پلتفرم ریدیوم (Raydium) یک بازارساز خودکار (AMM) و صرافی غیرمتمرکز بر روی بلاکچین سولانا است. این صرافی غیرمتمرکز توانسته است در مدت کوتاهی پس از شروع به کار، سرمایه قفل شده (TVL) فراوانی جذب نماید و از این حیث، در بین پروژه‌های شبکه سولانا پیشتاز باشد. اما پلتفرم ریدیوم چیست؟ در این مطلب در خصوص این پلتفرم و امکاناتی که در اختیار کاربران قرار می‌دهد صحبت خواهیم کرد. همچنین نگاهی به توکن RAY می‌اندازیم و جزییات مربوط به آن را مرور می‌کنیم.
پلتفرم ریدیوم چیست؟
پلتفرم Raydium صرافی غیرمتمرکزی بر بستر شبکه سولانا است. صرافی‌های غیرمتمرکز یکی از اصلی‌ترین راه‌های ورود سرمایه به امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است. دیفای عصاره تمام اصولی است که رمزارزها و غیرمتمرکزگرایی بر آن استوار است. پلتفرم‌های دیفای به همه این امکان را می‌دهند تا به ابزارهایی دسترسی داشته باشند که پیش‌تر در حوزه عمل بانک‌ها، شرکت‌های بزرگ، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و غیره بود.
پلتفرم ریدیوم با هدف تسهیل دسترسی کاربران به خدمات دیفای در بلاکچین Solana پا به عرصه وجود نهاد. از زمان شروع به فعالیت این پلتفرم در فوریه ۲۰۲۱ (اسفند ۱۳۹۹) تا زمان نگارش این مطلب (۱۵ شهریور ۱۴۰۰)، این پلتفرم موفق به جذب بیش از ۱.۵ میلیارد ارزش کل قفل شده (TVL) کاربران در سرویس‌های مختلف خود شده است. سرویس‌های این پلتفرم را به سه دسته کلی می‌توان تقسیم کرد:
- بخش مبادله (Swap) توکن‌های SPL و سیستم‌های کسب درآمد
- بخش معامله (Trade) به وسیله سرویس دفتر سفارش محدود مرکزی پروژه سرم (Serum)
- بخش شتابدهنده (AcceleRaytor) و عرضه اولیه دیفای/فارم
در بخش سرویس‌های ریدیوم، با جزییات بیشتر با هر یک از این بخش‌ها آشنا خواهیم شد.
هدف پروژه Raydium چیست؟
در متن لایت پیپر پروژه ریدیوم، چهار خلاء اساسی برای صرافی‌های غیرمتمرکز (که عمدتا بر بستر شبکه اتریوم هستند) ذکر شده است که دسترسی به آن را برای بسیاری از کاربران مشکل می‌سازد. هدف وجودی این پلتفرم، حل این مسائل است:
- هزینه گس هنگفت: در زمان نگارش این مطلب هزینه تراکنش مبادله در یونی سواپ حدود ۶۰ دلار است.
- سرعت پایین: با شلوغی لایه یک اتریوم، سرعت انجام و تایید تراکنش‌ها در این شبکه متاثر شده است. هم‌اکنون تایید تراکنش‌ها برای یک کاربر در حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
- نبود سفارش‌های محدود: بازارسازهای خودکار (AMM) معمول، امکان سفارش محدود را برای کاربران مهیا نمی‌کنند. در این شرایط در صورت گذر قیمت از حد لغزش (Slippage)، سفارش لغو شده و هزینه گس شبکه به هدر می‌رود.
- هدر رفتن نقدینگی: بسیاری از صرافی‌های غیرمتمرکز در جفت‌ارزهای یکسانی، نقدینگی را به شکل جزیره‌هایی از سرمایه محبوس کرده‌اند.
برای حل دو مشکل نخست، ریدیوم از ویژگی‌های ذاتی شبکه سولانا بهره می‌گیرد. شبکه سولانا قادر است تا ۶۵۰۰۰ تراکنش را با زمان قطعیت نهایی کمتر از یک ثانیه پردازش کند. همچنین هزینه تراکنش فعلی این شبکه کسری از دلار است.
برای حل مشکلات بعدی، پلتفرم ریدیوم راهکار جالبی دارد؛ با استفاده از امکاناتی که پروژه سرم در اختیار سرویس‌های دیگر می‌گذارد، می‌توان سفارش محدود (Limit Order) را تعبیه کرد. همچنین با استفاده از نقدینگی استخرها، ریدیوم در نقش میکر (سفارش گذار) در صرافی سرم ظاهر شده و با استفاده از الگوی فیبوناچی، در هر قیمت تا ۲۰ سفارش با فاصله ۲۵ bps (۲۵ هزارم واحد) از یکدیگر در صرافی Serum ثبت می‌کند. در آینده انتظار می‌رود با استفاده از دیگر الگوهای تامین نقدینگی و استفاده از اوراکل‌ها، بتوان این شیوه سفارش‌گذاری را بهبود داد.
معرفی سرویس‌های پلتفرم ریدیوم
خدمات فعلی پلتفرم ریدیوم به شرح زیر است:
مبادله (Swap)
این بخش با همان ظاهر آشنای اکثر صرافی‌های غیرمتمرکز طراحی شده است. در این بخش کاربران می‌توانند توکن‌های SPL خود را به یکدیگر تبدیل نمایند.
معامله (Trade)
در این قسمت ظاهر یک صرافی متمرکز (که از مدل دفتر سفارش استفاده می‌کند) را تداعی می‌کند. می‌توان با مشاهده چارت قیمتی جفت ارزها بازار را بررسی کرد؛ همچنین دفتر سفارش و وضعیت آخرین معاملات از آن قابل مشاهده است. فعلا در این بخش تنها می‌توان سفارش محدود ثبت کرد. امکانی همچون انجام آنی یا لغو (IOC) و یا ثبت سفارش پیش از رسیدن قیمت به قیمت مدنظر (POST) برای این نوع سفارش قابل دسترسی است. سفارش‌های این بخش، با توجه به میزان دارایی توکن سرم (SRM) مشمول پرداخت هزینه سفارش‌گذاری یا سفارش‌برداری می‌شوند.
تامین نقدینگی (Liquidity)
این قسمت نیز مشابه صرافی‌های غیرمتمرکز مشهور دیگر عمل می‌کند. با تامین نقدینگی به نسبت ۱:۱ در جفت ارزهای موجود، به کاربر توکن نقدینگی (LP Token) تعلق می‌گیرد که نشانه سهم او از کل نقدینگی استخر است. تامین‌کنندگان نقدینگی از هزینه تراکنش‌های انجام شده استخر سود می‌برند.
مزارع کشت سود (Yield Farming)
در این بخش کاربران می‌توانند با قفل کردن توکن‌های نقدینگی برخی از استخرهای نقدینگی خاص، از پاداش‌های مضاعف بهره‌مند شوند. این پاداش‌ها از سوی پلتفرم ریدیوم یا پروژه‌های مرتبط با آن ارزها تامین می‌شود.
سپرده‌گذاری (Staking)
در این قسمت کاربران می‌توانند با سرمایه‌گذاری توکن‌های ری (RAY)، توکن‌های بیشتری به دست آورند. برای مشاهده آموزش نحوه کار با بخش‌های ذکر شده، مطلب زیر را مطالعه بفرمایید:
شتابدهنده (AccelaRaytor)
در این بخش که تلفیقی از عرضه اولیه فارم (IFO) و عرضه اولیه دیفای (IDO) است، به پروژه‌ها این اجازه را می‌دهد تا از آن برای تامین مالی و لانچ توکن خود استفاده نمایند. کاربران متقاضی سرمایه‌گذاری، معمولا پیش از شروع موعد، باید مقداری توکن ری را استیک کرده و به ازای مقدار مشخصی از آن بلیط شرکت در بخت‌آزمایی دریافت کنند. سپس برای شرکت دادن هر بلیط در قرعه‌کشی، باید مقداری استیبل‌کوین مشخص شده هزینه شود (که وابسته به قیمت لیست شدن توکن است). پس از انجام قرعه‌کشی، به شرکت‌کنندگان خوش‌شانسی که نام آن‌ها از قرعه بیرون آمد توکن مقصد تحویل داده می‌شود و بازندگان می‌توانند توکن اولیه خود را پس گیرند.
توکن RAY چیست؟
RAY توکن کاربردی و بومی این پلتفرم است. در حال حاضر کارکرد توکن ری به شرح زیر است:
- با استیک کردن این توکن می‌توان توکن‌های بیشتری به دست آورد.
- همچنین پاداش‌های مزارع کشت سود عموما به شکل توکن ری پرداخت می‌شوند.
- ریدیوم برنامه دارد تا مدل حاکمیت محدود را برای دارندگان این توکن فعال کند. پس از اجرایی شدن، دارندگان توکن RAY می‌توانند با استفاده از آن در رای‌گیری‌های مختلف شرکت کرده و آینده این پلتفرم را رقم زنند.
نحوه توزیع این ارز دیجیتال به شکل زیر است:
- حداکثر عرضه: ۵۵۵ میلیون توکن
- ذخیره برای پرداخت پاداش مزارع: ۳۴ درصد
- همکاریها و پیشرفت اکوسیستم: ۳۰ درصد
- تیم سازنده: ۲۰ درصد (که بین یک تا سه سال قفل خواهد بود)
- تامین نقدینگی در بازار: ۸ درصد
- استخرهای کامیونیتی: ۶ درصد (قفل برای یک سال)
- مشاوران پروژه: ۲ درصد (قفل شده به مدت یک تا سه سال)
قیمت RAY در زمان نگارش این مقاله ۱۲.۲۳ دلار است. بیشترین قیمت تاریخی آن ۱۶.۳۶ دلار بوده است که در تاریخ ۲۸ آگوست ۲۰۲۱ (۶ شهریور ۱۴۰۰) رقم خورد. همچنین کمترین قیمت تاریخی این توکن در ۱۴ ژوئن ۲۰۲۱ (۲۴ خرداد ۱۴۰۰) با قیمت ۱.۵۷ دلار به دست آمد. ارزش بازار فعلی این رمزارز ۸۰۷ میلیون دلار است. این مارکت کپ، توکن ری را در رده ۱۲۲ بازار ارزهای دیجیتال قرار می‌دهد. در حال حاضر بیش از ۶۸ میلیون عدد از این توکن در گردش است.
نقشه راه Raydium
برخی از اقداماتی که در دستور کار این پروژه برای انجام قرار دارد، به شرح زیر است:
سه‌ماهه چهارم سال ۲۰۲۰
- ایده‌پردازی درباره پروژه
- توسعه ریدیوم بر روی شبکه آزمایشی
فصل اول سال ۲۰۲۱
- توسعه استخرهای نقدینگی و استیکینگ تکمیل شده و شبکه اصلی راه اندازی شده است
- پلتفرم و وبسایت Raydium راه اندازی شده است
- توسعه مبادله بین زنجیره‌ای
سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱
- تحقیق بر روی مدل‌های جایگزین بازارسازی و امکاناتی که می‌توان با همکاری دیگر پروتکل‌ها اجرا کرد
فصل چهارم ۲۰۲۱
- استفاده از اوراکل‌های خارجی برای تقویت بازارسازی
- ایده‌پردازی برای مدل حاکمیتی با همکاری دیگر پروژه‌ها
بررسی همکاریهای پروژه
این پروژه به عنوان بزرگ‌ترین صرافی غیرمتمرکز شبکه سولانا، با بنیاد این شبکه در ارتباط است و همکاریهای گسترده‌ای دارد. در یکی از آخرین این همکاریها، تیم سازنده ریدیوم به عنوان داور در هکاتون شبکه سولانا شرکت کرد.
از دیگر همکاریهای مهم این پلتفرم، به همکاری با پروژه سرم می‌توان اشاره کرد. پروژه Serum نقشی محوری در نحوه عملکرد ریدیوم دارد و متعاقبا ریدیوم، یکی از بزرگ‌ترین تامین کنندگان نقدینگی و میکرهای این صرافی است.
همچنین ریدیوم و سوشی سواپ قصد دارند تا با همکاری با هم امکان حضور کاربران پرشمار خود را در پروتکل‌های یکدیگر فراهم کنند. این همکاری که بنشی (Benshi) نام گرفته است، هنوز اجرایی نشده است.
معرفی تیم پروژه
تیم این پروژه ناشناس است و با اسامی مستعار فعالیت می‌کند. مغز متفکر این گروه آلفا ری (AlphaRay) نام دارد که سابقه گسترده‌ای در معاملات الگوریتمی کالا دارد.
ایکس ری (XRay) نام مسئول فنی و سرپرست بخش برنامه‌نویسی پروژه است. او سابقه ۸ سال فعالیت در حوزه معماری سیستم‌ها کم تاخیر را در کارنامه دارد. او مسئول طراحی تمامی زیرساخت‌های پروژه است.
گاما ری (GammaRay) سرپرست بخش بازاریابی و روابط عمومی است. همچنین نقش مهمی در تعیین استراتژی محصولات به عهده دارد. او سابقه کار در حوزه تحلیل داده و بازاریابی شرکتی دارد.
استینگی ری (StingRay) و ریزور (RayZor) دیگر توسعه‌دهندگان فنی برجسته پروژه هستند. آن‌ها مسئول طراحی قراردادهای هوشمند و بخش مبادله و ترید این پلتفرم هستند.
توکن ری را از کجا بخریم؟
این توکن را می‌توان از صرافی های متمرکزی همچون بایننس، FTX و Gate.io تهیه کرد. همچنین صرافی‌های غیرمتمرکز یونی سواپ و سوشی سواپ Ray را به شکل توکن Wrap شده در شبکه اتریوم به فروش می‌رسانند. صرافی سرم در شبکه سولانا نیز دیگر بازار مهم توکن ریدیوم است.
معرفی کیف پول‌های شبکه سولانا
این پلتفرم از توکن‌های استاندارد SPL شبکه سولانا پشتیبانی می‌کند؛ بنابراین کیف پول مدنظر شما باید قادر به پشتیبانی از این نوع توکن‌ها باشد. برای آشنایی با بهترین کیف پول‌های شبکه سولانا، مطلب زیر را مطالعه بفرمایید:
جمع‌بندی
پلتفرم Raydium بزرگ‌ترین صرافی غیرمتمرکز شبکه سولانا است و قصد ندارد به همین راحتی تاج و تخت نویافته خود را تسلیم کند. این پروژه با بهره‌گیری حداکثری از امکانات خاص شبکه Solana و همکاری با پروژه Serum، توانسته است امکانات هیجان‌انگیزی برای کاربران به ارمغان بیاورد. علاوه بر امکانات سنتی دکس‌ها همچون تامین نقدینگی، سواپ، ییلد فارمینگ و استیکینگ، این صرافی امکان ترید و معامله را همراه با دفتر سفارش به کاربران ارائه می‌دهد. این صرافی هنوز مورد بررسی امنیتی خاصی قرار نگرفته است؛ اما مراحل آن در دست اجرا است و به زودی انجام خواهد شد. در این مقاله به پاسخ این سوال پرداختیم که پلتفرم ریدیوم چیست و سپس به اهداف، امکانات، توکن RAY، نقشه راه پروژه، همکاریها، تیم توسعه دهنده و نحوه خرید و فروش و نگهداری رمز ارز ری پرداختیم.
تجربه شما در استفاده از پلتفرم ریدیوم چیست؟ آیا تاکنون از شبکه سولانا و این دکس استفاده نموده‌اید؟ تجربه خود را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید.
