پروتکل لنز (Lens) چیست؟ کسب درآمد با فعالیت در رسانه‌های اجتماعی

چقدر خوب می‌شد اگر بابت زمانی که در اینستاگرام یا توییتر می‌گذراندیم، به ما پول می‌دادند! انگار توسعه‌دهندگان پروتکل لنز (Lens Protocol) این را شنیده‌اند و می‌خواهند آرزوی ما را برآورده کنند. نام این پروژه مدتی است که بر سر زبان‌ها افتاده و کاربران زیادی چشم‌انتظار دریافت ایردراپ لنز هستند. اگر در توییتر، صفحات ارزهای دیجیتال و جوامع کریپتویی را دنبال می‌کنید، به احتمال فراوان اسم Lens را هم شنیده‌اید. حالا مثل همیشه پرسش اصلی اینجاست که اصلا پروتکل لنز چیست و چه چیزی آن را به یکی از ترندهای روز دنیای ارزهای دیجیتال تبدیل کرده است. اگر مشتاق یافتن پاسخ این پرسش هستید و می‌خواهید بدانید پروتکل لنز چطور کار می‌کند و با خدمات آن و فعالیت این شبکه آشنا شوید، میهن بلاکچین می‌تواند شما را به خواسته‌تان برساند.

نکات کلیدی: ✅ پروتکل لنز، یک گراف اجتماعی غیرمتمرکز است؛ به این معنا که نموداری از ارتباطات کاربران در رسانه‌های اجتماعی را نشان می‌دهد. ✅ هر عملی نظیر ساخت پروفایل، انتشار محتوا، فالو کردن سایر کاربران و یا بازنشر مطالب در Lens Protocol، در قالب NFT ذخیره می‌شود. ✅ دارندگان پروفایل در لنز، مالکیت تمام و کمال محتوای خود را در اختیار دارند. ✅ برای دریافت ایردراپ احتمالی لنز، باید یک پروفایل روی این پروتکل داشته باشید.

پروتکل لنز (Lens) چیست؟

من هم مثل خیلی‌های دیگر کنجکاو شدم که در مورد پروتکل Lens مطالعه کنم؛ طبیعتا اول از همه به سایت رسمی آن سر زدم. بیایید ببینیم لنز خودش را چطور به ما معرفی می‌کند:

«ساخت شبکه اجتماعی کار سختی است؛ اما پروتکل لنز این کار را آسان می‌کند.»

به نظر شروع قدرتمندی است. در ادامه هم آمده که پروتکل لنز، یک گراف اجتماعی ترکیب‌پذیر و غیرمتمرکز است که شما را قادر می‌سازد شبکه اجتماعی خود را بر آن بنا کنید. با این کار می‌توانید تمرکزتان را روی کسب تجربه‌ای فوق‌العاده بگذارید؛‌ نه اینکه دنبال افزایش کاربران خود باشید. در مورد گراف اجتماعی یا همان Social Graph باید گفت نموداری است که ارتباطات و پیوستگی‌های افراد، موسسات و گروه‌ها را در شبکه‌های اجتماعی به تصویر می‌کشد؛ البته ممکن است تنها برای نشان دادن شبکه‌ اجتماعی یک فرد خاص باشد، مثل تصویر زیر:

پس لنز در ساخت این ارتباطات شخصی و گراف اجتماعی به کار می‌آید، آن هم به شیوه‌ای غیرمتمرکز؛ چیزی که در نسل سوم وب به دنبال آن هستیم. این پروتکل از بلاکچین پالیگان (Polygon) بهره می‌برد و بر اساس مکانیزم گواه اثبات سهام کار می‌کند. لنز سازگار با ماشین مجازی اتریوم (EVM) است، با سانسور مقابله می‌کند و به کاربران اجازه می‌دهد خودشان مالک داده‌ها و محتوای خود باشند.

لنز با اهداف ماژولار بودن به وجود آمد. در این پروتکل این خود شما هستید که می‌توانید مشخص کنید چه فرد یا افرادی به نوشته‌ها و مطالب شما دسترسی داشته باشند. به این ترتیب می‌توانید از رسانه‌های اجتماعی، کسب درآمد کنید. یعنی از بقیه کارمزد بگیرید تا بتوانند محتوای شما را ببینند. ساخت گراف اجتماعی غیرمتمرکز از طریق ایجاد پروفایل و برقراری ارتباط به کمک همین پروفایل‌ها انجام می‌شود.

هدف پروتکل لنز چیست؟

Lens از محدودیت‌ها و مشکلات وب ۲ درس گرفته است و در Web 3 به دنبال ساخت جهانی غیرمتمرکز است که هیچ شخص یا نهاد واسطی به اطلاعات و داده‌های کاربران دسترسی نداشته باشد. اگر شما هم مثل من دوست دارید در این شبکه پروفایلی بسازید، باید این را بدانید که مانعی جلوی راهتان است؛ نسخه بتای این پروتکل اکنون فعال نیست و تنها افرادی که در لیست سفید (White List) حضور داشتند، قادر به ساخت پروفایل بودند.

برای اطمینان از اینکه آیا شما هم واجد شرایط هستید یا نه، در صفحه اول وب‌سایت لنز، روی گزینه Claim Handle در بالای صفحه کلیک و نتیجه را بررسی کنید. البته کاربرانی که NFT پلتفرم Zerion را داشتند، واجد شرایط بودند و تنها ۶۰ روز (از نوامبر ۲۰۲۲) فرصت داشتند که Claim را انجام دهند. تیم لنز اعلام کرده که به زودی دسترسی عمومی برای ایجاد پروفایل امکان‌پذیر خواهد شد. به منظور اطلاع از اخبار مهم این پروتکل، بهتر است صفحات توییتر و دیسکورد این پروژه را دنبال کنید.

پروتکل Lens چطور کار می‌کند؟

هر کاری که روی پروتکل Lens‌ انجام دهید، در قالب NFT‌ به توکن تبدیل می‌شود. مثلا اگر کسی را در این پروتکل فالو کنید، یک NFT خواهید داشت که این مطلب را اثبات می‌کند. یا وقتی در این شبکه پروفایلی می‌سازید، با این کار یک NFT با استاندارد ERC-721 به شما تعلق می‌گیرد که با نام Profile NFT‌ شناخته می‌شود. این توکن‌های بی‌همتا تمام مطالب، کامنت‌ها، لایک‌ها و بازنشرهایی را که در شبکه انجام داده‌اید، در دل خودشان ذخیره می‌کنند. در یک کلام، دارنده Profile NFT‌ می‌تواند کنترل پروفایل خود را در دست بگیرد.

پروفایل در پروتکل لنز، در واقع همان آدرس کیف پول است. زمانی که بخواهید پروفایلی ایجاد کنید، باید ولت خود را روی شبکه اصلی پالیگان به سایت Lens متصل کنید که البته همان‌طور که بالاتر گفتم، اکنون امکان ساخت پروفایل به صورت عمومی جود ندارد.

لنز از یک پایگاه داده گراف یا Graph Database (به اختصار GDB) استفاده می‌کند. این پایگاه داده از ساختار گرافی بهره می‌برد که شامل راس‌ها و یال‌های گراف است و داده‌ها را ثبت و ضبط می‌کند. تمام تفاوت لنز و سایر شبکه‌های اجتماعی، در غیرمتمرکز بودن گراف اجتماعی‌اش است. پروفایل کاربران روی شبکه پالیگان ذخیره می‌شود که یکی از راهکارهای لایه ۲ است. مطالعه بخش بعدی به درک کارکرد این پروتکل بهتر کمک می‌کند.

ویژگی‌ها و اجزای پروتکل Lens

در این پروتکل می‌توانید چندین عمل مختلف انجام دهید و از آن کسب درآمد کنید که در اینجا با آنها آشنا می‌شویم:

✅ پروفایل (Profile): پروفایل مالکیت و کنترل کامل محتوا را امکان‌پذیر می‌کند. هر پروفایل یک NFT مختص به خودش دارد که با پسوند lens. مشخص می‌شود. یک آدرس کیف پول می‌تواند صاحب بیش از یک پروفایل NFT باشد و هر ProfileNFT یک آدرس دارد.

✅ فالو (Follow): وقتی در شبکه لنز کاربری را دنبال می‌کنید، یک Follow NFT در کیف پول شما ایجاد می‌شود. یک کاربرد احتمالی برای این توکن‌ها حق رای‌دهی است که اگر فردی که او را دنبال کرده‌اید چنین اجازه‌ای صادر کرده باشد، می‌توانید از آن استفاده کنید.

✅ انتشار (Publication): انتشار در سه نوع پست، کامنت و بازنشر پست‌های سایرین دسته‌بندی می‌شود. پست‌ها می‌توانند به صورت نوشته، تصویر، ویدیو یا هر محتوای دیگری باشند که روی پروتکل‌های غیرمتمرکز مثل IPFS یا Arweave ذخیره می‌شوند. هر پستی که کاربر ایجاد می‌کند، مستقیما به ProfileNFT او ارسال می‌شود و به این ترتیب، هر کاربر مالکیت تمام محتوای خود را در کیف پولش دارد. پست‌ها و کامنت‌ها و به طور کلی انتشارات، خودشان NFT نیستند.

✅ کامنت (Comment): نوشتن نظرات و عقاید در مورد مطالب، ویژگی دیگر شبکه اجتماعی Lens است.

✅ بازنشر (Mirror): این قابلیت به بازنشر محتوای سایر کاربران اشاره دارد. حتی این هم ممکن است که بخشی از سود صاحب اصلی محتوا، نصیب فرد بازنشرکننده شود.

✅ جمع‌آوری (Collect): این ویژگی به کاربران این اجازه را می‌دهد که از محتوای خود کسب درآمد کنند. صاحبان پست‌ها برای این کار اقداماتی مانند پولی کردن محتوا انجام می‌دهند.

✅ قابلیت چندامضایی جامعه (Community Multisig): امنیت کاربران پروتکل Lens از طریق قابلیت چندامضایی بیشتر می‌شود که طرفین مورد اعتماد از طریق اکوسیستم وب ۳ این قابلیت را امکان‌پذیر می‌کنند.

✅ پیام‌های خصوصی رمزنگاری‌شده (Encrypted DMs): پروتکل لنز با استفاده از XMTP، پیام‌رسانی خصوصی و ایمن را در میان برنامه‌های مختلف پروتکل فراهم می‌کند. XMPT پروتکل و شبکه‌ای باز است که امنیت پیام‌رسانی را در فضای وب سه تامین می‌کند.

ماژول‌های پروتکل لنز

حالا که می‌دانیم در پروتکل Lens‌ چه گزینه‌هایی وجود دارد و چطور می‌شود با آن کار کرد، باید به یک قابلیت مهم دیگر این پروتکل هم توجه کنیم. در این شبکه علاوه بر توکن‌های بی‌همتا، ماژول‌ها هم نقش پررنگی دارند. سه ماژول مهم در Lens Protocol وجود دارد که در اینجا با آنها آشنا می‌شویم.

✅ Follow Module: این ماژول زمانی فراخوانی می‌شود که کاربران بخواهند پروفایلی را دنبال کنند. هنگام ساخت پروفایل‌ می‌توان این ماژول را تنظیم کرد و البته بعدا نیز قابلیت تغییر آن وجود دارد. صاحبان پروفایل حتی می‌توانند ماژول No Follow‌ را انتخاب کنند؛‌ این‌طور هرکسی می‌تواند به دفعات متعدد آن پروفایل را فالو کند. این ماژول می‌تواند منطقی مانند Fee-on-Follow (پرداخت هزینه برای فالو کردن) یا مکانیزم Subscription (اشتراک) را فعال کند.

✅ Collect Module: این ماژول امکان پولی‌سازی محتوا را فراهم می‌کند. به کمک این ماژول، کاربران می‌توانند توکن‌های بی‌همتایی مینت کنند که به آدرس URL آن محتوا مربوط است. بر خلاف ماژول فالو، ماژول Collect را تنها می‌توان در هنگام انتشار اولیه پست تنظیم کرد و پس از آن امکان تغییر وجود ندارد.

✅ Reference Module: درج کامنت یا امکان بازنشر پست‌ها در صورتی امکان‌پذیر است که Reference Module برای پست فعال باشد. به کمک این ماژول می‌توانید منطقی برای بازنشر تعریف کنید؛ مثلا تنها به کسانی اجازه بازنشر بدهید که پروفایل شما را فالو کرده باشند.

برنامه‌های Lens Protocol

برنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی زیادی از پروتکل لنز استفاده می‌کنند که معروف‌ترینشان را در ادامه بررسی می‌کند. برای استفاده از این برنامه‌ها لازم است که پروفایل لنز داشته باشید و کیف پولتان را متصل کنید.

1️⃣ Lensfrens: وب‌سایتی است که می‌توانید پروفایل‌های لنز را در آن مشاهده و فالو کنید. در این سایت می‌توانید سایر شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌های کاربران را نیز مشاهده کنید. تصویر زیر، پروفایل بنیان‌گذار این پروتکل است.

2️⃣ Phaver: یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های موبایلی وب ۳ است که در آن می‌توانید پروفایل بسازید، بقیه را فالو کنید و مطالب جدید منتشر کنید. اگر پروفایل لنز دارید، می‌توانید آن را به پروفایل Phaver‌ متصل کنید. سعی کنید در این اپلیکیشن پروفایل بسازید؛ چون احتمال دارد در دریافت ایردراپ موثر باشد.

3️⃣ Lenster: این وب‌سایت هم یکی دیگر از شبکه‌های اجتماعی بر بستر لنز است که البته هنوز نسخه موبایلی ندارد.

Butterfly 4️⃣: این اپلیکیشن تنها برای سیستم عامل مک و IOS طراحی شده و اکنون می‌توانید نسخه بتای آن را دانلود و استفاده کنید.

5️⃣ Lenstube: لنزتیوب بستری برای به‌اشتراک‌گذاری ویدئو و تصویر است که هم به لحاظ ظاهری و هم به لحاظ نام‌گذاری شبیه یوتیوب است.

6️⃣ Dumpling: یک سرویس استریم است که با استفاده از Lens Protocol کار می‌کند.

7️⃣ Orb: ارب هم یک شبکه دیگر مشابه توییتر و اینستاگرام است که فعلا فقط نسخه موبایلی دارد.

8️⃣ Re:meme: یک اپلیکشن جالب است که در آن می‌توانید به صورت آنچین اقدام به ساخت میم‌های اینترنتی کنید.

9️⃣ Lensta: این اپلیکیشن مانند اینستاگرام است و محلی برای بارگذاری تصاویر کاربران است که هم نسخه وب دارد و هم نسخه موبایلی.

البته برنامه‌های دیگری هم به جز اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی روی لنز فعالیت می‌کنند که فهرست آنها را می‌توانید از این لینک ببینید.

نقشه راه Lens

در وب‌سایت پروتکل لنز، چیزی به اسم نقشه راه منتشر نشده است؛ اما در شبکه‌های اجتماعی این پروتکل می‌توانید از تغییرات و رویدادهایی نظیر ایردراپ لنز آگاه شوید. این پروتکل اکنون به عنوان یک پلتفرم چندامضایی وب ۳ فعالیت می‌کند، اما تیم توسعه‌دهنده لنز، برنامه‌هایی برای تغییر آن به سازمان مستقل غیرمتمرکز (DAO) دارد. اینطور کاربران می‌توانند در تصمیم‌گیری‌ها دخیل باشند و روی ماژول‌ها و ویژگی‌های جدید پیشنهادی رای بدهند. در راستای همین هدف، KoruDAO به عنوان نخستین حساب کاربری با کنترل DAO روی پروتکل لنز ایجاد شده که در تاریخ ۱۵ فوریه ۲۰۲۳ (۲۶ بهمن ۱۴۰۱) معرفی شد.

همچنین از آنجایی که لنز هنوز توکن بومی ندارد، احتمال صدور آن وجود دارد. البته حواستان را خوب جمع کنید که اگر قرار باشد چنین اتفاقی بیفتد، فقط و فقط از طریق شبکه‌های اصلی خود پروژه اخبار آن را دنبال کنید تا مبادا درگیر کلاه‌برداری شوید.

همکاری‌های پروژه

لنز علاوه بر پالیگان، با سرویس نام دامنه اتریوم (ENS)، اوپن سی، و پروژه‌های زیادی همکاری می‌کند. همچنین پلتفرم Zerion هم از پروتکل لنز پشتیبانی می‌کند. در تصویر زیر می‌توانید سایر شرکای لنز را ببینید که در آینده نیز احتمالا تعداد آنها بیشتر خواهد شد. در مورد سرمایه‌گذاری‌های پروژه اطلاعاتی در دست نیست.

تیم توسعه‌دهنده لنز چه کسانی هستند؟

وقتی رد توسعه‌دهندگان Lens را می‌گیریم، به اسم یک پلتفرم وام‌دهی غیرمتمرکز معروف به نام آوه (Aave) برخورد می‌کنیم. استنی کالچف (Stani Kulechov) به عنوان توسعه‌دهنده و مدیرعامل آوه، از اهمیت کنترل‌داشتن روی هویت دیجیتال آگاه بود و در نتیجه پروتکل لنز را خلق کرد. کالچف دوران تحصیلات خود را در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ در دانشگاه هلسینکی در رشته حقوق گذرانده است. استنی به عنوان برنامه‌نویس و کارآفرین نیز فعالیت کرده و اکنون در Delta Exchange هم نقش مشاور را به عهده دارد. او همچنین سرمایه‌گذاری‌هایی در پروژه‌های مختلف انجام داده که از میان آنها می‌توان به تازه‌ترین آنها یعنی Squid اشاره کرد. کالچف همچنین مبلغ ۱۵۰ میلیون دلار در ابتدای سال ۲۰۲۲ در پروتکل نیر سرمایه‌گذاری کرده است. یکی از دلایلی که باعث شد لنز در جوامع رمزارزی شناخته شود، همین پشتیبانی و اعتبار آوه بود.

چطور ایردراپ لنز را دریافت کنیم؟

حرف و حدیث‌های زیادی بر سر ایردراپ لنز وجود دارد. حقیقت این است که این پروتکل به صورت رسمی حرفی از ایردراپ و تاریخ آن نزده است؛ اما این احتمال وجود دارد که این پروتکل به واجدان شرایط ایردراپ بدهد. کاربرانی که روی نسخه بتای لنز فعالیت کرده‌اند و اکنون صاحب پروفایل در این شبکه هستند، از بخت بالایی برای دریافت ایردراپ برخوردارند.

برای اینکه شانس خودتان را در دریافت این ایردراپ احتمالی افزایش دهید، دیسکورد و توییتر لنز را دنبال کنید و در خبرنامه آن هم عضو شوید. همچنین گوش به زنگ باشید و ببینید آیا این پروتکل اقدام به انتشار توکن بومی خود می‌کند یا نه. به جز این‌ها، در برنامه‌های لنز که بالاتر به آنها اشاره کردم، فعالیت کنید. به طور کلی سعی کنید تعامل خود را با اپلیکیشن‌ها و شبکه‌های اجتماعی این پروتکل حفظ کنید. اگر نتوانسته‌اید پروفایلی در لنز بسازید، می‌توانید یکی از آنها را از بازار OpenSea و از طریق این لینک خریداری کنید.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• پروتکل لنز چیست؟
  یک پروتکل غیرمتمرکز در دنیای وب ۳ است که شبکه‌های اجتماعی مختلفی روی آن ایجاد می‌شود. در واقع لنز خودش شبکه اجتماعی نیست و بستری است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد برنامه‌های خود را روی آن ایجاد کنند. در این پروتکل تمامی اطلاعات کاربران روی NFTهایی ذخیره می‌شود که به پروفایل آنها متصل است.
• چطور می‌توان ایردراپ لنز را دریافت کرد؟
  اگر در این شبکه پروفایل دارید، می‌توانید با برنامه‌هایی که از پروتکل لنز استفاده می‌کنند، تعامل کنید و در شبکه‌های اجتماعی این پروتکل نیز فعالیت داشته باشید تا شانستان برای دریافت ایردراپ بالا برود.

جمع‌بندی

عملکرد پروتکل لنز در گروی توکن‌های بی‌همتا و ماژولار بودن است. هر کاری که در این شبکه انجام می‌دهید، در قالب NFT مینت می‌شود. در مورد ماژولار بودن هم باید گفت این مفهوم در پروتکل لنز اشاره به خلاقیت، دسترس‌پذیری و ارتباط دارد؛ پروتکل Lens این امکان را برای طراحان و تولیدکنندگان خلاقی که مشتاق ایجاد و معرفی ویژگی‌های جدید هستند، فراهم می‌کند. مهم‌ترین تفاوت این پروتکل با شبکه‌های اجتماعی موجود در استفاده از گراف اجتماعی غیرمتمرکز خلاصه می‌شود. با توجه به اطلاعاتی که در این مقاله به دست آوردید، نظرتان در مورد پروتکل لنز چیست؟ به عنوان یک کاربر فضای ارز دیجیتال، چقدر به ویژگی غیرمتمرکز بودن اهمیت می‌دهید؟ آیا توانسته‌اید روی این پروتکل پروفایل بسازید؟ می‌توانید تجربیات خود را از کار با این پروتکل با سایر کاربران به اشتراک بگذارید.