صرافی بیت‌پین یکی از بزرگ‌ترین اکسچنج‌های ایرانی در حوزه رمزارزها است. این صرافی در حاشیه نهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت، کارگاه «دیفای در اقتصاد ایران» را برگزار کرد. در این کارگاه نکات آموزنده‌ای از مفاهیم پایه بلاکچین و رمزارزها و همچنین صنعت امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) با شرکت‌کنندگان به اشتراک گذاشته شد.
به گزارش میهن بلاکچین، نهمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت در تاریخ ۱ و ۲ اسفند ماه برگزار شد که در کنار آن، شرکت‌ها و استارتاپ‌های فعال در حوزه پرداخت، بانکداری، بلاکچین و رمزارزها با برپایی غرفه‌هایی در نمایشگاه حضور داشتند. صرافی بیت‌پین یکی از بزرگ‌ترین اکسچنج‌های ایرانی نیز در این غرفه‌ها حضور داشت. می‌توانید با مراجعه به این صفحه، مصاحبه اختصاصی میهن بلاکچین با مدیرعامل بیت‌پین را تماشا کنید.
در کارگاه آموزشی دیفای در اقتصاد ایران چه گذشت؟
در روز دوم نمایشگاه، علی جهانی هم‌بنیان‌گذار بیت‌پین میزبان شرکت‌کنندگان کارگاه آموزشی دیفای بود. جهانی صحبت‌های خود را در ۴ قسمت زیر دسته‌بندی کرد:
- توضیح کلی رمزارزها و مفهوم بلاکچین
- دیفای چیست؟
- گذری بر شرایط اقتصاد ایران
- جمع‌بندی علی جهانی از کارگاه آموزشی
در ادامه این مطلب خلاصه‌ای از کارگاه مفید ارائه شده توسط علی جهانی را مطالعه می‌کنید.
معرفی صرافی بیت‌پین
هم‌بنیان‌گذار صرافی بیت‌پین عنوان داشت این صرافی از سال ۱۳۹۹ در ایران فعالیت خود را آغاز کرده است. بنیان‌گذاران بیت‌پین مدت زیادی در اکوسیستم فناوری فعالیت داشته و با عرضه پلتفرم مبادلاتی Bitpin بستری را برای خرید و فروش رمزارز در ایران فراهم آورده‌اند.
جهانی اشاره کرد که با توجه به شرایط تورمی اقتصاد ایران، شهروندان ریسک‌پذیری بالا (البته توجیه‌پذیری) در سرمایه‌گذاری در رمزارزها داشته‌اند. وی افزود:
کاربران ایرانی دانسته یا ندانسته پروژه‌های خاصی را انتخاب می‌کنند و برخی سود کرده و برخی متضرر هم می‌شوند که خب هرچقدر دانش در زمینه رمزارزها و پروژه‌های جدید بالاتر رود عملا ریسک برای کاربرهای ایرانی کمتر می‌شود.
تکنولوژی بلاکچین چیست؟
جهانی عنوان داشت زمانیکه کاربران با یکی از بانک‌ها یا حتی سایت‌هایی مانند آمازون و فیسبوک یا سایت‌ها یا اپلیکیشن‌های ایرانی مانند دیجی کالا و اسنپ کار می‌کنند، در حال تعامل با یک سازمان متمرکز هستند. برای مثال زمانیکه پول خود را در بانک می‌گذارید، به یک نهاد واسط اعتماد می‌کنید. این موضوع یک سری ریسک‌ها دارد؛ برای مثال بانک با واسطه‌گری در امور مالی یک کارمزد دریافت می‌کند یا حتی تاخیر در انجام تراکنش‌ها ممکن است تا چند روز طول بکشد. برای مثال دریافت وام از بانک ممکن است تا مدت‌ها طول بکشد و پس از تایید واریز وام نیز با چند روز تاخیر انجام شود.
بیت کوین به عنوان اولین شبکه بلاکچینی با رمزارز BTC به وجود آمد تا نهادهای واسطه را از میان بردارد. شما با ساخت یک کیف پول، می‌توانید مالک بیت کوین خود باشید. با این تفاوت که اگر کلید خصوصی خود را گم کنید چون نهاد دیگری آن را در اختیار ندارد عملا دارایی شما برای همیشه از دست می‌رود.
جهانی گفت:
بعد از بیت کوین پروژه‌های زیادی به وجود آمدند اما مهم‌ترین پروژه‌ای که بعد از بیتکوین آمد اتریوم بود که به زعم من، اتریوم آینده‌دارتر از بیت کوین است و ممکن است در بازه ۱۰ ساله، اتریم کم‌ریسک‌تر از بیت کوین باشد.
اتریوم یک کامپیوتر جهانی است. سیستم‌ها یا سرورهای قبلی متمرکز هستند اما اتریوم یک کامپیوتر جهانی و غیرمتمرکز است و برنامه‌هایی که روی آن به وجود می‌آیند غیرمتمرکز هستند که به آنها Dapp گفته می‌شود. وی با اشاره به ظهور شبکه‌های لایه ۲ گفت اکنون تراکنش‌ها بسیار ارزان‌تر و سریع‌تر انجام می‌شوند.
دیفای چیست و از چه اجرایی تشکیل شده است؟
جهانی افزود یکی از مهم‌ترین مفاهیمی که به واسطه شبکه اتریوم به وجود آمد بحث دیفای بود. Defi یا امور مالی غیرمتمرکز برای عرضه سرویس‌های مالی در بستری غیر متمرکز به وجود آمده است. در حال حاضر سرویس‌های مالی متمرکز با تاخیر، کارمزدهای بالا، وثیقه‌های سنگین و احراز هویت‌های دشوار همراه هستند. اما در صنعت دیفای این مشکلات به حداقل ممکن کاهش پیدا می‌کند و هر کاربری که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند به امور مالی غیرمتمرکز (دیفای) هم دسترسی داشته باشد.
هم‌بنیان‌گذار بیت‌پین عنوان داشت پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۸ ارزش کل قفل شده در پروتکل‌های دیفای به ۵۰۷ میلیارد دلار برسد.
علی جهانی توضیح داد در فضای بلاکچین کسانی که کوین اصلی پروژه را در دست داشته باشند می‌توانند در رای‌گیری‌ها شرکت کنند و در تصمیم‌گیری‌هایی در خصوص کارمزدها و مقدار وثیقه و … مشارکت کنند.
جهانی گفت موضوع مهم بعدی بحث شفافیت در امور مالی است که در امور مالی متمرکز سنتی شاهد آن هستیم. به عقیده وی:
بانک‌های ایران عملا ورشکسته هستند و مردم از آن اطلاع ندارند و پول خود را در بانک‌ها می‌گذارند. اما در دیفای یک مفهومی به نام قراردادهای هوشمند هستند که به صورت یک کد کامپیوتریست و همه می‌توانند روی آن توافق نظر داشته باشند و ایرادهای آن را ببینند و از آن استفاده کنند یا نکنند.
موضوع مهم بعدی بحث کنترل نهادهای مرکزی است که در دیفای این موضوع حل می‌شود و نهاد مرکزی وجود ندارد. مشکل آخر این است که امور مالی سنتی به خوبی با هم ترکیب نمی‌شوند. برای مثال اگر در بانکی وثیقه داشته باشید این وثیقه در جای دیگر قابل قبول نیست یا حتی در شعبه‌های مختلف یک بانک پیش می‌آید که نتوانید کار خود را انجام دهید. اما در دیفای می‌توان از وثیقه‌ها به راحتی استفاده کرد.
جهانی دیفای را به چند سرفصل اصلی دسته بندی کرد:
- وام دهی و قرض گرفتن یا مفهوم لندینگ: در دیفای می‌توانید از پروژه‌هایی مانند میکر دائو وام بگیرید. به این صورت که برای مثال اتریوم خود را به عنوان وثیقه قرار دهید و وام دریافت کنید. قرارداد هوشمند این پروتکل در ازای اتریوم شما به شما استیبل کوین دای (DAI) می‌دهد. این وام گرفتن با یک کلیک می‌تواند انجام شود که بسیار راحت‌تر از فرآیند وام‌گیری سنتی است. پلتفرم‌های دیگر مانند کامپوند و آوه نیز در دسترس هستند. برای مثال از آوه می‌توانید وام آنی یا فلش لون بگیرید.
- استیبل کوین‌ها: تتر یک استیبل کوین هست که پشتوانه آن دلار است یعنی به ازای هر یک تتر یک دلار توسط شرکت صادر کننده آن ذخیره شده است. (البته باید بدانید که بخشی از پشتوانه تتر اوراقیست که توسط شرکت صادر کننده USDT خریداری شده است) از سوی دیگر دای یک استیبل کوین الگوریتمی است که ثبات قیمت آن روی ۱ دلار توسط الگوریتم‌هایی تنظیم می‌شود. DAI یک استیبل کوین غیرمتمرکز است.
- صرافی‌های غیرمتمرکز: یونی سواپ یکی از دکس‌ها یا صرافی‌های غیرمتمرکز است که می‌توان از آن به جای صرافی‌های متمرکز استفاده کرد.
- بازار مشتقه: ابزارهای مشتقه ارزش خود را از یک دارایی دیگر مانند سهام یا ملک می‌گیرند. برای مثال قراردادهای فیوچرز یا مارجین از ابزارهای مشتقه هستند. این ابزارها در فضای کریپتوکارنسی می‌توانند توسط یک پلتفرم غیرمتمرکز مانند سینتتیکس عرضه شوند.
- بیمه: در فضای دیفای بحث بیمه نیز وجود دارد که به جای وجود یک نهاد مرکزی، یک بیمه غیرمتمرکز خواهیم داشت و مردم عملا یکدیگر را بیمه می‌کنند.
جهانی هشدار داد یک سری ریسک‌ها هم در فضای دیفای وجود دارد. ممکن است اسمارت کانترکت هک شود یا اوراکلی که استفاده می‌شود و داده‌های خارج از بلاکچین را وارد می‌کند به مشکل بخورد یا مشکل مقیاس پذیری به وجود بیاید برای مثال اگر تعداد کاربرها از ۱۰۰ هزار به صد میلیون افزایش پیدا کند قرارداد هوشمند نتواند عملکرد خوبی داشته باشد.
شرایط اقتصاد ایران چگونه است؟
هم‌بنیان‌گذار بیت‌پین در خصوص اقتصاد ایران گفت ما با یک تورمی روبه‌رو هستیم که نظام بانکی نتوانسته است آن را با نرخ بهره مهار کند. طبیعتا مردم نقدینگی خود را سمت طلا، ملک و دلار می‌برند و همین هم باعث رشد تورم می‌شود. جهانی اظهار داشت ما از سال ۱۳۹۷ تا سال ۱۴۰۰، ۵۰٪ رشد حجم پول داشتیم ولی تنها در ۱۰ ماه اول سال ۱۴۰۱ حدود ۵۶٪ رشد حجم پول داشتیم که تنها در سال ۵۷ اتفاق مشابه رخ داده بود. وی افزود:
اتفاق دیگه‌ای که داره میفته یک سری عوامل هستند که موتور رشد این تورم‌اند. کانال تورمی نرخ بهره باعث میشه که عرضه پول در سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی کاهش پیدا کنه، اتفاقی که میفته اینه که بانک‌ها نقدینگی زیاد میخان و آخر روز تقاضای نقدینگی از بانک مرکزی دارن و طبیعتا نرخ بهره افزایش پیدا می‌کنه و باعث رشد تورم میشه.
جهانی به انتظارات تورمی اشاره کرد به این صورت که کسب و کارها کالاهای خود را از ترس افزایش تورم نمی‌فروشند. وقتی انتظارات تورمی بالا است عملا نرخ بهره اسمی جوابگو نیست و مردم با نرخ بهره بانکی کار نمی‌کنند. پول‌ها از بانک خارج می‌شود و مردم بروند دارایی‌های دیگر بخرند و همین تورم را بالاتر می‌برد.
موضوع دیگر شوک‌های قیمتی بود که جهانی توضیح داد با شوک قیمتی تقاضای تسهیلات سمت بانک‌ها می‌رود و بانک‌ها برای اعطای تسهیلات منابع مالی لازم دارند.
هم‌بنیان‌گذار صرافی بیت‌پین توضیح داد در ردیف‌های تبصره ۱۶ و ۱۸ بانک‌ها در بودجه سالیانه همیشه تسهیلات تکلیفی وجود دارد که عملا موجب مقروض شدن بانک‌ها به بانک مرکزی می‌شود و این بدهی بیشتر شده و حجم پول زیاد می‌شود.
جمع‌بندی هم‌بنیان‌گذار صرافی بیت‌پین از نقش دیفای در اقتصاد ایران
جهانی در انتها با ارائه جدولی از رتبه‌بندی پروژه‌های دیفای گفت برای مثال ۳۳٪ مردم نیجریه رمزارز خریده‌اند در حالیکه ۶٪ مردم آمریکا رمزارز خریداری کرده‌اند. این نشان می‌دهد مردمان کشورهای درحال توسعه رمزارز می‌خرند ولی کشورهای توسعه یافته به سمت دیفای می‌روند.
علی جهانی در جمع‌بندی صحبت‌های خود گفت:
قصد ندارم توصیه‌های زیادی بگم، ما داریم میگیم که وصل بشیم به یک اقیانوس، ما الان داریم زمین بازی رو محدود می‌کنیم به ریال ایران، که درحال حاضر تحریم است، رمزارزها رو آمریکا تحریم کرده دیفای رو آمریکا تحریم کرده و ما هم خودمون رو داریم تحریم می‌کنیم. عملا اگه ما به این فضای مالی غیرمتمرکزی که فراهم شده وصل شیم دیگه نه تحریم داریم، نه ریسک تورم داریم نه ریسک رگولاتوری‌های آمریکا رو داریم و عملا مردم به جای اینکه فشار بیارن به سیستم بانکی و روز به روز به نرخ تورم اضافه بکنه، می‌تونن فشار بیارن به یک سیستم غیرمتمرکز که در سراسر دنیا فعالیت می‌کنه و این نرخ تورم در اقیانوس مالی که در سراسر دنیا فعالیت می‌کنه گم میشه.
دیدگاه شما نسبت به نقش امور مالی غیرمتمرکز در اقتصاد ایران چیست؟ آیا دیفای می‌تواند به مهار تورم در ایران کمک کند؟
