رکورد قیمت ریالی بیت کوین شکست؛ تورم از جان ما چه می‌خواهد؟

اکنون زمانی را به یاد می‌آورم که قیمت بیت کوین به اوج تاریخی خود رسید و هولدرهای خود را خوشحال کرد؛ یعنی کمی بیشتر از دو سال پیش. همان ایامی که در تمام سایت‌ها و کانال‌هایی که دنبال می‌کردم، از بیت کوین ۶۹ هزار دلاری حرف می‌زدند. ۱۹ آبان ۱۴۰۰ بیت کوین به قیمت ۶۹٬۰۴۵ دلار سلام کرد و خیلی‌ها از این رشد خوشحال بودند. امروز یعنی ۱۳ آذر ۱۴۰۲ قیمت بیت کوین باز هم رکوردشکنی کرد. اولا پادشاه بلامنازع ارزهای دیجیتال در طول ۱۹ ماه اخیر رنگ این سطوح قیمتی را به خود ندیده بود و دوم اینکه قیمت ریالی بیت کوین بیشترین مقدار را در طول تاریخ ثبت کرد. با این حساب کسی که در سقف قیمتی بیت کوین خریده بود، الان ارزش پولش چقدر است؟

قیمت بیت کوین به ریال و تومان چقدر است؟

قبل از آنکه به مسائل دیگر بپردازم، سری می‌زنم به همان تاریخ ۱۹ آبان ۱۴۰۰ که بیت کوین رکورد زد. آن موقع دلار نزدیکی‌های ۲۹ هزار تومان بود (این عدد را با جستجویی در اینترنت پیدا کردم و نمی‌توان رقم دقیق آن را تخمین زد؛ ولی خودم هم تقریبا در خاطرم هست که دلار در آن روزها در محدوده ۲۸ تا ۳۰ هزار دلار بود). با احتساب این ارقام، اگر آن موقع می‌خواستیم یک بیتکوین بخریم، چیزی حدود ۲ میلیارد تومان پول لازم داشتیم. البته این را هم بگویم که این سقف قیمتی بیت کوین را بر اساس آمار سایت کوین گکو در نظر گرفته‌ام. در مورد قیمت دلار هم که هیچ‌وقت نرخ مرجع مشخصی وجود ندارد و همه‌چیز حدودی محاسبه می‌شود.

اما حالا که بیت کوین به محدوده ۴۱٬۰۰۰ دلار (و فراتر از آن) رسیده و دلار هم در محدوده ۵۰٬۰۰۰ تومان است، برای خرید بیت کوین، مبلغی بیشتر از ۲ میلیارد تومان لازم است که همین مسئله باعث شد ATH ریالی بیت کوین شکسته شود.

اگر بیت کوین ۶۹ هزار دلاری خریده‌اید، اکنون سر‌به‌سر هستید!

فرض را بر این بگذاریم که شما هم دچار فومو شدید و سریع دست به خرید بیت کوین در سقف قیمت زدید. با احتساب آنچه که در بالا گفتیم، الان سربه‌سر شده‌اید و دیگر در ضرر نیستید. اما مسئله اینجاست که این به معنای سود نیست. مثل این است که دو سال پیش دو میلیارد تومان را گذاشته‌اید گوشه طاقچه و طی این مدت به آن دست نزده‌اید! البته از نظر برخی، همین ضرر نکردن هم خودش سود است. برای فعالان باتجربه بازار، سود ریالی ارزشی ندارد و سود دلاری است که میزان آورده آنان را نشان می‌دهد و درستش هم همین است.

اما هدف من از بیان این موضوع، تخمین سود و زیان نیست. در حالی‌که بیت کوین هنوز تا سقف قبلی‌اش فاصله معناداری دارد، قیمت ریالی بیت کوین با قیمت ریالی آن در دو سال پیش برابری می‌کند. این مسئله‌ای است که کاملا نشان می‌دهد تورم شده رفیق گرمابه و گلستان ما. ولمان نمی‌کند. همین حساب‌وکتاب ساده عمق فاجعه را نشان می‌دهد که در چه وضعیتی قرار داریم. پس اگر کسی حس کند که با این سربه‌سر شدن برد کرده‌ است، سخت در اشتباه است؛ چرا که ارزش پول ما نسبت به دو سال پیش خیلی کمتر شده است. سال ۱۴۰۰ شاید می‌توانستید با ۲ میلیارد ملکی بخرید که اکنون خدا می‌داند قیمت همان دارایی چقدر است.

حالا که صحبت رسید به اینجا، دوست دارم نگاهی هم به بورس ایران بیندازم و ببینم آنجا چه‌خبر است. مخصوصا که در این روزهای فرخنده و مبارک (!)، خبرهایی هم از بهبود وضعیت تزریق نقدینگی در بورس ایران به گوش می‌خورد.

شاخص بورس ایران در زمان ثبت ATH بیت کوین و سطح فعلی آن

تصویر زیر نمودار شاخص کل بورس ایران را نمایش می‌دهد. در تاریخی که بیت کوین موفق به ثبت بالاترین قیمت تاریخ خود شد، شاخص بورس ایران در محدوده ۱ میلیون و ۴۵۶ هزار واحد قرار داشت.

 حالا به یک تصویر دیگر نیاز داریم که بتوانیم کمی بیشتر در مورد جزئیات صحبت کنیم. تصویر زیر در نگاه اول شاید شلوغ به‌نظر برسد و اعداد آن چندان دقیق نباشند؛ به همین خاطر اعداد و ارقام صحیح را در پایین تصویر برایتان می‌نویسم:

آمار زیر را می‌توان از نمودار بالا استخراج کرد:

• سقف اولیه شاخص کل بورس ایران: ۲٬۰۷۸٬۵۴۶.۸
• سطح شاخص بورس هنگام ثبت ATH‌ بیت کوین: ۱٬۴۵۶٬۴۷۹.۹
• سقف تاریخی جدید شاخص کل بورس ایران: ۲٬۵۳۵٬۲۳۶.۵
• سطح فعلی شاخص کل بورس ایران (۱۴ آذر ۱۴۰۲): ۲٬۱۷۶٬۵۰۳.۶۴

این آمار را مستقیما از سایت TSETMC گرفته‌ام. می‌بینید که شاخص کل بورس اکنون در نزدیکی‌های سقف اولیه است و از سطحی که در زمان ATH بیت کوین ثبت شده است، فاصله زیادی دارد و رشد کرده است. حالا برویم به بخش بعدی مطلب که اصلا هدفم از نوشتن این مقاله، همان چیزهایی است که در چند پاراگراف بعدی خواهید خواند.

اعداد و ارقامی که سود نمی‌سازند

اگر از کسی که در زمان ثبت اولیه سقف شاخص بورس (یعنی تابستان سال ۱۳۹۹) در بازار سرمایه‌گذاری کرده است بپرسید که چقدر در سود است، به احتمال فراوان پاسخی که خواهید شنید این است که هنوز هم در ضرر است؛ یعنی هنوز هم هستند کسانی که در آن زمان سرمایه خود را از بازار خارج نکردند و سهام‌داری کردند و این کار حاصلی جز از دست رفتن ارزش دارایی‌شان نداشت.

با اینکه در اردیبهشت ۱۴۰۲، سقف تاریخی شاخص کل بورس ایران شکست، باز هم هستند افرادی که هنوز از ضرر خارج نشده‌اند. این اتفاق بیشتر در سبدهایی رخ داده است که سهام ریالی و سهام صنایع کوچک‌تر را در خود جای داده‌اند. وگرنه اگر سهام شرکت موردنظر یک سهام دلاری باشد، سهام‌دار نه‌تنها سربه‌سر که احتمالا در سود هم خواهد بود. اما در مورد شاخص باید یک مسئله مهم را یادآور شوم که مدت‌هاست سر آن حرف و حدیث زیادی وجود دارد و هر از گاهی نقل رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها می‌شود. شاخص کل متاثر از تغییرات چند سهم دانه‌درشت بازار است و به‌معنای واقعی، آیینه‌ای از وضعیت بورس را نمایش نمی‌دهد. به بیان دیگر این عدد معیاری نیست که با آن بتوان وضعیت بازار را سنجید. خیلی از مواقع چند سهم برتر (و به‌اصطلاح شاخص‌ساز)‌ رشد کرده‌اند و موجب افزایش ارتفاع شاخص شده‌اند؛‌ در حالی‌که بقیه سهم‌های کوچک عملا در حال ثبت منفی‌های پیاپی بودند. به همین خاطر است که حتی وقتی شاخص سقف قبلی‌اش را شکست، باز هم وضعیت بازار بورس چندان دلچسب نبود.

مسئله دیگر این است که ما در بورس ایران با ریال سرمایه‌گذاری می‌کنیم و برداشتی‌مان هم با ریال است (کاری با این ندارم که برخی شرکت‌های صادراتی، سروکارشان با دلار است). در بازار کریپتو باید دلاری سرمایه‌گذاری کنیم و ریالی برداشت کنیم. طبیعی است که افزایش قیمت دلار در ارزش خروجی ما اثر می‌گذارد. اگر بخواهیم سودمان را ریال کنیم و دوباره برویم سراغ خرید تتر، آن‌موقع است که قضیه دردناک می‌شود. البته این را از قلم نینداخته‌ام که اگر دلار وارد کانال ۶۰٬۰۰۰ تومان شود، سودمان نیز به‌میزان چشم‌گیری افزایش خواهد یافت که البته تورم اجازه نمی‌دهد از این سود لذت ببریم. در بازاری مثل کریپتو که باید دلار داشته باشیم تا سرمایه‌گذاری کنیم، برآورد ریالی فایده‌ای ندارد. به همین خاطر است که سربه‌سر شدن ریالی بیشتر دردناک است تا اینکه بخواهد نشان از پیروزی ما داشته باشد.

تعداد افرادی که در سال ۱۴۰۰ از بورس ایران دل کندند و وارد بازار ارز دیجیتال شدند، کم نیست. این افراد می‌خواستند ضرر بورس را از طریق بازار کریپتو جبران کنند. چرا که آن روزها بازار ارزهای دیجیتال داشت خوب سود می‌داد؛ بولران بود و این مسئله چیز عجیبی نبود. اما قسمت دردناک ماجرا این‌جاست که خیلی‌ها در زمانی نامناسب وارد بازار کریپتو شدند و همان سرمایه ناچیزی که از بورس برایشان مانده بود نیز نابود شد. این در حالی است که غول بی‌شاخ‌ودم تورم هم دست از سرمان برنمی‌دارد. پس چه باید کرد؟ یکی از مفیدترین راهکارها، استفاده از استراتژی میانگین هزینه دلار یا همان DCA است. این استراتژی به خرید یا فروش میزان مشخصی از دارایی (به لحاظ ارزش دلاری) اشاره دارد. خلاصه‌اش این است که وقتی بازار خرسی است، در قیمت‌های پایین باید خرید کرد و وقتی بازار گاوی است باید در قیمت‌های بالاتر فروخت. البته موقع خرید باید اول مشخص کنید که چه سرمایه‌ای را می‌خواهید صرف این کار کنید و این کار را طی چند مرتبه انجام خواهید داد. چون بحثم اینجا سر این استراتژی نیست، بیشتر توضیح نمی‌دهم. لینک مقاله مرتبطش را برایتان می‌گذارم که اگر دوست داشتید مطالعه کنید.

تورم چه بر سر ما می‌آورد؟

همه‌مان می‌دانیم تورم چه بر سر ما و زندگی‌هایمان می‌آورد. داریم با آن زندگی می‌کنیم و تقریبا نسبت به آن سر شده‌ایم. اگر حتی از احساساتمان فاکتور بگیریم و بخواهیم با آمار حرف بزنیم، تورمی در این حد و اندازه را از هر لحاظ می‌توان پدیده‌ای شوم دانست.

هرچه قیمت‌ کالاها باد می‌کند و چاق می‌شود، سرمایه ما هم از آن سمت آب می‌رود و لاغر می‌شود. همان‌طور که بالاتر گفتم، اگر در اوج بولران قبلی بیت کوین خریده بودید، الان (به لطف تورم!) سربه‌سر بودید. اما به لحاظ ارزش سرمایه حقیقت این است که چندین پله عقب بودید. برای کسی که سرمایه‌گذاری دلاری می‌کند، منطقی نیست که بخواهد سربه‌سر شدنش را با ریال بسنجد.

سرتان را درد نیاورم با تکرار مکررات. تورم همان کاری را می‌کند که در مورد بیت کوین توضیحش دادم. باعث می‌شود قیمت یک دارایی از ارزش واقعی خودش فاصله بگیرد و نتوان ارزش آن را به‌درستی تخمین زد. نمی‌خواهم تورم را تعریف کنم که اگر بخواهم چنین کاری بکنم، آنچه گفتم را نمی‌توان به‌عنوان تعریف پذیرفت. تورم فزاینده باعث می‌شود قیمت بیت کوین ۶۹٬۰۰۰ دلاری دو سال پیش با قیمت بیت کوین ۴۱٬۰۰۰ دلاری فعلی، از لحاظ ریالی با هم برابر باشد. همین.

جمع‌بندی

قیمت بیت کوین مدتی است که خیز صعودی گرفته است و دارد به رکوردهایی دست پیدا می‌کند که مدت‌ها بود چشم‌انتظارشان بودیم. دیروز این رمزارز توانست محدوده ۴۲٬۰۰۰ دلار را نیز بیازماید و امید افراد را پررنگ کند؛ اما اگر در اوج بولران قبلی دست به خرید زده باشید، هنوز هم راه زیادی تا سربه‌سر شدن دلاری دارید. درست است که اگر بخواهیم با احتساب دلار ۵۰٬۰۰۰ تومانی قیمت بیت کوین را به ریال محاسبه کنیم، الان قیمت این رمزارز بیشتر از زمانی خواهد بود که ۶۹٬۰۰۰ دلار را تجربه کرد؛ اما این مسئله تنها نشان‌گر تورم فزاینده است و نه چیز دیگر. اگر بیت کوین در سبدتان دارید، برایمان بنویسید که در چه قیمتی خرید کرده‌اید و اینکه آیا از استراتژی‌هایی برای کاهش قیمت میانگین خود استفاده کرده‌اید یا نه.

سوالات متداول (FAQ)