مقایسه ETF اسپات بیت کوین با ETF طلا؛ عملکرد طلای دیجیتال چگونه خواهد بود؟

بسیاری از معامله‌گران تلاش‌ کرده‌اند تاثیر صندوق‌های قابل‌معامله در بورس (ETF) اسپات بیت کوین (BTC) را با توجه به تاریخچه ETFهای طلا بررسی کنند. با توجه به اهمیت این مسئله در مطلب پیش رو ETFهای طلا را با ETFهای بیت کوین بررسی کرده‌ایم و به تفاوت این ۲ دارایی پرداخته‌ایم.

به نقل از کریپتواسلیت، اولین ETF طلا در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۴ (۲۸ آبان ۱۳۸۳) راه‌اندازی شد. در این تاریخ شرکت «State Street Corporation» صندوق «SPDR Gold» را با نماد GLD راه‌اندازی کرد و دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) اولیه و معاملات سه روز اول آن به ترتیب به ۱۱۴٬۹۲۰٬۰۰۰ دلار و ۱ میلیارد دلار می‌رسید.

در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۱ (۲۷ مهر ۱۴۰۰)، شرکت پروشیرز (ProShares) اولین ETF فیوچرز بیت کوین یعنی «ProShares Strategy Bitcoin» را با نماد «BITO» راه‌اندازی کرد که جریان ورودی آن در روز اول ۵۷۰ میلیون دلار بود و در روز بعد به ۱ میلیارد دلار دارایی رسید.

در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۴ (۲۱ دی) هم یازده ETF اسپات بیت کوین در ایالات متحده با ۱۱۵.۸۸ میلیون دلار تحت مدیریت راه‌اندازی شدند. این بدان معنی بود که شرکت‌هایی مثل ون‌اک (VanEck)، آرک اینوست (Ark Invest) و بلک راک (BlackRock) در این تاریخ ۱۱۵ میلیون دلار بیت کوین را از کوین بیس و جمنای خریداری کردند.

بنابراین، ETFهای اسپات بیت کوین قبل از شروع معاملات خود از GLD پیشی گرفتند. البته، در این تحلیل صندوق GBTC شرکت گری‌اسکیل (Grayscale) را در نظر نگرفته‌ایم چون چند سال قبل راه‌اندازی شده بود و نزدیک به ۲۸.۵۸ میلیارد دلار AUM داشت. اگر این صندوق را در نظر بگیریم، دارایی‌های تحت مدیریت ETFهای اسپات بیت کوین خیلی بیشتر از دارایی‌های تحت مدیریت ETFهای طلا در پنج سال اولِ راه‌اندازی آن‌ها می‌شود. به طور کلی، دارایی‌های تحت مدیریت GLD در ۱۲ فوریه ۲۰۰۹ (۲۴ بهمن ۱۳۸۷) به ۲۹ میلیارد دلار رسید.

با این حال اگر منصف باشیم، تاکنون فقط یک ETF طلا راه‌اندازی نشده است. شرکت بلک راک هم صندوق تراست طلای خود یعنی IAU را در سال ۲۰۰۵ راه‌اندازی کرد. در نتیجه، علاوه بر GLD دارایی‌های تحت مدیریت ETFهای طلا در حدود ۱۰ فوریه ۲۰۰۹ (۲۲ بهمن ۱۳۸۷) به دارایی‌های تحت مدیریت بیت کوین رسیدند و IAU تا پایان سه ماهه اول ۲۰۰۹ حدود ۲ میلیارد دلار سرمایه را به دست آورد.

در کل، تا پایان سال ۲۰۰۹ سه ETF طلا به اسم ETFS Physical Swiss Gold Share ،SPDR و IAU در ایالات متحده راه‌اندازی شد.

اولین ETF طلا چگونه معامله شد و تاثیر آن بر قیمت طلا چه بود؟

بعد از راه‌اندازی اولین ETF طلا در ایالات متحده، قیمت طلا در عرض ۱۲ روز فقط ۲.۸۲٪ رشد کرد.

در نتیجه، طلا به بالاترین قیمت خود در ۱۶ سال قبل‌تر رسید؛ چرا که این دارایی از مه ۱۹۸۸ (۲۲ اردیبهشت ۱۳۶۷) به ۴۵۳ دلار نرسیده بود. با این حال، طلا در آن زمان نتوانست به سقف جدیدی برسد و ۴ سال بعد از راه‌اندازی اولین ETF آن این اتفاق رخ داد.

بعد از اینکه طلا به رکورد ۴۵۳.۴۰ دلاری خود در دسامبر ۲۰۰۴ (آذر ۱۳۸۳) رسید، وارد اصلاح قیمت شد و طی ۶ ماه ۴٪ کاهش یافت. AUM صندوق GLD هم ۶ ماه بعد از راه‌اندازی آن با توجه به قیمت ۴۱۹.۷۵ دلاری طلا به ۲.۴ میلیارد دلار رسید.

با این حال، کمی بعد اوضاع برای طلا خیلی بهتر شد. تا نوامبر ۲۰۰۵ (آبان ۱۳۸۴)، در سالگرد عرضه ETF طلا، قیمت طلا به ۴۸۵.۸۵ دلار رسید و در مقایسه با تاریخ عرضه اولین ETF آن ۸.۱۵٪ رشد کرد. پس رشد طلا در بازه زمانی یک ساله کم‌تر از بیت کوین بود. در نتیجه، تاثیر ETF طلا کم‌تر از پیش‌بینی‌های بلندپروازانه آن بود.

وقتی GLD در ۱۸ نوامبر ۲۰۰۶ (۲۷ آبان ۱۳۸۵) دو ساله شد، قیمت طلا با ۴۰٪ رشد به ۶۲۰.۵۰ دلار رسیده بود.

با وجود این، قیمت طلا در حال حاضر حدود ۲٬۰۳۲ دلار است و تاکنون ۳۵۶٪ رشد کرده است. با این حال، این رشد چشمگیر در یک بازه زمانی تقریبا ۲۰ ساله به دست آمده است. حالا اگر بیت کوین در ۱۱ ژانویه ۲۰۴۴ (۲۱ دی ۱۴۲۲) به ۲۱۰٬۰۰۰ دلار برسد، چه تعدادی از سرمایه‌گذاران از این رشد راضی خواهند بود؟ با توجه به روند طلا احتمالا این قیمت یکی از اهداف بیت کوین خواهد بود.

با این حال، طلا و بیت کوین خیلی قابل قیاس نیستند. هرچند که برخی از افراد ممکن است بیت کوین را به عنوان طلای دیجیتال در نظر بگیرند، بی‌شک مقایسه آن‌ها بسیار پیچیده‌تر است.

بیایید قیمت طلا را با عرضه پول (M2) ایالات متحده مقایسه کنیم. M2 تمام اجزای M1 (اسکناس‌ها و سکه‌ها، حساب‌های جاری، سایر سپرده‌های قابل بررسی، چک‌های مسافرتی) و سپرده‌های پس‌انداز، سپرده‌های مدت‌دار کوچک (سپرده‌های مدت‌دار کم‌تر از ۱۰۰٬۰۰۰ دلار) و موجودی سرمایه‌گذاران خرد را در بر می‌گیرد.

این شاخص فقط سپرده‌های بزرگ، موجودی سرمایه‌گذاران سازمانی، قراردادهای بازخرید کوتاه‌مدت و سایر دارایی‌های نقدی را مستثنی می‌کند که آن را به یک شاخص بلندمدت برای ارزیابی قدرت خرید دلار آمریکا تبدیل می‌کند. زمانی که طلا را با توجه به M2 مقایسه می‌کنیم، طلا تنها ۴۲٪ افزایش داشته است. این فلز زرد از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۲ به شدت از روند Gold/M2 پیروی کرده و هرچند که قیمت دلاری طلا صعودی بوده، Gold/M2 در یک روند نزولی قرار داشته است.

مقایسه با بیت کوین

از آنجا که بیت کوین در سال ۲۰۰۹ راه‌اندازی شد و در روزهای اولیه نیز نوسان زیادی داشت، در نمودار زیر، در بازه زمانی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۴ به مقایسه Gold/M2 با Bitcoin/M2 می‌پردازیم. همان طور که در تصویر پایین می‌بینید، عملکرد بیت کوین در ۱۰ سال گذشته حتی با در نظر گرفتن رشد ۷۰٪ شاخص M2 به طور قابل توجهی بهتر از طلا (۷٬۰۸۲٪) بوده است.

در نتیجه، قیمت بیت کوین نه تنها با وجود کاهش ارزش دلار رشد کرده، بلکه عرضه ثابت و پویایی محدود بازار خود را هم حفظ کرده است؛ چرا که طبق داده‌های موجود تنها ۳۰٪ از کل بیت کوین‌های در گردش در ۱۲ ماه گذشته معامله شده است.

همان طور که می‌دانیم، عرضه بیت کوین به ۲۱ میلیون توکن محدود شده و اساسا یک دارایی کمیاب است. این کمبود نقش مهمی در قیمت آن دارد و باعث می‌شود شبیه به فلزات گرانبهایی مثل طلا شود. با این وجود، عرضه محدود BTC قابل پیش‌بینی است؛ برخلاف طلا که ممکن است ذخایر جدیدی از آن در آینده کشف و استخراج شود. راه‌اندازی ETFهای اسپات بیت کوین هم احتمالا کمبود آن را تقویت می‌کند.

به عبارت دیگر، با افزایش تقاضای ETFها (مخصوصا به خاطر دسترسی آسان‌ به آن‌ها)، بخشی از عرضه محدود بیت‌ کوین توسط این صندوق‌ها قفل می‌شود و عرضه موجود برای بازارهای آزاد کاهش می‌یابد. این کاهش عرضه می‌تواند به افزایش قیمت بیت کوین کمک کند. علاوه بر این، یک اثر چرخه‌ای هم در اینجا وجود دارد؛ چرا که صادرکنندگان ETFها هر چند وقت یک بار باید پورتفوی خود را با خرید BTC از بازار آزاد پر کنند.

شایان ذکر است این نکته که ۷۰٪ از عرضه در گردش BTC طی یک سال گذشته جابه‌جا نشده است؛ نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران فعلی آن بیشتر تمایل دارند توکن‌های خود را هولد کنند. این امر گردش BTC را کاهش می‌دهد و کمیابی آن را بیشتر می‌کند. وقتی هولدرهای بلندمدت بخش قابل توجهی از عرضه بیت کوین را در اختیار دارند، هر گونه افزایش تقاضا (مانند افزایش تقاضای ETFها) می‌تواند تاثیر زیادی روی قیمت آن داشته باشد؛ چرا که عرضه کم‌تری برای پاسخگویی به این تقاضای جدید وجود دارد.

این رفتار هولدرهای بیت کوین با رفتار سرمایه‌گذاران طلا در تضاد است. سرمایه‌گذاران طلا الگوهای متنوع‌تری دارند و از آن در صنایع مختلف و ساخت جواهرات استفاده می‌کند. این امر می‌تواند افزایش قیمت ناشی از کمبود عرضه را در دارایی‌هایی مانند بیت کوین مشاهده می‌شود، کاهش دهد. بنابراین، در حالی که طلا در ۲۰ سال گذشته رشد بسیار خوبی داشته، مقایسه رشد ETF آن با BTC ممکن است چندان دقیق نباشد.

شایان ذکر است تقاضا و کمیابی BTC همچنان با قیمت آن ارتباط دارد. به عنوان مثال، تقاضای BTC در قیمت ۱ میلیون دلار با تقاضای آن در قیمت ۱ دلار مطمئنا فرق دارد. این مسئله اهمیت زیادی دارد و باید دید که تقاضای بیت کوین در چه قیمتی تغییر خواهد کرد؟

مقایسه دارایی‌های تحت مدیریت ETFهای بیت کوین و طلا

در ۱۰ ژانویه (۲۰ دی) ۵۲ میلیارد دلار بیت کوین در تمام صرافی‌ها قرار داشت. در آن زمان قیمت BTC بین ۴۵٬۰۰۰ تا ۴۷٬۰۰۰ دلار بود. به طور کلی، در حال حاضر حدود ۶.۲ میلیون BTC در بازار وجود دارد (تعداد توکن‌هایی که در ۱۲ ماه گذشته جابه‌جا شده‌اند). طبق داده‌های وب سایت گلس‌نود (Glassnode)، حدود ۷.۹ میلیون BTC هم گم شده یا بعید است که در کوتاه‌مدت جابه‌جا شود. با توجه به عرضه در گردش فعلی ۱۹.۵۹ میلیونی بیت کوین، می‌توانیم بگوییم که بین ۶.۲ تا ۱۱.۶ میلیون BTC (به ارزش ۲۹۱ تا ۵۴۵ میلیارد دلار) برای خرید و فروش آن در بازار آزاد وجود دارد.

بنابراین، AUM هر یک از یازده ETF بیت کوین باید به حدود ۴۹ میلیارد دلار برسد تا بتواند کل نقدینگی مذکور را جذب کند. تا ۱۰ ژانویه ۲۰۲۴ (۲۰ دی) ارزش دارایی تحت مدیریت برترین ETF طلا یعنی GLD به ۵۶ میلیارد دلار می‌رسید. این در حالی است که AUM برترین ETFها یعنی SPY و IVV به ۴۸۳ و ۳۹۵ میلیارد دلار می‌رسد. ارزش کل دارایی‌های تحت مدیریت تمام ETFهای طلا در آمریکا هم حدود ۱۱۴ میلیارد دلار است.

بنابراین، مطمئنا ETFهای اسپات بیت کوین می‌توانند توکن‌های فعلی را خریداری کنند اما بازار BTC محدود است و در کم‌تر از ۱۰۰ روز دیگر با اجرای هاوینگ فشرده‌تر و محدودتر نیز می‌شود.

به طور کلی، وقتی تحلیلگران موفقیت راه‌اندازی ETFهای اسپات طلا در ۲۰ سال پیش را با پتانسیل بیت کوین مقایسه می‌کنند، ممکن است تفاوت‌های بین طلا و طلای دیجیتال را به شدت دست کم بگیرند. اگر بلک راک همان AUM را در BTC به دست آورد (تقریبا ۲۷ میلیارد دلار)، ۵ تا ۹٪ از کل بیت کوین موجود در بازار را قفل می‌کند. علاوه بر این، در حال حاضر ۲.۳۵ میلیون بیت کوین در صرافی‌ها وجود دارد. در نتیجه، بلک راک باید ۲۴٪ از BTC موجود در صرافی‌ها را با قیمت‌های فعلی خریداری کند.

در نتیجه، با توجه به تشابهات و تضادهای بین ETFهای طلا و ETFهای بیت کوین، به نظر می‌رسد اگر چه موفقیت ETFهای طلا قابل توجه بود اما ویژگی‌های منحصربه‌فرد بیت کوین (مانند عرضه ثابت و رفتار هولدرهای آن) می‌تواند تاثیر عمیق‌تری بر بازار گذاشته و احتمالا تاثیرات آن بسیار فراتر از آنچه در مورد طلا مشاهده شد، خواهد بود.