ایجاد مکانیزم‌های تشویقی در بازار رمزارزها امری مرسوم است. شاید بتوان از ییلد فارمینگ (Yield Farming) به عنوان یک مثال بارز در این زمینه یاد کرد. روش‌های پیاده‌سازی این مکانیزم‌های تشویقی فراوان و متنوع است. در اینجا می‌خواهیم به شیوه‌ای اشاره کنیم که کاربران در ازای انجام تراکنش، میتوانند توکنهای بومی یک پلتفرم را ماین کنند. این روش با نام Trade Mining شناخته می‌شود و البته از آن با عنوان Transaction-Fee Mining یا Trans-Fee Mining هم یاد می‌شود. در این مقاله قصد داریم توضیح بدیم که مفهوم ترید ماینینگ چیست، سازوکار آن چگونه است، چه مزایایی دارد، منتقدان این روش چه کسانی هستند و آیا اصلا قابل اعتماد است یا نه. برای آگاهی از این مفهوم بدیع، با میهن بلاکچین همراه باشید.
ترید ماینینگ چیست؟
ترید ماینینگ اصطلاحی کمتر شنیده‌شده در فضای دیفای (DeFi) است که به یک شیوه جدید ماینینگ اشاره دارد. Trade Mining امکان کسب درآمد غیرفعال را به شیوه‌ای ساده‌تر نسبت به ترید کردن فراهم می‌کند. این اصطلاح مفهومی است که در دنیای رمزارزها چندان عام و شناخته‌شده نیست. شرایطی را در نظر بگیرید که طی آن تراکنشی انجام می‌دهید و از طریق این کار، توکنهای خاصی را بدون ماینینگ به دست می‌آورید. این جمله مفهوم ترید ماینینگ را به زبان ساده توضیح می‌دهد. در واقع هر زمان که تراکنشی را روی پلتفرم خاصی انجام می‌دهید، در ازای آن توکنهای مخصوصی را دریافت می‌کنید.
ترید ماینینگ یکی از انواع روش‌های کسب پاداش در دنیای رمزارزها به حساب می‌آید که برخی از صرافیها از آن بهره می‌برند. در این روش، مشتری می‌تواند در ازای تراکنش‌هایی که انجام می‌دهد، توکن بومی همان صرافی را به دست بیاورد یا به اصطلاح آنها را ماین کند.
به بیان دیگر سیستم‌های ترید ماینینگ به عنوان پروتکل‌های تشویقی صرافیها عمل می‌کنند. توکنهای ترید ماینینگ با هر تراکنشی که با همکاری یک صرافی غیرمتمرکز انجام می‌شود، مینت میشوند. درست مانند استخراج، این توکن‌ها در زمان انجام تراکنش ضرب میشوند. از سویی برخلاف ماینینگ، نیاز نیست که برای دریافت پاداش با سایر ماینرها رقابت کنید. همچنین نیاز به سرمایه‌گذاری روی تجهیزات گرانی همچون ریگ استخراج هم ندارید. به‌علاوه، فعالیت شما برای ایمن کردن شبکه و اعتبارسنجی بلاکچین نیز مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. با این حساب می‌توان به صورت خلاصه Trade Mining را مشوقی برای استفاده از پلتفرم‌های ارائه‌دهنده این سرویس دانست.
تاریخچه ترید ماینینگ
ترید ماینینگ قدمت زیادی ندارد. نخستین پلتفرمی که این شیوه را معرفی کرد و به کار گرفت، صرافی چینی Fcoin بود. این صرافی با تکیه بر این شیوه، توانست مدتی نام خود را بر سر زبان‌ها بیندازد و حجم معاملاتی خود را افزایش دهد؛ اما این تمام ماجرا نبود.
ژانگ جیان (Zhang Jian) مدیر ارشد فناوری اسبق صرافی هیوبی (Huobi)، صرافی Fcoin را در ماه می ۲۰۱۸ (اردیبهشت ۱۳۹۷) راه‌اندازی کرد. این صرافی به فاصله کوتاهی پس از راه‌اندازی، در فوریه سال ۲۰۲۰ و به دنبال افشای کسری مقادیر بیت کوین، ورشکسته شد. Fcoin یک شیوه پرسروصدا و بحث برانگیز را تحت عنوان «استخراج کارمزد معاملات» در پیش گرفته بود؛ ولی با کمبودی به ارزش ۱۳۰ میلیون دلار در دارایی‌های خود مواجه شد. پس از آن بود که انجام معاملات و برداشت را متوقف کرد. مدل جنجالی و البته جذاب Trans-Fee Mining این صرافی، زمانی باعث شده بود که Fcoin به یکی از بزرگترین صرافیها تبدیل شود.
ژانگ جیان در پستی که در ۱۷ فوریه سال ۲۰۲۰ (۲۸ بهمن ۱۳۹۸) در ردیت منتشر شد، ادعا کرد که این صرافی نه هک شده و نه خبری از اسکم است؛ اما مشکل پیچیده‌ای در این میان وجود دارد که توضیح آن در یک جمله دشوار است. جیان در پیام خود گفته بود که مشکل پیش آمده به دلیل خطاهای درونی سیستم است؛ خطایی که موجب می‌شد کاربران بر مبنای تراکنش‌های خود، پاداشی بیشتر از مقادیر حقیقی دریافت کنند. این خطا در سیستم شناسایی نشد و عدم اصلاح آن موجب شد که مشکل در آغاز سال ۲۰۱۹ بزرگتر شود.
روش کار این صرافی به این شکل بود که به جای عرضه اولیه کوین (ICO) یا ایردراپ کردن، ۵۱ درصد از توکن بومی خود را با نام FT در ازای انجام تراکنش‌های کاربران منتشر کرد. مثلا اگر کاربری، کارمزد تراکنش خود را به صورت بیت کوین یا اتریوم پرداخت می‌کرد، پلتفرم Fcoin اقدام به بازپرداخت ۱۰۰ درصد ارزش این تراکنش در قالب رمزارز FT می‌کرد. این مدل به دلیل ایجاد امکان دستکاری قیمت رمزارز FT مورد انتقاد قرار گرفت؛ اما کاربران به سرعت از آن استقبال کردند و نتیجه‌اش آن بود که این صرافی به لحاظ حجم معاملاتی در رده‌های بالایی قرار گرفت.
شرایط در ادامه به شکل دیگری پیش رفت. از آنجا که قیمت توکن این صرافی در سال ۲۰۱۹ به شکل پیوسته کاهش پیدا می‌کرد، ژانگ و تیمش در جریان آنچه که آن را یک «خطای تصمیم‌گیری» نامید، این توکن را از بازار ثانویه بازخرید کردند تا تقاضا را برای آن افزایش دهند و قیمت را بالا ببرند. در نتیجه این فرصت برای کاربران فراهم شد تا اقدام به فروش و برداشت کنند و حجم زیادی از دارایی‌های Fcoin در ترازنامه این صرافی از بین برود. چنین طرح‌هایی از جانب کاربران حتی با طرح پانزی مقایسه می‌شد که طی آن بیشتر کوین‌ها، وعده پرداخت سود سهام را می‌دادند.
هدف از راه‌اندازی Trade Mining چیست؟
می‌توان در بیان هدف ترید ماینینگ به انگیزه‌ای اشاره کرد که کاربران را تشویق می‌کند تا از پلتفرم و خدمات آن استفاده کنند. انجام معاملات بیشتر، دریافت توکنهای بومی بیشتری را امکان‌پذیر می‌کند. این مکانیزم موجب ایجاد یک جریان درآمد مازاد برای کاربر می‌شود که به اندازه کافی جذابیت دارد تا او را به سمت پلتفرم بکشاند؛ چرا که هم به کاهش هزینههای گس و هم به افزایش سود منتهی می‌شود. پس هدف Trans-Fee Mining جذب کاربر و گسترش استفاده از خدمات پلتفرم‌هاست.
ترید ماینینگ چطور کار می‌کند؟
ترید ماینینگ از طریق تخصیص توکنهای خاص به کاربران، در ازای انجام تراکنشها در پلتفرم‌های مشخصی کار می‌کند. بیشتر این سیستم‌ها به عنوان یکی از اجزای یک سیستم دیفای عمل می‌کنند. اغلب پلتفرم‌ها پاداش‌های تراکنشها را در قالب توکنهای ترید ماینینگ پرداخت می‌کنند. البته این پروتکل‌ها هنوز در آغاز راه قرار دارند و به همین خاطر شاید پلتفرم‌های بیشتری در آینده پاداش‌ها را در قالب رمزارزهای اصلی همچون اتر یا BNB پرداخت کنند.
مشابه توکن نقدینگی (LP Token) در ییلد فارمینگ، می‌توانید توکن‌هایی را که از طریق Trade Mining به دست آوده‌اید، استیک کنید و توکنهای بومی بیشتری به دست بیاورید. یکی از پلتفرم‌هایی که این امکان را فراهم کرده است، بازار ساز خودکار صرافی SakeSwap است که در آن کاربران با انجام تراکنش، میتوانند توکنی با نام S Token را ماین کنند. این توکن، توکن مخصوص ترید ماینینگ این صرافی است. هر صرافی توکن مخصوص ترید ماینینگ خود را دارد.
هر بار که کاربران تراکنشی در این پلتفرم انجام می‌دهند، در ازای آن S Token به دست می‌آورند. سپس میتوانند از طریق استیک کردن این توکن‌ها در استخر، تعداد بیشتری توکن SAKE (توکن بومی صرافی SakeSwap) به دست بیاورند. در این روش، تعداد معاملات بیشتر به معنای پاداش بیشتر خواهد بود.
مزایا و معایب Trade Mining
ترید ماینینگ مزایا و معایبی دارد که در این بخش می‌خواهیم به آنها بپردازیم.
مزایا
ترید ماینینگ امکان ایجاد کسب درآمد را به شیوه‌ای کم‌ریسک فراهم می‌کند. بسیاری از افراد نمی‌توانند ریسک‌های ترید را تحمل کنند و به روش‌های کم‌خطرتر روی می‌آورند. Trade Mining می‌تواند روشی مطلوب برای این دسته از افراد باشد. البته این روش برای صرافیها و پلتفرم‌ها هم کاربرد دارد؛ به این طریق که کاربران را به انجام تراکنش‌های بیشتر مشتاق کند و از حجم معاملاتی بالا سود ببرد.
یکی از بزرگترین مشکلاتی که کاربران صرافی‌های غیرمتمرکز نظر یونی سواپ با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، هزینههای بالای گس است. مزیت ترید ماینینگ این است که کاربران میتوانند به کمک این روش، ابتدا توکنهای Trade Mining را به دست بیاورند و سپس با استیک کردن آنها در استخر، ضمن جبران کارمزد تراکنش، توکن بومی آن صرافی را هم کسب کنند. این توکن‌ها را می‌توان با ارزهای دیجیتال و یا استیبل کوین‌های دیگر معاوضه کرد.
همچنین به کمک این روش، پلتفرم با نقدینگی و حجم معاملاتی بالاتری مواجه می‌شود و کاربر هم پاداش بیشتری دریافت می‌کند و در ازای استیکینگ، سود بیشتری نصیبش می‌شود. این امر باعث می‌شود کاربران بدون پذیرش ریسک اضافه، جریان درآمد جدیدی به دست آورند.
معایب
توکنی مانند توکن ترید ماینینگ، می‌تواند هزینههای مشتریان را کم کند؛ اما در این میان منتقدان از این توکن‌ها با عنوان نوعی از تجارت شستشو یاد می‌کنند که به دنبال جلب مشتری است. آنها معتقدند این توکن‌ها می‌خواهند از طریق وسوسه برای دریافت پاداش‌های مجانی که حجم صرافی را به شکلی تصنعی بالا می‌برند، کاربران بیشتری به خود جذب کنند. مسئله اینجاست که این توکن‌ها هیچ استفاده ذاتی‌ای ندارند. هنوز پلتفرم‌های کمی از این روش استفاده می‌کنند و به همین دلیل نمی‌توان چندان از عیوب و نواقص این سیستم آگاه شد.
ریسک‌ها و مخاطرات ترید ماینینگ
همان‌طور که پروتکل‌های جدید با ریسک‌هایی همراه هستند، در ترید ماینینگ هم باید حواس‌مان را در مورد چند مسئله جمع کنیم. توکنهای پاداش بر مبنای حجم تراکنش مینت میشوند. متعاقبا برخی نگرانی‌های مرتبط با تورم نیز به وجود می‌آید که ممکن است در ادامه شاهد افزایش این موارد باشیم. به جز این مورد، ریسک استفاده از پلتفرم‌های دیفای هم همیشه وجود دارد. همینجاست که اهمیت تحقیقات شخصی (DYOR) خودنمایی می‌کند. همیشه قراردادهای هوشمند را دومرتبه بررسی کنید و به سراغ پلتفرم‌های معتبر بروید. از فعالیت در پلتفرم‌هایی که هیچ چیز در مورد آنها نمی‌دانید، پرهیز کنید.
ریسک دیگر این پروتکل‌ها، خطا و اشتباه کاربران است. اگر با فضای دیفای آشنایی چندانی ندارید، احتمال دارد مرتکب خطا شوید. این را به خاطر بسپارید که در صورت بروز اشتباه، هیچ وجهی به شما بازپرداخت نخواهد شد.
تفاوت ییلد فارمینگ و ترید ماینینگ
در حال حاضر در هیچ کدام از سرویس‌های ییلد فارمینگ پلتفرم‌های سواپ، مشوق‌ها بر اساس میزان مشارکت در نقدینگی نیستند. برای مثال، فرض کنید توسعه‌دهنده‌ای یک استخر SAKE/SUSHI در یونی سواپ (Uniswap) راه‌اندازی کرده است. این استخر در ۳ روز اخیر هیچ تراکنشی نداشته است، اما بر اساس پروتکل‌های فارمینگ باز هم می‌تواند پاداش دریافت کند. چرا؟ چون توزیع پاداش ییلد فارمینگ بر اساس تعداد تراکنش‌های استخر نیست، بلکه بر اساس میزان جفت ارزهای سپرده‌گذاری‌شده است.
مثلا اگر کاربری در یک صرافی غیرمتمرکز مثل یونی سواپ اتریوم را به SAKE تبدیل کند، با این کار به حجم تراکنش‌های استخر SAKE-ETH اضافه خواهد کرد. در این شرایط، ترید ماینینگ همانند S توکن SakeSwap است. توکن S پاداشی است که در ازای معاملات به کاربران SakeSwap داده می‌شود و کاربران میتوانند S توکنهای خود را در بازارساز خودکار SAKE سپرده‌گذاری کنند و توکن SAKE استخراج کنند. این مکانیسم باعث می‌شود که کارمزدها کاهش یافته و سود کاربران بیشتر شود.
وضعیت فعلی ترید ماینینگ چگونه است؟
به نظر می‌رسد درحال حاضر، این روش با توجه به نقدهایی که به آن وارد است، دست‌کم در صرافی‌های بزرگ دنیا غیرقابل انجام باشد و شاید اصلا به پذیرش و مقبولیت لازم نرسد. صرافی کوینکس و صرافی MEXC هم‌اکنون از این روش استفاده می‌کنند. مثل همیشه باید صبر کرد و دید زمان چگونه پاسخ سوالمان را خواهد داد.
پرسش و پاسخ (FAQ)
- ترید ماینینگ چیست؟
روشی است که طی آن کاربران در ازای انجام تراکنش در یک صرافی، توکنهای بومی آن صرافی را به دست می‌آورند و از این طریق هزینههای تراکنش خود را جبران می‌کنند.
- مزایای Trade Mining چیست؟
کاربران به کمک این روش میتوانند کارمزد تراکنش خود را جبران و به یک منبع درآمد مازاد نیز دسترسی پیدا کنند. همچنین صرافیها نیز میتوانند با این روش کاربران را به سمت خود جذب کنند.
- معایب روش ترید ماینینگ چیست؟
بزرگترین انتقاد نسبت به این روش آن است که توکنهای ترید ماینینگ موجب افزایش تصنعی حجم صرافیها میشوند و استفاده ذاتی ندارند.
جمع‌بندی
اکنون که به انتهای این مطلب رسیده‌ایم، می‌دانیم ترید ماینینگ چیست. آموختیم که Trade Mining روشی است که طی آن، کاربر رمزارز اصلی و بومی یک صرافی را از طریق انجام تراکنشها به دست می‌آورد؛ نه از طریق ماینینگ. این روش به دنبال آن است تا با ایجاد مشوق‌هایی برای کاربران، استفاده از پلتفرم را در میان آنها رواج بدهد. به این ترتیب کاربر می‌تواند هزینههای کارمزد خود را از طریق معاملاتش جبران کند. این همان چیزی است که به عنوان مزیت این مدل مطرح می‌شود و البته منتقدان از آن به عنوان ایراد یاد می‌کنند؛ آنها این طرح را چیزی شبیه طرح‌های پانزی می‌دانند که بر مبنای ارزش ذاتی توکن انجام نمی‌شود. شما چطور فکر می‌کنید؟ آیا جزو موافقان ترید ماینینگ هستید یا آن را مانند منتقدان، طرحی نامطلوب می‌دانید که منجر به دستکاری قیمت می‌شود؟ آیا حاضر هستید ریسک‌های چنین روشی را بپذیرید و اقدام به تریدماینینگ کنید؟
