کریپتو کده

شبکه متیس چیست؟ آشنایی با راهکار لایه دوم Metis و کوین METIS

راهکارهای لایه دوم با هدف بهبود مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم ایجاد شده‌اند. شبکه متیس به عنوان یک راهکار لایه دوم در شبکه اتریوم شناخته می‌شود. شبکه Metis تراکنش‌ها را خارج از زنجیره اصلی اتریوم پردازش، آن‌ها را به یک بسته تبدیل می‌کند و سپس آنها را در شبکه اتریوم به ثبت می‌رساند. علاوه‌بر این شبکه متیس از یک پل NFT بین شبکه اتریوم و آندرومدا استفاده می‌کند و از مفهومی به نام شرکت‌های مستقل غیر‌متمرکز (DAC) در ساختار خود بهره می‌برد. این قابلیت‌ها مزایای این شبکه نسبت به سایر راهکارهای لایه ۲ محسوب می‌شود. در این مقاله درباره اینکه شبکه Metis چیست به طور کامل صحبت می‌کنیم؛ سپس نقشه راه، تیم سازنده، کوین METIS و کاربردهای آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

شبکه Metis چیست و چه اهدافی دارد؟

شبکه Metis چیست
منبع: financemagnates.com

در حال حاضر بلاک چین اتریوم می‌تواند حدودا ۱۳ یا ۱۴ تراکنش در ثانیه (TPS) را پردازش کند و کاربران برای استفاده از این شبکه در هنگام شلوغی، باید کارمزد بسیار بالایی پرداخت کنند. همچنین استفاده از شبکه اتریوم در دوره‌های پر تقاضا، کندتر و گران‌تر می‌شود. پروتکل متیس یکی از راهکارهای لایه دوم شبکه اتریوم است که قصد دارد بلاک چین اتریوم را قادر سازد تا هنگام شلوغی شبکه و افزایش حجم تراکنش‌ها، آنها را به شیوه‌ای ایمن‌تر، ارزان‌تر و کارآمدتر مدیریت کند.

شبکه متیس یک راه حل لایه دوم در شبکه اتریوم است. این شبکه در ابتدا کار خود را به عنوان یک فورک از شبکه آپتیمیزم (Optimism) آغاز کرد و در ۱۹ نوامبر ۲۰۲۱ (۲۸ آبان ۱۴۰۰) شبکه اصلی خود را راه‌اندازی کرد.

راه‌حل‌های لایه ۲ مانند متیس برای کاهش فشار از روی بلاک چین اتریوم با بسته‌بندی تراکنش‌ها، ارسال آن‌ها به پروتکل لایه دوم برای پردازش و سپس ارسال مجدد آن‌ها به اتریوم برای ذخیره‌سازی تراکنش‌ها، طراحی شده‌اند. به همین دلیل راه‌ حل‌های لایه دوم باعث می‌شوند تا استفاده شبکه اتریوم بسیار سریع تر و ارزانتر شود؛ اما هدف شبکه Metis تنها افزایش مقیاس‌پذیری در شبکه اتریوم نیست. این شبکه قصد دارد به زیرساختی برای توسعه اقتصاد در نسل سوم وب (Web3) تبدیل شود.

برای دستیابی به این هدف، شبکه متیس از مولفه‌هایی مانند ذخیره‌سازی غیرمتمرکز داده‌های NFT، ایجاد میان‌افزار Polis، به منظور تسهیل راه‌اندازی قراردادهای هوشمند، ایجاد شرکت‌های مستقل غیرمتمرکز یا Decentralized Autonomous Companies به منظور ارتقای سطح اختیارات کاربران نسبت به سازمان‌های مستقل غیر‌متمرکز (DAO)، پاداش‌دهی به سازندگان DAC‌ها و صندوق تشویقی ۱۰۰ میلیون دلاری به منظور توسعه شبکه خود، استفاده می‌کند.

شبکه متیس چگونه کار می‌کند؟

شبکه متیس یک راه حل لایه دوم در شبکه اتریوم است که از مکانیسم Optimistic Rollup در ساختار خود استفاده می‌کند. شبکه Metis به کاربران امکان می‌دهد تا تراکنش‌های خود را به صورت سریع‌تر و ارزان‌تر در شبکه اتریوم انجام دهند، توکن‌های بی‌همتا ایجاد کنند و از صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) ساخته شده بر بستر این شبکه استفاده نمایند.

همچنین این شبکه به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد تا برنامه‌های غیر‌متمرکز (DApp) را بر بستر آن ایجاد کنند و از تمامی قابلیت‌های شبکه اتریوم در این شبکه بهره‌مند شوند. علاوه‌بر این شبکه متیس از یک ایده نوآورانه به منظور ایجاد انقلاب در نحوه همکاری افراد و مشاغل با استفاده از شرکت‌های مستقل غیر‌متمرکز در زیر‌ساخت شبکه خود استفاده می‌کند.

این ایده شبیه به سازمان‌های مستقل غیر‌متمرکز است؛ اما نحوه ارتباط و اختیاراتی که به کاربران به منظور مشارکت در توسعه شبکه و اجرای فعالیت‌های مختلف می‌دهد، متفاوت است. در ساختار شبکه متیس چندین DAC مختلف وجود دارد که هر کدام از آنها به طور مستقل و غیر‌متمرکز فعالیت می‌کنند. هدف شبکه متیس از ایجاد DAC‌ها رفع مشکلاتی است که هم‌اکنون سایر راهکارهای لایه دوم با آنها مواجه هستند. این مشکلات عبارتند از:

  • متمرکز بودن: ساختار شبکه‌های لایه ۲ معمولا متمرکز است، که این مساله باعث بروز مشکلاتی برای کاربران می‌شود. 
  • ثبت تراکنش‌ها در شبکه اتریوم: کاربران برای خروج سرمایه‌های خود از شبکه‌های لایه دوم به شبکه اتریوم باید برای مدت زمان بسیار زیادی (حدودا یک هفته) صبر کنند.
  • مشکل گلوگاه: توان عملیاتی در شبکه‌های لایه ۲ در هنگام ورود حجم زیادی از اطلاعات با مشکل مواجه می‌شود.

برای حل این مشکلات، شبکه متیس یک راه حل جدید لایه ۲ را با یک ماشین مجازی سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) به نام Metis Virtual Machine یا MVM پیاده سازی کرده است. این مکانیسم برای افزایش مقیاس‌پذیری، محاسبات و ذخیره‌سازی داده‌ها را از یکدیگر مجزا می‌کند.

ساختار شبکه متیس
منبع: Metis.io

MVM به کاربران اجازه می‌دهد تا با ثبت‌نام و فعالیت به عنوان یکی از نودهای شبکه Metis در غیرمتمرکز ساختن این شبکه مشارکت داشته باشند و از شبکه کوین METIS پاداش بگیرند.

بخش محاسباتی

بخش محاسباتی در شبکه متیس
منبع: Metis.io

در MVM هر شرکت مستقل غیرمتمرکز (DAC) با یک لایه ۲ منحصربه‌فرد مرتبط است. همچنین نکته کلیدی در ساختار شبکه متیس این است، که کاربران نمی‌دانند در حال فعالیت روی کدام DAC هستند. این مساله باعث می‌شود که نودهای شبکه نتوانند به آن حمله کنند و به امنیت شبکه کمک شایانی می‌کند. در بخش محاسباتی، بلاک‌ها ایجاد و استخراج می‌شوند و همچنین ارتباطات بین زنجیره‌ای بین DAC‌ها صورت می‌پذیرد. این ویژگی به شبکه متیس اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به زیر ساخت‌های پایه، تراکنش‌ها را به صورت افقی مقیاس‌بندی کند.

بخش ذخیره‌سازی

ذخیره سازی در شبکه متیس
منبع: Metis.io

در بخش ذخیره‌سازی داده‌ها شبکه متیس برای دستیابی به فضایی به منظور ذخیره‌سازی داده‌ها از یک لایه ذخیره‌سازی ویژه مبتنی‌بر IPFS برای مدیریت داده‌ها استفاده می‌کند. IPFS مخفف Inter Planetary File System به معنای فایل سیستم بین سیاره‌ای است که در واقع یک سیستم توزیع فایل همتا‌به‌همتا و غیر‌متمرکز است. MVM دارای یک لایه ذخیره‌سازی معمولی برای ذخیره بلاک‌ها و وضعیت آنها است. همچنین داده‌های محرمانه فقط در خارج از DAC و با استفاده از فناوری IPFS قابل دسترسی خواهند بود.

سرویس‌ها و خدمات شبکه Metis چیست؟

شبکه متیس خدمات و سرویس‌های مختلفی به کاربران خود ارائه می‌دهد. این سرویس‌ها شامل برنامه‌های ساخته شده بر بستر این شبکه و خدماتی است که از طریق شبکه Metis می‌توان از آنها استفاده کرد. در ادامه سرویس‌های این شبکه را معرفی می‌کنیم.

راه‌اندازی DAC

راه‌اندازی DAC در شبکه متیس
منبع: Metis.io

همانطور که پیشتر بیان شد، وظیفه انجام تراکنش‌ها و ایجاد بلاک در شبکه متیس بر عهده DAC‌ها است. کاربران این شبکه می‌توانند با اتصال کیف پول خود به شبکه متیس و ایجاد یک درخواست مبنی‌بر فعالیت به عنوان DAC فعالیت خود را به عنوان یکی از نودهای شبکه متیس آغاز کنند.

همچنین کاربران می‌توانند بدون نیاز به ایجاد یک DAC مستقل، به یکی از DAC‌های موجود بپیوندند. برای انجام این کار کافیست تا کاربران رمزارز METIS خود را در اختیار یکی از DAC‌ها قرار دهند و پاداش کسب کنند. در حال حاضر ۴۹۹ نود یا DAC در این شبکه وجود دارد و مجموعا ۴۸۴۱ نفر در آنها مشغول به فعالیت هستند.

استفاده از میان‌افزار Polis

میان‌افزار Polis در شبکه متیس
منبع: Metis.io

پولیس (Polis) به عنوان یک میان‌افزار در پروتکل متیس عمل می‌کند. این میان‌افزار خدماتی را در اختیار کاربران و توسعه‌دهندگان قرار می‌دهد تا بتوانند به راحتی با شبکه Metis ارتباط برقرار کرده و از آن استفاده کنند. Polis پلتفرمی است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا به تمامی DApp‌های ساخته شده بر بستر شبکه متیس وارد شوند. همچنین این میان‌افزار سوابق تراکنش‌های کاربران را در تمامی DAppها به آنها نشان می‌دهد.

پلتفرم پولیس اولین گام برای ساختن یک اکوسیستم بر بستر شبکه متیس است. توسعه‌دهندگانی که با بلاک چین آشنایی ندارند، می‌توانند برای ساخت برنامه‌های خود به Polis متصل شوند و DApps‌های مختلف را به راحتی ایجاد کنند.

بریج شبکه Metis

بریج شبکه Metis
منبع: Metis.io

بریج یا پل بلاکچینی متیس به کاربران اجازه می‌دهد که دارایی‌هایی خود را بین شبکه متیس آندرومدا (Metis Andromeda) و شبکه اتریوم جابجا کنند. در حال حاضر این بریج به طور کامل راه‌اندازی نشده است و فقط امکان تبدیل رمزارز METIS از شبکه آندرومدا به شبکه اتریوم وجود دارد.

سپرده‌گذاری NFT

سپرده‌گذاری NFT در شبکه متیس
منبع: Metis.io

کاربران می‌توانند با استیک کردن NFT‌های خود که بر بستر شبکه متیس ساخته شده‌اند، پاداش بگیرند و در صورت راه‌اندازی DAC پاداش بیشتری را در هنگام انجام تراکنش‌ها از شبکه دریافت کنند. اولین NFT ساخته شده بر بستر شبکه متیس بازسازی برج بابل (Rebuilding the Tower of Babel) نام دارد که توسط جامعه آن ساخته شد و به قیمت ۱۶.۱ اتر، به فروش رسید.

جستجوگر بلاکچینی متیس

کاربران با استفاده از جستجوگر شبکه Metis می‌توانند تراکنش‌های مختلف انجام شده بر بستر این شبکه را مشاهده کنند و از وضعیت تراکنش‌های خود باخبر شوند.

برنامه‌های غیر‌متمرکز بر بستر متیس

برنامه‌های غیر‌متمرکز بر بستر متیس
منبع: coin98.net

تصویر بالا نشان‌دهنده برنامه‌های مختلف غیر‌متمرکز ساخته شده بر بستر شبکه Metis یا برنامه‌هایی است که از این شبکه پشتیبانی می‌کنند؛ به طور مثال پلتفرم Netswap یکی از دکس‌های ساخته شده بر بستر شبکه متیس است که کاربران می‌توانند از آن به منظور استیک کردن، فارمینگ و سواپ توکن‌های مختلف موجود در شبکه متیس استفاده کنند.

کوین METIS چیست؟

کوین METIS
منبع: metisdao

کوین METIS نقش‌های مختلفی در اکوسیستم متیس ایفا می‌کند. اولین کاربرد این رمزارز بخش مهمی از راه حل لایه ۲ متیس است. هنگامی که متیس تراکنش‌ها را با هم ترکیب می‌کند و آنها را برای پردازش به شبکه آندرومدا می‌فرستد، به بازیگرانی به نام DAC متکی است تا از صحت و درستی انجام تراکنش‌ها مطمئن شوند. DAC‌ها باید مقداری رمزارز METIS را در شبکه قفل کنند تا به یکی از اعتبار‌سنج‌های شبکه متیس تبدیل شوند. همچنین اگر آنها رفتار مخرب داشته باشند، رمزارز‌های آنها به عنوان جریمه اسلشینگ توسط شبکه متیس کاسته یا ضبط می‌شود.

علاوه بر این، کوین METIS را می‌توان برای پرداخت هزینه‌های تراکنش در شبکه متیس آندرومدا استفاده کرد. همچنین کاربران می‌توانند رمزارزهای METIS را استیک کرده و پاداش دریافت کنند.

کاربرانی که در شبکه متیس برنامه Builder Mining را اجرا می‌کنند و به یکی از DAC‌های این شبکه تبدیل می‌شوند، در ازای ایجاد هر بلاک و انجام تراکنش‌ها در شبکه آندرومدا کوین METIS دریافت می‌کنند. همچنین کوین متیس به عنوان رمزارز حاکمیتی شبکه نیز استفاده می‌شود و کاربران این شبکه می‌توانند با استفاده از آن در تصمیم‌گیری‌ها و توسعه شبکه ایفای نقش داشته باشند.

به طور کلی ۱۰ میلیون واحد ارز دیجیتال متیس وجود خواهد داشت که به شرح زیر توزیع می‌شوند:

توکنومیکس METIS
منبع: coin98.net
  • ۴۷.۷ درصد آن به صورت متدوال ضرب شده و به عنوان پاداش بین نودهای شبکه و سپرده‌گذاران تقسیم می‌شود.
  • ۱۵.۵ درصد متعلق به سرمایه‌گذاران است.
  • ۹ درصد به منظور توسعه جامعه کاربری استفاده می‌شود.
  • ۷ درصد متعلق به تیم سازنده است.
  • ۶ درصد از طریق ایردراپ توزیع شده است.
  • ۶ درصد متعلق به صندوق ذخیره شبکه است.
  • ۴ درصد به بنیاد متیس لب اختصاص دارد.
  • ۳ درصد متعلق به جامعه کاربری است.
  • ۱.۵ درصد به مشاوران شبکه متیس اختصاص دارد.
  • ۰.۲ درصد در عرضه اولیه صرافی‌های غیرمتمرکز (IDO) توزیع شد.
  • ۰.۱ درصد در عرضه اولیه صرافی (IEO)، صرافی Gate.io توزیع شد.

به گزارش میهن بلاکچین عرضه کل این رمز‌ارز ۱۰ میلیون واحد است که از این مقدار حدود ۳ میلیون واحد متیس در گردش است. در زمان نگارش این مقاله، قیمت METIS برابر با ۴۱.۴۷ دلار است. کوین METIS از نظر ارزش بازار، رتبه ۳۱۱ را در میان ارزهای دیجیتال دارد. ارزش کل بازار این توکن حدود ۱۲۷ میلیون دلار است و حجم معاملات آن در ۲۴ ساعت گذشته، حدود ۱۳ میلیون دلار بوده است. این رمزارز در تاریخ ۲ خرداد ۱۴۰۰ کمترین قیمت خود یعنی ۳.۴۵ دلار و در تاریخ ۲۶ دی ۱۴۰۰ بیش‌ترین قیمت خود یعنی ۳۲۳.۵۴ دلار را ثبت کرده است.

نقشه راه شبکه متیس چیست؟

نقشه راه شبکه متیس چیست؟
منبع: metis roadmap

شبکه متیس نقشه راه خود را در سال ۲۰۲۱ تقریبا به اتمام رسانده است و قصد دارد در سال ۲۰۲۲ به اهداف زیر دست پیدا کند:

  • ۳ ماه اول سال ۲۰۲۲

کاهش زمان اعتبار‌سنجی تراکنش‌ها در هنگام برداشت توکن‌ها از لایه دوم به شبکه اصلی اتریوم. در حال حاضر برداشت توکن‌ها از شبکه متیس و انتقال آنها به شبکه اصلی حدودا یک هفته به طول می‌انجامد. شبکه متیس قصد دارد این زمان را به چند دقیقه یا نهایتا چند ساعت کاهش دهد.

  • ۳ ماه دوم سال ۲۰۲۲

راه‌اندازی قابلیت Metis Sequencer Pool برای مشارکت جامعه کاربری متیس. پس از راه‌اندازی این قابلیت، تمام اعتبار‌سنج‌ها به صورت خودکار به Sequencer Pool اضافه می‌شوند. با راه اندازی این قابلیت، مکانیسم رای‌گیری برای انتخاب ولیدیتورها به منظور انجام تراکنش‌ها فعال می‌شود.

  • ۳ ماه سوم سال ۲۰۲۲

ایجاد امکان مشارکت تمامی افراد به عنوان یکی از نودهای شبکه متیس. همچنین شبکه متیس مدعیست که با راه‌اندازی کامل شبکه و و انجام تمامی برنامه‌هایی که در نظر دارد، به طور کامل غیر‌متمرکز خواهد شد. بدین ترتیب این شبکه به اولین راه حل لایه دوم کاملا غیر‌متمرکز در شبکه اتریوم تبدیل می‌شود.

شبکه Metis با چه شرکت‌هایی همکاری داشته است؟

سرمایه‌گذاران شبکه متیس
منبع: Metis.io

پروتکل متیس با شرکت‌های سرمایه‌گذاری مختلفی برای ایجاد و راه‌اندازی این پروتکل همکاری داشته است. لیست شرکت‌های سرمایه‌گذار در پروژه متیس را می‌توانید در تصویر بالا مشاهده کنید. شرکت Block Dream Fund یکی از سرمایه‌گذاران مطرح است که در متیس سرمایه‌گذاری کرده است. این شرکت یک شرکت خطر‌پذیر (VC) است که در راهکارهای لایه دوم و شبکه‌های مقیاس‌پذیر سرمایه‌گذاری می‌کند. شرکت Block Dream Fund به عنوان سرمایه‌گذار صرافی Okex شناخته می‌شود.

شرکت Gate.io labs نیز یکی دیگر از سرمایه‌گذاران متیس است که امور مربوط به سرمایه‌گذاری و مشارکت با پروژه‌های مختلف صرافی Gate.io مدیریت می‌کند.

معرفی تیم سازنده شبکه Metis

 تیم سازنده شبکه Metis
منبع: Metis.io

در حال حاضر تیم سازنده شبکه متیس شامل ۲۵ عضو است. النا سینل نیکووا (Elena Sinelnikova) بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت متیس است. النا تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد و در رشته علوم کامپیوتر به پایان رسانده است. همچنین او پیش از فعالیت در متیس به عنوان موسس و مدیر عامل در شرکت CryptoChick که در زمینه استعدادهای درخشان بانوان در حوزه بلاک چین فعالیت می‌کند، مشغول به کار بوده است.

کوین لیو (Kevin Liu) بنیان‌گذار و مدیر توسعه شبکه متیس است. کوین دارای تحصیلات کارشناسی ارشد در رشته مدیریت بازرگانی (MBA) از دانشگاه آکادمی علوم چین (University of Chinese Academy of Science) است. او پیش از فعالیت در متیس در شرکت Token Economy Labs که در زمینه تامین زنجیره مالی از طریق بلاکچین فعالیت دارد، مشغول به کار بوده است.

یوآن سو (Yuan Su) بنیان‌گذار و مدیر فنی شبکه متیس است. یوآن دارای مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد در رشته MBA از دانشگاه تورنتو (University of Toronto) است و پیش از فعالیت در شبکه Metis به عنوان مدیر توسعه در شرکت Caseware مشغول به کار بوده است.

رمزارز متیس را از کجا بخریم؟

کوین METIS را می‌توان از صرافی‌های متمرکز کوکوین، پولونیکس، MEXC و Gate.io خریداری کرد. همچنین می‌توان این رمزارز را از صرافی‌های غیرمتمرکز یونی سواپ (ورژن ۲و۳) و پنکیک سواپ ورژن ۲ نیز خریداری کرد.

ارز دیجیتال METIS را در کجا نگهداری کنیم؟

رمزارز متیس بر بستر شبکه‌های بایننس اسمارت چین، اتریوم و آندرومدا، موجود است. این رمزارز را می‌توان در کیف پول‌های نرم‌افزاری تراست ولت، متامسک، بایننس چین ولت و Coin98 نگهداری کرد. همچنین می‌توان کوین METIS را در کیف پول سخت‌افزاری لجر نیز ذخیره کرد.

پرسش و پاسخ (FAQ)

پرسش و پاسخ میهن بلاکچین
  • شبکه متیس (Metis) چیست؟

شبکه متیس یکی از راه حل‌های لایه دوم در شبکه اتریوم است. این شبکه از مکانیسم Optimistic Rollup در ساختار خود استفاده می‌کند. شبکه Metis به کاربران امکان می‌دهد تا تراکنش‌های خود را به صورت سریع‌تر و ارزان‌تر در شبکه اتریوم انجام دهند، توکن‌های بی‌همتا ایجاد کنند و از صرافی‌های غیرمتمرکز ساخته شده بر بستر این شبکه استفاده نمایند.

  • رمزارز METIS چیست؟

ارز دیجیتال METIS رمزارز بومی شبکه متیس است. این رمزارز کاربردهای متفاوتی از جمله، استیک کردن برای تبدیل شدن به ولیدیتور شبکه متیس، پرداخت هزینه‌های تراکنش، استیک برای کسب پاداش توسط کاربران و مشارکت در فرایندهای حاکمیتی دارد.

  • رمزارز متیس را از کجا می‌توان خریداری کرد؟

ارز دیجیتال METIS را می‌توان از صرافی‌های متمرکز کوکوین، پولونیکس، MEXC، هات بیت و Gate.io خریداری کرد. همچنین می‌توان این رمزارز را از صرافی‌های غیرمتمرکز یونی سواپ و پنکیک سواپ نیز خریداری کرد.

جمع بندی

راهکارهای لایه دوم با هدف حل مشکل مقیاس‌پذیری در شبکه اتریوم آغاز به کار کردند. شبکه Metis یکی از راهکارهای لایه دوم شبکه اتریوم است، که قصد دارد به زیرساختی برای انجام تمامی خدمات نسل سوم وب تبدیل شود. این شبکه از یک ایده جدید به‌منظور مقیاس‌پذیری و غیر‌متمرکز‌سازی بیشتر در شبکه‌های لایه دوم استفاده کرده است و می‌توان گفت اولین شبکه لایه دوم کاملا غیر‌متمرکز محسوب می‌شود. در این مقاله برای اینکه بهتر بدانیم شبکه Metis چیست، نقشه راه، تیم سازنده، کوین METIS و کاربردهای آن را مورد بررسی قرار دادیم. آیا شما تا به حال از راه حل‌های لایه دوم اتریوم استفاده کرده‌اید؟ به نظر شما آنها می‌توانند با راه‌اندازی اتریوم ۲ نقشی در مقیاس‌پذیری شبکه اتریوم داشته باشند؟ آیا شبکه متیس می‌تواند به پرکاربردترین شبکه لایه دوم اتریوم تبدیل شود؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.

منبع
metis

نوشته های مشابه

اشتراک
اطلاع از
8 دیدگاه
جدید ترین
قدیمی ترین محبوب ترین
Inline Feedbacks
View all comments
دکمه بازگشت به بالا