مروری بر بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۰؛ رکوردهایی که شکسته شد

سال ۲۰۲۰ سالی عجیب برای همه و به ویژه برای ارزهای دیجیتال بود. بیت کوین اخیرا با رکوردشکنی، پس از سه سال توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. در این مقاله به بررسی مهم‌ترین اخبار و اتفاقات عرصه رمز ارزها، بیت کوین و اتریوم در سال ۲۰۲۰ خواهیم پرداخت.

ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۰

همه ما مدت‌ها منتظر شکست قله ۲۰,۰۰۰ دلاری بیت کوین بودیم و این موضوع سرانجام در سال ۲۰۲۰ میلادی رخ داد. اولین رمز ارز جهان پس از عبور از سطح مقاومتی در رکورد قیمت سال ۲۰۱۷، سرانجام توانست رکورد جدیدی در محدوده بالای ۳۴,۰۰۰ دلار ثبت کند. این محدوده قیمتی بالاترین رکورد BTC در سال ۲۰۲۰ میلادی بود.

برای اولین بار طی سه سال گذشته، تمام دارندگان بیت کوین در سود بوده و به سرعت در حال میلیونر شدن هستند. به علاوه، اگر به دارایی‌های برتر از لحاظ عملکرد طی ۱۰ سال گذشته نگاهی بیاندازیم، سریعا متوجه خواهیم شد که بیت کوین در ۸ سال از این ۱۰ سال، عملکردی به مراتب بهتر از سایر دارایی‌ها داشته است و سود کلی آن، چندین میلیون دلار بوده است. جدول زیر عملکرد بیت کوین را در مقایسه با سایر دارایی‌ها از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ نشان می‌دهد.

این موضوع برای مشتاقان ارزهای دیجیتال که چندین ماه گذشته و از زمانی که قیمت بیت کوین کمتر از ۱۰,۰۰۰ دلار بود در حال خرید و نگهداری این ارز رمزنگاری شده هستند تعجب‌برانگیز نیست. دارندگان بیت کوین اکنون آماده ورود به محدوده‌های جدید و رکوردشکنی قیمت هستند.

اما در هر تب‌وتابی، تله‌ها و خطرات مختلفی وجود دارد. این همان نکته‌ای است که باید به خاطر بسپارید و از تله‌های موجود در عرصه ارزهای دیجیتال اجتناب کنید.

ورود شرکت‌های سرمایه‌گذاری به حوزه ارزهای دیجیتال

سال ۲۰۲۰ را می‌توان به عنوان سالی در نظر گرفت که سرمایه‌گذاران سازمانی در جهت اعلام عمومی علاقه خود به ارزهای دیجیتال گامی دیگر برداشتند. اگرچه سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال هنوز بخش کوچکی از پورتفولیوی آنها را شامل می‌شود، اما این موضوع نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران، بیت کوین را به عنوان ارز ذخیره‌ای مناسب در مقابل ارزهای فیات و سنتی و هم‌چنین فرصتی برای حضور بیشتر در عرصه‌های مختلف در نظر می‌گیرند. این غول‌های امور مالی متشکل از سرمایه‌گذاران هوشمند هستند، بنابراین باید اقدامات آنها را مدنظر قرار داد.

در حال حاضر، شرکت گری اسکیل در حال پذیرش روزافزون بیت کوین است، به طوری که ۲.۶۰ درصد کل موجودی بیت کوین را در اختیار دارد.

با این حال، شرکتی که به طور عمومی برنامه خود در خصوص انباشت ارزهای دیجیتال طی چند ماه گذشته را اعلام کرده، MicroStrategy است. مایکل سیلور (Michael Saylor) مدیرعامل این شرکت با انتشار توییت‌های مختلف، سرمایه‌گذاران خود را در جریان امور قرار می‌دهد. این شرکت که فقط در تابستان گذشته بیش از ۴۰۰ میلیون دلار ارز دیجیتال خریداری کرده است، اکنون بیش از ۴۰,۰۰۰ بیت کوین در پورتفولیوی خود در اختیار دارد.

فقط سرمایه‌گذاران عمومی به سمت ارزهای دیجیتال جذب نشده‌اند. اخیرا پی‌پال، پرداخت با ارزهای دیجیتال را در برنامه خود معرفی کرده است. اکنون کاربران می‌توانند ارزهای فیات خود را به صورت آنی به ارزهای دیجیتال تبدیل کنند تا به خرید و فروش آیتم‌های مختلف بپردازند. اگرچه پی‌پال، مالکیت کوین موردنظر را ارائه نمی‌دهد و کوین‌ها قابل انتقال به کیف پول نیست و فقط در اکوسیستم خود پی‌پال می‌توان از آنها استفاده کرد، اما مطمئنا این مرحله اولیه پذیرش ارزهای دیجیتال توسط پلتفرم‌های مالی سنتی است.

عرضه اتریوم ۲.۰

انتظار طولانی سرانجام به پایان رسید و اتریوم ۲.۰ (در فاز صفر) عرضه شد. در تاریخ ۱ دسامبر ۲۰۲۰ و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده، شبکه اصلی اتریوم ۲.۰ با موفقیت عرضه شد. ابتدا نگرانی‌هایی در این خصوص وجود داشت که الزامات مورد نیاز برای عرضه خودکار این شبکه تا مهلت مقرر حاصل نشود. اما مقدار اتریوم‌های استیک‌شده در قرارداد سپرده اتریوم در روزهای پایانی با افزایش ناگهانی مواجه شد. این موضوع نشان می‌دهد که طرفداران اتریوم مایل به مسدودسازی توکن‌های خود به مدت چندین ماه هستند. یکی از ویژگی‌های مهم و کلیدی اتریوم ۲.۰، شاردینگ (Sharding) است. شاردینگ، پردازش همزمان تراکنش‌ها را امکان‌پذیر خواهد ساخت که باعث بهبود چشمگیر سرعت شبکه خواهد شد.

---

برای آشنایی بیشتر با اتریوم ۲ :اتریوم ۲ چیست؟ راهنمای کامل به‌روزرسانی شبکه بلاکچین اتریوم

---

شکوفایی امور مالی غیرمتمرکز در سال ۲۰۲۰

سال ۲۰۲۰ بدون شک سال امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) بوده است. اگرچه مشتاقان ارزهای دیجیتال با این حوزه کاملا آشنا بوده‌اند، اما دیفای در سال ۲۰۲۰ با پذیرش گسترده مواجه شد. می‌توان گفت در سال گذشته هر چیزی که مرتبط به ارزهای دیجیتال میشد حول امور مالی غیرمتمرکز می‌چرخید.

دیفای چیست؟

دیفای را می‌توان به عنوان شکل تجربی و آزمایشی از امور مالی بدون حضور واسطه تعریف کرد. این موضوع بدان معنا است که بانک‌ها، کارگزاری‌ها و سایر واسطه‌ها حذف می‌شوند زیرا بلاک چین به حضور آنها نیازی ندارد. تمام امور در دیفای توسط قراردادهای هوشمند تنظیم می‌شوند، در نتیجه همه چیز غیرمتمرکز است. البته هنوز تمام پروژه‌ها به طور کامل غیرمتمرکز نیستند اما مسیر رسیدن به این هدف هموار شده است.

دیفای دارای انواع مختلفی از پلتفرم‌های گوناگون است که شامل پلتفرم‌های وام‌دهی، وام‌گیری، پوشش ریسک، پیش‌بینی بازارها، معاملات و سایر موارد است.

از آنجایی که در دیفای به قراردادهای هوشمند نیاز است، بلاک چینی که اکثر پروتکل‌ها بر بستر آن ایجاد می‌شوند، اتریوم است. علیرغم ضعف‌هایی که این بلاک چین دارد (نظیر مقیاس‌پذیری) اما هم‌چنان به عنوان نقطه مرکزی و اصلی جنبش دیفای به کار خود ادامه می‌دهد. سایر زنجیره‌ها به ویژه بایننس اسمارت چین (BSC) نیز پشت‌سر اتریوم به رشد خود ادامه می‌دهند، در حالی که بعضی دیگر نظیر پولکادات و آنتولوژی (Ontology) نیز در تلاش هستند تا حضور و پذیرش خود را در این زمینه افزایش دهند. پلتفرم‌های بین زنجیره‌ای نظیر Ramp نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. اتصال زنجیره‌های مختلف، گامی دیگر در جهت رشد دیفای به حساب می‌آید.

ییلد فارمینگ به حرفه معتبری تبدیل شده است

ییلد فارمینگ در حوزه دیفای موضوعی بوده که توجه زیادی به آن شده است. طی تابستان سال گذشته که می‌توان به آن فصل دیفای گفت، کاربران سود سالانه (APY) باورنکردنی کسب کرده‌اند. این جنبش از ماه جولای ۲۰۲۰ شروع شد. در این ماه، Compound Finance و Yearn Finance به عنوان عوامل اصلی این جنبش تصمیم گرفتند تا توکن‌های نظارتی به اسم COMP و YFI را برای کاربران خود عرضه کنند. توکن‌های نظارتی که به نظر بی‌ارزش بودند، شروع به افزایش قیمت کردند و به عنوان ارزش و نقطه قوت پروژه‌های موردنظر خود شناخته شدند. هرچه قیمت این توکن‌ها بیشتر باشد، کاربران سود سالانه بیشتری کسب می‌کنند. استراتژی‌های جدیدی به وجود آمد که طی آن، فارمرها با عرضه و وام‌گیری چندباره سود خود، به سود بیشتری دست می‌یابند. استفاده از دارایی وام گرفته‌شده به عنوان وثیقه برای وام بعدی امکان‌پذیر است. در این مقطع بود که جنون ییلد فارمینگ از کنترل خارج شد و تمام پروژه‌های آتی، گزینه فارمینگ توکن خود را ارائه می‌دادند.

اما طبق معمول، سود زیاد ریسک زیاد را نیز به همراه دارد. خطرات و ریسک‌های اصلی که فارمرها با آن مواجه بودند نواقص و باگ‌های پلتفرم‌ها و ضررهای موقتی بود که اغلب به ضررهای دائم و همیشگی منجر می‌شود.

خوره ارز دیجیتال بودن دیگر یک توهین به حساب نمی‌آید

با رشد ییلد فارمینگ و دیفای، یک تخصص جدید نیز ایجاد شد. مردم می‌توانند قبل یا اندکی پس از آنکه پروژه‌ها در یونی‌سواپ فهرست شدند متوجه این موضوع شوند و تمام سرمایه خود را به آن اختصاص دهند. “قماربازان” با هدف آنکه قبل از دیگران تا جایی که بتوانند توکن‌های جدید را انباشت کنند به سمت پروژه‌های جدید هجوم می‌برند و سپس هنگامی که پروژه موردنظر شناخته‌تر شد و تقاضا برای آن افزایش یافت به فروش توکن‌ها می‌پردازند.

اگرچه این موضوع نه تنها از لحاظ بازگشت سرمایه خطرناک است، بلکه ریسک سرقت نیز وجود دارد. بنابراین همانند تمام قمارها، بعضی از افراد برنده می‌شوند و بعضی افراد دیگر نیز می‌بازند.

سرقت و کلاهبرداری به سرمایه و اشتیاق ما به دیفای ضربه می‌زند

تاکنون شاهد چندین مورد سرقت سرمایه‌ها در چند ماه اخیر بوده‌ایم و به نظر می‌رسد این شرایط به این زودی متوقف نشود. هکرها همراه با قراردادهای هوشمند در حال تکامل و ارتقای هستند و هر بار حرفه‌ای‌تر می‌شوند.

وام‌های سریع (Flash Loans) تاکنون روش محبوب هکرها برای سوءاستفاده از باگ‌های موجود بوده‌اند. اساسا وام‌های سریع به خودی خود چیز مخربی نیستند. نکته‌ای که در وام‌های سریع وجود دارد این است که از نظر تئوری هر کاربر می‌تواند وام دریافت کند. تنها شرط موجود این است که وام را در همان تراکنش پرداخت کنیم. اما قبل از بازپرداخت وام، کاربر می‌تواند هرکاری که دوست دارد با وام خود انجام دهد. برای مثال، می‌تواند با آن به کسب سود بپردازد.

این مکانیزم امکان‌پذیر است زیرا خود بلاک چین “زمان” آن را ندارد که متوجه شود چه اتفاقی در حال وقوع است. در واقع، اگر وام به موقع بازپرداخت نشود، تراکنش پذیرفته نشده و رد می‌شود.

البته گفتن تمام این موضوع از انجام دادن آن آسانتر است و هرکسی نمی‌تواند به آن دست یابد. در واقع این روشی است که پیچیده‌ترین آربیتراژها انجام می‌شود. متاسفانه، این روشی است که هکرهای حرفه‌ای از آسیب‌پذیری و نقاط ضعف پلتفرم‌های دیفای سود کسب می‌کنند.

از نمونه‌های حمله وام سریع می‌توان به حمله به bZx (سه حمله با مجموع ارزش تقریبا ۹ میلیون دلار)، Value DeFi (به ارزش ۷.۴ میلیون دلار)، Harvest Finance (به ارزش ۲۴ میلیون دلار)، Akro (به ارزش ۲ میلیون دلار) و Origin Protocol (به ارزش ۷ میلیون دلار) و بسیاری از پروژه‌های کمتر شناخته‌شده اشاره کرد.

صرافی‌های غیرمتمرکز

سال ۲۰۲۰ اتفاقات زیادی برای صرافی‌های متمرکز (CEX) به همراه داشته است اما این صرافی‌ها با رقبای قدرتمندی به اسم صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) مواجه بوده‌اند. صرافی‌های غیرمتمرکز، تصدی سرمایه‌ها توسط خود کاربران را وعده داده‌اند که به معنای ریسک کمتر هک شدن را به همراه دارد.

همانطور که حوزه دیفای در سال ۲۰۲۰ با رشد چشمگیری مواجه بوده‌اند، استفاده از صرافی‌های غیرمتمرکز نیز رشد و پذیرش بسیار زیادی داشته‌اند. صرافی‌های غیرمتمرکز نظیر یونی‌سواپ و سوشی‌سواپ عمدتا به سیستم بازارسازهای خودکار (AMM) متکی هستند تا نقدینگی مورد نیاز و ضروری را به معامله‌گران ارائه دهند. سرمایه‌ها با هم جمع می‌شوند و یک الگوریتم، مسئول کنترل منحنی قیمت است.

متاسفانه این سیستم بدون نقص نیست و مشکلاتی نظیر اسلیپیج (Slippage) بسیار زیاد در اکثر موارد وجود دارند. تفاوت مهم و کلیدی صرافی‌های غیرمتمرکز با صرافی‌‌های متمرکز، نبود دفتر سفارشات در صرافی‌های غیرمتمرکز است. این موضوع عمدتا به دلیل آن است که اتریوم ظرفیت لازم و ضروری برای کنترل و مدیریت آن را ندارد. پلتفرم‌هایی وجود دارند که محدودسازی سفارشات را امکان‌پذیر می‌سازند اما کامل و بدون نقص نیستند و هنوز جای کار دارند. این همان دلیلی است که شاهد ایجاد صرافی‌ها بر بستر سایر زنجیره‌ها نظیر پروژه سروم (Project Serum) هستیم. این صرافی غیرمتمرکز تجربه مشابه با صرافی‌های متمرکز را بر بستر بلاک چین سولانا (Solana) ارائه می‌دهد و مدیریت و پردازش تراکنش‌های بیشتر در هر ثانیه نسبت به اتریوم را امکان‌پذیر می‌سازد.

توکن‌های غیرقابل تعویض

توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT ها) حوزه دیگری از ارزهای دیجیتال هستند که شاهد افزایش پذیرش در سال ۲۰۲۰ بوده‌اند و بسیاری از افراد معتقدند سال ۲۰۲۱ با رشد و انفجار آنها مواجه خواهیم شد. این توکن‌ها ابتدا در سال ۲۰۱۷ و با کریپتوکیتی‌ها محبوب شدند، اما اکنون به نظر می‌رسد این بازار بالغ‌تر شده است و دیگر نمی‌توان آنها را صرفا یک میم (meme) در نظر گرفت.

توکن‌های غیرقابل تعویض، توکن‌های منحصربه‌فرد (معمولا مطابق با استاندارد ERC-721) هستند و کاربردهای مختلف و متنوع‌تری به غیر از خرید و فروش آیتم‌های کلکسیونی دارند. از این توکن‌ها می‌توان در بازی‌های رایانه‌ای استفاده کرد. گیمرها می‌توانند NFT های خود را ایجاد یا صرفا ارتقا دهند تا باعث ارزشمندتر شدن آنها شوند و آنها را با سایر گیمرها معامله کنند. این توکن‌ها به معرفی و ورود هنر به اکوسیستم ارزهای دیجیتال نیز می‌پردازند. هنرمندان می‌توانند اثرهای هنری دیجیتالی خود را ایجاد کنند و آنها را بر بستر بلاک چین و در بازارهای مختلف به فروش برسانند. شناخته‌شده‌ترین این بازارها Rarible و Opensea هستند که در آنها، کاربران همانند معامله توکن‌های ERC-20 به تبادل NFT ها می‌پردازند. بعضی از گران‌ترین NFT ها به ارزش صدها هزار دلار به مزایده گذاشته شده‌اند.

این توکن‌ها رابطه تنگاتنگی با مفهوم “توکنیزه کردن” (tokenization) دارند. هرچیزی در دنیای واقعی از نظر تئوری می‌تواند به صورت NFT توکنیزه و در بلاک چین انتقال داده شود. املاک را در نظر بگیرید. می‌توانید خانه خود را دیجیتالی کنید و از آن برای درخواست دریافت وام استفاده کنید.

آیا قانون‌گذاران به دنبال ارزهای دیجیتال هستند؟

اگرچه پذیرش ارزهای دیجیتال در جهان در حال افزایش است، اما قانونگذاران کشورهای مختلف آهسته و پیوسته به ارزهای دیجیتال علاقه‌مند می‌شوند. این قانونگذاران نحوه تکامل این عرصه را رصد می‌کنند و در خصوص اتخاذ رویکرد مناسب در خصوص این موضوع تصمیم‌گیری می‌کنند. بدون شک سازمان‌ها و موسسات نیز با این موضوع درگیر بوده‌اند که آیا از درآمد ارزهای دیجیتال، مالیات دریافت کنند یا خیر. اکثر کشورها هنوز قانون مشخصی درباره این موضوع ندارند و پذیرندگان ارزهای دیجیتال اغلب نمی‌دانند باید چه اقدامی انجام دهند تا از مشکلات آینده اجتناب کنند.

در سال ۲۰۲۰ شاهد پیشنهادهای قانونگذاری بسیار زیاد با هدف پر کردن شکاف موجود در قوانین بودیم. فقط در نیمه اول دسامبر با ارائه پشتوانه استیبل کوین‌ها و قانون ارائه مجوز توسط بانک‌ها و شایعاتی درباره قوانین و الزامات پیشنهادی از جانب FinCEN در خصوص استفاده از کیف پول‌های خود متصدیانه نظیر متامسک مواجه بودیم. اگرچه این موضوع صحت دارد که بخش کوچکی از کاربران ارزهای دیجیتال از ویژگی‌ ناشناس بودن بلاک چین بهره می‌برند، اما اکثر کاربران چیزی برای پنهان کردن ندارند و نگرانند در صورتی که قوانین مورد نظر به تایید نهایی برسند حریم خصوصی آنها در معرض خطر قرار خواهد گرفت. در ماه نوامبر، هنگ کنگ قوانین سختگیرانه‌ای در خصوص صرافی‌های ارزهای دیجیتال و حتی کسانی که در آنها به انجام معاملات می‌پردازند پیشنهاد داد.

در این بین، شاهد شرکت‌های کریپتویی بودیم که به دنبال رعایت قوانین بوده‌اند. در ماه سپتامبر، صرافی کراکن تاییدیه اولین ارائه‌دهنده سرویس‌های جامع، سپرده‌گذاری، تصدی و امانتی ارزهای دیجیتال در آمریکا را دریافت کرد. چند روز قبل نیز کوین‌بیس به طور رسمی تأیید کرد که درخواست IPO خود را نهایی کرده است و این درخواست اکنون در فرایند بررسی کمیسیون SEC قرار دارد.

تشدید رقابت ارزهای دیجیتال

هنگامی که صحبت از فناوری‌های جدید عرصه پرداخت و کریپتو می‌شود، ارزهای دیجیتال در صدر فهرست اقدامات کشورهای مختلف قرار می‌گیرد.

ارز دیجیتالی که مستقیما توسط دولت صادر شود با نسخه الکترونیکی ارز فیات و سنتی متفاوت است و مزیت اتصال بانک‌های مرکزی به کاربران را با روشی ساده‌تر خواهد داشت و فعالیت‌های اقتصادی سریعتر و ارزانتر خواهد بود. برای مثال، در اروپا تمام امور تحت نظارت بانک مرکزی است. کریستین لاگارد (Christine Lagarde) رییس بانک مرکزی اروپا به شدت به دنبال ایجاد کمپینی برای یوروی دیجیتال است.

اگرچه هنوز مشخص نیست که ساختار بلاک چین و دفترکل یوروی دیجیتال چگونه خواهد بود، اما بسیاری از افراد معتقدند که حفظ حریم خصوصی مسأله اصلی است.

در کشور چین، پرداخت الکترونیکی ارز دیجیتال (DCEP) که توسط بانک خلق چین صادر خواهد شد در مرحله آزمایشی قرار دارد و شهروندان انتخاب‌شده برای این آزمایش می‌توانند از این ارز دیجیتال در فروشگاه‌های مشخص‌شده استفاده کنند.

سازمان‌ها و موسسات تنها نهادهایی نیستند که بر روی ارزهای دیجیتال کار می‌کنند. استیبل کوین غیرمتمرکز بر بستر بلاک چین لیبرا که با DIEM تغییر اسم داده است، پس از سال‌ها انتظار در ماه ژانویه عرضه خواهد شد.

نتیجه‌گیری

سال ۲۰۲۰ سالی پر از اتفاقات مختلف برای عرصه ارزهای دیجیتال بود. هرچند این فناوری پیشرفت‌های بزرگی کرده است و امور مالی سنتی و حتی ارزهایی که به طور روزانه از آنها استفاده می‌کنیم را به چالش کشیده است.

هیجان‌انگیزترین اتفاق سال گذشته، رکوردشکنی قیمت بیت کوین و رشد قیمت اتریوم بوده است. این موضوع باعث می‌شود که مردم و کاربران مطمئن شوند زمستان کریپتو پایان یافته است و گاوها کنترل امور را در دست دارند.

با وجود تمام این پیشرفت‌ها و روندهای مثبت قیمت، معتقدیم که شرایط بهتر خواهد شد. از هم‌اکنون برای اتفاقات سال ۲۰۲۱ هیجان‌زده هستیم.