ساخت و تولید هر ارز دیجیتال نیازمند یک بلاکچین است؛ اما برخی پروژه‌ها ترجیح می‌دهند به جای صرف منابع برای تولید یک بلاکچین جدید، روی بلاکچین‌های موجود توکن خود را بسازند. اومنی لیر (Omni Layer) یکی از این پروتکل‌ها است. این پروتکل که قبلا با نام مسترکوین (Mastercoin) شناخته می‌شد، یک لایه پروتکل پرطرفدار روی بلاکچین بیت کوین (Bitcoin) است. توکن‌های محبوبی مانند تتر (USDT) و میدسیف کوین (MAID) روی این لایه پروتکل قرار دارند. برای این‌که بدانیم Omni Layer چیست، چطور کار می‌کند و چه کاربرد‌هایی دارد، باید ابتدا از گذشته آن یعنی مستر کوین (Mastercoin) شروع کنیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.
مسترکوین (Mastercoin) چیست؟
مستر کوین (Mastercoin) اولین آلتکوین (Altcoin) است که به عنوان جایگزین بیت کوین ساخته شد. واژه “Master” برگرفته از عبارت “Metadata Archival by Standard Transaction Embedding Records” است.
پروتکل مسترکوین در دومین نسخه وایت پیپپر (White paper) بیت کوین مطرح شد. یک مهندس نرم‌افزار به نام جی آر ویلت (J.R. Willett) اطلاعات مسترکوین را در ژانویه ۲۰۱۲ (دی ماه ۱۳۹۰) منتشر کرد. او در اسناد خود ادعا کرد که می‌توان از شبکه فعلی بیت کوین به عنوان یک لایه پروتکل استفاده کرد و پروتکل‌های سطح بالاتر را روی آن ساخت. به این ترتیب بدون دستکاری پروتکل پایه یا ساخت یک بلاکچین جدید، می‌توان ارزهای دیجیتال جدید را با قوانین خاص خودشان ایجاد کرد.
همچنین در این نسخه از وایت پیپر اشاره شده بود که مستر کوین قصد دارد با جلب توجه و تمرکز توسعه‌دهندگان روی یک بلاکچین، ابزاری برای پذیرش ارزهای دیجیتال باشد. در واقع به جای چندین بلاکچین با چندین ارز دیجیتال و توزیع منابع توسعه‌دهندگان، می‌توان با استفاده از یک بلاکچین محبوب به عنوان لایه پایه، تلاش توسعه‌دهندگان را متمرکز کرد. به علاوه امکان ایجاد ارزهای جدید با قوانین جدید هم وجود دارد.
یک سال بعد یعنی در سال ۲۰۱۳ (۱۳۹۱)، ویلت برای تامین مالی پروژه مسترکوین اقدام کرد و به طور ناخواسته یکی از پیشگامان عرضه اولیه کوین (ICO) شد. عرضه اولیه کوین، یک رویکرد مبتنی بر بلاکچین برای جذب سرمایه و تامین بودجه توسعه پروتکل است. در نهایت مستر کوین پس از رشد و تکامل به بنیاد مستر کوین (Mastercoin Foundation) تبدیل شد و در مارس ۲۰۱۵ (۱۳۹۳) با یک ریبرندینگ به بنیاد اومنی (Omni Foundation) تغییر نام داد.
پروتکل اومنی لیر (Omni Layer) چیست؟
اومنی لیر نه فورک (Fork) شبکه بیت کوین است و نه خود شبکه، بلکه یک لایه متا روی بیت کوین است. Omni در حقیقت یک لایه نرم‌افزاری روی بلاکچین بیت کوین است که از طریق ویژگی‌های خود، ویژگی شبکه بیت کوین را افزایش می‌دهد.
Omni Layer به خاطر ارائه قابلیت‌های قراردادهای هوشمند (Smart Contract) امکان تولید ارزهای دیجیتال سفارشی و انجام خودکار عملکردهای پیچیده مالی را برای توسعه‌دهندگان فراهم می‌کند. همچنین به روشی غیرمتمرکز و شفاف، شبکه بیت کوین را به شبکه‌ای فراتر از یک پول واحد تغییر می‌دهد.
اگر بخواهیم رابطه امنی لایر با بیت کوین را توضیح بدهیم، رابطه‌ای مشابه HTTP به TCP/IP را باید در نظر بگیریم. در واقع لایه Omni همانند لایه برنامه کاربردی HTTP روی لایه بنیادی TCP/IP بیت کوین قرار گرفته است. بیت کوین با راه‌اندازی بلاک جنسیس (Genesis Block) شروع به کار کرد و پروتکل Omni از آدرس اگزودوس (Exodus Address) بلاکچین بیت کوین شکل گرفت. اگزودوس، آدرس بیت کوینی است که اولین توکن‌های OMNI (همان Mastercoins سابق) را در آگوست ۲۰۱۳ (مرداد و تیر ۱۳۹۲) ایجاد کرد.
Exodus Address = 1EXoDusjGwvnjZUyKkxZ4UHEf77z6A5S4P
Omni Layer چطور کار می‌کند؟
اومنی لیر شرایطی را فراهم می‌کند تا بدون دردسرهای ساخت یک بلاکچین کاملا جدید، بتوان در بلاکچین بیت کوین توکن ساخت و ویژگی‌های قراردادهای هوشمند را اجرا کرد. نحوه کار به این صورت است که بیت کوین عملیات منطقی پایه را انجام می‌دهد. این عملیات، قوانینی هستند که در دفتر کل (Ledger) ثبت و نگهداری می‌شوند. امنی لایر نیز عملیات منطقی سفارشی‌شده را به شبکه اضافه می‌کند.
در مارس ۲۰۱۴ (اسفند ۱۳۹۲)، شبکه بیت کوین با افزودن فیلد OP_RETURN، قابلیت اضافه‌کردن متادیتا به تراکنش بیت کوین را امکان‌پذیر کرد. با استفاده از این فضای موجود، امنی لایر می‌تواند بدون تغییر لایه پایه، به ویژگی‌های قراردادهای هوشمند دسترسی داشته باشد. پروتکل Omni با استفاده از قابلیت Piggy-Backing (اجرای یک سیستم عامل توسط سیستم دیگر) در دفتر کل بیت کوین، می‌تواند از قدرت هش و امنیت مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) بیت کوین بهره ببرد.
کاربردهای Omni Layer چیست؟
لایه Omni یک ابزار ایده‌آل برای ایجاد و ترید ارزهای دیجیتال سفارشی است. همچنین با جمع‌آوری ارزهای دیجیتال به روشی امن، بدون نیاز به اعتماد، غیرمتمرکز، همتا به همتا (P2P) و بدون دخالت شخص ثالث، سرمایه‌گذاری جمعی (Crowdfunding) مبتنی بر بلاکچین را امکان‌پذیر می‌کند. این کاربردها را در ادامه بررسی می‌کنیم.
صرافی غیرمتمرکز OmniDEX
در صرافی غیرمتمرکز OmniDEX کاربران می‌توانند بدون واسطه، دستور خرید یا فروش ثبت کنند. به محض تطابق یک سفارش، تراکنش اجرا می‌شود. به طور مثال کاربر فروشنده می‌تواند با تعیین یک ارز دیجیتال و مبلغ آن، معامله‌ای را به شبکه پیشنهاد دهد. سپس هر کاربر دیگری که سرمایه کافی داشته باشد و بخواهد خرید کند، می‌تواند بلافاصله و مستقیما تراکنش را در شبکه تکمیل کند. کل این فرایند به صورت همتا به همتا و بدون دخالت هیچ واسطه‌ای انجام می‌شود.
دارایی‌های سفارشی
Omni Layer به عنوان پلی میان آلتکوین‌ها، قراردادهای هوشمند، ویژگی‌های هوشمند و بلاکچین بیت کوین عمل می‌کند. همچنین ساخت و معامله ارزهای دیجیتال سفارشی‌سازی‌شده را آسان‌تر می‌کند. طبق گزارش امنی اکسپلورر (Omni Explorer) در حال حاضر می‌توان ۸۸۱ ارز دیجیتال را از طریق پروتکل Omni معامله و ترید کرد.
سرمایه‌گذاری جمعی مبتنی بر بلاکچین
پروتکل Omni Layer پلتفرمی برای جذب سرمایه و حمایت مالی به روشی غیرمتمرکز است. این پروتکل با تامین ابزارهای لازم و بدون دخالت شخص ثالث، سرمایه لازم را برای حمایت از ایده‌ها و نوآوری‌ها تامین می‌کند. داوطلبان می‌توانند بیت کوین یا توکن‌های خود را مستقیما به آدرس اعلام‌شده بفرستند. همچنین امکان برگزاری عرضه اولیه در Omni Layer هم وجود دارد.
توکن‌های محبوب در پروتکل Omni Layer
یکی از محبوب‌ترین توکن‌های این پروتکل از نظر ارزش بازار، میدسیف کوین (MaidSafeCoin) است. هدف از ایجاد این توکن، پشتیبانی از شبکه سیف (SAFE Network) بود. کلمه “SAFE” مخفف عبارت “Safe Access For Everyone” و به معنای «دسترسی ایمن برای همه» است. کاربران می‌توانند با استفاده از توکن MAID، ارز بومی شبکه Safe را پیش‌خرید کنند. پس از تکمیل شبکه، مالکان می‌توانند توکن‌های شبکه MaidSafeCoin را با توکن‌های شبکه Safe Network با نسبت ۱ به ۱ سواپ کنند.
تتر یکی دیگر از توکن‌های محبوب روی پروتکل Omni Layer است که قدمت رابطه‌اش با این پروتکل، به زمان تاسیس بنیاد مسترکوین بازمی‌گردد. براک پیرس (Brock Pierce) و کریگ سلرز (Craig Sellars) از بنیانگذاران تتر و به ترتیب عضو اصلی و مدیر ارشد فناوری این بنیاد بودند. از زمان راه‌اندازی تتر روی شبکه بیت کوین در سال ۲۰۱۴، پروتکل Mastercoin یا Omni Layer پایه و اساس فناوری USDT را تشکیل داده است.
همه توکن‌های شبکه تتر، استیبل‌کوین‌‌هایی هستند که با ارز فیات نسبت یک به یک دارند و ذخایر تتر پشتوانه ۱۰۰ درصدی برای آنها ایجاد کرده است. در بازاری که ممکن است ارزهای دیجیتال تنها در عرض یک روز، افزایش یا کاهش‌های ۲۰ تا ۳۰ درصدی را تجربه کنند، تتر از تریدرها در مقابل این نوسان بالا محافظت می‌کند. توکن‌های شبکه تتر پس از به‌روز‌رسانی‌های مختلف در بلاکچین‌های اتریوم (Ethereum)، ایاس (EOS)، ترون (Tron)، الگوراند (Algorand) و اوام‌جی (OMG) نیز قابل استفاده هستند. ارز دیجیتال محبوب شبکه تتر با ارزش بازاری بیش از ۸۱ میلیارد دلار، در جایگاه سوم بازار کریپتوکارنسی‌ها قرار دارد.
سوالات متداول (FAQ)
- پروتکل Omni Layer چیست؟
پروتکلی برای ایجاد رمزارزهای سفارشی روی بلاکچین بیت کوین است. - تتر اومنی لیر چیست؟
تتر استیبل کوین محبوبی است که نخستین بار از طریق پروتکل لایه Omni روی بلاکچین بیت کوین به وجود آمد.
سخن پایانی
پروتکل Omni Layer شرایطی را فراهم می‌کند که شبکه بیت کوین، صرفا یک پلتفرم ساده برای یک ارز دیجیتال واحد نباشد. این پروتکل به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد به جای توزیع منابع و تولید ارزهای دیجیتال مختلف در بلاکچین‌های مختلف، روی یک شبکه متمرکز شوند. به این ترتیب بدون دردسرهای ایجاد بلاکچین جدید، می‌توان از بیت کوین به عنوان لایه پایه برای ساخت ارزهای دیجیتال سفارشی استفاده کرد. توکن‌های MAID و USDT دو نمونه از ارزهای دیجیتالی هستند که با استفاده از Omni Layer روی بلاکچین بیت کوین ساخته شده‌اند. آیا شما تا به حال تجربه استفاده از پروتکل اومنی لیر را داشته‌اید؟ نظرات خود را در ارتباط با این پروتکل با ما در میان بگذارید.
