اگر هربار که بحث نقل‌وانتقال تتر میان صرافی‌های ایرانی و خارجی پیش می‌آید، افسوس می‌خورید که چرا نمی‌توان چنین کاری انجام داد، همدردی من را بپذیرید؛ چرا که تنها نیستید و همه ما ایرانی‌ها در این موضوع هم‌دردیم. در مطالب دیگری که تاکنون در میهن بلاکچین منتشر شده است، بارها گفته‌ایم که بهترین کار استفاده از کیف پول‌های غیرحضانتی مانند تراست ولت یا صرافی‌های غیرمتمرکز است؛ اما الان اصلا بحثمان این نیست. اکنون بزرگترین دغدغه‌مان این است که آیا صرافی‌ها کاری برای تامین امنیت تترهای کاربران کرده‌اند؟ این سوال خیلی از افراد فعال در دنیای ارزهای دیجیتال است. ظاهرا صرافی‌ها به این مسئله توجه ندارند و شاید نمونه‌های انگشت‌شماری پیدا شوند که فکری برای کاهش ریسک مسدود شدن تترها کرده باشند. یکی از این راهکارها، ممنوعیت واریز و برداشت تتر از/ به صرافی‌ها، پلتفرم‌ها و کیف پول‌های ایرانی است. در این مطلب از میهن بلاکچین می‌خواهیم نگاهی به این مسئله داشته باشیم و ببینیم چه عواقبی را به‌دنبال دارد.
| نکات کلیدی: 🔷 تتر استیبل کوینی است که یک شرکت متمرکز وظیفه صدور و مدیریت آن را به‌عهده دارد. این موضوع خطر فریز شدن دارایی‌های کاربران را به دنبال دارد. 🔷 شرکت تتر به هر دلیلی ممکن است موجودی یک آدرس خاص را مسدود کند؛ این دلایل می‌تواند شامل تحریم یا انجام فعالیت‌های مشکوک یا غیرقانونی باشد. 🔷 صرافی‌های ایرانی راهکار مطمئنی برای این موضوع ندارند؛ تنها برخی از آنها سخت‌گیری‌هایی مانند جلوگیری از ارسال و دریافت تتر از/ به کیف پول‌های سایر صرافی‌ها را به‌عنوان راهکار انتخاب کرده‌اند. 🔷 در زمان نگارش این مطلب، ۱۰۲۶ آدرس از جانب شرکت تتر مسدود شده‌اند و در مجموع ۷۸۶٬۸۵۲٬۷۸۷ تتر داخل این کیف پول‌هاست. |
از کجا مشخص می‌شود صاحب تترها ایرانی است؟
به‌نظرتان ردیابی تراکنش‌ها سخت است؟ نمی‌دانم نظر شما چیست، ولی پاسخ این سوال منفی است. تمام تراکنش‌هایی که به یک کیف پول واریز یا از آن برداشت می‌شوند، از طریق مرورگرهای بلاکچینی قابل رصد و ردیابی هستند. حالا فرض کنید کیف پول یک صرافی با آن حجم از تراکنش‌ها، چقدر راحت می‌تواند جلب توجه کند. مبالغ مبادلاتی کیف پول صرافی‌ها بسیار قابل توجه است؛ مثل سوزن در انبار کاه نیست که کسی نبیندشان. این کیف پول‌ها برچسب‌خورده و مشخص هستند. این وسط اگر تراکنش مشکوکی انجام شود که ردپایی از این کیف پول‌ها هم در این مسیر به چشم بخورد، آن‌وقت است که خطر را می‌توان حس کرد.
در حال حاضر پلتفرم‌هایی مانند Chainalysis وجود دارند که داده‌های مربوط به بلاکچین را جمع‌آوری و تحلیل می‌کنند. فرض کنید یک کیف پول به‌هر طریقی (مثلا با توجه به IP)، برچسب خورده و مشخص شده است که مربوط به یک شخص ایرانی است. یا ممکن است یک آدرس به‌دلیل استفاده از وی‌پی‌ان و ورود با آی‌پی‌های مختلف، مشکوک به نظر برسد. در نظر بگیرید که از این کیف پول به یک کیف پول دیگر تراکنشی ارسال می‌شود. این مسئله باعث می‌شود شرکت تتر به کیف پول مقصد هم مشکوک شود. به همین شکل و به‌صورت زنجیره‌وار اطلاعات مربوط به کیف پول‌ها، پلتفرم‌ها و صرافی‌های ایرانی جمع‌آوری می‌شود و هرگونه ترکنشی از مبدا یا به مقصد این کیف پول‌ها، خطرآفرین خواهد شد.
به‌عنوان مثال فرض کنید از صرافی بایننس به ولت شما مقداری تتر واریز شده است. از سویی دیگر می‌دانیم که آدرس ولت‌های صرافی‌های بزرگ شناخته‌شده است. حالا اگر صاحب کیف پول موردنظر، این تترها را به یک صرافی داخلی منتقل کند، به‌سادگی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که آن کیف پول متعلق به یک فرد ایرانی است؛ چنین نقل و انتقالاتی احتمال بلاک شدن آدرس‌ها را بالا خواهد برد. البته ممکن است شما هم چنین تراکنشی انجام داده باشید، ولی هیچ اتفاق بدی برایتان نیفتاده باشد. ما تنها داریم از احتمالاتی حرف می‌زنیم که وقوعشان اصلا دور از انتظار نیست.
به‌همین دلیل است که به‌کارگیری روش‌هایی مانند انتقال به یک کیف پول واسط و سپس انتقال به صرافی هم مانع از آن نمی‌شود که خطر فریز شدن تهدیدمان نکند. تا زمانی که کشورمان با محدودیت‌های این‌چنینی مواجه است، همیشه باید این خطر را بپذیریم و با چشمان باز و با آگاهی در این بازار فعالیت کنیم.
البته تتر فقط به‌دنبال مسدود کردن آدرس ایرانی‌ها نیست و این سخت‌گیری‌ها را روی تمام کشورهایی که در لیست تحریم اوفک قرار دارند، پیاده می‌کند. هرگاه تخلفی مشاهده کند و مورد نقضی خلاف قوانین پیدا کند، دست به این کار می‌زند و آدرس متخلف را مسدود می‌کند. تصویر زیر که برگرفته از سایت دون آنالیتیکس در تاریخ ۷ آذر ۱۴۰۲ است، این آمار را نشان می‌دهد.
می‌بینید که آدرس‌های بن‌شده ۱۰۲۶ مورد و تعداد USDTهای درون این آدرس‌ها برابر با ۷۸۶٬۸۵۲٬۷۸۷ عدد است. تصویر زیر یک‌روز بعد از تصویر بالا ثبت شده است که می‌بینید یک آدرس دیگر به تعداد آدرس‌های بلاک‌شده اضافه شده است و مقادیر تترهای مسدودشده نیز افزایش پیدا کرده است. این مسئله نشان می‌دهد که داستان فریز شدن تترها همواره در جریان است.
صرافی‌های داخلی برای کاهش ریسک مسدود شدن تتر چه کرده‌اند؟
صادقانه باید گفت که صرافی‌های داخلی تاکنون راهکار درستی برای این مسئله ارائه نکرده‌اند. همین حالا هم بزرگترین صرافی‌های ایرانی دارند با وجود چنین معضلات و مخاطراتی کار می‌کنند و این ریسک‌ها همچنان پابرجاست. اگر سری به توییتر یا پلتفرم‌های دیگری (که جمع کاربران فارسی کریپتو در آنجا جمع است) بزنید، احتمالا چند نفری را پیدا خواهید کرد که این مشکل برایشان پیش آمده است و تجربه‌های تلخی داشته‌اند.
با این‌همه صرافی‌ها کارهایی انجام می‌دهند که از این مسئله جلوگیری کنند. به‌عنوان مثال آدرس‌های واریز خود را هر از چندی تغییر می‌دهند. به‌طور کلی صرافی‌ها می‌توانند در تامین امنیت کیف پول‌های خود کارهایی بکنند؛ اما آیا تامین این امنیت می‌تواند کمکی به کاهش ریسک مسدودی تتر بکند؟ حقیقت این است که این اقدامات نیز چندان قابل‌قبول و موثر نیست و ریسک فریز شدن دارایی‌ها همچنان وجود دارد.
جلوگیری از نقل و انتقال تتر از کیف پول پلتفرم‌های داخلی؛ راهکار اساسی یا مسکن موقت؟
به‌جز این موارد، صرافی‌ها یک روش دیگر را نیز به‌کار می‌گیرند و آن هم ممنوعیت انجام تراکنش‌های مستقیم از/ به کیف پول سایر پلتفرم‌ها یا صرافی‌های ایرانی است. دلیلشان هم این است که باید جلوی هرگونه نقل‌وانتقال میان آدرس‌های صرافی و کیف پول‌های مشکوک گرفته شود. این مسئله را می‌توانید در قوانین هر صرافی مطالعه کنید. اما این ممنوعیت و محدودیت، چه تبعاتی در پی دارد؟ این همان موضوعی است که در ادامه به آن پرداخته‌ایم.
محدودیت در آربیتراژگیری
بزرگترین مسئله‌ای که در پی این محدودیت ایجاد می‌شود، جلوگیری از انجام آربیتراژ است. فرض کنید دو صرافی ایرانی داریم که قیمت خرید تتر در یکی از آنها ارزان‌تر است. این موضوع کاربران را به فکر آربیتراژ می‌اندازد؛ به این ترتیب که خرید خود را از طریق آن صرافی که قیمت ارزان‌تری دارد انجام دهند و سپس تترهای خود را در صرافی دیگری که قیمت فروش تتر در آن بالاتر است، بفروشند.
اما زمانی که صرافی‌های داخلی هرگونه نقل‌وانتقال تتر میان کیف پول‌های پلتفرم‌های ایرانی را منع و محدود می‌کنند، فرصت‌های آربیتراژگیری از کاربران ایرانی سلب می‌شود. شاید بتوان گفت این امر مهم‌ترین پیامد چنین قوانینی باشد. البته اگر بخواهیم دقیق‌تر به این مسئله نگاه کنیم، باید بگوییم که با وجود محدودیت‌های واریز و برداشت صرافی‌های ایرانی، خیلی قبل از این‌ها آربیتراژگیری عملا برای کاربران غیرممکن شده بود و این اتفاق تنها نمکی بر روی آن زخم است.
باید این را هم یادآوری کنیم که آربیتراژ علاوه‌براینکه برای کاربر سودساز است، باعث تراز شدن قیمت صرافی‌ها می‌شود و به قوی‌تر شدن بازار کمک می‌کند. حالا با وجود این موارد، امکان آربیتراژ گرفتن هم بیش از پیش کمرنگ شده است و این مسئله تعادل قیمت میان صرافی‌ها را به‌هم می‌زند.
از دست رفتن سرمایه کاربر
متاسفانه بسیاری از ما هنگام ثبت‌نام در صرافی‌ها، چندان توجهی به قوانین و مقررات نداریم. اصلا برایمان اهمیت ندارد که صرافی چه حق‌وحقوقی برای خود و کاربرانش در نظر گرفته است. چشم‌بسته همه‌چیز را می‌پذیریم (البته بسیاری از مواقع چاره‌ای هم جز این نداریم). این اتفاق می‌تواند موجب از دست رفتن سرمایه یا دست‌کم به‌خطر افتادن بخشی از آن شود.
در قوانین برخی از صرافی‌های داخلی به‌وضوح قید شده است نقل‌وانتقال تتر میان پلتفرم‌های ایرانی ممنوع است. البته برخی از این صرافی‌ها در صورت وقوع چنین مسئله‌ای، سرمایه کاربر را کاملا به او برمی‌گردانند و دارایی‌هایش را ضبط نمی‌کنند؛ اما از ادامه فعالیت آن کاربر در پلتفرمشان جلوگیری می‌کنند. یعنی اگر شما قوانین صرافی را نخوانده باشید، در صورت تخلف از قوانین آن صرافی، ممکن است دیگر نتوانید از خدمات آن پلتفرم بهره‌مند شوید.
تجربه کاربری ناخوشایند
برای ما ایرانی‌ها که همیشه محدودیت‌های جهانی را تجربه کرده‌ایم، چنین وقایعی دردناک است که حتی در کشور خودمان و در بین پلتفرم‌های ایرانی هم با این مسائل دست‌وپنجه نرم کنیم. این موضوع در نهایت تجربه کاربری نامناسبی را برای کاربر رقم می‌زند. چه‌بسا برخی از مشتریان صرافی، عطای کار با آن پلتفرم را به لقایش ببخشند. درست است که این کار در حقیقت اقدامی برای جلوگیری از به‌خطر افتادن دارایی کاربران است، اما آیا هیچ راه‌حل دیگری وجود ندارد؟ آیا صرافی‌ها نمی‌توانند کاری کنند یا اینکه واقعا نمی‌خواهند؟ سوالات این‌چنینی فراوان است و ما همچنان جواب قانع‌کننده‌ای نمی‌شنویم. کسی نمی‌داند این قصه به کجا ختم خواهد شد.
جمع‌بندی
محدودیت‌ها و تحریم‌های ایران مثل همیشه پا روی گلویمان گذاشته است و هرکاری که بخواهیم در بازار ارز دیجیتال انجام بدهیم، این استرس همواره با ماست که نکند دارایی‌هایمان مسدود شود. در میان صرافی‌های بین‌المللی حالا تنها چند گزینه محدود برایمان باقی مانده است که هنوز نیازی به احراز هویت ندارند؛ البته با توجه به وضعیت قانون‌گذاری‌ها، اصلا بعید نیست تعداد این صرافی‌ها از این هم کمتر شود. از سمت دیگر برخی صرافی‌های داخلی هم برای جلوگیری از خطر مسدود شدن تتر، ممنوعیت ارسال و دریافت تتر از سایر پلتفرم‌های داخلی را اعلام کرده‌اند. درست است که این کار مزایایی دارد، اما نمی‌توان محدودیت‌های آن را برای کاربران نادیده گرفت. شاید ما اکنون مثال بارز از اینجا رانده و از آنجا مانده باشیم که نه راه پس داریم و نه راه پیش. سوالی که پیش می‌آید این است که با وجود چنین محدودیت‌هایی، چرا روز‌به‌روز به تعداد صرافی‌ها اضافه می‌شود؟ آن‌هم در شرایطی که نه کسی پاسخگوست و نه پیگیر. در پایان دوست دارم بدانم که آیا شما نیز این تجربه ناخوشایند را داشته‌اید؟ آیا تترهای شما فریز شده‌اند؟ یا کسی از آشنایانتان با چنین واقعه دردناکی مواجه شده است؟
سوالات پرتکرار (FAQ)
آیا امکان مسدود شدن تترها وجود دارد؟
بله. شرکت تتر یک شرکت متمرکز است که مسئولیت صدور استیبل کوین USDT را به‌عهده دارد و در صورت مشاهده تخلف کاربران، می‌تواند آدرس آنها را در بلک لیست قرار دهد.
صرافی‌ها چه کارهایی برای کاهش ریسک فریز شدن تترها دارند؟
بعضی از این صرافی‌ها آدرس‌های واریز کاربران را به‌صورت دوره‌ای تغییر می‌دهند یا ممکن است هرگونه نقل‌وانتقال تتر میان کیف پول‌های سایر پلتفرم‌های ایرانی را ممنوع کنند که البته این کارها تاثیر چندانی در کاهش خطر ندارد.
