بلاکچین NEM چیست؟ آشنایی با پلتفرم نم و ارز دیجیتال XEM

پلتفرم نم (NEM) مدت‌ها جزو محبوب‌ترین پروژه‌های ارز دیجیتال بود و توکن آن با نام XEM مدتی پس از عرضه، به‌طور چشمگیری رشد کرد؛ اما به‌دنبال هک یک صرافی ارز دیجیتال بزرگ، کاربران اعتماد خود را به این پروژه از دست دادند و پس از آن نم هرگز نتوانست ارزش قبلی خود را بازیابی کند. در این مقاله با میهن بلاکچین همراه باشید تا توضیح دهیم که بلاکچین نم چیست و چه کاربردی دارد. سپس در مورد ارز دیجیتال XEM و نقشه راه این شبکه نیز توضیحاتی ارائه خواهیم کرد.

شبکه نم چیست؟

نم (NEM) یک سیستم دارایی هوشمند و یک پلتفرم بلاکچینی است که از یک الگوریتم اجماع جدید استفاده می‌کند. این شبکه در سال ۲۰۱۵ راه‌اندازی شد. البته در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۴ نم اعلام کرد که پروژه خود را روی بیت کوین تالک راه‌اندازی خواهد کرد. سپس دست‌اندرکاران پروژه شروع به توزیع توکن‌های XEM در ازای بیت کوین و NXT کردند. به‌طور دقیق‌تر باید گفت NEM در ابتدا قصد داشت که یک فورک از NXT باشد، اما سپس تیم تصمیم گرفت تا با یک کد کاملا جدید رونمایی شود. نسخه آلفای این پروژه در تاریخ ۲۵ ژوئن ۲۰۱۴ و اولین نسخه پایدار در ۳۱ مارس ۲۰۱۵ وارد بازار شد.

کلمه NEM مخفف عبارت New Economy Movement است که معنای آن می‌شود جنبش اقتصادی نوین. نم یک بلاکچین قابل برنامه‌ریزی و در حقیقت چارچوب اقتصادی جدیدی است که هدف از بین بردن تمرکز را در سر دارد. از این شبکه برای نقل و انتقال داده و دارایی استفاده می‌شود. ارز دیجیتال نم با تیکر XEM توکن بومی شبکه نم است که یک جامعه کاربری قوی در ژاپن دارد و به کاربران، علاقه‌مندان و هولدرهای آن نمبر (NEMber) گفته می‌شود.

چرا شبکه نم بحث‌برانگیز شد؟

در ابتدای این مطلب گفتیم که پروژه نم نقل محافل کریپتویی بود. چرا؟ قضیه برمی‌گردد به هک کوین چک (Coincheck). کوین چک یک صرافی محبوب ارز دیجیتال بود که در سال ۲۰۱۸ هک شد. در این هک بیش از ۵۲۳ میلیون توکن XEM به سرقت رفت. در آن زمان ارزش توکن‌های دزدیده‌شده بیش از ۴۰۰ میلیون دلار بود. توکن‌های مسروقه هرگز بازیابی نشدند و در نتیجه این حادثه بسیاری از اعضای کامیونیتی نم اعتماد خود را به این پروژه از دست دادند.

در سمت دیگر، نم می‌خواست کارهای سخت و پیچیده را آسان کند و در تسهیل عملیات پیشرفته گام بردارد. با گذشت زمان یک مسئله دیگر هم به‌وجود آمد. درست است که بلاکچین نم کارمزد کمی دارد و مکانیزم اجماع آن نیز کم‌مصرف است؛ اما وقتی بلاکچین‌هایی مثل کاردانو، آوالانچ و پولکادات وجود دارند که با همین هدف به‌وجود آمده‌اند و راه‌حل‌های قابل قبولی برای نیل به خواسته‌های خود ارائه کرده‌اند، چرا باید از نم استفاده کرد؟ همین موارد کافی هستند تا NEM را شبکه‌ای بدانیم که برای مدتی سر زبان‌ها بود.

هدف از راه‌اندازی پروژه نم چیست؟

شبکه نم در وایت پیپر خود ادعا می‌کند که یک جنبش اقتصادی جدید است و دسترسی به بلاکچین‌ را برای مشتریان سازمانی بسیار آسان‌تر می‌کند. شرکت‌های تجاری همان حلقه گمشده‌ای هستند که بلاکچین‌های خصوصی و عمومی را به هم مرتبط می‌کنند. این اتحاد باعث تقویت شبکه‌های بلاکچینی و گسترش کاربرد آن‌ها می‌شود.

نم می‌خواهد سیستم‌ اقتصادی سنتی مورد استفاده شرکت‌ها و حکومت‌ها را با یک سیستم اقتصادی جدید جایگزین کند که قواعد آن بر مبنای تمرکززدایی، آزادی اقتصادی و برابری بنا شده است.

پروتکل نم چگونه کار می‌کند؟

بلاکچین NEM به هر چیزی تحت عنوان سیستم هوشمند سرمایه (Smart Asset System)، قدرت می‌بخشد. این سیستم به‌عنوان یک بلاکچین باز برای دسترسی به تمام APIها معرفی می‌شود (یک API به برنامه‌های دیگر اجازه می‌دهد با آن ارتباط داشته باشند). پلتفرم NEM معاملات را توسط یک شبکه جهانی از نودهای در حال اجرای هسته نرم افزار NEM، به طور امن پردازش می‌کند. از این شبکه می‌توان به عنوان یک سرور درگاه API استفاده کرد. این به این معنی است که توسعه‌دهندگانی که به دنبال ایجاد برنامه‌های مبتنی بر بلاکچین هستند، نیازی به اجرای نرم‌افزار ویژه NEM ندارند؛ زیرا تمام قابلیت‌های NEM با دسترسی به API امکان پذیر است.

این امر در مورد طراحی سیستم و چگونگی استفاده برنامه‌های مختلف از شبکه NEM، انعطاف‌پذیری زیادی فراهم می‌کند. برنامه‌های کاربردی می‌توانند مستقیما به API شبکه نم دسترسی داشته باشند. دسترسی به یک سرور جداگانه می‌تواند مزیتی برای استفاده از NEM باشد.

آدرس‌های NEM به‌عنوان نماینده دارایی‌ها عمل می‌کنند و می‌توانند به‌روز شده و در طول زمان تغییر کنند. یک آدرس می‌تواند به‌سادگی به یک کیف پول مربوط باشد و یا چیزی پیچیده‌تر از یک سند باشد که برای تایید نیاز به رای‌گیری دارد. برای آشنایی بیشتر با سازوکار شبکه نم، لازم است در مورد مکانیزم اجماع آن بیشتر صحبت کنیم که در بخش بعدی به آن می‌پردازیم.

مکانیزم اجماع شبکه NEM

شبکه نم با ترکیب خلاقانه تکنولوژی‌های جدید کارایی خود را به حداکثر می‌رساند. این شبکه از یک الگوریتم اجماع کمتر مرسوم به نام گواه اثبات اهمیت (Proof of Importance) استفاده می‌کند. چیزی که نم را برای جامعه کاربری جذاب کرده است، تفاوت عملکرد الگوریتم PoI آن با الگوریتم‌های دیگر مثل PoS و PoW است. در مکانیسم PoI هم زمان کار و هم میزان سرمایه‌گذاری کاربر در نظر گرفته می‌شود.

در الگوریتم گواه اثبات اهمیت، نودهایی با تراکنش‌های بیشتر، در اولویت قرار دارند؛ یعنی کاربرانی که تراکنش‌های بیشتری انجام بدهند، امتیازی تحت عنوان امتیاز اهمیت (Importance Score) دریافت می‌کنند که اهمیت آنها را نشان می‌دهد. این امتیاز مشوقی است که کاربران را به سمت استفاده از شبکه و رشد آن سوق می‌دهد.

این مکانیزم با توجه به امتیاز اهمیت، مشخص می‌کند که کدام یک از مشارکت‌کنندگان (یا همان نودها) در شبکه حق اضافه کردن بلاک را به بلاکچین دارند. افزودن بلاک‌ها در این شبکه، با نام Harvesting شناخته می‌شود. نودها با اضافه کردن بلاک، کارمزدهای تراکنش‌های همان بلاک را جمع‌آوری کنند. هرچه امتیاز اهمیت بیشتر باشد، نود هم شانس بیشتری دارد تا برای اجرای عمل Harvest بلوک انتخاب شود. 

زمانی که بلاکی آماده اعتبارسنجی باشد، پروتکل یک Harvestor (اعتبارسنج) انتخاب می‌کند. گفتیم که این انتخاب وابسته به امتیاز اهمیت است؛ این امتیاز بر مبنای فاکتورهای زیر محاسبه می‌شود:

• میزان استیکینگ: تعداد توکن‌های XEM وست‌شده توسط نود (در ادامه توضیح داده می‌شود.)
• میزان نقل و انتقال‌ها: مقدار XEM خرج‌شده در ۳۰ روز گذشته (تراکنش‌های اخیر وزن بیشتری در این محاسبه دارند.)
• فعالیت‌های خوشه‌ای (Cluster): بیشترین تراکنش‌های Harvestor با چه نودی بوده است. حساب‌هایی که به‌صورت خوشه‌ای با هم در تعامل هستند و فعالیت دارند، امتیاز بسیار بالاتری نسبت به سایرین دریافت خواهند کرد.

در مورد Vesting لازم است توضیحاتی ارائه کنیم. زمانی که برای نخستین بار توکن‌های XEM خود را به حسابتان واریز می‌کنید، هیچ‌کدام از آن‌ها وست نمی‌شوند (یعنی هنوز واجد شرایط ولیدیتور شدن نیستید). پس از گذشت ۲۴ ساعت، ۱۰ درصد از بالانس حسابتان وست خواهد شد. در ۲۴ ساعت بعدی، ۱۰ درصد دیگر از میزان توکن‌های وست‌نشده، وست خواهد شد.

حداقل میزان توکن‌های وست‌شده در حساب کاربر، ۱۰٬۰۰۰ توکن XEM است. این مکانیزم باعث می‌شود یا توکن‌های زیادی داشته باشید، یا مدت‌زمان طولانی XEM را هولد کرده باشید. مثلا اگر ۱۰۰٬۰۰۰ توکن XEM داشته باشید، تنها ۲۴ ساعت بعد به حدنصاب ۱۰٬۰۰۰ توکن خواهید رسید و واجد شرایط اعتبارسنجی خواهید شد. اگر دارایی‌تان کمتر باشد، روزهای بیشتری باید صبر کنید تا به‌مرور ۱۰ درصد از حسابتان وست شود و به حدنصاب برسد. پس اینجا با دو فاکتور مدت‌زمان نگهداری و میزان توکن‌ها مواجهیم.

خدمات پروژه NEM

پروژه نم یک کلاینت رسمی برای ویندوز، مک و لینوکس معرفی کرده است که با نام NanoWallet‌ شناخته می‌شود. این کیف پول خود سرویس‌ها و خدماتی دارد که به شرح زیر هستند:

• ارسال و دریافت توکن‌های XEM و موزاییک‌ها (در ادامه توضیح می‌دهیم)
• ارسال پیغام به هر آدرس یا Namespace (در ادامه توضیح می‌دهیم)
• چندامضایی
• هاروست
• دسترسی درون‌برنامه‌ای به صرافی چنجلی
• ماژول رای‌دهی
• مرورگری برای جستجوی موزاییک‌ها و Namespaceها

مفهوم Namespace و موزاییک در شبکه نم

نیم‌اسپیس‌ها، مثل آدرس‌های اینترنتی هستند. شما می‌توانید یک Namespace را با پرداخت کارمزد اجاره کنید. پس اگر کسی نیم‌اسپیس بسازد، این Namespace در اکوسیستم به‌شکلی منحصربه‌فرد ظاهر خواهد شد. مشخص است که اگر یک نیم‌اسپیس در اختیار یک نفر باشد، شخص دیگر نمی‌تواند همان نیم‌اسپیس را در NEM بسازد.

برویم سراغ موزاییک‌ (Mosaic). موزاییک چیزی شبیه یک هاست یا سرور روی یک دامنه‌ خاص است. هر موزاییک نماینده یک دارایی است که در اکوسیستم نم به یک کاربر تعلق دارد.

شبکه نم به کاربران امکان می‌دهد که توکن‌های منحصربه‌فردی به نام توکن‌های موزائیک (Mosaics) بسازند. توکن بومی نم، یعنی XEM نیز یک موزائیک است. موزائیک‌ها کاربردهای مختلفی دارند؛ مثل صدور استیبل کوین و توکن‌های داخلی، ارائه حق رای و ارائه حق ساخت توکن به افراد.

فرض کنیم یک نیم‌اسپیس با عنوان Spaceminers داریم. زیردامنه‌های اول و دوم این نام هم به‌ترتیب برابر با Mars‌ و Moon هستند. موزاییک‌هایی هم که داریم با نام‌های Gold ،Gem و Water شناخته می‌شوند. ترکیب نیم‌اسپیس‌ها و موزاییک‌ها چیزی شبیه موارد زیر خواهد شد:

پس به‌طور خلاصه، Namespaceها امکان ایجاد نام‌های خاص را فراهم می‌کنند و موزاییک‌ها برای ساخت دارایی‌ها در شبکه NEM کاربرد دارند.

نقشه راه بلاکچین نم

نم هیچ نقشه راه و برنامه مشخصی برای ادامه مسیر خود ندارد. در میان داکیومنت‌های پروژه هم فقط می‌توان به مواردی که پیش‌تر انجام شده است، دست پیدا کرد. با این‌همه بد نیست مروری داشته باشیم بر آنچه در این شبکه گذشته است.

می‌توان عملکرد نم را در سال‌های گذشته در موارد زیر خلاصه کرد:

• تست نت Catapult: به‌روزرسانی Catapult یک اتفاق مهم در شبکه نم بود. این آپدیت به‌منظور بهبود مقیاس‌پذیری و سایر بهینه‌سازی‌ها انجام شد.
• سازگاری با کیف پول‌های سخت‌افزاری: اجرای به‌روزرسانی‌های لازم برای سازگاری با کیف پول‌های لجر و ترزور.
• مرورگر بلاک و شبکه: معرفی مرورگر بلاکچینی برای جستجوی آسان تراکنش‌ها، حساب‌ها، تاریخچه بلاکچین، اطلاعات نودها و غیره.
• کیف پول‌های موبایل و دسکتاپ: معرفی کیف پول‌های موبایل و ویندوز که دارای قابلیت‌های مختلف هستند. کیف پول ویندوز از ویژگی‌های پیشرفته‌ای مثل پشتیبانی از موزائیک‌ها، تراکنش چندامضایی، پیام‌رسانی، متادیتا و… برخوردار خواهد بود.
• سواپ کراس‌چین: مدل ساده‌ای از سواپ کراس‌چین بین NEM، بیت کوین و اتریوم.
• اضافه شدن الگوریتم PoS: استفاده از PoS برای سرعت و مقیاس‌پذیری بیشتر در کنار حفظ قابلیت‌های مهم PoI.
• مین نت Catapult: راه‌اندازی شبکه اصلی Catapult با کد ۱۰۰ درصد متن باز.
• قابلیت اجرای تراکنش‌های هم‌زمان: اجرای چند تراکنش به‌صورت هم‌زمان از طریق قراردادهای هوشمند.
• پشتیبانی از نیم‌اسپیس: امکان خرید دامنه‌های نیم‌اسپیس در بلاکچین NEM.
• پشتیبانی از کوین‌های موزاییک: امکان ساخت توکن دلخواه تنها با چند کلیک.
• به‌روزرسانی توکنومیکس و کارمزدها: تغییر کارمزدها و انجام سایر تغییرات لازم در شبکه.

ارز دیجیتال XEM چیست و چه کاربردی دارد؟

توکن نم برای اولین بار در مارس ۲۰۱۵ (اسفند ۱۳۹۳) لیست شد و از زمان عرضه، نوسانات زیادی را تجربه کرده است. در سال ۲۰۲۱، گروهی از توسعه‌دهندگان ناشناس یک فورک از شبکه نم راه‌اندازی کردند. در آن سال، ارزش توکن XEM به‌طور چشمگیری رشد کرد و به ۰.۷۷ دلار رسید؛ اما بعدا به همراه بسیاری از ارزهای دیجیتال دیگر قیمت نم نیز کاهش یافت. در ژانویه ۲۰۱۸ (دی و بهمن ۹۶) ارزش بازار نم به اوج خود رسید و از ۱۶ میلیارد دلار عبور کرد.

توکن‌ XEM نقش مهمی در تسهیل فرآیندهای این اکوسیستم ایفا می‌کند و از آن برای اجرای عملیات بلاکچین نم استفاده می‌شود. کاربران می‌توانند با استیک کردن توکن‌های XEM، توکن‌های XEM بیشتری به‌عنوان پاداش دریافت کنند.

معمولاً از توکن XEM برای تسهیل قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود؛ البته XEM توکن حاکمیتی پروتکل نم نیز هست. در واقع این رمزارز نقش بسیار مهمی در حفظ شبکه دارد. هولدرهای این توکن از حق رای انحصاری برخوردارند و می‌توانند به پروپوزال‌های مهم شبکه نم رای دهند.

توکن XEM برای چندین سال یکی از ارزهای دیجیتال محبوب بود؛ اما پس از هک صرافی کوین چک در سال ۲۰۱۸ دیگر به وضعیت قبل برنگشت. این توکن هنوز در اکثر صرافی‌ها وجود دارد؛ اما حجم معاملات آن بسیار کم است. در زمان به‌روزرسانی این مقاله در تاریخ ۱۷ آبان ۱۴۰۲، قیمت XEM برابر با ۰.۰۳ دلار است و این رمزارز در رتبه ۱۳۳ بازار قرار دارد. ارزش بازار این ارز دیجیتال برابر با ۳۰۴,۵۰۰,۰۷۳ دلار و حجم معاملات آن در ۲۴ ساعت اخیر نزدیک به ۵ میلیون دلار بوده است. عرضه کل و عرضه در گردش XEM به‌‌صورت یکسان برابر با ۸,۹۹۹,۹۹۹,۹۹۹ عدد است. بیشترین قیمت توکن نم در تاریخ ۱۷ دی ۱۳۹۶ به میزان ۱.۸۷ دلار بوده است. نم در تاریخ ۱۴ شهریور ۱۳۹۴ کمترین ارزش خود را در رقم ۰.۰۰۰۰۸۴۸۲ دلار تجربه کرد.

خرید و نگهداری ارز دیجیتال XEM

توکن‌ XEM را می‌توانید از طریق صرافی‌های Gate.io ،Huobi ،KuCoin ،Binance و Crypto.com مبادله کنید. برای نگهداری توکن‌های XEM می‌توانید آن‌ها را به کیف پول‌های نرم‌افزاری مثل متامسک، تراست ولت، مث ولت و اتمیک ولت منتقل کنید. هم‌چنین کیف پول‌های سخت‌افزاری لجر و ترزور نیز گزینه‌های قابل‌قبول و ایمنی برای نگهداری توکن‌های نم هستند.

سرمایه‌گذاران و مشارکت‌های NEM

شبکه NEM طی ۸ دور سرمایه‌پذیری و از طریق ۵ سرمایه‌گذار اصلی، مبالغ لازم برای توسعه امور خود را جمع‌آوری کرده است. مطابق اطلاعات مندرج در سایت کرانچ بیس، اولین دور جذب سرمایه مربوط به سال ۲۰۱۷ است که طی آن مبلغ ۶۵۰ هزار دلار به‌دست آمد. آخرین دور هم به سال ۲۰۲۱ برمی‌گردد که رقم ۸ میلیون دلار سرمایه دیگر به پروژه NEM تزریق شد.

از جمله مشارکت‌های نم هم می‌توان به همکاری با Unbright که یک شبکه بلاکچینی است اشاره کرد. همکاری با Good Crypto (یک برنامه ترید و مدیریت پورتفولیو)، KardiaChain (زیرساخت بلاکچینی)، Travala (شرکت‌ رزرو هتل و خدمات مسافرتی) در زمینه پذیرش ارز دیجیتال XEM، از جمله سایر همکاری‌های این شبکه با سایر پروژه‌هاست.

سوالات متداول (FAQ)

جمع‌بندی

پلتفرم نم (NEM) یک راهکار سازمانی است که امکان دسترسی آسان به تکنولوژی بلاکچین را برای شرکت‌های تجاری فراهم می‌کند. نم می‌خواهد یک سیستم اقتصادی غیرمتمرکز و عادلانه معرفی کند که در آن کنترل در اختیار یک نهاد واحد نباشد. توکن بومی این شبکه XEM نام دارد که از آن برای اجرای عملیات بلاکچین نم استفاده می‌شود. در این مقاله توضیح دادیم که بلاکچین نم چیست