱۴ دلار بود. قیمت نان طی ۷۰ سال تقریبا ۱۰ برابر شده است؛ این افزایش قیمت به دلیل تورم است.
اندکی تورم قیمتها در اقتصاد، نکته مثبتی است. افزایش قیمت کالاها و خدمات به مقدار اندک، نشان میدهد که برای این محصولات تقاضا وجود دارد؛ در غیر این صورت، هنگامی که اقتصاد با رکود مواجه میشود، قیمتها کاهش مییابند و کسبوکارها کارمندان خود را اخراج میکنند یا ورشکست میشوند و چرخه بازخورد منفی ایجاد میشود.
گاهی اوقات موضوع تورم در مقابل رکود برای مردم گیجکننده میشود. واقعیت این است که هرچیزی میتواند با تورم یا رکود مواجه شود و فرقی ندارد یک دوچرخه باشد یا خودرو. بنابراین، آگاهی از این موضوع مهم است که هنگام صحبت از تورم و رکود یا همان ضدتورم به چه مواردی ارجاع داده میشود.
تورم ارز فیات یا سنتی: عرضه و اعتبار
اکثر خبرگزاریها هنگام صحبت درباره تورم، به افزایش یا کاهش کلی قیمتها اشاره میکنند.
برای مثال، نمودار فوق تورم قیمت دلار در طی ۱۰۰ سال گذشته را نشان میدهد. هنگامی که قیمتها با تورم مواجه میشوند و افزایش مییابند، قدرت خرید دلار کاهش مییابد.
در نمودار فوق میتوان مشاهده کرد که قدرت خرید طی ۱۰۰ سال گذشته به طور مستمر کاهش یافته است. ۱۰ دلار در سال ۱۹۱۳ ارزش یکسانی با ۱۰ دلار در سال ۲۰۲۱ ندارد؛ زیرا طی این سالها، چیزی که میتوان با ۱۰ دلار خریداری کرد به طور چشمگیری تغییر کرده است. امروزه با ۱۰ دلار نمیتوان به همان اندازه یک قرن پیش کالا و خدمات خریداری کرد.
تورم و رکود: علت و معلول
آیا ممکن است تغییر قیمت، معلول و تاثیر تورم باشد و نه علت آن؟ در این صورت، علت تورم و رکود چیست؟
روش بهتر برای بررسی تورم، گسترش و توزیع پول در اقتصاد است. با ذکر یک مثال در خصوص دوچرخه به این موضوع میپردازیم. فرض کنید تقاضا برای دوچرخه جدید سالانه ثابت است و قیمت هر دوچرخه جدید ۵۰۰ دلار است. اگر مقدار پول موجود در سیستم اقتصادی ۱۰ درصد افزایش یابد، قیمت دوچرخه نیز باید افزایش یابد؛ زیرا پول بیشتری برای خرید تعداد مشابه دوچرخه وجود دارد. موجودی پول افزایش یافته است، پس پول بیشتری برای خرید همان محصول نیاز است.
از طرف دیگر، اگر مقدار پول موجود در سیستم اقتصاد کاهش یابد، پول کمتری در دسترس موجود است و مردم نمیتوانند هزینه مشابهی برای خرید دوچرخه پرداخت کنند. در این مورد، فروش دوچرخه ۵۰۰ دلاری برای سازنده دوچرخه دشوار خواهد بود و باید قیمت آن را کاهش دهد.
در مثال فوق به خاطر داشته باشید که نیاز به دوچرخه ثابت مانده است؛ اما تمایل مردم برای خرید آن تغییر کرده است و این موضوع به مقدار پول موجود در سیستم اقتصاد بستگی دارد.
بنابراین میتوانیم تورم و رکود را به شرح زیر تعریف کنیم:
- تورم به گسترش و انبساط پول در اقتصاد گفته میشود.
- رکود به کاهش و انقباض پول در اقتصاد گفته میشود.
رکود سالم چگونه است؟
رکود در اقتصاد اغلب به عنوان یک موضوع نامطلوب در نظر گرفته میشود و در اکثر مواقع نیز این نکته صادق است؛ برای مثال در دهه ۱۹۳۰، آمریکا رکود اقتصادی را تجربه کرد و تاثیرات آن به مدت چند دهه در این کشور ادامه یافت. در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ نیز اقتصاد جهانی با رکود مواجه شد؛ زیرا سیستم بانکی از حرکت ایستاد و جریان پول سراسر جهان متوقف شد.
البته رکود در قیمت مصرفکنندگان همیشه نکته بدی نیست؛ زیرا میتواند گویای اقتصاد مولدتر و پویاتر باشد. برای مثال، فناوری ماهیت رکودی و ضدتورمی دارد. قیمت رایانه طی ۲۵ سال اخیر کاهش چشمگیری داشته است؛ در حالی که قدرت پردازشی رایانهها افزایش یافته است.
در واقع، امروزه با هزینه کمتر نسبت به ۲۵ سال گذشته، میتوانید رایانه بهتری خریداری کنید که کاملا یک مثال رکودی را نشان میدهد. رایانههای ارزانتر به ما امکان میدهند تا مولدتر و خلاقتر باشیم و در محصولات دیگر سرمایهگذاری کنیم.
نحوه عملکرد تورم و رکود چگونه است؟
عوامل بسیار زیادی در خصوص تعیین این موضوع وجود دارد که اقتصاد در حال تجربه تورم است یا رکود را پشتسر میگذارد. برای مثال، ما در خصوص مولد و خلاق بودن اقتصاد صحبت کردیم. یک کشور به شدت توسعهیافته که از رایانهها استفاده میکند، نسبت به دهکدهای در بخش روستایی بدون در دست داشتن فناوریهای پیشرفته، از نظر اقتصادی بسیار مولدتر و خلاقتر است.
آمار جمعیت در بلندمدت نیز اهمیت بسزایی دارد. جمعیت مسن به معنای کارگران مولد کمتر و جمعیت جوان و روبهرشد به معنای کارگران بسیار زیاد در آینده است. یکی از دلایل تورم بسیار زیاد طی ۷۰ سال گذشته، نسلی است که مابین سالهای ۱۹۴۶ الی ۱۹۶۴ به دنیا آمدهاند و به آن، نسل Baby Boomer میگویند؛ در آن زمان جمعیت رشد انفجاری داشت. این جمعیت رشد کرد و به کارگران مولد تبدیل شد، در حالی که همزمان تقاضای بسیار زیادی را نیز با خود به همراه داشت.
در دسترس بودن اعتبار نیز در مقایسه تورم و رکود نقش مهمی ایفا میکند. چرخههای تورم و رکود با تمایل بانکها به ارائه وام هدایت میشود. مقاطعی وجود دارد که جامعه بیش از حد به مصرفگرایی رو میآورد و اقتصاد بیش از حد کالا و خدمات تولید کرده است. در این شرایط، امکان بازپرداخت وامها تحت فشار قرار میگیرد و بانکها، اعتباراتی که ارائه دادهاند را پس میگیرند. با کاهش اعتبارات و در نتیجه انقباض اقتصاد، رکود قیمت رخ میدهد.
تورم و موجودی بیت کوین
همانطور که اشاره شد، هر چیزی میتواند با تورم مواجه شود؛ از پول موجود در سیستم اقتصادی گرفته تا چرخهای دوچرخه. بیت کوین بدین منظور ایجاد شده است که یک ارز و ابزاری برای ذخیره ارزش باشد و نرخ تورم بیتکوین در کدهای آن برنامهنویسی شده است.
همانطور که میدانید، رمزارز BTC برای حفظ و ایمنسازی بلاک چین بیت کوین به ماینرها پاداش داده میشود. تقریبا هر ۱۰ دقیقه، تراکنشهای جدید به بلاکهای زنجیره بیتکوین تایید و وارد میشوند. ماینرهایی که این بلاکها را تایید میکنند، بیت کوینهای تازه ایجاد و استخراجشده را به عنوان پاداش دریافت میکنند؛ بنابراین، هر ۱۰ دقیقه تعدادی Bitcoin جدید به موجودی این رمزارز اضافه میشود.
به منظور محدودسازی سقف تعداد بیت کوینها، ساتوشی ناکاموتو چرخه هاوینگ (Halving) را در کد بیت کوین برنامهنویسی کرده است. در هاوینگ، تقریبا هر ۴ سال پاداشی که ماینرها دریافت میکنند نصف میشود. بدین ترتیب، ایجاد بیت کوینهای جدید ادامه پیدا میکند، اما سرعت آن کاهش مییابد.
در نمودار فوق، شیب منحنی در حال کاهش است. این نکته بیانگر کاهش تعداد بیت کوینهای جدید در هر سال است. انتظار میرود هاوینگ بعدی در سال ۲۰۲۴ انجام شود و سرعت ایجاد بیت کوینهای جدید نسبت به امروز کمتر شود.
سرانجام پاداش ماینرها کمتر از ۱ ساتوشی میشود و دیگر بیت کوین جدیدی ایجاد نخواهد شد. در آن زمان، کل ۲۱ میلیون کوین در دسترس خواهد بود. البته این موضوع تا چند نسل دیگر رخ نمیدهد؛ زیرا انتظار میرود استخراج کل بیت کوینها تا سال ۲۱۴۰ طول بکشد.
یکی از مهمترین دلایلی که مردم در بیت کوین سرمایهگذاری کردهاند، کمیاب و اندک بودن موجودی آن است. تعداد BTCها محدود است و نرخ تورم آن را میتوان از لحاظ ریاضیاتی به دست آورد.
هنگام تورم پولی چه اتفاقی برای قیمت بیت کوین رخ میدهد؟
اکنون که میدانیم موجودی بیت کوین ثابت است، عوامل اصلی و مهم دیگری که بر قیمت بیت کوین تاثیرگذار هستند، تقاضا و موجودی پول در سیستم اقتصادی است.
تقاضا برای بیت کوین بر اساس عوامل مختلف، افزایش یا کاهش مییابد. میتوان گفت که بیتکوین هنوز در مرحله اولیه پذیرش به عنوان یک فناوری جدید قرار دارد. طی یک نظرسنجی که در آمریکا انجام شده است، ۱۴ درصد از شهروندان این کشور در بیت کوین سرمایهگذاری کردهاند. این رقم را نمیتوان به عنوان پذیرش گسترده به شمار آورد؛ در نتیجه، میتوان گفت که به طور کل، احتمالا تقاضا برای بیت کوین افزایش یابد و به دنبال آن، قیمت این رمزارز نیز با رشد همراه شود.
اکنون عامل تقاضا را کنار میگذاریم و فرض میکنیم که تقاضا برای بیت کوین ثابت میماند یا رشد اندکی دارد. تورم و رکود در اقتصاد جهان چه تاثیری بر قیمت بیتکوین میگذارد؟
کشورهای توسعهیافته جهان در حال افزایش موجودی و عرضه پول خود هستند. هنگامی که پول بیشتری در اقتصاد جهان وجود داشته باشد و تعداد BTCها ثابت باشد، قیمت اولین ارز دیجیتال افزایش خواهد یافت.
نمودار فوق، حجم داراییهای فدرال رزرو را نشان میدهد. حجم این داراییها، سنجشی برای تخمین مقدار پولی است که صلاحیت چاپ آن را دارند.
قبل از سال ۲۰۰۷، مجموع داراییهای فدرال رزرو تقریبا یک تریلیون دلار بود. در سال ۲۰۲۱، این رقم به بیش از ۸ تریلیون دلار افزایش یافته است. بنابراین، جای تعجبی ندارد که قیمت بیت کوین در حال افزایش است؛ زیرا پول بیشتری توسط کشورهای توسعهیافته در حال چاپ است.
در رکود پولی چه اتفاقی برای بیت کوین میافتد؟
از طرف دیگر، مقاطعی وجود دارد که پول از بین میرود یا اعتبارات دیگر وجود ندارند. در این مواقع، محیط رکودی به وجود میآید. به طور کلی هنگامی که رکود رخ میدهد، معمولا شاهد کاهش قیمت بیت کوین هستیم.
نمودار فوق، قیمت بیت کوین طی دوران شیوع ویروس کرونا را نشان میدهد. هنگامی که مردم مجبور شدند در خانههای خود بمانند، به طور کل پول کمتری خرج کردند. در عین حال، کسبوکارها هزینههایی دارند که باید پرداخت کنند. در نتیجه، طی دوران شیوع ویروس کرونا، کسبوکارها به اخراج کارگران خود پرداختند و درآمد آنها کاهش شدیدی یافت.
طی این دوران، قیمت بیت کوین نیز ریزش داشت؛ بعضی از مردم مجبور شدند بیتکوین خود را به پول فیات تبدیل کنند. سایر افراد نیز انتظار ریزش قیمت BTC را داشتند. زیرا شیوع ویروس کرونا باعث کاهش مستمر قیمتها شد.
نکته مهمی که باید به خاطر داشته باشیم، این است که قیمت بیت کوین معمولا از ایجاد و چاپ پول پیروی میکند. اگر موجودی پول به طور مستمر افزایش یابد، قیمت بزرگترین رمز ارز افزایش خواهد یافت. اگر موجودی پول کاهش یابد، قیمت Bitcoin کاهش خواهد یافت. البته این روندها مستقیما به یکدیگر مرتبط نیستند و در حالت کلی بدین صورت عمل میکنند؛ زیرا تقاضا برای بیت کوین نیز نقش مهمی در قیمت آن ایفا میکند.
تورم و رکود؛ شرایط کنونی به چه صورت است؟
بانکهای مرکزی سراسر جهان در واکنش به شیوع ویروس کرونا به چاپ بسیار زیاد پول پرداختهاند.
به عنوان مثال، فدرال رزرو از ماه مارس ۲۰۲۰ تا جولای ۲۰۲۱ (اسفند ۹۸ تا تیر ۱۴۰۰)، تقریبا ۴ تریلیون دلار پول چاپ کرده است؛ این مقدار، افزایش ۱۰۰ درصدی موجودی پول در اقتصاد آمریکا را نشان میدهد.
از زمان معرفی واکسن کرونا تاکنون، در بسیاری از مناطق کسبوکارها مجددا فعالیت خود را آغاز کردهاند. البته هنوز میتوان تاثیرات کرونا را در نرخ بالای بیکاری مشاهده کرد. در نمودار فوق، نرخ بیکاری آمریکا کاهش یافته است؛ اما همچنان در سطح بالاتری نسبت به دوران قبل از کرونا قرار دارد.
یکی از روشهای سنجش تاثیرات تورم یا رکود، بررسی شاخص قیمت مصرفکننده (CPI) است؛ شاخص CPI شامل محاسبات پیچیده به منظور تعیین افزایش هزینه کالاها یا خدمات مدنظر است. اگر CPI افزایش یابد، تاثیرات تورم در اقتصاد را میتوان به وضوح مشاهده کرد. اخیرا با کاهش نرخ بیکاری و افزایش چاپ پول، مقدار شاخص قیمت مصرف کننده نیز با سرعت زیادی افزایش یافته است. در نتیجه، محیط تورمی کنونی میتواند دلیلی برای افزایش قیمت بیت کوین باشد.
اگر زمانی فرا برسد که بانکهای مرکزی تصمیم بگیرند چاپ پول را متوقف کنند و یا موجودی پول را کاهش دهند، ممکن است قیمت بیتکوین کاهش یابد.
آیا بیت کوین میتواند دارایی کارآمدی در مقابل تورم باشد؟
تورم ارزهای فیات هنگامی رخ میدهد که مقدار پول موجود در سیستم اقتصادی رشد چشمگیری داشته باشد. این موضوع باعث میشود که قیمت کالاها و خدمات افزایش یابد؛ بنابراین، شهروندان در صدد سرمایهگذاری در ابزارها و داراییهایی برمیآیند که میتوانند قدرت خرید سرمایه آنها را حفظ کرده و از آنها در مقابل تورم محافظت کنند. این اقدامات ممکن است سرمایهگذاری در اقتصاد سایر کشورها یا شرکتهایی باشد که عملکرد خوبی در شرایط تورم دارند.
هرچند، اگر سرمایهگذاری یا محافظت در مقابل تورم همراه با نرخ تورم پیش نرود، به از دست رفتن قدرت خرید و از بین رفتن سرمایه میانجامد. از آنجایی که بیت کوین دارای موجودی ثابت است و این موجودی افزایش نمییابد، عقیده بر این است که این رمزارز میتواند ذخیره ارزش خوبی باشد و قدرت خرید ارز فیات را حفظ کند.
در تصویر بالا میتوانید مشاهده کنید هنگامی که مقدار موجودی پول افزایش مییابد (خط آبی رنگ)، بیت کوین عملکرد بهتری دارد و قیمت آن نیز افزایش مییابد (خط نارنجی رنگ). هرچند هنگامی که خط آبی رنگ به سمت پایین حرکت میکند، رکود به وجود آمده و قیمت بیت کوین نیز کاهش مییابد.
آیا باید بیتکوین را حفظ کرد یا به خرج کردن آن پرداخت؟
در حال حاضر، چرخه جالبی وجود دارد که بر قیمت BTC تاثیر مثبتی میگذارد. هنگامی که عملکرد اقتصاد ضعیف میشود، بانکهای مرکزی و سیاستمداران محرکهای اقتصادی ارائه میدهند؛ این محرکهای اقتصادی نتیجه چاپ پول زیاد است که به تورم میانجامد. با افزایش تورم، بانکهای مرکزی تصمیم میگیرند که محرکهای اقتصادی را قطع کنند. این اقدام به کاهش عرضه پول میانجامد. سپس عملکرد اقتصاد کندتر و ضعیفتر میشود و محرکهای اقتصادی بیشتری به وجود میآیند.
بیت کوین به این چرخه، واکنش مثبتی نشان داده است. بزرگترین کریپتو به رکورد نیز واکنش مثبتی نشان داده است. واکنش استاندارد این است که رکود به عرضه محرکهای اقتصادی بیانجامد که این موضوع، به ایجاد تورم میانجامد. این موضوع نیز به افزایش قیمت بیت کوین منجر میشود. بنابراین، اگر میتوانید صبور باشید و منتظر بمانید، هودل کردن، استراتژی سرمایهگذاری منطقی برای خرید بیت کوین در سطوح قیمت کمتر است.
رمزارزهایی نظیر بیتکوین که دارای موجودی ثابت هستند، ماهیت ضدتورمی دارند و نگرش منحصربهفردی به تورم و رکود ارائه میدهند. ارزهای تورمی و صادرشده توسط دولت بر سیستم مالی جهان تسلط پیدا کردهاند، اما همواره اینطور نبوده است.
به کاهش کالاها و خدمات نیز رکود گفته میشود. همچنین رکود به افزایش قدرت خرید ارز نیز گفته میشود. مفهوم رکود در سیستم مالی و اقتصادی مدرن، بسیار دوقطبی و دوپهلو بوده است. از طرف دیگر، مفاهیمی نظیر قانون فریدمن (Friedman Rule) اذعان داشتهاند که رکود محدود میتواند ویژگی ذخیره ارزش بودن ارز را حفظ کند. از طرف دیگر، بسیاری از اقتصاددانان اذعان میکنند که رکود خطرناک است، زیرا ارزش بدهی را افزایش میدهد.
با وجود سیستم کنونی اقتصادی، تورم در ارزهای دولتی که به مرور کمارزشتر میشوند، وجود دارد. سنجش و تحلیل کلان چنین سیستمهای اقتصادی به شدت پیچیده است و به نظر بعضی از افراد، حتی غیرممکن است. برای مثال، آخرین بار که رکود در آمریکا رخ داد، مربوط به رکود بزرگ پس از فروپاشی چندین بانک بوده است.
رمزارزها و مفهوم ارزش
ارزش به شکلهای گوناگونی وجود دارد که در رابطه با پول و ارتباط آن با ذخیره ارزش و واسطه مبادلاتی، جایگاه آن تا حدودی نامشخص است. رمزارزهای شناختهشده، مثال بسیار خوبی از این موضوع هستند و میتوانیم از آنها به عنوان نمونه استفاده کنیم. منتقدان بیت کوین به سختی میتوانند با ویژگی ذخیره ارزش بودن این رمزارز مخالفت کنند. بیتکوین یکی از باثباتترین و سودآورترین ذخایر ارزش در تاریخ است.
فقط چند روش محدود وجود دارد که مردم میتوانند به ذخیره ارزش بپردازند. از این روشها میتوان به نگهداری پول در بانک، سرمایهگذاری یا خرید فلزات گرانبها یا جواهرات اشاره کرد که ذخیره ارزش بودن خود را اثبات کردهاند. تورم ثابت کرده است که نگهداری ارزهای فیات در بانک، روش ناکارآمد و ضعیفی برای ذخیره ارزش است. حتی اگر چندین میلیون دلار در بانک داشته باشید و از آن سود کسب کنید، باز هم سود حاصل از این کار در مقایسه با تورم و کمارزش شدن ارز، رقم چشمگیری محسوب نمیشود.
خرید فلزات گرانبها روش بسیار خوبی برای ذخیره ارزش است. اما اغلب اوقات این روش برای سرمایهگذاران معمولی دردسرساز است و معمولا برای ذخیرهسازی آن به اشخاص ثالث نیاز است؛ اما ماجرای بیت کوین کاملا متفاوت است. ذخیره Bitcoin بسیار آسان است و میتوانید بر سرمایه خود کنترل کامل داشته باشید. همچنین اولین ارز دیجیتال یک دارایی ضدتورمی و با موجودی ثابت است.
بیت کوین نه تنها به دلیل موجودی ثابت، یک دارایی ضدتورمی محسوب میشود، بلکه میزان صدور آن نیز در هر ۲۱۰,۰۰۰ بلاک یا تقریبا هر چهار سال نصف میشود، که به آن هاوینگ گفته میشود. ساتوشی ناکاموتو از مشکلات تورم ناشی از ارزهای دولتی آگاه بود و قصد داشت تا جایگزین مشابه با فلزات گرانبها برای ذخیره ارزش توسعه دهد؛ اما به شکل دیجیتالی و مدرن. در حال حاضر بعید به نظر میرسد که فدرال رزرو بتواند سیاست پولی خود را تغییر دهد. بنابراین بیت کوین نه تنها معرف یک فناوری جدید است، بلکه بیانگر ذخیرهسازی بلندمدت ارزش در دنیای دیجیتال است.
با توجه به قابلیت سایر رمزارزها در خصوص برنامهریزی نرخ صدور خود، میتوان نرخ تورم و رکود آنها را مشخص کرد؛ در حالی که تغییر نرخ تورم بانکهای مرکزی ممکن نیست. این موضوع به مردم امکان میدهد تا ارزش را بشناسند و پیشاپیش بدانند که میتوانند منتظر چه چیزی باشند و تصمیمات اقتصادی خود را بر اساس ارزش واقعی اتخاذ کنند.
وسیله مبادله یا ذخیره ارزش؟
سازوکار بیت کوین به عنوان ذخیره ارزش، این پرسش را مطرح میکند که آیا BTC میتواند به عنوان واسطه مبادلاتی نیز عمل کند؟ ارزهایی که به عنوان واسطه مبادلاتی استفاده میشوند، باید ثبات داشته باشند؛ زیرا کاربران ارزها نمیخواهند با ریسک نوسان قیمت در تراکنشها مواجه شوند. از آنجایی که در حال حاضر قیمت بیت کوین به شدت در نوسان است، گزینه خوبی برای واسطه مبادلاتی و خرید روزانه محسوب نمیشود. در این مورد، ارزهای فیات عملکرد بهتری دارند.
سوال دیگری که مطرح میشود، این است که آیا ارزی وجود دارد که بتواند هم به عنوان ذخیره ارزش و هم به عنوان واسطه مبادلاتی عمل کند یا خیر.
پیچیدگی سیستم مالی بانکهای مرکزی به ارزهای فیات این امکان را میدهد که فقط یکی از ویژگیهای فوق را داشته باشند. حتی اگر ارزش بلندمدت دلار از خطر تورم فاصله داشت و باز هم به عنوان واسطه مبادلاتی استفاده میشد، چنین مدلی تا چه زمانی پایدار باقی میماند؟ در این خصوص، بیت کوین مزیت و برتری قابل توجهی نسبت به پول فیات دارد و دلیل آن نیز مفهومی به اسم فناوری غیرمتمرکزسازی است.
شاید بیت کوین واسطه تبادل ارزش خوبی برای خریدهای کوچک نباشد، اما شبکه لایتنینگ بدین منظور طراحی شده است تا خلاف این موضوع را ثابت کند. تسهیل خرده پرداختها و خرده تراکنشها بدون حضور واسطه، این فرصت را به وجود میآورد که فناوری مذکور از موانع مالی مهم عبور کند. نمیتوان پیشبینی کرد که اگر شبکه Lightning در سراسر شبکه بیت کوین گسترش یابد چه اتفاقی رخ خواهد داد؛ اما قطعا به سوالات زیادی پاسخ میدهد.
سوال اصلی که پاسخ داده میشود، این است که آیا یک ارز میتواند همزمان به عنوان واسطه مبادلاتی و ذخیره ارزش بلندمدت عمل کند یا خیر. بیت کوین و رمزارزها برای محقق ساختن هر دو مورد به وجود آمدهاند؛ پس شاید بتوانند راهکاری برای برطرف کردن مشکلاتی ارائه بدهند که مدتها است ذهن اقتصاددانان را به خود مشغول کرده است.
جمعبندی
تمامی ارزهای سنتی مهم و شناختهشده تورمی هستند. برای تولید دلار آمریکا، یورو و پوند انگلیس هیچگونه سقف و محدودیتی وجود ندارد؛ بانکهای مرکزی میتوانند در صورت احساس نیاز، اسکناسها و سکههای بیشتری به اکوسیستم اقتصادی خود اضافه کنند. در مورد بیت کوین، بعضی از متخصصان اقتصاد مدعی هستند که موجودی محدود آن یک مشکل محسوب میشود؛ زیرا این رمزارز محبوب را ضدتورمی میکند. از آنجایی که پس از استخراج تمام بیت کوینها، کوین دیگری به موجودی آن اضافه نمیشود، تورم دیگری برای بیت کوین وجود نخواهد داشت. مفهوم ضدتورم یا رکود در اقتصاد، همواره موضوعی دوپهلو بوده است و با وجود این که در بیشتر مواقع نکتهای منفی است، اما میتواند در شرایطی تبدیل به یک نکته مثبت شود. در این مقاله به تعریف مفاهیم تورم و رکود (ضد تورم) پرداختیم و سپس تاثیرات آنها بر کریپتوکارنسیها و بیت کوین را بررسی کردیم.