
استقبال از بیت کوین روزبهروز بیشتر میشود؛ اما چالشهایی مانند مقیاسپذیری و تعاملپذیری مانع مهمی بر سر راه پذیرش گسترده این شبکه هستند. نروس نتورک (Nervos Network) یک بلاکچین ماژولار است که با الهام از سیستم عصبی با یک معماری دولایه منحصربهفرد، در سال ۲۰۱۸ تأسیس شد تا این چالشها را برای شبکه بیت کوین رفع کند. لایه اول نروس نتورک، با نام «پایگاه دانش مشترک» یک بلاکچین اثبات کار عمومی است که زیرساخت لازم را برای ذخیرهسازی امن دادهها و اجرای قراردادهای هوشمند فراهم میکند. لایه دوم نیز با تمرکز روی پردازشهای خارج از زنجیره، بستری را برای تراکنشهای پرسرعت و میزبانی از برنامههای غیرمتمرکز ایجاد میکند. نروس نتورک با این طراحی در تلاش است تا راهکار جامعی را برای تقویت قابلیتهای بلاکچین بیت کوین و گسترش اقتصاد غیرمتمرکز آن ارائه دهد. در این مطلب از میهن بلاکچین با نروس نتورک و ارز دیجیتال CKB از نگاه ویژه مساری (Messari) آشنا میشویم.
نکات مهم |
دلیل راهاندازی نروس نتورک چیست؟
قبل از اینکه ببینیم نروس نتورک چیست و چطور عمل میکند، بهتر است بدانیم چرا با وجود لایه ۲های بیت کوین اعضای تیم تصمیم گرفتند یک راهحل مقیاسپذیری جدید را ارائه دهند. همانطور که میدانید استقبال از بیتکوین روزبهروز بیشتر میشود؛ اما این موفقیت، محدودیتها و چالشهای شبکه را بهویژه در زمینه مقیاسپذیری آشکارتر کرده است. اگرچه بعد از بهروز رسانی سگویت (Segwit) محدودیت اندازه بلاکهای بیت کوین از ۱ به ۴ مگابایت تغییر کرد و باعث شد اندازه تراکنشها سبکتر شوند، اما تعداد تراکنشهایی که در یک بازه زمانی پردازش میشوند، همچنان محدود باقیماند. با رشد شبکه، این محدودیت باعث افزایش زمان تایید تراکنشها و کارمزدهای بالاتر میشود و کارایی آن را برای پردازش حجم بالای تراکنشها کاهش میدهد. مسئله دیگر، زبان اسکریپتنویسی بیتکوین است که در مقایسه با زبانبرنامهنویسی سایر بلاکچینها انعطاف و توانایی لازم را برای توسعه قراردادهای هوشمند پیچیده ندارد.
برای رفع این محدودیتها، تاکنون راهحلهای متعددی در قالب راهحلهای لایه ۲ (L2) و فناوریهای جانبی مانند کانالهای پرداخت، سایدچینها و رولآپها پیشنهاد شدهاند. هدف تمام راهحلها این است که تراکنشها را خارج از زنجیره اصلی (Offchain) مدیریت کنند تا بدون بهخطر افتادن امنیت لایه پایه، توان عملیاتی افزایش پیدا کند و در نتیجه شبکه بیت کوین مقیاسپذیرتر شود. بهطور مثال؛ شبکه لایتنینگ (Lightning Network) با ایجاد کانالهای پرداخت، امکان تراکنشهای بسیار سریع و میکروپرداختها را فراهم میکند. سایدچینها (Sidechains) نیز بلاکچینهای جداگانه متصل به بلاکچین بیتکوین متصل هستند که امکانات بیشتری مانند اسکریپتنویسی پیشرفته و تراکنشهای سریعتر را ارائه میدهند.
از آنجاییکه بسیاری از این راهحلها با چالشهایی مانند افزایش پیچیدگی، نیاز به اعتماد بیشتر و آسیبپذیریهای امنیتی مواجه بودند، تیم نروس نتورک تصمیم گرفت با یک رویکرد بومیتر راهحل متمایزی را برای مقیاسپذیرکردن بیت کوین ارائه دهد.
نروس نتورک (Nervos Network) چیست؟
شبکه نروس (Nervos Network) یکی از راهحلهای مقیاسپذیری بیتکوین است که با اصلاح مدل خروجی خرجنشده تراکنش در بیت کوین (UTXO) رویکرد بومیتری را اتخاذ کرده است. این شبکه با بهبود پروتکل RGB، امکان اجرای قراردادهای تورینگکامل (Turing-complete) را بدون نیاز به راهحلهای میانزنجیرهای (Cross-chain) برای بیتکوین فراهم میکند.
شبکه نروس در سهماهه اول سال ۲۰۱۸ (۱۳۹۶) توسط تری تای (Terry Tai) ، کوین وانگ (Kevin Wang)، سایفر وانگ (Cipher Wang) و دنیل لو (Daniel Lv) بهعنوان یک بلاکچین لایه ۱ با هدف بهبود مقیاسپذیری تاسیس شد. این تیم تاکنون در مراحل مختلف تامین مالی شامل دوره کشت ایده، فروش خصوصی و فروش عمومی بیش از ۱۰۰ میلیون دلار را برای توسعه شبکه جمعآوری کرده است. بلاکچین لایه ۱ نروس در نوامبر ۲۰۱۹ (آبان ۱۳۹۸) با نام “Common Knowledge Base” و معرفی ارز دیجیتال CKB بهصورت رسمی راهاندازی شد.
در فوریه ۲۰۲۴ (بهمن ۱۴۰۲)، شرکت سل استودیو (Cell Studio) به رهبری سایفر وانگ، یکی از بنیانگذاران شبکه نروس، پروتکل ++RGB را بهعنوان «پروتکل انتشار دارایی برای بیتکوین» معرفی کرد. این پروتکل از شبکه CKB بهعنوان لایه دسترسپذیری داده و اجرای تراکنشها استفاده میکند و از این طریق اجرای قراردادهای هوشمند و صدور دارایی را برای شبکه بیتکوین امکانپذیر میکند.
از زمان راهاندازی میننت پروتکل ++RGB در آوریل ۲۰۲۴ (فروردین ۱۴۰۳)، تعداد پروژههایی که از این پروتکل برای صدور دارایی در بیتکوین استفاده میکنند، افزایش یافته است. تا ژوئن ۲۰۲۴ (خرداد ۱۴۰۳)، بیش از ۱۵ پروژه در اکوسیستم نروس، به فعالیتهای شبکه CKB رونق بخشیدهاند.
تکنولوژی نروس نتورک
شبکه نروس از یک معماری چندلایه استفاده میکند که شامل بلاکچین لایه یک CKB، مدل سلولی (Cell Model) و یک ماشین مجازی سفارشی (CKB-VM) میشود. شبکه CKB برای بهدست آوردن قابلیت مقیاسپذیری از کانالهای پرداخت و افزونه ++RGB استفاده میکند. مدل سلولی، نسخه بهبودیافته مدل UTXO بیتکوین است و ماشین مجازی “CKB-VM” یک محیط اجرای منعطف را برای ایجاد و اجرای تراکنشها فراهم میکند. شبکه بهواسطه این طراحی منحصربهفرد، میتواند اجزای تخصصی را در لایه مربوطه اجرا کند و شبیه به بلاکچینهای ماژولار به مقیاسپذیری عمودی برسد.
بلاکچین پایگاه دانش مشترک (Common Knowledge Base)
بلاکچین CKB بهعنوان لایه ۱ و لایه پایه شبکه نروس، عملکردی مشابه بیتکوین دارد و از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) استفاده میکند. این شبکه با استفاده از الگوریتم پیشرفته NC-MAX، زمان تایید تراکنشها را افزایش میدهد و نرخ ایجاد بلاکهای یتیم را کمتر میکند، در نتیجه کارآیی و پاسخگویی شبکه بهبود پیدا میکند. برخلاف بلاکچین بیتکوین که زمان تولید هر بلاک بهصورت ثابت، ۱۰ دقیقه درنظر گرفته شده و سختی استخراج هر دو هفته یک بار تنظیم میشود، شبکه CKB زمانبندی بلاکها را بهصورت پویا و بر اساس فعالیت شبکه (تقریبا هر چهار ساعت) تنظیم میکند تا عملکرد بهینهتری حاصل شود.
الگوریتم امنیتی شبکه CKB
بلاکچین CKB برای اینکه شبکه را از نظر رمزنگاری ایمن کند، از الگوریتمی به نام ایگلسانگ “Eaglesong” استفاده میکند که یک جایگزین سفارشی برای تابع هش SHA256 است. این الگوریتم یک تابع اسفنجی است که با ترکیب چندین عنصر رمزنگاری مدرن بهینه شده است تا همان سطح امنیتی توابع هش اثبات کار را ارائه دهد. قابلذکر است که الگوریتم ایگلسانگ بهطور خاص برای شبکه نروس طراحی شده است و بدون نیاز به سختافزارهای خاص اسیک (ASIC) امنیت شبکه را تضمین میکند.
مدل سلولی (The Cell Model)
مدل سلولی (Cell Model) هسته اصلی ساختار داده در شبکه CKB است که امکان ذخیرهسازی و تایید هر نوع داده را بهصورت آنچین فراهم میکند. با توجه به اینکه زبان اسکریپتنویسی اولیه و مدل UTXO بیتکوین، توانایی شبکه را برای اجرای محاسبات پیچیده قراردادهای هوشمند محدود میکند، نروس نتورک مدل UTXO بیتکوین را بهصورت عمومیتر طراحی کرده تا بتواند ذخیرهسازی و تأیید دادههای متنوعتری را انجام دهد. شبکه CKB برخلاف بیت کوین بهجای استفاده از یک اسکریپت واحد، سیستم اسکریپت دوگانه را در مدل سلولی خود معرفی میکند:
- لاک اسکریپت (Lock Script) دسترسی به محتویات سلول را محدود میکند و شبیه به بیتکوین تنها به کاربران مجاز اجازه استفاده میدهد.
- تایپ اسکریپت (Type Script) اختیاری، قوانین را در مورد نحوه استفاده یا تغییر محتویات سلول در تراکنشهای آینده مشخص میکند.
این سیستم دوگانه به شبکه اجازه میدهد نسبت به بیتکوین از عملکردهای متنوعتری پشتیبانی کند و میزبان کاربردهای گوناگونی باشد. هر سلول در شبکه CKB یک واحد قابلبرنامهریزی است که میتواند انواع مختلفی از دادهها، از جمله توکنها، قراردادهای هوشمند و وضعیت برنامههای خاص را ذخیره کند. همچنین، این سلولها قادر به اجرای اسکریپتهای پیچیده مشابه زبانهای تورینگ کامل هستند. علاوه بر این، سلولها بهصورت مستقل عمل میکنند؛ به این معنا که میتوان بدون تأثیر بر سایر بخشهای بلاکچین آنها را بهروزرسانی کرد. این ویژگی اجرای موازی را امکانپذیر میکند و باعث افزایش مقیاسپذیری شبکه میشود.
ماشین مجازی CKB-VM
ماشین مجازی CKB-VM موتور اجرای قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز در شبکه CKB است. این ماشین مجازی از مجموعه دستورالعملهای RISC-V استفاده میکند که یک معماری سختافزاری متنباز و انعطافپذیر است و از چندین زبان برنامهنویسی محبوب ازجمله C و Rust پشتیبانی میکند. سازگاری ماشین مجازی CKB-VM با چندین زبان برنامهنویسی، آن را برای طیف وسیعی از توسعهدهندگان جذاب میکند. این شبکه از SDKهایی برای زبانهای پرکاربرد مانند JavaScript ،Rust ،Go و Java پشتیبانی میکند. بهلطف این قابلیت، توسعهدهندگان میتوانند برنامههای پیچیده غیرمتمرکز را بهراحتی با استفاده از زبانهای برنامهنویسی رایج ایجاد کنند.
معماری ماشین مجازی CKB-VM بهگونهای طراحی شده است که هزینههای گس را قابل پیشبینی میکند، اجرای قراردادهای هوشمند را با امنیت بالا انجام میدهد و بهصورت کارآمد با مدل سلولی یکپارچه میشود. این یکپارچگی باعث میشود مدیریت وضعیت و اعتبارسنجی تراکنشها به شکل بهتری انجام شود. همچنین، مدل گس پیشبینیپذیر با جلوگیری از هزینههای غیرمنتظره، تجربه کاربری را بهبود میدهد و توسعه قراردادهای هوشمند را سادهتر میکند.
پروتکل ++RGB
پروتکل ++RGB استانداردی برای صدور دارایی است که قابلیتهای بیتکوین را روی شبکه CKB گسترش میدهد. این پروتکل اجرای عملیاتی که معمولا در شبکه اصلی بیت کوین غیرممکن هستند، از جمله اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده و مدیریت داراییها را امکانپذیر میکند. پروتکل اصلی RGB یک راهکار لایه ۲ است که برای فعالکردن قراردادهای هوشمند و صدور دارایی روی بیتکوین، بدون نیاز به تغییر لایه پایه، طراحی شده است. این پروتکل داراییها را به UTXOهای بیتکوین متصل میکند تا با انتقال UTXOها، داراییها نیز منتقل میشوند.
پروتکل اصلی RGB از روش اعتبارسنجی سمت کلاینت استفاده میکند. اگرچه در این روش تراکنشها خارج از زنجیره پردازش و اعتبارسنجی میشوند و بارِ روی شبکه بیتکوین کاهش پیدا میکند؛ اما محدودیتهایی دارد. بهطور مثال، از آنجاییکه دادهها روی زنجیره ذخیره نمیشوند، ممکن است داده همیشه در دسترس نباشد. بهعلاوه، اتکا به اعتبارسنجی سمت کلاینت باعث پیچیدگی بیشتر میشود و تجربه کاربری را ضعیف میکند.
شبکه Nervos این محدودیتها را با استفاده از پروتکل ++RGB حل میکند. درواقع، این پروتکل از CKB بهعنوان لایهای برای دسترسی به دادهها و اجرای عملیات استفاده میکند. همچنین، با نگاشت UTXOهای بیتکوین به سلولهای CKB از طریق یک ارتباط ایزومورفیک، تعامل یکپارچه داراییهای بیتکوین با قراردادهای هوشمند تورینگ کامل CKB را امکانپذیر میکند.
پروتکل ++RGB از طریق اعتبارسنجی آنچین بخشهای مهم تراکنش، امنیت و دسترسی به دادهها را بهبود میبخشد و ویژگیهایی مانند «جمعبندی تراکنشها»”، «وضعیتهای اشتراکی با قراردادهای بدون مالک» و «انتقالهای غیرتعاملی» را بدون نیاز به انتقالهای میانزنجیرهای پیادهسازی میکند. مجموع این ویژگیها اجرای قراردادهای هوشمند پیچیده را روی شبکه بیتکوین امکانپذیر میکنند.
کانالهای پرداخت
شبکه CKB بهعنوان یک زنجیره لایه پایه، برای افزایش مقیاسپذیری از کانالهای پرداخت مانند کانالهای “Perun” که توسط شرکت “Polycrypt” توسعه یافتهاند، استفاده میکند. ازآنجاییکه این کانالها تراکنشها را خارج از زنجیره پردازش میکنند و تنها تسویه نهایی را روی زنجیره انجام میدهند، میتوانند از طیف وسیعی از برنامهها از پرداختهای خرد گرفته تا درگاههای پرداخت پشتیبانی کنند و عملکرد شبکه CKB را بهبود دهند.
کانالهای Perun از مدل سلولی شبکه CKB استفاده میکنند. در این مدل، هر سلول شامل ظرفیت، لاک اسکریپت، تایپ اسکریپت و دادههایی است که وضعیت کانال را مدیریت میکنند. کانال “PerunLockScript” وظیفه مدیریت حق دسترسی به سلول فعال کانال را بر عهده دارد و کانال “PerunTypeScript” منطق اعتبارسنجی برای انتقال وضعیتها را مدیریت میکند. انتقال وضعیتها از زمان تامین مالی کانال تا بستهشدن آن بهصورت خودکار مدیریت میشوند.
در حال حاضر، کانالهای Perun هنوز در مرحله آزمایش قرار دارند و روی شبکه اصلی CKB فعال نشدهاند. همچنین، توسعهدهندگان شبکه نروس در حال کار روی اتصال CKB به شبکه لایتنینگ بیتکوین هستند. بعد از تکمیل این ارتباط، کاربران میتوانند ارزهای دیجیتال BTC و CKB را بدون نیاز به واسطههای شخص ثالث مبادله کنند.
توکنومیکس نروس نتورک
توکن بومی نروس نتورک با نام “CKByte” یا “CKB” نقش مهمی در «حفظ امنیت شبکه» و «ایجاد انگیزه برای ذخیرهسازی کارآمد» دارد. کاربردهای اصلی توکن CKB شامل موارد زیر میشود:
- حق ذخیره داده: دارندگان توکن CKB حق استفاده از ظرفیت ذخیرهسازی داده را به دست میآورند.
- پرداخت کارمزد شبکه: از این توکن برای پرداخت کارمزد تراکنشها استفاده میشود.
- پاداش ماینرها: از توکن CKB بهعنوان پاداش بلاک برای تشویق ماینرها به تامین امنیت شبکه استفاده میشود.
توکنهای CKB از سه منبع شامل «جنسیس بلاک»، «صدور اولیه» و «صدور ثانویه» تأمین میشوند:
جنسیس بلاک
هنگام راهاندازی میننت در نوامبر ۲۰۱۹، در اولین بلاک شبکه، ۳۳.۶ میلیارد توکن CKB تولید شد که ۸.۴ میلیارد واحد آن (۲۵٪ از عرضه) بلافاصله سوزانده شد. از این مقدار، ۵.۰۴ میلیارد توکن بهعنوان ظرفیت ذخیرهسازی شبکه (Occupied Capacity) و ۳.۳۶ میلیارد باقیمانده به دارایی نقدینگی (Liquid) تخصیص یافت. هدف از تخصیص توکنهای سوزانده شده به این دو بخش برای اطمینانخاطر از این بود که حداقل ۱۵٪ از انتشار ثانویه به ماینرها برسد و حداقل ۱۰٪ نیز به صندوق خزانه (Treasury Fund) واریز شود. گفتنی است توکنهای متعلق به صندوق خزانه در حال حاضر در فرآیند سوزانده شدن هستند و تغییر این فرآیند تنها از طریق هاردفورک شبکه ممکن است.
نحوه تخصیص توکنهای CKB جنسیس بلاک
توکنهای تولید شده در بلاک جنسیس به شرح زیر توزیع شدند:
- فروش عمومی (حدود ۲۱.۵۰٪): بزرگترین بخش از عرضه بلاک جنسیس در سال ۲۰۱۸ از طریق فروش عمومی به شرکتکنندگان فروخته شد. این توکنها در زمان راهاندازی میننت در نوامبر ۲۰۱۹ بهطور کامل در دسترس قرار گرفتند.
- صندوق اکوسیستم (۱۷٪): این بخش برای حمایت از توسعهدهندگان شخص ثالث در اکوسیستم Nervos اختصاص یافت. در همان ابتدا، ۳٪ از این توکنها آزاد شد و باقیمانده طی دو سال تا دسامبر ۲۰۲۲ (آذر ۱۴۰۱) بهصورت تدریجی منتشر شد.
- تیم پروژه (۱۵٪): توکنهای اختصاصیافته به تیم، طی چهار سال تا می ۲۰۲۲ (اردیبهشت ۱۴۰۱) بهصورت مرحلهای آزاد شد.
- فروش خصوصی (۱۴٪): این بخش از توکنها در جولای ۲۰۱۸ (تیر ۱۳۹۷) به شرکتکنندگان فروش خصوصی اختصاص یافت. ۶۶.۶۰٪ از آنها در زمان راهاندازی میننت منتشر شد و آزادسازی باقیمانده پس از یک دوره دو ساله یعنی در سال ۲۰۲۰ به پایان رسید.
- شرکای بنیانگذار (۱۵٪): ۱۵٪ از توکنها به شرکای استراتژیک شبکه Nervos اختصاص یافت و طی یک برنامه آزادسازی چهار ساله به آنها واگذار شد.
- مشوقهای تست شبکه (۰۵٪): این مشوقها در زمان راهاندازی میننت میان کاربران تستنت و شرکتکنندگان در برنامههای شناسایی باگ توزیع شد.
- توکنهای سوزاندهشده (۲۵٪): در همان ابتدا، ۲۵٪ از توکنهای تولید شده در بلاک جنسیس سوزانده شد تا انتشار ثانویه ثابت برای ماینرها و صندوق خزانه شبکه فعال شود.
انتشار اولیه (Base Issuance)
هدف از انتشار اولیه توکن CKB تامین امنیت شبکه در مراحل اولیه توسعه است. این توکن در هر دوره (Epoch) در ازای پردازش تراکنشها، با نرخ ثابت به ماینرهای شبکه تعلق میگیرند. سقف انتشار اولیه ۳۳.۶ میلیارد توکن CKB است و طبق یک برنامه تورمی مشابه بیتکوین، هر چهار سال یکبار نصف میشود تا در نهایت به سقف عرضه برسد. اولین هاوینگ (Halving) در نوامبر ۲۰۲۳ (آبان ۱۴۰۲) رخ داد و نرخ انتشار سالانه از ۴.۲ میلیارد به ۲۱ میلیارد توکن CKB کاهش یافت.
انتشار ثانویه (Secondary Issuance)
شبکه CKB بادکردگی حالت وضعیت (State Bloat) ناشی از افزوده شدن داده را با دو روش مدیریت میکند. نخست اینکه کاربران بابت ذخیره داده روی بلاکچین، باید توکنهای CKB را بهعنوان هزینه اجاره فضای ذخیرهسازی (State Rent) در پروتکل قفل کنند. دوم اینکه، شبکه بهجای دریافت مستقیم کارمزد در ازای قفل کردن توکنها، هزینه را بهطور غیرمستقیم از طریق یک مکانیزم تورمی به نام «انتشار ثانویه» دریافت میکند. سالانه ۱.۳۴۴۴ میلیارد توکن CKB از طریق انتشار ثانویه مینت میشود و سپس این توکنها به ماینرها، سپردهگذاران نروس دائو و خزانه پروتکل تخصیص پیدا میکند. بنابراین، انتشار ثانویه شبکه موجب ایجاد تورم برای کاربرانی میشود که دادهها را ذخیره میکنند؛ زیرا توکنهای قفلشده CKB بهطور خودکار در معرض کاهش ارزش قرار میگیرند. تا زمان نگارش، بیش از ۶۰۰ میلیون توکن CKB به بهعنوان اجاره فضای داده میان ماینرها توزیع شده، حدود ۱.۱۵ میلیارد واحد به سپردهگذاران نروس دائو تعلق گرفته و بیش از ۴.۲۷ میلیارد توکن CKB برای صندوق خزانه سوزانده شده است.
نروس دائو (Nervos DAO)
دارندگان توکن CKB میتوانند با استفاده از قرارداد هوشمند نروس دائو (Nervos DAO) از اثرات تورمی ناشی از مدل انتشار توکن شبکه در امان بمانند. کاربران میتوانند با قفل کردن توکنهای خود در Nervos DAO، پاداشهای انتشار ثانویه را بگیرند و ارزش داراییهای خود را در برابر تورم حفظ کنند. نرخ پاداش سالانهای (APR) که سپردهگذاران دریافت میکنند، معادل نرخ انتشار ثانویه سالانه است. گفتنی است این نرخ با افزایش عرضه کل، به مرور کاهش مییابد. کاربرانی که حداقل ۱۰۲ توکن CKB دارند، میتوانند در هر زمان توکنهای خود را نزد DAO سپردهگذاری کنند؛ اما برداشت فقط در پایان چرخههای ۳۰ روزه سپردهگذاری امکانپذیر است.
تاکنون بیش از ۹.۲ میلیارد توکن CKB در نروس دائو سپردهگذاری شده است. نسبت سپرده به عرضه در گردش CKB حدود ۲۰.۹۲٪ است و طی دو سال گذشته روندی نزولی داشته است. این کاهش ممکن است به افزایش تعداد سلولهای فعال در شبکه CKB مربوط باشد.
دادههای آنچین نروس نتورک
میزان فعالیت در شبکه CKB در سال گذشته ثابت بوده است. میانگین معاملات روزانه در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۳٬۶۰۰ تراکنش بوده که نسبت به میانگین روزانه ۲۰٬۸۰۰ تراکنش در سهماهه چهارم ۲۰۲۳، ۱۱۰٪ افزایش داشته است. در ماه آوریل، ۳۸۷٬۶۰۰ آدرس جدید ایجاد شده که نسبت به ماه مارس ۱۸۱٪ درصد رشد را نشان میدهد.
فعالیت سلولها در شبکه نیز از ماه آوریل افزایش یافته که بخشی از آن بهدلیل راهاندازی پروتکل ++RGB بوده است. این فعالیتها به دو دسته سلولهای فعال و غیرفعال تقسیم میشوند. از سلولهای فعال برای تراکنشهای آینده، اجرای قراردادهای هوشمند و ذخیره داده استفاده میشود و نمایانگر افزایش فعالیت و پذیرش شبکه هستند. سلولهای غیرفعال اگرچه به عنوان ورودی تراکنش قابل استفاده نیستند، اما همچنان حاوی دادههای ارزشمندی هستند که میتوان به آنها دسترسی داشت و به آنها ارجاع داد. به بیان سادهتر، این دادهها نقش مهمی در حفظ تاریخچه و ردیابی دادههای بلاکچین ایفا میکنند. تا ۱۵ ژوئن ۲۰۲۴ (۲۶ خرداد ۱۴۰۳)، تعداد سلولهای فعال به ۱.۶ میلیون و تعداد سلولهای غیرفعال به ۵۹.۳ میلیون رسیده است.
پروتکل ++RGB در ۳ آوریل ۲۰۲۴ (۱۵ فروردین ۱۴۰۳) راهاندازی شد و از آن زمان تاکنون بیش از ۱۳٬۲۰۰ تراکنش و ۴٬۴۰۰ آدرس منحصربهفرد از این پروتکل استفاده کردهاند. اگرچه روند فعالیت در ماههای می و ژوئن کاهش یافته است، اما انتظار میرود با راهاندازی پروژههای بیشتر و افزایش استفاده از پروتکل ++RGB، این روند معکوس شود.
امنیت و تمرکززدایی نروس نتورک
شبکه CKB مبتنی بر الگوریتم اجماع اثبات کار است. در این سیستم، ماینرها برای اعتبارسنجی تراکنشها و اضافهکردن بلوکهای جدید به بلاکچین، مسائل پیچیده ریاضی را حل میکنند و در ازای استخراج هر بلاک، پاداش کامل انتشار اولیه و بخشی از پاداش انتشار ثانویه را میگیرند. همچنین بابت پردازش تراکنشها در شبکه، بخشی از کارمزدها را تحت عنوان پیشنهادات (Proposals) یا تعهدات (Commit) دریافت میکنند. شبکه برای حفظ عملکرد براساس تغییر میزان فعالیت ماینرها، با استفاده از پروتکل اجماع NC-MAX تقریبا هر چهار ساعت، دشواری استخراج را بر اساس نرخ بلاکهای یتیم تنظیم میکند. به این ترتیب، شبکه میتواند زمانبندی ایجاد بلاکها را بهینه کند و احتمال بازسازی بلاکها را کاهش دهد. بازسازی بلاکها میتواند به پایداری شبکه آسیب برساند.
نرخ هش، معیاری برای توان محاسباتی کل ماینرهای شبکه اثبات کار است و بهعنوان شاخص امنیت شبکه عمل میکند. در سال ۲۰۲۴، نرخ هش شبکه CKB رکوردهای جدیدی را ثبت کرد. در تاریخ ۲۷ آوریل (۸ اردیبهشت)، میانگین نرخ هش به ۳۹۷.۵ پتاهش در ثانیه رسید که بالاترین میزان در تاریخ این شبکه بوده است. بخشی از این افزایش به راهاندازی استخر استخراج بایننس برای CKB در ۱۸ آوریل ۲۰۲۴ (۳۰ فروردین) مربوط میشود. میانگین سختی شبکه نیز در ۲۱ آوریل (۲ اردیبهشت) سقف تاریخی جدیدی (۳.۹۶E) را ثبت کرد.
اکوسیستم نروس نتورک
نروس نتورک تلاش میکند با تامین منابع مالی، زیرساخت و ابزارهای موردنیاز، به توسعه اکوسیستم خود ادامه دهد. در زمان راهاندازی میننت در نوامبر ۲۰۱۹، حدود ۵.۷ میلیارد توکن CKB (معادل ۱۷٪ از توکنهای تولیدشده در جنسیس بلاک) برای این منظور کنار گذاشته شد. طی سالهای گذشته، چندین برنامه توسعه اکوسیستم با استفاده از این بودجه راهاندازی شدهاند تا رشد شبکه تقویت شود. برنامه “CKB Eco Fund” که پیشتر با نام “InNervation” شناخته میشد، یکی از این ابتکارات است. این صندوق روی شتابدهی و سرمایهگذاری در پروژههایی که از طریق پروتکل ++RGB اتصال بین CKB و بیتکوین را فراهم میکنند، متمرکز است. صندوق CKB Eco از پروژههای زیرساخت و برنامههای غیرمتمرکز در حوزههای مختلف مانند دیفای، بازی، ابزارهای توسعه و بازارهای NFT نیز پشتیبانی میکند.
صندوق “CKB Eco Fund” در ژانویه ۲۰۲۴ (بهمن ۱۴۰۲)، برنامهای را به نام “BTCKB” راهاندازی کرد. این برنامه توسعهای با هدف تقویت یکپارچگی میان بلاکچین بیتکوین و CKB طراحی شده بود و از مدل اجماع PoW مشترک و ساختار UTXO بهره میبرد. این پروژه قصد دارد با معرفی قابلیتهای جدید قراردادهای هوشمند و استفاده از داراییهای پروتکلهای بیت کوین، تپروت و ++RGB در بلاکچین CKB، قابلیتهای بلاکچین بیت کوین را افزایش دهد.
صندوق CKB Eco Fund بهعنوان بخشی از این برنامه، از شرکت CELL Studio نیز حمایت کرده است. این شرکت نرمافزاری که توسط سایفر ونگ مدیریت میشود، زیرساختها و برنامههایی را توسعه میدهد که به تقویت و گسترش اکوسیستم نروس کمک میکنند. فعالیتهای شرکت سل استودیو شبیه رویکرد کانسنسیس (ConsenSys) در توسعه ابزارهای اصلی اتریوم مانند اینفیورا (Infura) و متامسک (Metamask) است. ابزارهای برجستهای که تاکنون توسط CELL Studio طراحی شدهاند عبارتاند از:
- CoTA: پروتکلی برای تجمیع توکنهای قابلتعویض و غیرقابلتعویض در شبکه CKB.
- ForceBridge: پروتکلی برای تعامل میانزنجیرهای و پلزدن شبکه CKB به سایر شبکهها. این پروتکل در حال حاضر از اتریوم و زنجیره هوشمند BNB پشتیبانی میکند.
- Spore: پروتکلی برای داراییهای دیجیتال آنچین که توسط CKB پشتیبانی میشوند.
از زمان راهاندازی میننت پروتکل ++RGB در آوریل ۲۰۲۴، بیش از ۱۵ پروژه موجود در اکوسیستم، از این پروتکل برای صدور دارایی استفاده کردهاند. پروژههای برجسته عبارتاند از:
- UTXO Stack: پشته لایه ۲ بیتکوین که شبیه به پشته آپتیمیزم است و با استفاده از پروتکل ++RGB فعالیت میکند.
- JoyID: کیف پول غیرحضانتی با قابلیت کلید عبور “Passkey” که برای احراز هویت کاربران از حسگرهای بیومتریک استفاده میکند. این کیف پول از شبکههای مختلفی مانند اتریوم، بیتکوین و داراییهای ++RGB پشتیبانی میکند.
- HueHub : یک صرافی غیرمتمرکز و لانچپد که از داراییهای ++RGB روی بیتکوین پشتیبانی میکند.
- Stable++: پروتکل استیبلکوین غیرمتمرکز که از هر دو شبکه CKB و بیت کوین پشتیبانی میکند.
- World 3: یک بازی مبتنی بر پروتکل ++RGB و دارای اشیاء دیجیتال قابل ترکیب.
- Nervape: پروتکلی برای اشیاء دیجیتال قابلترکیب چندزنجیرهای که داراییهای پایه آن روی بیتکوین و داراییهای جانبی روی شبکه CKB صادر میشوند.
- Haste: راهحل مدیریت دارایی برای داراییهای پروتکل ++RGB.
- d.id: پروتکل هویت غیرمتمرکز برای شبکه بیتکوین.
برنامههای آتی CELL Studio برای توسعه پروتکل ++RGB در سال ۲۰۲۴ شامل موارد زیر میشود:
- راهاندازی یک پروتکل میانزنجیرهای برای صدور داراییهای ++RGB در زنجیرههای مبتنی بر مدل UTXO.
- اتصال داراییهای پروتکلهای Atomicals ،Ordinals و سایر داراییهای مبتنی برمدلهای UTXO به شبکه CKB از طریق پروتکل ++RGB.
- پیشنهاد و پیادهسازی راهحلهای مقیاسپذیری ++RGB با پشتیبانی از شبکههای متعدد.
- اتصال پروتکل ++RGB به شبکه لایتنینگ CKB.
صندوق CKB Eco قصد دارد به عنوان بخشی از برنامه توسعه، یک پل و صرافی غیرمتمرکز مبتنی بر ساختار UTXO را برای ایجاد ارتباط بین شبکه بیت کوین و CKB راهاندازی کند. در همین راستا، یک نمونه اولیه با استفاده از پروتکل ++RGB برای توسعه شبکه کانال پرداخت طراحی شده است. این شبکه به لایتنینگ متصل میشود و قابلیت مقیاسپذیری و کاربردپذیری شبکه CKB را برای انواع برنامههای بلاکچینی افزایش میدهد.
چشمانداز نروس نتورک
نروس نتورک بهعنوان یک شبکه لایه ۲ تلاش میکند تا با استفاده از پروتکل ++RGB قابلیتهای بیتکوین را گسترش دهد و آن را مقیاسپذیرتر کند. برخلاف رقبایی مانند استکس (Stacks) که از محیط اجرای سفارشی و زبان برنامهنویسی مخصوص استفاده میکند یا روتاستاک (Rootstock) که برای تراکنشهای میانزنجیرهای از یک پل فدراسیونی (Federated Peg) بهره میگیرد، نروس نتورک سعی میکند بدون افزودن پیچیدگی یا بهخطر انداختن تمرکززدایی، تجربه بومی بیتکوین را ارتقا دهد. شبکه CKB بهلطف پروتکل ++RGB میتواند محیط اجرای قراردادهای هوشمند را به شکلی کاملا سازگار با مدل UTXO بیتکوین ایجاد کند. مطمئنا کاربرانی که نسبت به امنیت و تمرکززدایی راهحلهای لایه ۲ بیت کوین بدبین هستند، رویکرد نورس نتورک را جذاب میبینند.
شبکه CKB بهواسطه پشتیبانی از قراردادهای هوشمند در مقایسه با راهحلهایی مثل شبکه لایتنینگ امکانات بیشتری ارائه میدهد و ساخت برنامههای پیچیده را روی شبکه بیتکوین آسان میکند. اگرچه شبکه لایتنینگ برای تراکنشهای سریع و کمهزینه مؤثر است؛ اما از برنامههای غیرمتمرکز پیچیده پشتیبانی نمیکند. سایر پلتفرمها مانند لیکویید نتورک (Liquid Network)، مرلین چین (Merlin Chain) و باونس بیت (Bouncebit) نیز برای مدیریت پل بین زنجیرههای جانبی و میننت بیتکوین باید به فدراسیونهای نیمهمتمرکز اعتماد کنند. شبکه CKB با استفاده از محاسبات خارج از زنجیره و تسویه روی زنجیره اصلی، از این نوع تمرکزگرایی جلوگیری میکند.
بااینحال، رویکرد شبکه نروس برای مقیاسپذیرکردن بیت کوین با استفاده از پروتکل ++RGB بدون عیب هم نیست. اتکا به یک شبکه خارجی، مانند بلاکچین CKB، برای در دسترس بودن داده و صدور دارایی، پیچیدگیها و تاخیرهای بالقوهای را برای بیتکوین ایجاد میکند. علاوه بر این، فقدان ابزارهای توسعه جامع و راهحلهایی برای تعاملات چندجانبه، توانایی پروتکل برای پشتیبانی از برنامههای غیرمتمرکز را محدود میکند. همچنین، شفافیت تراکنشها روی بلاکچین CKB ممکن است، حریم خصوصی را به خطر بیاندازد.
جمعبندی
با توجه به اینکه تقاضا برای مقیاسپذیری و نیاز به امکانات بیشتر در بلاکچین بیت کوین روزبهروز بیشتر میشود، راهحلهای لایه ۲ بیت کوین کماکان در حال ظهور و پیشرفت بیشتر هستند. راهکارهایی که تا الان ارائه شده مانند شبکه لایتنینگ، زنجیرههای جانبی و رولآپها همگی تلاش میکنند با انتقال تراکنشها به خارج از زنجیره اصلی، بدون بهخطر انداختن امنیت لایه ۱، ظرفیت تراکنشها را افزایش دهند. اما این راهحلها معمولا پیچیدگیها و چالشهای امنیتی جدیدی را بهوجود میآورند. نروس نتورک (Nevros Network) با ارتقای اصول اولیه پروتکل RGB و ایجاد نسخه جدید ++RGB رویکرد متمایزی را نسبت به سایر لایه ۲های بیت کوین در پیشگرفته است. این پروتکل بهنوعی یک توسعه بومی برای شبکه بیتکوین است که قابلیتهای قرارداد هوشمند را با مدل UTXO بیتکوین ادغام میکند. این نوآوری بهنوبه خود به گسترش امن و یکپارچه امکانات بیتکوین کمک میکنند. بهعلاوه، نروس نتورک قصد دارد با اتصال یک شبکه کانال پرداخت به شبکه لایتنینگ، شبکه CKB را برای برنامههای بلاکچینی مقیاسپذیرتر و کاربردیتر کند.
شبکه Nervos تلاش میکند با سادهسازی تجربه کاربران و توسعهدهندگان جایگاه خود را در میان شبکههای لایه ۲ بیتکوین تقویت کند. همچنین، این شبکه قصد دارد با پشتیبانی گستردهتر از انواع داراییها و برنامههای پیچیده از طریق پروتکل ++RGB کاربرد خود را در اکوسیستم بیتکوین افزایش دهد. درصورت تحقق این اهداف، نروس نتورک بهعنوان بستری برای برنامههای غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند، نقش مهمی را در پذیرش گستردهتر بیتکوین ایفا خواهد کرد. نظر شما در مورد راهکار جدید نروس نتورک چیست؟ آیا این شبکه میتواند به مقیاسپذیرتر شدن بلاکچین بیت کوین کمک کند؟