۹ ترند وب ۳ در سال ۲۰۲۳ که باید آنها را دنبال کنید

در سال ۲۰۲۲، بازار ارزهای دیجیتال و سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) وضعیت خوبی نداشتند؛ اما تقاضا برای حوزه نسل سوم وب همچنان بالا ماند و به‌تازگی در حال افزایش است. در طول یک سال اخیر، میزان جستجوهای مربوط به وب ۳ همچنان در ۳۰ درصد پایین‌تر از اوج خود (اواخر سال ۲۰۲۱) باقی ماند و احتمالا به‌زودی شاهد روند صعودی دیگری برای این شاخص خواهیم بود. در این مقاله از میهن بلاکچین، با ۹ ترند وب ۳ در سال ۲۰۲۳ آشنا می‌شوید که احتمالا علاقه بسیاری از فعالان این حوزه را به‌خود جذب خواهند کرد.

۹ ترند وب ۳ در سال ۲۰۲۳

نسل سوم وب و متاورس در سال ۲۰۲۱ به نوعی ترند بودند و پروژه‌های مرتبط با این حوزه مثل سندباکس و دیسنترالند رشد بسیار خوبی داشتند. در سال ۲۰۲۲ و زمستان کریپتو که شاهد اتفاقات دردناکی مثل سقوط ترا و ورشکستگی FTX بودیم، قیمت توکن‌ پروژه‌های WEB3 هم ریزش‌های زیادی تجربه کردند. نکته امیدوارکننده این است که کاهش توجه به وب ۳ و سرچ مرتبط با آن به اندازه کاهش قیمت‌ها نبود و همچنان کاربران به دنبال اطلاعات مرتبط با این حوزه بودند.

شروع سال ۲۰۲۳ برای ارزهای دیجیتال خوش‌یمن بود و به نظر می‌رسد به پایان روند نزولی رسیده باشیم. قیمت بیت کوین به بالای ۲۰٬۰۰۰ دلار برگشته و آلتکوین‌ها نیز رشد خوبی کرده‌اند. در سال جدید مجددا توجه به وب ۳ زیاد شده و پروژه‌های این حوزه نیز رشد کردند. در ادامه این مقاله به ۹ ترند وب ۳ در سال ۲۰۲۳ که توجه سرمایه‌گذاران را به‌ خود جذب کرده‌‌اند و احتمالا در این سال بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند، خواهیم پرداخت و جزئیات آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

۱. دیفای اجتماعی (Social DeFi)

ارز دیجیتال ذاتا ناشناس است. اما ناشناس بودن ارز دیجیتال به‌معنی ضد-اجتماع یا اجتماع ‌گریز بودن آن نیست. از اولین روزهای راه‌اندازی اینترنت، مردم برای شناساندن خود از لقب‌ها و اسم‌های مستعار استفاده کرده‌اند. در وب ۳ نیز آدرس‌هایی که غالبا با OX آغاز می‌شوند نشان‌دهنده کیف پول ارز دیجیتال هستند.

در حال حاضر، آدرس‌های کیف پول ارز دیجیتال طولانی، پیچیده و شامل اعداد و حروف بسیار هستند. در نتیجه، به‌خاطر سپردن این آدرس‌ها و برقراری ارتباط بین آدرس و یک شخص یا شرکت خاص، برای افراد سخت است. نبود ارتباط اجتماعی بین آدرس‌های OX خام و هویت اینترنتی افراد منجر به توسعه شاخه جدیدی از دیفای شده است که دیفای اجتماعی یا Social DeFi نام دارد.

دیفای اجتماعی به مجموعه‌ای از برنامه‌ها و پلتفرم‌های DeFi اشاره دارد که هدف آن‌ها آسان‌تر کردن ارتباطات و تعاملات مردم با استفاده از ارزهای دیجیتال است. موارد زیر، تعدادی از مهم‌ترین ویژگی‌های دیفای اجتماعی هستند:

• شخصی‌سازی آدرس‌های OX: برنامه‌هایی مثل DeBank و سرویس نام اتریوم (ENS) به کاربران امکان می‌دهند که آدرس‌های OX خود را شخصی‌‌تر کرده و آن‌ها را به عبارت‌های قابل خواندن برای انسان مثل نام کاربری تبدیل کنند.
• پیام دادن به صاحب کیف پول و دنبال کردن کیف پول‌ها: برنامه‌های مثل DeBank به کاربران امکان می‌دهند که به صاحب کیف پول‌ها پیام دهند یا یک کیف پول خاص را دنبال کرده و از فعالیت‌های آن آگاه شوند.
• نوتیفیکیشن‌‌ برنامه‌‌های غیرمتمرکز (Dapp): به‌کمک راهکارهای B2B (بیزینس به بیزینس) مثل notifi.network، پروژه‌های ارز دیجیتال می‌توانند نوتیفیکیشن‌های لازم را به کاربران برنامه غیرمتمرکز ارسال کنند.
• فیدهای اجتماعی و جوامع کاربری: پلتفرم‌هایی مثل DeBank بخش‌هایی به نام فید (Feed) اجتماعی و جامعه کاربری دارند که مربوط به یک کیف پول یا پروژه خاص هستند. کاربران این پلتفرم‌ها می‌توانند از به‌روزترین توسعه‌های دیفای باخبر شوند و با افراد هم‌فکر و هم‌سلیقه خود ارتباط برقرار کنند.
• اگریگیتورهای دائو (DAO): با استفاده ازبرنامه‌هایی مثل Zapper، کاربران می‌توانند به‌راحتی سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAO) و سازمان‌های غیرمتمرکز بلاکچینی را کشف و در آن‌ها مشارکت کنند. این نوع سازمان‌ها به کاربران امکان می‌دهند که گرد هم بیایند و به‌صورت جمعی درباره تخصیص بودجه‌ها و منابع تصمیم بگیرند.

امکان تبدیل نام کاربری به NFT

تلگرام اخیرا بازاری به نام فرگمنت (Fragment) راه‌اندازی کرده است که در آن می‌توانید نام‌ کاربری تلگرام و شماره تلفن‌های مجازی را خرید و فروش کنید.

برای افرادی که در شبکه‌های اجتماعی حساب دارند، این پلتفرم یک بازار کاملا جدید و نوآورانه است. نام‌های کاربری بی‌معنی و فراموش شده شما به دارایی‌های با ارزشی در قالب NFT تبدیل می‌شود. پلتفرم‌هایی مثل فرگمنت تبدیل این دارایی‌ها به پول نقد را تا حدی آسان‌تر کرده‌اند.

در حال حاضر در پلتفرم فرگمنت تنها نام‌های کاربری تلگرام خرید و فروش می‌شود. اما احتمالا در آینده امکان معامله چیزهایی مثل نام‌ کاربری شبکه‌های اجتماعی (مثل توییتر، اینستاگرام و اسنپ چت)، لقب شخصیت‌های بازی World of Warcraft و حتی شماره پلاک خودروها نیز فراهم خواهد شد.

۲. بیمه ریسک ارز دیجیتال و دیفای

سرمایه‌گذاری در دیفای و ارزهای دیجیتال شاید سودهای کلانی داشته باشد اما ریسک‌ها و خطراتی مثل هک، کلاهبرداری، راگ پول و غیره را نیز به همراه دارد. بسیاری از سرمایه‌گذاران به‌دنبال استفاده از بیمه هستند تا ریسک‌ها را به حداقل کاهش دهند و از دارایی‌های خود محافظت کنند، به‌خصوص بعد از ماجراهایی که در سال ۲۰۲۲ اتفاق افتاد.

در پلتفرم‌هایی مثل Insurace.io،‌ Nexusmutual.io و Neptunemutual می‌توانید کیف پول خود را در برابر بسیاری از اتفاقات دیفای مثل هک شدن پروتکل، از دست رفتن وابستگی قیمت (De-peg) استیبل کوین یا ورشکستگی صرافی‌های متمرکز بیمه کنید.

نکات مهم:

• بسته به نوع بیمه‌ها،‌ هزینه آن‌ها ماهانه بین ۰.۲ تا ۰.۹ درصد است.
• مدت پوشش بیمه فعلا بین ۱۰ تا ۹۰ روز است.
• بیمه‌های ارز دیجیتال در حال حاضر محدود هستند و اکثر آن‌ها به‌فروش رفته است.

۳. ابزارهای نقدینگی NFT

مسئله نقدینگی NFT مدت‌هاست که در دنیای وب ۳ وجود دارد. توکن‌های بی‌همتا دارایی‌های غیرنقد هستند و به‌همین دلیل تبدیل کردن آن‌ها به پول نقد بسیار سخت است؛ اما پروتکل‌هایی مثل سودو سواپ (Sudoswap) این مشکل را با ایجاد استخرهای خرید و فروش آنی NFT حل کرده‌اند. در این استخرها کاربران می‌توانند توکن‌های غیرمثلی خود را با دارایی‌های نقدتر معامله کنند.

صرافی‌ یونی سواپ (Uniswap) و مارکت‌پلیس اوپن سی (OpenSea) جدیدا ۲ سرویس‌ اگریگیتور (تجمیع کننده) NFT به نام gem.xyz و Genie را راه‌اندازی کرده‌اند که با استفاده از نقدینگی سودو سواپ، معاملات NFT را آسان‌تر می‌کنند. با آسان‌تر شدن خرید و فروش NFTها، نقدینگی بازار توکن‌های بی‌همتا افزایش می‌یابد و این بازار برای سرمایه‌گذاران و کلکسیونرها جذاب‌تر می‌شود. به‌طور کلی توسعه راهکارهای نقدینگی برای NFTها، یکی از مهم‌ترین مکانیسم‌ها در وب ۳ است.

۴. ابزارهای معاملاتی پیشرفته برای DEXها

یکی از موانع پذیرش صرافی‌های غیرمتمرکز، نبود ابزارهای پیشرفته مثل قابلیت استاپ لاس (Stop-loss) در آن‌هاست. البته پروتکل‌هایی مثل DYdX در تلاش‌اند تا این مشکل را حل کنند. علاوه بر نبود قابلیت استاپ لاس، معامله‌گران DEXها با مسائلی مثل نقدینگی و فرانت رانینگ / اسلیپیج نیز مواجه‌ هستند.

برای حل این مشکلات، پلتفرم‌هایی مثل هش فلو (Hashflow) در مدل‌ نقدینگی نوآوری کرده‌ و به بازارساز‌ها اجازه فراهم کردن نقدینگی را داده‌اند. چنین کارهایی باعث می‌شود که اسلیپیج به ۰ درصدنزدیک و یا به سطح اسلیپیج صرافی‌های متمرکز برسد.

به‌طور کلی، توسعه ابزارهای معاملاتی برای صرافی‌های غیرمتمرکز یکی از مهم‌ترین ترندها در دنیای وب ۳ است و باعث می‌شود که DEXها کاربرپسندتر و در سطح رقابت با صرافی‌های متمرکز باشند.

۵. ظهور برنامه‌های Move-to-Earn

کسب درآمد با تحرک (Move-to-Earn) ترندی است که در ازای ورزش و تحرک به کاربران ارز دیجیتال یا توکن بی‌همتا پاداش می‌دهد و انتظار می‌رود که این ترند در سال ۲۰۲۳ نیز به رشد خود ادامه دهد.

این روش نوین ورزش کردن توجه یوسین بولت (Usain Bolt)، قهرمان المپیک، را نیز جلب کرده و او یک قرارداد همکاری با استپ اپ (Step App) امضا کرده است. استپ اپ برنامه‌ای است که در ازای فعالیت‌های فیزیکی به کاربران NFT و ارز دیجیتال پاداش می‌دهد. برنامه‌‌های Move-to-Earn این امکان را ایجاد کرده‌اند که افراد با فعالیت درآمد کسب کنند و محبوبیت این برنامه‌ها همچنان در حال افزایش است.

برنامه‌های دیگر با کاربرد مشابه

چند مثال‌ دیگر از برنامه‌های ورزشی وب ۳ که فناوری‌های ارز دیجیتال، NFT، جی پی اس و GameFi را باهم ترکیب می‌کنند:

• پروژه‌های کسب درآمد با رقص (Dance-to-earn) مثل Rapty.app و Dansa
• برنامه‌های کسب درآمد با ورزش مثل MetaGym
• پروژه‌های کسب درآمد با دوچرخه‌سواری (Cycle-to-earn) مثل BikeN و BikeRush

احتمالا برای هر ورزشی که فکرش را بکنید یک اپلیکیشن وب ۳ وجود دارد!

۶. NFTهای برند

یکی از توسعه‌های جالب در دنیای توکن‌های بی‌همتا، ظهور NFTهای دارای نام برند (Branded NFTs) است. این NFTها به برندهای معروف، شرکت‌ها و سلبریتی‌ها مربوط می‌شوند. با NFTهای برند، طرفداران و کلکسیونرها می‌توانند آثار خاصی از برند یا سلبریتی موردعلاقه خود را داشته باشند. از طریق این NFTها، می‌توان تبلیغات و تعامل با طرفداران را با روش‌های نوین و خلاقانه انجام داد.

NFTهای ورزشی

با توجه به اینکه ۲۰۲۲ سال جام جهانی فوتبال بود، در این سال بسیاری از فوتبالیست‌ها و تیم‌ها مجموعه NFT خود را راه‌اندازی کردند. کارت‌های ورزشی مدت‌هاست که محبوب هستند و طرفداران کارت‌های فیزیکی حاوی مشخصات بازیکن‌ها و تیم‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. اخیرا کارت‌های ورزشی دیجیتال در بازی‌های کامپیوتری مثل بازی FIFA Ultimate Team بسیار محبوب شده‌اند. صنعت NFT و مجموعه‌های کلکسیونی به یک روش نوین برای نمایش و معامله کارت‌های ورزشی تبدیل شده است.

NFTهای برند تبلیغاتی

بسیاری از برندها برای بازاریابی و ایجاد آگاهی بیشتر، رو به توکن‌های بی‌همتا آورده‌اند. به عنوان مثال کوکاکولا در جولای ۲۰۲۱ یک مجموعه NFT را به حراج گذاشت. انتظار می‌رود که در سال ۲۰۲۳، NFTهای برند بخش بزرگی از کل بازار توکن‌های بی‌همتا را از آن خود کنند.

۷. شفافیت

بسیاری از پروژه‌های ارز دیجیتال تاکنون فعالیت‌ها، کارها، امور مالی، تیم‌ها و همکاری‌های خود را مبهم و نامعلوم نگه داشته‌اند. اما اتفاقات اخیر مثل ورشکستگی صرافی FTX‌ باعث شده است که موضوع شفافیت در صنعت ارزهای دیجیتال بیشتر از گذشته مهم و برجسته شود.

در نتیجه، بسیاری از پروژه‌ها قدم‌های مهمی را در راستای شفاف‌تر بودن برمی‌دارند که در زیر به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود:

• افزایش تعداد تیم‌های Doxxed (تیمی که هویت اعضا مشخص است)
• انتشار اطلاعات کل کیف پول‌ها و آدرس‌های خزانه توسط بسیاری از پروژه‌ها
• تشکیل دائوهای مستقل با اعضای جامعه کاربری توسط شرکت‌ها، برای مدیریت تصمیمات مربوط به خزانه‌داری
• رشد نقشه‌های راه عمومی که به جامعه کاربری اجازه مشارکت و همکاری را می‌دهند
• اعلام عمومی به‌روزرسانی‌ها و میزان پیشروی آن توسط بسیاری از پروژه‌ها
• افزایش اعلام تصمیمات مهم داخلی پروژه‌ها
• اعلام عمومی اشتباهات تیم‌ بنیان‌گذار و درس‌هایی که از این اشتباهات گرفته‌ شده است
• اعلام آشکار ارتباطات یک شرکت با سرمایه‌گذاران، انجمن‌ها و تمام سهام‌داران پروژه
• مشارکت فعال مدیرعامل یا بنیان‌گذار پروژه‌ها در جامعه کاربری، وبلاگ‌ها و توییتر، برگزاری جلسات پرسش و پاسخ و انتشار پادکست

علاوه بر این‌ها، تعداد ابزارهای نظارتی قابل استفاده برای عموم نیز افزایش یافته است:

• وجود گواه اثبات ذخایر صرافی در همه جا (کوین مارکت کپ، دیفای لاما)
• تمام داده‌های مربوط به برنامه‌های غیرمتمرکز و پروتکل‌های دیفای به‌صورت عمومی در دسترس و به آسانی قابل بازبینی هستند. در نتیجه دروغگویی و پنهان کردن اطلاعات بیهوده است
• با افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران و جوامع کاربری به پروژه‌های قانونی، این روند همچنان رو به رشد خواهد بود
• نگرانی‌های زیادی پیرامون پروژه‌های مشکوک شکل خواهد گرفت و جوامع کاربری در همان روزهای اول از خطرات و ریسک‌ها آگاه خواهند شد

هم‌زمان با جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و جوامع کاربری توسط پروژه‌های قانونی، مسیر منتهی به شفافیت نیز به‌سرعت طی خواهد شد. در عین حال، پروژه‌هایی که شفافیت کافی را ندارند، پرخطر و غیرقابل اعتماد تلقی خواهند شد. بسیار مهم است که پروژه‌های ارز دیجیتال شفافیت کافی را داشته باشند تا بتوانند اعتماد سرمایه‌گذاران و جامعه کاربری را به خود جلب کنند.

۸. تثبیت بازار (تملک/همکاری‌ها)

در بازار خرسی بلندمدت، شرکت‌های بزرگ و رهبران صنعت‌ها شرکت‌های کوچک را خریداری می‌کنند (تملک) تا همچنان سر پا بمانند. مثلا در حوزه NFT، یونی سواپ و اوپن سی به‌ترتیب اگریگیتورهای Genie و Gem.xyz را خریدند. همچنین، برخی پروژه‌ها باهم همکاری می‌کنند تا زمستان کریپتو را پشت سر بگذارند.

در بازارهای نزولی، تامین سرمایه سخت‌تر و هیجانات صنعت کمرنگ‌تر می‌شود. در این شرایط، پروژه‌های کوچک‌تر برای شناخته شدن بیشتر به همکاری‌ با پروژه‌های دیگر روی می‌آورند و این همکاری‌ها به‌نوعی یک ابزار بازاریابی رایگان برای آن‌هاست. از طرف دیگر زمانی که رقابت و هیجانات بازار کاهش یافته است، شرکت‌های بزرگ‌ تمایل بیشتری به همکاری و تملک پروژه‌های کوچک دارند.

یک مثال معروف برای ادغام بازار در صنعت ارزهای دیجیتال، همکاری اخیر بالانسر (Balancer) و آوه (Aave) برای تبادل توکن‌های حاکمیتی و معرفی استخرهای مشترک است. هر دوی این پروژه‌ها جزو پروژه‌های شناخته شده در این صنعت هستند، اما با همکاری و اتحاد می‌توانند دامنه خود را گسترش داده و ارزش بیشتری به کاربران خود ارائه دهند.

۹. قانون‌مندی و مطابقت با قوانین

از آنجایی که دولت‌های جهان همیشه به دنبال شفافیت و نظارت بیشتر هستند، مطابقت با مقررات برای ارزهای دیجیتال بسیار مهم و حیاتی است. در ادامه نگاهی به وضعیت قانون‌گذاری در آمریکا و اروپا می‌اندازیم.

قانون‌گذاری در ایالات متحده

حادثه اخیر صرافی FTX، نیاز به بررسی دقیق‌تر پروژه‌های ارز دیجیتال و نظارت از سمت قانون‌گذاران را تشدید کرد. پس از ورشکستگی صرافی FTX، روستین بهنام (Rostin Behnam)، رئیس کمیسیون معاملات آتی کالاهای آمریکا (CFTC)، از قانون‌گذاران درخواست کرد که برای دارایی‌های دیجیتال یک چهارچوب قانونی منتشر کنند.

بهنام به کمیته کشاورزی سنا گفته است که CFTC قدرت قانون‌گذاری بازارهای اسپات را ندارد و در ثبت صرافی‌های بازار نقدی ناتوان است. بهنام همچنین گفت که CFTC اختیار قانونی بررسی نهادهای FTX را ندارد و از فعالیت‌های آن‌ها آگاه نیست. روستین بهنام قبل‌ها از قانون‌گذاران خواسته بود که اختیارات قانون‌گذاری دارایی‌های دیجیتال را به CFTC بدهند.

قانون‌گذاری در اروپا

در سال ۲۰۲۳، طرح نظارتی MiCA مخفف (Markets in Crypto Assets) معرفی خواهد شد. در روز ۱۰ اکتبر ۲۰۲۲ (۱۸ مهر) کمیته امور اقتصادی و پولی پارلمان اروپا به این طرح نظارتی رای داد و باعث شد که کل اعضای پارلمان تا پایان سال ۲۰۲۲ به این طرح رای دهند. اگر این طرح تصویب شود، شرکت‌های ارائه‌دهنده کیف پول دیجیتال و سایر خدمات ارز دیجیتال می‌توانند محصولات خود را در کل اتحادیه اروپا به‌ فروش برسانند؛ اما باید در نزد مقامات ملی ثبت شوند و تضمین‌های لازم برای حفاظت از سرمایه‌گذاران و حفظ ثبات مالی را ارائه دهند. همچنین، بر اساس طرح قانونی MiCA صادرکنندگان ارز دیجیتال باید اطلاعات پروژه‌ خود را در یک وایت پیپر منتشر کنند.

البته نگرانی‌هایی درباره محدودیت استیبل کوین‌ها و امکان اعمال این قوانین بر روی NFTها وجود دارد. علاوه بر این، اتحادیه اروپا قصد دارد با استفاده از قانون مقاومت عملیاتی دیجیتال (DORA) و یک طرح آزمایشی دفتر کل توزیع‌شده (DLT) برای عمده فروشان، انطباق قانونی را تقویت کرده و ثبات و امنیت صنعت ارز دیجیتال را حفظ کند.

جمع‌بندی

هم‌زمان با افزایش پذیرش تکنولوژی بلاکچین، وب ۳ یا نسل سوم وب به یکی از برترین نوآوری‌ها برای کارآفرینان و توسعه‌دهندگان تبدیل شده است. حوزه وب ۳ هنوز در ابتدای مسیر خود است و با تکامل سریع آن، ترندهای وب ۳ هر ماه عوض می‌شوند. در سال ۲۰۲۳، به احتمال زیاد شاهد ترندهای دیفای اجتماعی، پروتکل‌های بیمه و ابزارهای نقدینگی NFT خواهیم بود. همچنین انتظار می‌رود که NFTهای محبوب، برنامه‌های Move-to-earn و ابزارهای پیشرفته برای صرافی‌های غیرمتمرکز نیز به‌طور چشمگیری رشد کنند. با این حال بسیار مهم است که به قانون‌گذاری‌های جدید در این صنعت توجه کنید و از آخرین همکاری‌ها و ادغام‌های بازار آگاه باشید. در این مقاله، ۹ ترند وب ۳ در سال  ۲۰۲۳ را بررسی کردیم. به نظر شما چه ترندهایی بیشترین علاقه و توجه را به خود خواهند دید؟ دیدگاه خود را با ما به اشتراک بگذارید.