جنون میم کوین‌ها (Memecoin) در هفته‌های اخیر به مرحله تازه‌ای رسید. رشد و افزایش قیمت توکن پپه (PEPE) موجب افزایش ازدحام در شبکه اتریوم شد. خیلی‌ها از این ضیافت جا ماندند و حالا به دنبال ترند جدید دنیای کریپتو هستند؛ یک استاندارد توکن به نام BRC-20 روی شبکه بیت کوین. به کمک این استاندارد می‌توانیم روی بلاکچین بیت کوین هم توکنهای قابل تعویض (Fungible) بسازیم. همچنین یک استاندارد دیگر با نام BRC-721 نیز معرفی شد که امکان ساخت توکنهای غیرقابل تعویض (NFT) را فراهم میکند. هر دو استاندارد مذکور، با پروتکل اردینالز (Ordinals protocol) بیت کوین ارتباط دارند. اگر دوست دارید بدانید ارتباط میان اوردینالز و استاندارد BRC-721 و BRC-20 چیست، به آنچه در ادامه این مطلب از میهن بلاکچین می‌آید، توجه کنید.
| نکات کلیدی مقاله: 🔔 استاندارد BRC-20 یک استاندارد آزمایشی برای ساخت توکنهای تعویض‌پذیر روی بلاکچین بیت کوین است. 🔔 BRC-721 استانداردی است که امکان مینت توکنهای NFT را فراهم میکند. 🔔 بیت کوین از قراردادهای هوشمند پشتیبانی نمی‌کند و از این رو، این دو استاندارد بر اساس پروتکل اوردینالز عمل می‌کنند. 🔔 رشد توکنهای BRC-20 در روزهای اخیر، منجر به افزایش ازدحام شبکه بیت کوین و همچنین کارمزد تراکنش‌ها شد. 🔔 توکنهای ORDI ،PEPE ،PIZA ،MEME و MOON معروف‌ترین نمونه‌هایی هستند که با استاندارد BRC-20 ساخته شده‌اند. |
استاندارد توکن BRC-20 چیست؟
BRC-20 یک استاندارد توکن آزمایشی برای بلاکچین بیت کوین و برگرفته از ERC-20 شبکه اتریوم است. این استاندارد به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد با استفاده از پروتکل اردینالز، توکنهای قابل تعویض را ایجاد و منتقل کنند؛ کاری که پیش‌تر به دلیل عدم پشتیبانی بلاکچین بیت کوین از قراردادهای هوشمند (Smart Contract)، امکان آن وجود نداشت. BRC-20 از داده‌های جیسون برای دیپلوی یا تعریف قراردادهای توکن، مینت و همچنین انتقال توکن‌ها استفاده میکند. ارزش بازار (Market Cap) توکنهای BRC-20 با رشدی تعجب‌برانگیز و غیرقابل باور، در تاریخ ۱۹ اردیبهشت به بیش از یک میلیارد دلار رسید و در تاریخ ۲۰ اردیبهشت تقریبا پنجاه درصد کاهش پیدا کرد. تاکنون بیش از ۱۴ هزار توکن با این استاندارد روی بلاکچین بیت کوین مینت شده است.
مهم‌ترین تفاوت توکنهای BRC-20 با توکنهای مبتنی بر استاندارد ERC-20 این است که در بلاکچین بیت کوین و بر اساس گواه اثبات کار (PoW) تولید و صادر می‌شوند. همچنین به خاطر عدم پشتیبانی بیت کوین از قراردادهای هوشمند، ویژگی‌های کمتری دارند. مشخص است که BRC-20 را نمی‌توان مشابه استانداردی دانست که برای زنجیره‌های سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) طراحی شده است. ضمنا مینت و معامله توکنهای BRC-20 را باید با استفاده از یک کیف پول بیت کوین انجام داد.
استاندارد BRC-20 را می‌توان راهی برای ذخیره فایل اسکریپت در بیت کوین و استفاده از آن برای نسبت دادن توکن‌ها به ساتوشی‌ها تعریف کرد که امکان جابجایی و انتقال از یک کاربر به کاربر دیگر را فراهم میکند. این استاندارد توکن توسط یک کاربر توییتر با نام‌کاربری domodata@ در تاریخ ۸ مارس ۲۰۲۳ (۱۷ اسفند ۱۴۰۱) ساخته شد. به نظر می‌رسد عنوان BRC-20 که تقلیدی از ERC-20 است، بیشتر برای جذب کاربران انتخاب شده تا آنها را به سمت بیت کوین بکشاند.
این اولین بار نیست که توسعه‌دهندگان از لایه پایه بیت کوین برای صدور توکنهای Fungible استفاده می‌کنند. نمونه‌های مشابه قبلی در این زمینه، ازجمله پروتکل کوین‌های رنگی (Colored Coins protocol) که در سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۰) ساخته شدند، به دلیل کارمزد بالای تراکنش‌ها و قابلیت برنامه‌ریزی محدود با شکست مواجه شدند.
سازوکار توکنهای BRC-20
برای ایجاد توکنهای BRC-20، کاربر باید یک شی داده JSON را اینسکرایب کند. Inscriptionهای بیت کوین مثل NFT هستند که روی هر ساتوشی (کوچک‌ترین واحد بیت کوین) ساخته می‌شوند. این فایل حاوی اطلاعاتی نظیر نام توکن، نماد، دسیمال‌ها، عرضه کل و موجودی اولیه است. این شی داده در یک آدرس اردینال کدگذاری شده و در قالب یک تراکنش بیت کوین ارسال می‌شود. از این تراکنش برای استقرار قرارداد و مینت اولیه توکن‌ها استفاده می‌شود.
برای انتقال توکنهای BRC-20 هم کاربر لازم دارد که یک شی داده جیسون دیگر را اینسکرایب کند. در این فایل، اطلاعاتی شامل آدرس ارسال‌کننده، آدرس گیرنده و مقدار توکنهای ارسالی وجود دارد. این شی داده هم به شکل یک آدرس اردینال کدگذاری می‌شود و در قالب یک تراکنش بیت کوین به خودش ارسال می‌شود. این تراکنش برای انتقال توکن عمل میکند.
توکنهای BRC-20 را می‌توان با تجزیه آدرس‌های اوردینال در تراکنش‌های بیت کوین تایید کرد. این کار از طریق بررسی و مقایسه داده‌های جیسون با داده‌های قرارداد توکن تایید کرد. هر مرورگر یا نود بیت کوین می‌تواند بدون نیاز به زیرساخت یا نرم‌افزار اضافه‌ای، این تاییدیه را انجام دهد.
نگاهی به وضعیت توکنهای BRC-20
توکنهای BRC-20 هنوز مراحل ابتدایی را می‌گذرانند. سوءاستفاده از کیف‌پول‌هایی مانند Unisat نشانه آن است که در حال حاضر هنوز احتمال تهدید‌های فنی برای این توکن‌ها وجود دارد. به طور کلی ورود به فضای میم‌کوین‌ها با ریسک همراه است و میم‌کوین‌های مبتنی بر BRC-20 ریسک بیشتری دارند.
همانطور که در تصویر بالا هم دیدید، مارکت کپ توکنهای BRC-20 در حدود دو ماه به حدود یک میلیارد دلار رسید. اگرچه خالق پروتکل در ابتدا اعلام کرد که این توکنهای ارزشی نخواهند داشت، اما قیمت هر واحد توکن Ordi به بیش از ۴ دلار رسید و ماینرهای اولیه آن به سود نجومی دست پیدا کردند.
مهم‌ترین نوآوری توکنهای BRC-20، برخورداری از امنیت بیت کوین است. کامیونیتی‌هایی که برای این توکن‌ها شکل می‌گیرند، همگی اهداف مشترک دارند و شانس آنها برای مینت توکن برابر است. علی‌رغم نقایص فنی و چالش‌های مرتبط با ماهیت میم‌کوین‌ها، در حال حاضر رشد آنها ادامه دارد. برای اثبات این ادعا، نگاهی به اطلاعات داشبوردهای دون آنالیتیکس (DuneAnalytics) می‌اندازیم:
همانطور که در تصویر زیر مشخص است، تعداد تراکنش توکنهای BRC-20 به سرعت در حال افزایش است. نمودارهای به‌روز مربوط به BRC-20 را می‌توانید از این لینک مشاهده کنید.
همچنین تعداد تراکنش‌های BRC-20 در روزهای گذشته تا حد زیادی از تراکنش‌های اردینالز پیشی گرفته‌است. مسئله تا آنجایی پیش رفت که هجوم توکنهای BRC-20 به خاطر ایجاد بار بیش‌از حد و شلوغی شبکه بیت کوین، موجب ایجاد اختلال و افزایش غیرمعمول کارمزد تراکنش‌ها شد. به همین خاطر بود که در تاریخ ۱۷ اردیبهشت، بایننس ۲ بار برداشت بیت کوین را متوقف کرد. البته نباید این مسئله را فراموش کرد که این امر به نفع ماینرهای بیت کوین بود و موجب افزایش پاداش آنها شد.
طبق اطلاعات دون آنالیتیکس و همانطور که در تصویر زیر می‌بینید، نمودار مینت توکنهای BRC-20 به شکل سهمی (پارابولیک) درآمده است.
ابزارهایی برای خرید، فروش، مینت و ردیابی توکنهای BRC-20
حالا که تب و تاب استاندارد BRC-20 و توکنهای مبتنی بر آن شدید شده است، چند ابزار را معرفی می‌کنیم که از طریق آنها می‌توانید اطلاعاتی از این توکن‌ها به دست بیاورید یا آنها را معامله کنید.
| نام ابزار | قابلیت خرید توکن | قابلیت فروش توکن | قابلیت دیپلوی توکن | قابلیت مینت توکن | امکان ردیابی وضعیت توکن | امکان مشاهده نقل و انتقالات | امکان مشاهده برترین هولدرهای توکن | امکان مشاهده تمام هولدرهای توکن |
| سرور دیسکورد Ordswap | دارد | دارد | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد |
| یونی ست | دارد | دارد | دارد | دارد | دارد | دارد | دارد | دارد |
| Brc-20.io | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد | دارد | دارد | ندارد | دارد |
| To.ki | ندارد | ندارد | دارد | دارد | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد |
| Ordspace | ندارد | ندارد | ندارد | ندارد | دارد | ندارد | ندارد | ندارد |
| Brc-20.com | بعدا مشخص می‌شود | بعدا مشخص می‌شود | بعدا مشخص می‌شود | بعدا مشخص می‌شود | بعدا مشخص می‌شود | بعدا مشخص می‌شود | بعدا مشخص می‌شود | بعدا مشخص می‌شود |
استاندارد BRC-721 چیست؟
حالا که با BRC-20 آشنا شدیم، به یک استاندارد جدید دیگر هم می‌پردازیم. در روز ۶ آوریل ۲۰۲۳ (۱۷ فروردین ۱۴۰۲) یک توسعه‌دهنده کریپتو، مستنداتی منتشر کرد که باعث می‌شود از اوردینالز هم بتوان در روشی مشابه با NFTهای اتریوم‌محور استفاده کرد. این توسعه‌دهنده با نام مستعار Poyo معتقد است که این استاندارد می‌تواند به یک استاندارد غیرمتمرکز تبدیل شود.
اکنون اوردینال‌های بیت کوین فاقد روشی استاندارد برای جمع‌آوری آیتم‌ها در مجموعه‌ها (Collections) هستند و تنها بر کیف پول‌ها و سرویس‌های متمرکز تکیه دارند. همین محدودیت‌ها استاندارد BRC-721 را به وجود آورد که با نام پروتکل کالکشن اوردینالز (Ordinals Collection Protocol) نیز شناخته می‌شوند.
هدف از ساخت و معرفی BRC-721 چیست؟
از اسم این استاندارد هم می‌شود فهمید که تقلیدی از ERC-721 اتریوم است؛ همان استانداردی که مبنای توکنهای بی‌همتا را تشکیل می‌دهد و برخی از ویژگی‌های این توکن‌ها را رقم می‌زند. این‌طور که به نظر می‌رسد، استاندارد BRC-721 با هدف ایجاد مکانیزم افشا پس از انتشار (Post-Reveal) برای متادیتاها ایجاد شده است. این استاندارد همچنین به دنبال آن است که فرایند ایجاد و تایید کالکشن‌های اوردینالز را با حذف لزوم پیش‌پرداخت بهبود ببخشد.
پروتکل اوردینالز که در ژانویه ۲۰۲۳ توسط کیسی رودارمور ایجاد شد، اجازه ایجاد اشیای دیجیتال جمع‌کردنی (Collectibles) را به همراه محتوای درونی (مثل نوشته یا تصویر) روی بلاکچین بیت کوین فراهم می‌کرد. درست است که محبوبیت اوردینالزهای بیت کوین در حال افزایش است، اما فرایند خرید و فروش این دارایی‌ها همچنان پیچیده است؛ مخصوصا وقتی این فرایند را با انتقال NFTهای اتریوم مقایسه می‌کنیم، این پیچیدگی بیشتر به چشم می‌آید. توسعه‌ها و پیشرفت‌های مستمر می‌تواند اوردینالزها را هم دسترس‌پذیرتر کند و مخاطبان بیشتری جذب کند.
با داشتن یک فایل استاندارد و متادیتا به عنوان منبع، می‌توان راحت‌تر اقدام به ایجاد اوراکل‌هایی کرد که امکان جستجوی این تراکنش‌ها را روی بلاکچین بیت کوین مقدور می‌سازند. سپس می‌توان آن داده‌ها را به مارکت‌پلیس‌ها یا کیف پول‌ها مرتبط کرد. به این ترتیب درک و ایجاد پیوند میان کالکشن‌ها و اینسکریپشن‌های بیت کوین، برای ابزارهای واسطه آسان‌تر می‌شود. این رسالتی است که توکنهای BRC-721 به عهده دارند و قرار است دنیای بیت کوین را متفاوت‌تر از گذشته کنند.
سوالات متداول (FAQ)
- استاندارد توکن BRC-20 چیست؟
یک استاندارد آزمایشی برای ساخت توکنهای قابل تعویض (Fungible) روی بلاکچین بیت کوین است که از پروتکل اوردینال استفاده میکند. - استاندارد BRC-721 چیست؟
استانداردی مشابه ERC-721 است که از آن برای ساخت NFT روی شبکه بیت کوین استفاده می‌شود.
جمع‌بندی
بیت کوین با معرفی پروتکل اوردینالز، وارد مسیری تازه شد و مجددا جانی تازه گرفت. پس از این بود که دو استاندارد توکن BRC-20 و BRC-721 ایجاد و معرفی شدند. استاندارد BRC-20 به منظور ساخت اشیای تعویض‌پذیر روی کار آمد؛ در حالیکه هدف از معرفی استاندارد BRC-721 امکان ساخت توکنهای غیرقابل معاوضه را ایجاد کرد تا بتوان روی بیت کوین نیز سازوکاری مشابه NFTهای مبتنی بر اتریوم داشت. آیا به نظرتان بیت کوین با این تغییرات اخیر، وارد مسیر جدیدی شده و می‌تواند حتی بیش از پیش مخاطب جذب کند؟ یا اینکه طرفدار سرسخت اتریوم هستید و گمان می‌کنید تا وقتی اتریوم وجود دارد، نیازی به آن نیست که برای انجام این کارها به بیت کوین روی آورد؟ شاید هم جزو آن دسته از منتقدان باشید که معتقدند با این کارها، بلاکچین بیت کوین پیچیده می‌شود. دوست داریم از دیدگاه شما هم باخبر شویم.
