معرفی شاخص ترس و طمع؛ کاربرد این اندیکاتور در بازار رمز ارزها چیست؟

شاخص ترس و طمع، اندیکاتوری است که سرمایه‌گذاران می‌توانند از آن برای تشخیص زمان خرید خود استفاده کنند. این شاخص به این منظور توسعه پیدا کرده، تا دو مورد از اصلی‌ترین احساسات بازار را به صورت روزانه، هفتگی و ماهیانه ارزیابی کند. ترس و طمع (Fear and Greed) نشان می‌دهند که سرمایه‌گذاران و تریدرها چه مقدار تمایل دارند تا برای یک ارز دیجیتال، کالا، سهام و غیره پول پرداخت کنند. در تئوری، این شاخص می‌تواند منصفانه بودن قیمت رمز ارز را اندازه‌گیری کند؛ بدین صورت که ترس بیش از حد، قیمت کریپتوی مورد نظر را بیش از ارزش ذاتی و واقعی کاهش می‌دهد و طمع بیش از اندازه نیز باعث افزایش قیمت، بیشتر از ارزش واقعی رمزارز می‌شود. اما شاخص ترس و طمع چیست؟ در این مقاله به معرفی اندیکاتور ترس و طمع، نحوه کارکرد آن، مزایا و معایب و اهمیت آن در بازار ارزهای رمزنگاری شده می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

شاخص ترس و طمع چیست؟

اندیکاتور ترس و طمع یا Fear & Greed یکی از مهم‌ترین شاخص‌های احساسات یا روانشناسی بازار است. این اندیکاتور برای سنجش احساس عمومی بازار، در مورد دارایی‌های کریپتویی در نظر گرفته شده است. 

شاخص Fear and Greed راهی برای شناسایی و ارزیابی احساساتی است که بازار رمز ارزها را به حرکت در می‌آورند که این احساس به صورت یک عدد بین صفر تا صد اندازه گیری می‌شود؛ ترس بیش از حد که با عدد پایین شناسایی می‌شود، علامت این است که سرمایه‌گذاران نگران شده و در حال فروش هستند؛ این می‌تواند سیگنال خرید برای تریدرها باشد. این شاخص از بین ۰ تا ۱۰۰ به این احساسات امتیاز می‌دهد؛ معمولا ۰ تا ۵۰ برای ترس و ۵۱ تا ۱۰۰ برای طمع به کار می‌رود؛ هر سایت و اندیکاتوری که این احساسات را نشان می‌دهد، امتیازهای متفاوتی دارد. اما همه آنها در اصل یک کار را انجام می‌دهند.

زمانی که سرمایه‌گذاران دچار طمع شدید می‌شوند (که با عدد بالا شناسایی می‌شود)، یعنی بازار با اصلاح مواجه شده و اکنون افراد در حال خرید هستند.

عدد صفر در این شاخص به معنی حداکثر ترس و عدد ۱۰۰ نیز به معنی بیشترین طمع است.

احساسات بازار را به حرکت در می‌آورند؛ ترس قیمت را کاهش و طمع آن را افزایش می‌دهد. احساسات انسان غیرمنطقی است؛ زیرا بسیاری از مردم در شرایط خاصی، واکنش یکسانی دارند. این شامل تحلیل تکنیکال نیز می‌شود؛ استفاده از ابزارهایی مثل حجم و دیتاهای گذشته بازار، برای پیش‌بینی حرکات آینده قیمت.

مردم در زمان‌هایی که بازار در حال رشد است، دچار طمع و در نتیجه فومو (ترس از دست دادن فرصت سرمایه گذاری) می‌شوند. به علاوه، تریدرها با دیدن کاهش قیمت‌ها و قرمز شدن بازار، اکثرا کریپتوهای خود را می‌فروشند.

تاریخچه اندیکاتور ترس و طمع

همانطور که اشاره کردیم، ترس و طمع دو حالت مخالف احساسات را نشان می‌دهد که باعث نوسانات قیمت‌ها، غیرقابل پیش‌بینی شدن و رفتار غیرمنطقی بازار می‌شوند. شاخص Fear And Greed بر اساس یک گفته قدیمی در وال استریت طراحی شده است: 

بازارهای مالی توسط دو احساس قدرتمند هدایت می‌شوند: ترس و طمع. 

در بازار سنتی، شاخص ترس و طمع توسط CNNMoney در سال ۲۰۱۲ توسعه یافته است. فلسفه توسعه این اندیکاتور، این بود که ترس و طمع روی این که سرمایه‌گذار در یک زمان مشخص، تا چه حد تمایل دارد برای یک سهام پول پرداخت کند، تاثیر می‌گذارد. CNNMoney این ۷ فاکتور را برای این شاخص در نظر گرفت: 

• مومنتوم یا شتاب قیمت سهام.
• قدرت قیمت سهام. 
• وسعت قیمت سهام. 
• تعداد سفارشات Put و Call (خرید و فروش).
• تقاضای ناخواسته اوراق قرضه.
• نوسانات بازار.
• میزان تقاضای امن.

هر کدام از این ۷ مورد، بین ۰ تا ۱۰۰ نمره‌گذاری می‌شوند و شاخص نیز بر اساس میانگین اعداد این فاکتورها محاسبه می‌شود. عدد ۵۰ نمایانگر بی‌طرف یا متعادل است، اعداد بالاتر از ۵۰ طمع را نشان می‌دهند و اعداد کمتر از ۵۰ نیز ترس را نمایش می‌دهند. ترس و طمع در بازار رمزارزها نیز از تاریخ ۱ فوریه ۲۰۱۸ (۱۲ بهمن ۹۶) توسعه یافته است و به همین صورت کار می‌کند؛ اما فاکتورهای آن مقداری متفاوت است، که در ادامه به این مبحث نیز خواهیم رسید.

حتی می‌توان ریشه‌های توسعه این شاخص را به وارن بافت سرمایه‌گذار مشهور مرتبط کرد؛ او قانون مهمی در سرمایه‌گذاری دارد، که می‌گوید:

• زمانی که دیگران طمع دارند، شما بترسید و زمانی که دیگران می‌ترسند، شما طمع داشته باشید.

می‌توان از این جمله چنین برداشت کرد که زمانی که دیگران می‌خرند، شما بفروشید و زمانی که دیگران می‌فروشند، شما بخرید؛ زیرا عموم مردم در قله می‌خرند و در کف می‌فروشند.

طمع چیست؟

طمع معمولا به‌عنوان ولع مقاومت‌ناپذیر انسان، برای در اختیار داشتن چیزی (پول یا کالاهای مادی) بیشتر از مقداری که واقعا نیاز دارد، توصیف می‌شود.

بر اساس مطالعات علمی، طمع مانند عشق، این قدرت را دارد که یک هجوم شیمیایی به مغز ما بفرستد و مغز و بدن ما تحریک کند، تا عقل سلیم و کنترل خود را کنار بگذاریم. 

برخی مطالعات نیز طمع را به اعتیاد تشبیه می‌کنند؛ زیرا اگر فردی معتاد باشد، نمی‌تواند در برابر چیزی که به آن اعتیاد دارد، مقاومت کند و طمع نیز به‌همین صورت عمل می‌کند. زمانی که فردی طمع شدید دارد، مدام بیشتر و بیشتر می‌خواهد و هرگز به چیزی که دارد، قانع نیست.

تریدرها یا سرمایه‌گذارانی که طمع دارند، زمانی که به سود می‌رسند، باز هم سود بیشتری می‌خواهند و اگر متضرر شوند نیز هر کاری می‌کنند که خود را به سود برسانند. این موضوع باعث ضرر بیشتر و بیشتر می‌شود؛ زیرا این افراد با عقل و منطق خود سرمایه‌گذاری نمی‌کنند و به‌صورت احساسی ترید می‌کنند. در صورتی که بازارهای مالی جایی برای احساس ندارد و تنها با منطق پیش می‌رود. اما از آنجایی که بیشتر افراد احساسات خود را درگیر معاملات می‌کنند، در نظر گرفتن این احساسات برای تحلیل صحیح، از اهمیت زیادی برخوردار است. 

ترس چیست؟ 

احساس ترس معمولا به‌عنوان یک حالت ناخوشایند و استرس‌زا توصیف می‌شود که توسط خطر قریب‌الوقوع و آگاهی از خطر ایجاد می‌شود. برای مثال، حباب اینترنت در دهه ۱۹۹۰ (که با‌ نام حباب دات کام نیز شناخته می‌شود) نه تنها نمونه خوبی برای طمع سرمایه‌گذاران بود، بلکه نمونه بسیار خوبی برای ترس نیز بود.

در بین سال‌های ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ در شرکت‌های استارتاپ اینترنتی، یک حباب سرمایه‌گذاری ایجاد شده بود و ارزش این شرکت‌ها به‌صورت حباب‌گونه و بیش از اندازه واقعی افزایش یافته بود. افراد بسیار طمع‌کار شده بودند و در هر شرکت جدیدی که یک دامنه Com. داشت، سرمایه‌گذاری می‌کردند و در نهایت، یک حباب قیمتی ایجاد کردند. از آنجایی که قیمت و ارزش هیچ چیزی تا ابد رشد نمی‌کند، حباب دات کام نیز ترکید و پس از ترکیدن این حباب، ارزش این شرکت‌ها شروع به ریزش شدید کرد.

سرمایه‌گذاران ترسیدند و سریعا تصمیم گرفتند که از این بازار خارج شوند و وارد بازارهای مطمئن‌تری مانند اوراق بهادار شوند. ترس و طمع باعث ایجاد فومو و فاد نیز می‌شود؛ Fomo مخفف Fear of Missing Out به معنی ترس از دست دادن فرصت سرمایه‌گذاری و FUD نیز مخفف Fear، Uncertainty و Doubt به معنی ترس، عدم اطمینان و تردید است. فومو و فاد باعث خرید در قله و فروش در کف قیمت می‌شود و کاملا بر اساس احساسات است. 

نمونه‌ای از شاخص ترس و طمع در بازار کریپتو

این اندیکاتور یکی از ساده‌ترین و محبوب‌ترین شاخص‌ها برای سنجش احساسات بازار ارزهای دیجیتال است. در دوران شروع پاندمی کووید ۱۹، این شاخص به ۸ رسیده بود و نشان‌دهنده ترس شدید حاکم بر بازار بود. در سال ۲۰۲۲ نیز این ترس در بازار دیده می‌شود. به گفته وارن بافت، ترس حاکم بر بازار، نشانه فرصت خرید است؛ زیرا همه در حال فروش هستند و قیمت ارزهای دیجیتال در حال ریزش است.

ترس شدید اغلب از همان ابتدای سقوط شروع می‌شود و طمع شدید نیز مدت‌ها قبل از پایان صعود قیمت‌ها شروع می‌شود. به علاوه، تحلیل میانگین‌های متحرک داده‌های تاریخی شاخص Fear And Greed، نشان می‌دهد که حتی پایان ریزش قیمت‌ در این شاخص، نشانگر آغاز روند صعودی نیست و از زمان ریزش‌های سنگین، چند ماه طول می‌کشد تا شاخص شروع به نشان دادن صعود قیمت‌ها کند. در طول این زمان، بازار معمولا به‌صورت بی‌روند حرکت می‌کند. 

بر اساس داده‌های سایت Alternative.me در زمان آپدیت این مقاله، عدد شاخص ترس و طمع روی ۲۶ قرار دارد که نشان‌دهنده ترس است.  

در کل تاریخچه اندیکاتور Fear and Greed، عدد شاخص تنها ۳ بار به ۸ رسیده است (دایره‌های قرمز در تصویر زیر):

• ماه فوریه ۲۰۱۸ (بهمن و اسفند ۹۶ که حباب سال ۲۰۱۷ ترکید و قیمت بیت کوین تا ۶۰۰۰ دلار ریزش کرد).
•  آگوست ۲۰۱۹ (مرداد و شهریور ۹۷ که قیمت BTC تا ۹۳۲۰ سقوط کرد).
• مارچ ۲۰۲۰ (اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ که به دلیل شیوع کرونا قیمت بیتکوین به ۳۷۸۲ دلار رسید).

حتی در زمانی که بیت کوین در دسامبر ۲۰۱۸ (آذر و دی ۹۷) به پایین‌ترین قیمت خود پس از ریزش‌ها رسید، شاخص ترس و طمع عدد ۹ (ترس شدید) را نشان می‌داد. امروز در سال ۲۰۲۲، ما عدد ۸ را برای چهارمین بار در بازار کریپتوکارنسی‌ها می‌بینیم؛ این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده ادامه ریزش‌های بیشتر قیمت Bitcoin و دیگر رمزارزها باشد. 

ترس به معنی فرصت خرید است

در ۲۴ می ۲۰۲۲ (۳ خرداد ۱۴۰۱) میانگین متحرک ۹۰ روزه شاخص ترس و طمع بیت کوین، به عدد ۲۷ رسید؛ این عدد به ندرت در تاریخ بیتکوین دیده شده است. تنها دفعه دیگری که این اتفاق رخ داده، عدد ۲۵ در سال ۲۰۱۸ بود، که آخرین زمستان Bitcoin قبل از سال ۲۰۲۲ بود. اکنون در سال جدید، شاخص‌ها نشان می‌دهند که ترس در بازار بسیار شدید است؛ این بدین معنی نیست که قیمت بیتکوین به سرعت ریزش می‌کند؛ بلکه در یک بازه نسبتا بلندمدت و آرام‌آرام این سقوط اتفاق می‌افتد. این موضوع برای سرمایه‌گذارانی که می‌خواهند در کف قیمت خرید کنند، فرصت بسیار مناسبی را ایجاد می‌کند. 

در زمان به‌روزرسانی این مقاله، قیمت BTC در حدود ۲۷۰۰۰ دلار تا ۳۱۰۰۰ دلار نوسان می‌کند و با توجه به ترس شدیدی که در اندیکاتور ترس و طمع نشان داده می‌شود، این احتمال وجود دارد که قیمت حتی به سطوح پایین‌تر نیز برسد. چند مورد از اخبار مربوط به بازار را می‌توانید در ادامه ببینید؛ این اخبار از ۱۷ تا ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ پوشش داده شده‌اند و نمایانگر ترس شدید حاکم بر بازار هستند:

اندیکاتور Fear and Greed چگونه کار می‌کند؟

این اندیکاتور بر اساس این فرضیه کار می‌کند که ترس مفرط می‌تواند قیمت را به پایین‌تر از حد واقعی خود برساند و طمع زیاد، قیمت رمزارز را به بالاتر از ارزش واقعی افزایش می‌دهد. به بیانی دیگر،‌ حباب مثبت و منفی در قیمت ایجاد می‌کند. متریک‌ها یا فاکتورهای ترس و طمع در وبسایت‌ها، بعضا با یکدیگر تفاوت دارند. در این بخش دو ابزار به نام‌های BTCTools و Alternative را معرفی می‌کنیم و فاکتورهای هر کدام را بررسی می‌کنیم. 

معرفی سایت BTCTools

 در وبسایت BTCTools شاخص ترس و طمع بیت کوین و دیگر ارزهای دیجیتال در هر ۸ ساعت آپدیت می‌شود (حدود ساعت ۴:۳۰ صبح، ۱۲:۳۰ ظهر و ۲۰:۳۰). برای محاسبه این اندیکاتور، این سایت دیتاها را از ۴ منبع مختلف جمع آوری کرده است؛ هر منبع یک “وزن” مشخص دارد و نشان‌دهنده اهمیت تخمین احساسات بازار است.

حجم (Volume)

سایت BTCTools حجم فعلی را با داده‌های تاریخی مقایسه کرده است؛ حجم بالاتر نشان‌دهنده این است که بازار بسته به جهت بازار، با ترس یا طمع زیادی مواجه است.

قراردادهای تسویه نشده در بازارهای آتی (Open Interest)

دیتاهای قراردادهای تسویه نشده (شاخصی برای تشخیص قدرت روند) از صرافی‌های مختلف ترکیب شده و با اطلاعات تاریخی مقایسه شده است، تا بتوان میزان ترس یا طمع حاکم بر بازار را آنالیز کرد؛ سود باز بالا، به معنی طمع بازار و Open Interest‌ پایین نیز به منزله ترس بازار است.

صفحات اجتماعی (ردیت و توییتر)

این سایت توییت‌ها و پست‌ها و کامنت‌های ردیت را که به بیت کوین و دیگر رمز ارزها اشاره کرده‌اند را جمع آوری کرده و احساسات این پست‌ها را بررسی کرده است؛ به طور کلی توییت‌ها و پست‌هایی که درباره بازار صعودی یا گاوی صحبت می‌کردند (مثل بیتکوین به سوی ماه!) نشان دهنده احساس طمع بازار بودند و پست‌هایی که بازار را خرسی توصیف می‌کردند (مثل بیت کوین پذیرفته نمی‌شود و کارمزدها بسیار بالاست) نشان از احساس ترس در بازار می‌دادند.

دیتاهای جستجو (گوگل و بینگ)

وبسایت BTCTools حجم جستجوی مطالبی که به کریپتوکارنسی‌ها مربوط می‌شود را آنالیز کرده است (مانند How To Buy Bitcoin، بیت کوین و Bitcoin Price)، تا علاقه عموم مردم به بیتکوین و دیگر رمز ارزها را تخمین بزند.

معرفی سایت Alternative 

این فاکتورها در وبسایت Alternative.me متفاوت است. آلترنیتیو داده‌ها را از ۵ منبع جمع‌آوری می‌کند و هر منبع نیز دیتاهای روز قبل را نشان می‌دهد. قبل از هر چیز، باید بگوییم که اندیکاتور Fear And Greed این وبسایت، تنها مختص بیت کوین است و آلت‌کوین‌ها هنوز اضافه نشده‌اند. تاثیر فاکتورها در این وبسایت متفاوت است و به‌صورت درصد مشخص شده است: 

 نوسانات قیمت (۲۵ درصد)

این فاکتور نوسانات فعلی و حداکثر میزان کاهش قیمت بیت کوین را اندازه‌گیری می‌کند و سپس، آن را با میانگین مقادیر مربوط به ۳۰ روز و ۹۰ روز گذشته مقایسه می‌کند. این شاخص استدلال می‌کند که افزایش غیرمعمول در این نوسانات، نشانه وجود ترس در بازار است.

مومنتوم (شتاب قیمت)/حجم بازار (۲۵ درصد)

در این فاکتور، حجم معاملات فعلی و مومنتوم بازار در ۳۰ روز و ۹۰ روز گذشته سنجیده می‌شود و این دو معیار کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. زمانی که حجم خرید بیش از حد در بازار صعودی دیده شد، این فاکتور طمع را نشان می‌دهد. همین موضوع در بازار نزولی نیز صادق است و اگر فروش بیش از حد در بازار خرسی دیده شود، ترس را نشان می‌دهد.

صفحات اجتماعی (۱۵ درصد)

این فاکتور از داده‌های توییتر استفاده می‌کند؛ البته قرار است در آینده دیتاهای ردیت نیز اضافه شوند. در این بخش، پست‌های مربوط به هشتگ‌های مختلف درباره بیت کوین جمع‌آوری می‌شوند و بررسی می‌کند که چقدر تعامل در یک زمان مشخص انجام شده و این تعاملات چقدر سریع بوده‌اند؛ نرخ تعاملات زیاد به‌صورت غیرمعمول، نشان‌دهنده افزایش علاقه عمومی به بیتکوین است و از نظر این فاکتور، نشان‌دهنده این است که بازار با طمع مواجه شده است. 

نظرسنجی (۱۵ درصد) (فعلا متوقف شده است)

سایت Strawpoll.com (که آلترنیتیو مالک آن است)، یک پلتفرم عمومی بزرگ برای نظرسنجی است. در این سایت به‌صورت هفتگی نظرسنجی کریپتو برگزار می‌شود و نظرات مردم را جمع‌آوری می‌کند. معمولا در هر نظرسنجی بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ نظر جمع می‌شود و یک دید کلی نسبت به احساسات بازار به‌دست می‌آید. البته این نظرسنجی‌ها فعلا غیرفعال شده است. 

سلطه بیت کوین (۱۰ درصد)

سلطه بیت کوین به معنی مقدار حجم بازار یا مارکت کپ بیت کوین نسبت به کل بازار کریپتو است. افزایش تسلط بیت کوین ناشی از ترس (و در نتیجه کاهش) سرمایه گذاری‌های آلت کوین‌هاست و در این موقعیت، بیتکوین به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری امن شناخته می‌شود. از طرف دیگر، زمانی که دامیننس بیتکوین کاهش می‌یابد، نشانگر این است که مردم برای سرمایه‌گذاری در آلت کوین‌ها (که ریسک آنها بیشتر است) طمع دارند. هرچه میزان Dominance بیت کوین پایین‌تر باشد، این فاکتور طمع بیشتری را نشان می‌دهد و هرچه این میزان بیشتر باشد، ترس بیشتری در این فاکتور نمایان می‌شود.

روندها یا Trendهای جستجو (۱۰ درصد) 

این معیار از داده‌های Google Trends درباره جستجوهای مختص به بیت کوین استفاده می‌کند و سپس تعداد این سرچ‌ها را جمع می‌کند. اگر موضوعات جستجو درباره بیتکوین منفی باشد، این شاخص ترس را نشان می‌دهد. 

مزایا و معایب شاخص Fear and Greed چیست؟

طبق نظریه‌های علمی، طمع درست مثل عشق، قدرت تاثیرگذاری بر روی مغز را دارد؛ اثری که باعث می‌شود ما عقل سلیم و کنترل خود را کنار بگذاریم و تحریک شویم. با این که نتایج تحقیقات تایید شده‌ای از بیوشیمی طمع وجود ندارد، اما زمانی که بحث پول و انسان‌ها به میان می‌آید، ترس و طمع می‌توانند محرک‌های قدرتمندی باشند.

 بسیاری از سرمایه گذاران احساسی و واکنشی هستند؛ بنابراین طمع و ترس تاثیر بسیار زیادی بر روی آنها می‌گذارد. این احساسات توسط اقتصاددانان برجسته شده و طبق شواهد چند دهه، تبدیل به شاخص‌های مهمی برای بازار شده‌اند. تاریخ نشان می‌دهد که اندیکاتور Fear and Greed اکثر اوقات قابل اعتماد بوده است. برای مثال، این اندیکاتور در تاریخ ۱۷ سپتامبر ۲۰۰۸ عدد ۱۲ (ترس شدید) را نشان داده است؛ یعنی زمانی که شاخص S&P 500 پس از ورشکست شدن بانک Lehman Brothers به زیر سه سال گذشته‌اش نزول کرد.

بسیاری از صاحب نظران درباره کاربردی بودن شاخص ترس و طمع توافق نظر دارند. به سرمایه‌گذاران توصیه می‌شود که به منظور خرید در کف قیمت، شاخص ترس را نیز در نظر داشته باشند و برای این که بدانند ارزش یک رمز ارز در قیمتی بیش از ارزش واقعی خود قرار دارد یا خیر، اندیکاتور طمع را مد نظر قرار دهند.

مزایای دیگر اندیکاتور ترس و طمع شامل موارد زیر هستند:

• شاخص‌های احساسات بازار می‌توانند برای تایید تحلیل تکنیکال به کار بروند و بالعکس. اندیکاتورهای احساسات همچنین برای تنظیم زمان سرمایه‌گذاری‌های بلندمدتی که مبتنی بر تحلیل فاندامنتال هستند نیز به کار می‌روند.
• ترس و طمع می‌تواند برای تشخیص زمان ورود و خروج در بازار بسیار مفید باشد.
• این اندیکاتور می‌تواند درباره احساسات بازار هشدار دهد، که این بر روی تصمیم‌گیری شما تاثیرگذار است؛ زمانی که تریدرهای دیگر تصمیمات غیرمنطقی و احساسی می‌گیرند، می‌تواند جلوی وسوسه شما را بگیرد.

با وجود مزایایی که این اندیکاتور دارد، چند مورد از معایب شاخص ترس و طمع را در اینجا توضیح می‌دهیم:

• احساسات بازار به تنهایی نمی‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. حداکثر ترس بعضی اوقات باعث ایجاد فرصت خرید کوتاه‌مدت می‌شود؛ در حالی که در موقعیت‌های دیگر می‌تواند نشانه شروع یک بازار خرسی باشد. برعکس این موضوع نیز برای حداکثر طمع صادق است. این موضوعات باید با فاکتورهای دیگر نیز بررسی شود.
• علائم هشداری که خبر از اصلاح‌های اساسی و بازار خرسی می‌دهند، احتمالا از خودِ اقتصاد ظهور می‌کنند؛ نه اندیکاتورهای احساسات بازار.
• شاخص‌های احساسات بازار مثل ترس و طمع، واقعه قوی سیاه (Black Swan Event) و حرکات اصلی بازار را پیش‌بینی نمی‌کنند.
• برخی از منتقدین این اندیکاتور اعتقاد دارند که استراتژی خرید و نگهداری رمز ارز، بهترین روش برای سرمایه‌گذاری است و شاخص ترس و طمع سرمایه‌گذاران را تشویق به خرید و فروش مداوم می‌کند. تاریخ نشان داده که ترید کوتاه مدت سود کمتری برای تریدرها داشته است.
• با این که این شاخص بسیار کاربردی است، اما درباره زمان‌بندی بازار یا پیش‌بینی درباره آینده را به سرمایه‌گذاران نشان نمی‌دهد. بنابراین حتی اگر بازار با طمع بسیار زیاد همراه باشد، قیمت‌ها ممکن است افزایش یابند و سپس تا زمانی نامعلوم، در یک جای مشخص ثابت باقی بمانند. 
• این اندیکاتور روی اتریوم (دومین رمزارز بزرگ بازار) توجه چندانی نمی‌کند؛ با این که این رمزارز نیز حجم بازار بزرگ و دامیننس زیادی دارد و می‌تواند تاثیر زیادی روی بازار رمزارزها داشته باشد.  
• یکی دیگر از معایب شاخص ترس و طمع، در نظر نگرفتن هاوینگ بیت کوین است. Halving‌ به معنی نصف شدن پاداش استخراج است و عرضه بیت کوین را کاهش می‌دهد؛ بنابراین به‌عنوان یک سیگنال صعودی برای قیمت بیت کوین شناخته می‌شود، زیرا طبق قوانین اقتصاد، در صورتی که عرضه کم باشد و تقاضا برای یک محصول وجود داشته باشد، قیمت آن باید افزایش یابد تا پاسخ نیازهای مردم را بدهد.

سرمایه گذاران چگونه می‌توانند از اندیکاتور ترس و طمع استفاده کنند؟

دو روش برای استفاده از این شاخص وجود دارد: برای مقابله با احساسات بازار و استفاده از این احساسات به عنوان تاییدیه.

مقابله با احساسات بازار

همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم، احساسات بازار را به حرکت در می‌آورند. سرمایه‌گذاران می‌توانند از این موضوع به عنوان فرصت استفاده کنند. شاخص ترس و طمع در دید کلی روند قیمتی بازار و درک ارزش، بسیار مفید و کاربردی است. در اصل، روندهای کوتاه مدت و میان مدت را می‌توان با میانگین‌های متحرک ۱۰، ۵۰ و ۲۰۰ شناسایی کرد.

زمانی که قیمت بالاتر از این میانگین‌ها حرکت کند، روند صعودی و اگر پایین‌تر حرکت کند روند نزولی است. پس اگر قیمت بالاتر از میانگین‌های ۱۰ و ۵۰ باشد، اما پایین‌تر از میانگین متحرک ۲۰۰ حرکت کند، بدین معنی است که روندهای کوتاه مدت و میان مدت صعودی هستند، اما روند بلندمدت نزولی است.

شاخص‌های احساسات بازار برای زمان سنجی بازار بسیار مفید هستند؛ یک فرصت مناسب برای دریافت سود، زمانی رخ می‌دهد که شاخص Fear and Greed سطح بالایی از طمع را در بازار صعودی نشان دهد. اینجا نقطه‌ای است که شما می‌توانید از قدرت قیمت بازار استفاده کنید و اندازه پوزیشن معاملاتی خود را به منظور مدیریت ریسک کاهش دهید. همچنین زمانی که سطح بالایی از ترس به وجود می‌آید، بهترین فرصت برای خرید رمزارز است.

استفاده از احساسات بازار به عنوان تاییدیه

راه دیگری برای استفاده از احساسات بازار، پیدا کردن تغییر از ترس به طمع و یا بالعکس است. تغییر در احساسات یا روند مداوم در یک جهت (مثلا ترس) برای تایید فرصت‌های سرمایه‌گذاری به کار می‌رود.

این به ویژه در زمانی که اصلاح‌های بزرگ یا ریزش در بازار صورت می‌گیرد، بسیار کاربردی است. اگر یک روند میان مدت یا بلندمدت از بالا به پایین حرکت کند، سرمایه‌گذاران باید منتظر تاییدیه برای خرید باشند. این باعث کاهش ریسک نزول بیشتر قیمت می‌شود.

احساسات دیگری که روی بازار تاثیرگذار هستند

ترس و طمع احساساتی هستند که بر روی کل بازار و تریدرها تاثیر می‌گذارند؛ برخی احساسات دیگر نیز هستند که بر روی تریدرها به صورت فردی اثرگذار هستند و هر از گاهی نیز بر روی بازار تاثیر می‌گذارند:

• خستگی: باعث می‌شود که تریدرها پوزیشن‌های معاملاتی خود را ببندند و وارد معاملات جدیدی بشوند که با استراتژی آنها همخوانی ندارد. این اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که حجم و نوسانات بسیار کم هستند.
• هیجان و شادی: معمولا زمانی رخ می‌دهد که معامله تریدر عملکرد بسیار خوبی دارد و یا از معامله خود سود سرشاری دریافت کرده‌اند. این حس می‌تواند باعث ریسک کردن زیاد تریدر شود.
• ناامیدی: اکثرا زمانی که تریدر از بازار جا می‌ماند اتفاق می‌افتد. در این موقعیت، معامله‌گر حس می‌کند که هیچ کاری از او بر نمی‌آید و نتیجه آن، رها کردن استراتژی می‌شود.
• امید: این احساس در سرمایه‌گذارانی به وجود می‌آید که نمی‌خواهند واقعیت و اشتباه خود را قبول کنند. آنها به راحتی از کنار اشتباه خود عبور می‌کنند و امیدوارند که نتایج بهتری بگیرند.
• نگرانی و استرس: زمانی اتفاق می‌افتد که سایز پوزیشن‌های معاملاتی تریدر بسیار بزرگ است و یا معامله‌گر حس می‌کند کنترلی بر شرایط ندارد.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• شاخص ترس و طمع ارز دیجیتال چیست؟

شاخص ترس و طمع بیت کوین معمول‌ترین اندیکاتور از این نوع است و شامل چند فاکتور مختلف است. هر کدام از این فاکتورها اعدادی را نشان می‌دهند و شاخص در نهایت، میانگین این اعداد را جمع می‌کند و بین ۰ تا ۱۰۰ رقمی را نشان می‌دهد؛ عدد ۰ نشانگر ترس بسیار شدید و عدد ۱۰۰ نمایانگر طمع بسیار شدید در بازار است. 

• شاخص ترس و طمع را کجا ببینیم؟

سایت‌های مختلفی این شاخص را نشان می‌دهند؛ برای مثال می‌توانید از تریدینگ ویو، Alternative و BTCTools استفاده کنید. 

• شاخص ترس و طمع امروز را چگونه پیدا کنیم؟ 

وبسایت‌هایی که این شاخص را ارائه می‌دهند، معمولا به‌صورت روزانه آن را آپدیت می‌کنند. 

جمع‌بندی

اندیکاتور ترس و طمع یک ابزار کاربردی است، که دو احساس بسیار قدرتمند انسانی را در بازار می‌سنجد؛ زمانی که شاخص ترس زیاد شد، بدین معنی است که مردم در حال فروش هستند و اگر اندیکاتور طمع افزایش یافت، یعنی تریدرها در حال خرید هستند. از این شاخص می‌توان هم برای مقابله با این احساسات، و هم به عنوان تاییدیه استفاده کرد؛ اگر مشاهده کردید که اندیکاتور طمع شدید را نشان می‌دهد، می‌توانید به منظور کاهش ریسک، اندازه پوزیشن خود را کاهش دهید و یا اگر دیدید که همه در حال فروش هستند (شاخص ترس زیاد است)، منتظر تایید بمانید و در فرصت مناسب خرید کنید. در این مقاله به پاسخ این سوال پرداختیم که شاخص ترس و طمع چیست، چگونه کار می‌کند، تاریخچه آن چیست و سپس به فاکتورها یا شاخصه‌ها و مزایا و معایب آن پرداختیم. نظر شما درباره اندیکاتور ترس و طمع چیست؟ آیا می‌توان برای تحلیل بازار از این شاخص به تنهایی استفاده کرد؟