شبکه کاردانو (Cardano) از زمان ایجادش در سال ۲۰۱۷ قصد داشت تا با اتریوم، بزرگترین شبکه بلاک چینی مبتنی بر قراردادهای هوشمند برای میزبانی از برنامههای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) و وب ۳.۰ رقابت کند؛ اما این شبکه تاخیر زیادی در راهاندازی قراردادهای هوشمند داشت، که این موضوع باعث به وجود آمدن انتقادات زیادی به کاردانو شد. با راهاندازی آپگرید آلونزو در ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱ (۲۱ شهریور ۱۴۰۰)، بالاخره اکوسیستم پیادهسازی برنامه های غیرمتمرکز کاردانو مهیا شد. با میهن بلاکچین در این مقاله همراه باشید تا ۱۰ نمونه از جذابترین پروژههای مبتنی بر بستر کاردانو را مورد بررسی قرار دهیم.
معرفی برجستهترین برنامه های غیرمتمرکز کاردانو
۱۲ سپتامبر ۲۰۲۱ روزی بود که هواداران کاردانو مشتاقانه منتظر آن بودند و منتقدان این پلتفرم نیز از راه رسیدن چنین روزی را هرگز باور نداشتند. آپگرید آلونزو در این روز ارائه شد و سرانجام قراردادهای هوشمند این شبکه به منظور اجرای برنامههای غیرمتمرکز (DApps) راهاندازی شدند.
با وجود اینکه کاردانو هنوز هم از نظر قابلیت دسترسی برنامههای غیرمتمرکز عقبتر از بلاک چینهای توسعهیافته رقیب خود است، گزارشها نشان میدهند که فعالیت توسعهدهندگان این شبکه در حقیقت از فعالیت همتایان خود در اتریوم، سولانا (Solana) و آوالانچ (Avalanche) پیشی گرفته است.
بنابراین خالی از لطف نیست که برخی از شاخصترین DAppsهای اکوسیستم کاردانو و شیوه شکلگیری آینده این بلاک چین به واسطه این برنامهها را مورد بررسی قرار دهیم. در ادمه شاخصترین برنامههای غیرمتمرکز که بر بستر شبکه کاردانو ساخته شدهاند، معرفی میکنیم:
پروژه API3
API3 یکی از نرمافزارهای میانی یا میان افزارهای مبتنی بر وب ۳.۰ است، که APIهای وب را به صورت مستقیم به قراردادهای هوشمند متصل میکند. این پروژه عملکردی مشابه با چین لینک (Chainlink) دارد، اما API3 برخلاف ارائهدهندگان شخص ثالثی مانند چین لینک، پروژه خود را تحت عنوان اوراکل شخص اول (دست اول) معرفی میکند. API3 وعده میدهد که دادهها را ایمنتر، کارآمدتر و شفافتر از رقبای خود ارائه میکند.
فیدهای داده روان و دست اول این پروژه که تحت عنوان Beacons شناخته میشوند، برنامههای وب ۳.۰ را به دادههای بیرون زنجیره مانند رمزارز، سهام و قیمت کالاها متصل میکنند. API3 به جای متکی بودن به پرداختهای مبتنی بر هر بار فراخوانی، از یک مدل قیمتگذاری اشتراک ثابت ساده در توکن بومی خود بهره میبرد. API3 قصد دارد تا کاربردهای مختلف مبتنی بر امور مالی غیرمتمرکز ساده در کاردانو مانند پروتکلهای وامدهی، استیبل کوینها، منابع مالی بیمه، توکنهای بیهمتا (NFT) و غیره را با بهرهگیری از این راهکار تقویت کند.
پروژه ERGO
Ergo یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) ساخته شده توسط تیمی است که بر روی توسعه کاردانو، چین لینک و ویوز (Waves) نیز کار میکنند. این امر موجب جلب و توجه و احترام چارلز هاسکینسون (Chales Hoskinson)، بنیانگذار Cardano نیز شده است و این پروژه را یکی از انقلابیترین پروژههای ساخته شده در دنیای رمزارزها، تا به امروز مینامد.
صرافی غیرمتمرکز Ergo از تبادلات اتمی استفاده میکند، بنابراین موجب از بین رفتن نیاز به ایجاد رپد توکنها و درگاههای گوناگون شده و در نتیجه این امر، صرافی Ergo میتواند بدون نیاز به واسطههای متمرکز به عملکرد مطلوب خود ادامه دهد. این امر حتی امکان ارائه خصوصیتهایی مثل تعیین حد سود و ضرر، که عموما در صرافیهای متمرکز اجرا میشوند را نیز فراهم میکند.
Ergo راهکار غیر رایج و نوآورانهای را در رابطه با از دست رفتن رمزارزها به کاربران خود ارائه میکند. این پلتفرم امکانات ویژهای را برای ذخیرهسازی کوینها با فی پسانداز بلندمدت به خصوص برای ذخیرهسازی بیش از ۴ سال رمزارزها ارائه میکند. این فی شامل کوینهایی نمیشود که هر ۴ سال یک بار جابهجا و یا منتقل میکنید و کوینهای از دست رفته نیز به مرور زمان قابل بازپسگیری هستند.
پروژه ADAX
ADAX یک پروتکل نقدینگی غیرانتفاعی و غیرمتمرکز است، که به کاربران اجازه میدهد بدون اینکه کنترل خود بر روی کوینهایشان را از دست بدهند، معامله یا ترید کنند. ADAX با معامله کردن در بستر یک بازارساز خودکار (AMM) پیچیدگی و ویژگیهای زمانبر مدل رزرو سفارش را حذف کرده و در عین حال نقدینگی لازم برای به انجام رسیدن معاملات قابل توجه را در اختیار کاربران قرار میدهد.
این پروتکل قصد دارد تا نسخه اولیه (V1) صرافی خود را در طول سه ماه اول سال جاری ارائه کرده و تبادلات توکنهای بیهمتا و بریج یا پل ERC-20 را نیز به عنوان بخشی از برنامههای توسعه آتی خود اجرا کند.
پروژه THEOS
THEOS یک پروتکل نقدینگی هوشمند برای توکنهای بیهمتا است، که اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز سازنده محوری را در کاردانو عرضه میکند.
THEOS به واسطه پشتیبانی افراد معروف در فضای کارآفرینی مثل مت سورام (Matt Sorum) و درک آلبورن (Dirk Ahlborn) قصد دارد تا پلتفرمی جامع برای توکنهای بیهمتا و سایر رمزارزها فراهم کند. کاربران در این پلتفرم میتوانند به راحتی توکنهای بیهمتای خود را مینت کرده و با استفاده از NFTهای خود استخرهای نقدینگی بسازند. این امر به افراد اجازه میدهد تا با ارائه NFTهای خود به عنوان وثیقه از این استخرها وام دریافت کنند.
پروژه ARDANA
Ardana اکوسیستم استیبل کوین محوری است، که با کاردانو ادغام شده است. استیبل کوین dUSD متعلق به این پلتفرم است. پلتفرم Ardana به سرمایهگذاران اجازه میدهد تا بتوانند با استفاده از توکنهای ADA، وام دریافت کنند. کاربران میتوانند با بهرهگیری از یک مکانیزم مشابه در MakerDAO نیز dUSD جدید مینت کنند و در این فرایند ADA به عنوان وثیقه ارائه میشود.
یکی از خدمات پلتفرم Ardana، صرافی غیرمتمرکز Danaswap است، که به عنوان پلتفرمی برای استخرهایی با چندین دارایی طراحی شده است و این بدان معناست که کاربران میتوانند استیبل کوینها و سایر داراییها را با میزان لغزش شبکه یا اسلیپیج پایین معاوضه کنند. علاوه بر این، Danaswap دارای خدمات تبادل خارجی است، که کاربران میتوانند به واسطه آن استیبل کوینهای خود را با ارزهای مختلفی مثل dUSD، dEUR و dGBP معاوضه کنند.
پروژه Occam.Fi
Occam.Fi یکی دیگر از برنامه های غیرمتمرکز کاردانو است، که مجموعهای از راهکارهای امور مالی غیرمتمرکز را برای این اکوسیستم شامل میشود. این پروژه زیرساخت مهم بستر دیفای مثل ابزار DEX، استخرهای نقدینگی و قابلیتهای مبتنی بر لانچپد را عرضه میکند.
محصول شاخص پروژه Occam پلتفرم تامین بودجه غیرمتمرکزی تحت عنوان OccamRazer است، که به عنوان لانچپد پروژههای دیفای در کاردانو فعالیت میکند. پروژههای قابل توجهی که در OccamRazer عرضه شدهاند عبارتند از صرافی غیرمتمرکز MeowSwap، موتور نقدینگی مبتنی بر بلاک چین Nezha برای بازارهای پیشبینی و یک شبکهای برای غیرمتمرکز کردن شبکههای اینترنت موبایلی تحت عنوان Wicrypt.
پروژه CARD.STARTER
Card Starter یک شتابدهنده غیرمتمرکز و پلتفرم معاوضه توکن است که امکان ارتباط نوآوران نوپا با سرمایهگذاران را فراهم میکند. پروژههایی که بخشی از برنامه شتابدهنده کارد (Card Accelerator Program) هستند به طیف گستردهای از خدمات مثل مهندسی توکن، حسابرسی امنیتی و پشتیبانی رسانه اجتماعی و کمپینهای برندسازی خود دسترسی دارند.
دارندگان توکنهای این پروژهها از قابلیت دسترسی زودهنگام و تضمین تخصیص و دسترسی به مراحل پیش خرید و پیش فروش توکن برخوردار هستند. توسعهدهندگان نیز در طول این فرایند میتوانند از بازگشایی یک استخر متشکل از مجموعه سرمایهگذاران قابل اعتماد و بررسی شده بهرهمند شوند. تمامی پروژههای درون این پلتفرم میتوانند به خزانه بیمه توکن کمک کنند که از سرمایهگذاران در برابر شکست پروژه و از دست رفتن منابع مالی حمایت میکند.
پروژه Charli3
Charli3 یکی دیگر از راهکارهای اوراکل غیرمتمرکز است، که قصد دارد تا داده را از APIها دریافت کرده و به صورت درون زنجیرهای آنها را هش کند و جریانهای داده را به پروتکلها ارائه کند.
اخیرا پروژه Charli3 فیدهای قیمت را در شبکه آزمایشی عمومی کاردانو به کار برده است و لیستی از پیشینه نودهای فعال را در اختیار دارد، که ارائهکنندگان داده را بر اساس میزان قابلیت اعتمادشان رتبهبندی میکند. در آینده نزدیک Charli3 قصد دارد تا به ارائهکنندگان داده اجازه دهد تا توکن بومی این پروژه تحت عنوان C3 را استیک یا سپردهگذاری کنند و از طریق مکانیزم اجماع گواه اثبات سهام (POS) از قابلیت اطمینان دادهها بک آپ یا همان نسخه پشتیبان تهیه کنند. با توجه به این فرایندها روند رتبهبندی ارائهکنندگان داده نیز گسترش پیدا میکند.
پروژه SundaeSwap
SundaeSwap یک صرافی غیرمتمرکز بومی و پروتکل تامین نقدینگی است که وعده داده است تا عملکردهای مرتبط با دیفای از جمله استیکینگ، استقراض و وامدهی را عرضه کند. بنابراین، شیوه کارکرد این DEX مشابه پروتکلهایی مثل یونیسواپ است؛ اما در قالب یک راهکار بومی Cardano فعالیت میکند.
SundaeSwap دموکراسیسازی حق مالکیت و منفعتهای دریافتی، تامین کارآمد نقدینگی و تقویت موثر اکوسیستم دیفای کاردانو را وعده داده است. با توجه به اینکه فرایند عرضه اولیه صرافی غیرمتمرکز (IDO) این پروژه چندین بار به تاخیر افتاده است، چنین وعدههایی در حقیقت اهداف بلند مدتی هستند که این صرافی برای تحقق یافتن آنها سختی زیادی را متحمل میشود. یکی دیگر از مشکلات قابل توجه در این حوزه، معاوضه توکن ADA به SUNDAE در طول این مسیر بود.
پروژه MELD
MELD پروتکل غیرمتمرکزی در دسته برنامه های غیرمتمرکز کاردانو است، که قابلیت بهرهمند شدن از وام فیات را در اکوسیستم رمزارزها پیادهسازی کرده است. به عبارت دیگر، MELD قابلیتهای پیشرفتهای از دیفای مانند وامدهی و استقراض را در بدون نیاز به KYC در محیط کریپتو جای داده است.
خدمات این پروژه تولید محصولات امور مالی به نسبت استانداردی مانند موقعیتهای حیطه بدهی با وثیقه اندک همراه با نرخ وام به ارزش ۵۰ درصدی را شامل میشود. کاربران این پروژه میتوانند به میزان ۵۰ درصد ارزش وثیقه خود را وام بگیرند. اگر نسبت LTV (میزان وام نسبت به ارزش وثیقه) به ۸۵ درصد برسد، وثیقه مورد نظر لیکویید یا نقد میشود و کاربران با کسر کردن کارمزد نقد شدن ۵ درصدی، موقعیت مالی فعلی یا معوق خود را دریافت میکنند.
سخن پایانی
فارغ از تمام مشکلاتی که اخیرا برای قراردادهای هوشمند Cardano به وجود آمدهاند، در این مقاله به بررسی مهمترین دستاوردها و نمونههایی از برنامه های غیرمتمرکز کاردانو پرداختیم. این پلتفرمها شامل لانچپدها، بازارهای توکن بیهمتا، صرافیهای غیرمتمرکز، دستاوردهای خدمات دیفای و غیره میشوند و بستر قدرتمندی را برای مشارکت افراد علاقهمند به این حوزه فراهم میکنند. چنین بسترهایی بدون شک مسیر را برای رشد روزافزون این شبکه هموار میسازند و در آینده شاهد جلب توجه افراد بیشتری به این حیطه خواهیم بود. آیا تا کنون از برنامه های غیرمتمرکز کاردانو استفاده کردهاید؟ نظر شما در مورد عملکرد برنامههای این عرصه چیست؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.