فیسبوک، غول شبکه‌های اجتماعی در ژوئن ۲۰۱۹ (خرداد ۱۳۹۸) از جزئیات پلتفرم ارز دیجیتالی به نام لیبرا (Libra) پرده برداشت. پس از فشار مقامات این رمز ارز به دیم(Diem) تغییر نام داد. در حال حاضر، آینده دیم کمی مبهم است و توسعه‌دهندگان آن سخت در تلاشند تا با مقابله با مخالفت‌ها و موضع گیری‌های مراجع قانونی، آن را راه‌اندازی کنند.
یک سال و نیم از زمان انتشار خبر راه‌اندازی این پلتفرم می‌گذرد و هنوز انجمن دیم این توکن دیجیتال را توزیع نکرده و در دریافت تاییدیه از سوی دولت سوئیس ناتوان مانده است. علاوه بر این، حتی اگر ارز دیجیتال دیم موفق به اخذ مجوز پرداخت از سازمان نظارت بر بازارهای مالی سوئیس(FINMA) شود، باز هم به نظر میرسد در مقیاس جهانی به مشکل برخورد کند. چرا که مقررات رمزارزها مخصوصاً استیبل کوین‌ها نسبت به ۱۸ ماه پیش بسیار سختگیرانه‌تر شده است. ظاهراً مقررات مربوط به استیبل کوین‌ها در کانون توجه دولت‌هایی مانند آمریکا یا کشورهای منطقه یورو قرار گرفته است. چین به سرعت در حال کار بر روی یوان دیجیتال است و به نظر میرسد که دولت پکن، برنامه‌های بیشتری برای رمزارز بومی خود داشته باشد.
بازارهای بزرگ ارزهای دیجیتال همانند بازار هند و نیجریه نیز به صورت گسترده در حال موضع گرفتن بر علیه رمزارزها هستند. آینده پیش روی رمز ارز دیم ظاهراً مبهم است. در واقع اگر قرار باشد ارز دیجیتال دیم امروز راه اندازی شود، در بهترین حالت چندین جبهه مخالف خواهد داشت که قانونی بودن و روند پذیرش آن را با مشکل روبرو خواهند کرد.
آینده ارز دیجیتال چگونه خواهد بود؟
نوامبر ۲۰۲۰ (آبان ۱۳۹۹)، انجمن ارز دیجیتال دیم برنامه‌های خود مبنی بر راه‌اندازی پروژه‌ای با توکن دیجیتالی وابسته به دلار آمریکا را اعلام کرد. فارغ از برنامه‌های بلندپروازانه مبنی بر ارائه ارز دیجیتالی با پشتوانه ارزهای فیات که در اولین اعلامیه در سال ۲۰۱۹ گفته شد، فشار قانون‌گذاران مالی جهانی باعث شده تا نام پروژه از لیبرا به دیم تغییر کند و ساخت استیبل کوینی با پشتوانه دلار آمریکا در اولویت قرار بگیرد.
سال ۲۰۲۰ به پایان رسیده و اکنون در ماه سوم سال ۲۰۲۱ به سر می‌بریم اما هنوز هیچ خبری از رمز ارز دیم نیست و آینده‌ای کاملاً نامشخص دارد. سازمان نظارت بر بازارهای مالی سوئیس هنوز مجوز سیستم پرداختی ارز دیجیتال دیم را تایید نکرده اما به نظر میرسد با توجه به تحولات اخیر در مقررات کریپتو و بلاکچین در سوئیس، توکن دیم در وضعیت خوبی قرار گرفته باشد. سوئیس تاکنون خود را به عنوان کشوری حامی رمزارزها نشان داده و اجازه داده که فضای کریپتوکارنسی و دارایی‌های دیجیتال، در مرزهای آن رونق بگیرد. فاز اول قانون بلاکچین در این کشور با محوریت اصلاح شرکت‌ها در اوایل فوریه سال جاری اجرا شد. علاوه بر این، فاز دوم این چارچوب قانونی جدید که به وضوح نظارتی بر معاملات اوراق بهادار رمزارزها کمک می‌کند، در اواخر سال جاری به قانون تبدیل خواهد شد.
مطالعه بیشتر: تست هاوی چیست و چه تاثیری بر قانون گذاری ارزهای دیجیتال می‌گذارد؟
برنامه راه‌اندازی رمز ارز دیم با اعلام همکاری دو شرکت کریپتوفایربلاکس(Crypto Fireblocks) و فرست دیجیتال اسست گروپ(First Digital Asset Group) که ارائه دهنده پرداخت در پلتفرم ارز دیجیتال دیم است، جان تازه‌ای به خود گرفت. این دو شرکت کیف پول مطمئنی را ایجاد کرده‌اند که برای موسسات مالی امکان پردازش تراکنش‌ها در شبکه دیم را فراهم می‌کند.
سخنگوی FINMA در پاسخ به سوال خبرنگاران از اظهار نظر در مورد وضعیت درخواست مجوز رمز ارز شبکه دیم خودداری کرد اما تایید کرد که روند صدور این مجوز همچنان ادامه دارد. انجمن بلاکچین دیم نیز از به سوالات مرتبط با این موضوع هیچ پاسخی نداد. به گفته جکسون مولر(Jackson Mueller)، رئیس سیاست و روابط دولت در انطباق بلاکچین و زیرساخت بازارهای مالی شرکت سکارنسی(Securrency)، بعید به نظر می رسد که دیم در سه ماهه اول سال 2021 راه اندازی شود. وی در گفتگویی با کوین تلگراف گفت:
چندین نماینده از انجمن دیم، صراحتاً اعلام کرده‌اند که تا زمانی که موفق به برآورده کردن انتظارات و الزامات نظارتی نشوند، عرضه رمز ارز دیم اتفاق نخواهد افتاد. در حال حاضر نیز مشخص نیست که این انجمن تا چه حدی به این هدف نزدیک شده است.
استیبل کوین ها در تیررس قانون‌گذاران
به نظر میرسد اعلام جزئیات برنامه پلتفرم رمز ارز دیم در تابستان ۲۰۱۹ باعث شده تا نهادهای نظارتی در سراسر جهان به بررسی دقیق استیبل کوین‌ها حساس‌تر شوند. شرکت فیسبوک ماهیانه حدود ۲.۸ میلیارد کاربر فعال دارد و این واقعیت به نظر میرسد که بحث جدیدی را در میان آژانس‌های نظارتی ملی و بین المللی ایجاد کرده باشد. به عقیده مولر، نظارت و حساسیت دولت‌ها بر استیبل کوین‌ها افزایش یافته است. وی افزود:
در حال حاضر نتیجه این تلاش ها مشخص نیست. من تصور می‌کنم که رمز ارز دیم در سه ماهه اول سال چالش‌های زیادی را پیش رو داشته باشد.
علاوه بر جلسات کنگره‌ای که در سال ۲۰۲۹ پس از اعلام خبر انتشار رمز ارز دیم برگزار شد، برخی از نمایندگان کنگره نیز بر وضع قوانینی سختگیرانه‌تر برای استیبل کوین‌ها فشار می‌آورند. در صورت وضع این قوانین، سازندگان استیبل کوین‌ها مجبور به رعایت استانداردهای بانکی شوند.
نهادهای بین المللی مانند گروه هفت(G-7) و گروه بیست(G-20) نیز نگرانی‌های خود را در رابطه با استیبل کوین‌ها و به خصوص رمز ارز دیم ابراز کرده‌اند. این نهادها با انتشار نتایج تحقیقات و مقالات خود نسبت به اثرات مخرب احتمالی این نوع از ارزهای دیجیتال بر سیستم‌های مالی قدیمی هشدار دادند و شرط پذیرش دیم را قانون‌گذاری صحیح دانستند.
بانک مرکزی اروپا(ECB) نیز اخیراً از قانون‌گذاران این اتحادیه خواستار حق وتو در مورد استیبل کوین‌های این منطقه شده است. در صورت تحقق این امر، ECB حرف آخر را در رابطه با استیبل کوین‌ها در منطقه یورو خواهد زد و قوانین وضع شده در این منطقه در رابطه با استیبل کوین‌ها لازم الاجرا خواهد بود. این بانک در این رابطه گفت:
الزامات اضافی وضع شده در آیین‌نامه پیشنهادی برای صادرکنندگان استیبل کوین‌هاست. با این حال، ممکن است این الزامات برای رفع خطرات احتمالی کافی نباشد.
ناگفته نماند که کریستین لاگارد(Christine Lagarde)، رئیس بانک مرکزی اروپا از منتقدین برجسته استیبل کوین‌ها و به طور کلی ارزهای دیجیتال است. بنابراین، داشتن حق وتو به این معنی خواهد بود که صادرکنندگان استیبل کوین‌ها در منطقه یورو باید مقررات و قوانین را به طور کامل رعایت کنند.
علاوه بر این به نظر میرسد که مقامات کشور آلمان نیز یکی از مخالفین سرسخت رمز ارز دیم در منطقه یورو باشند. این در حالی است که آلمان جزو کشورهایی است که بر ضد رمزارزها تاکنون موضعی نگرفته است. اولاف شولز (Olaf Scholz) وزیر دارایی آلمان در موارد مختلفی تاکنون اظهار داشته که دولت این کشور با عملیات ارز دیجیتال دیم در آلمان مخالفت خواهد کرد.
به عقیده ران گلدی(Ran Goldi)، مدیرعامل شرکت مالی First Digital Assets Group، احساسات منفی قانون‌گذاران اتحادیه اروپا نسبت به توکن دیم ناشی از عدم درک کافی آنها نسبت به مدل استفاده شده در این پلتفرم مالی است. وی افزود:
من فکر می کنم که بانک مرکزی اروپا به جای اینکه به دیم به عنوان معادل یکی از پول‌های موجود نگاه کند، به آن به عنوان یک ارز جدید نگاه می‌کند و آن را با لیبرا که سبدی از ارزها و دارایی‌های با نوسان قیمتی بسیار کم بود یکی می‌دانند. وقت آن است که این افراد کمی تحقیق کنند و متوجه شوند که با رمز ارز دیم در آینده، هیچ خطری اقتصاد آنها را تهدید نخواهد کرد.
پاسخ بانک‌ها به دیم و سایر استیبل کوین‌ها
در چند وقت اخیر، جدا از اقدامات نظارتی سختگیرانه، چندین دولت شروع به بررسی ایجاد ارزهای دیجیتال بومی بانک مرکزی خود کرده‌اند. به نظر میرسد پروژه ارزهای دیجیتال ملی، پاسخ بانک‌های مرکزی به تهدیدی است که از سمت و سوی استیبل کوین‌ها احساس کرده‌اند.
چیزی که واضح است این است که دیجیتالی شدن، مرحله بعدی تکامل پول خواهد بود. در همین راستا شخصیت‌های مالی سنتی مانند آگوستین کارستنز(Agustín Carstens) مدیر کل بانک تسویه حساب‌های بین‌المللی(BIS) معتقد است که بانک‌های مرکزی نقش مهمی در این راستا دارند.
بر اساس نظرسنجی اخیر بانک BIS، حدود ۸۶ درصد از بانک‌های مرکزی در حال انجام مطالعاتی بر روی رمزارزهای بانک مرکزی (CBDC) هستند. یوان دیجیتال چین نیز در حال آزمایش چندین پروتکل جدید است. علاوه بر این، بانک‌های این کشور با ایجاد کیف پول‌های سخت‌افزاری برای این ارز دیجیتال به راه‌اندازی و تقویت پذیرش آن کمک شایانی کرده‌اند. علاوه بر این، تاکنون همکاری‌های بین‌المللی قابل توجهی در زمینه CBDC ها به وجود آمده است. اخیراً بانک‌های مرکزی چین، تایلند، امارات و سازمان پولی مالی هنگ کنگ در راستای ایجاد یک CBDC برون مرزی توافقنامه‌ای امضا کردند. به نظر میرسد که پروژه‌های مشترک بین‌المللی جهت ایجاد پروتکل‌هایی برای همکاری و تعامل‌پذیری بین پروژه رمزارزهای بومی کشورها باشد.
کشورهای پیشرو در حوزه CBDC
هند نیز از این قافله عقب نمانده است. بر اساس بیانیه اخیر شاکتیکانتا داس (Shaktikanta Das) رئیس بانک مرکزی هند، این کشور به صورت فعالانه در حال توسعه روپیه دیجیتال است و کاملاً وارد بازی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی شده است و قصد دارد تا قدم های چین را دنبال کند. در همین حال، گفته می شود که دولت هند به زودی بر خرید و فروش ارزهای دیجیتال ممنوعیت وضع خواهد کرد. این ممنوعیت شامل استیبل کوین ها نیز خواهد شد. به گفته منابع آگاه، دولت به دارندگان ارزهای دیجیتال برای فروش رمزارزهای خود، زمان خواهد داد. این موضوع می‌تواند آینده رمز ارز دیم را تحت‌الشعاع قرار دهد. هند سومین اقتصاد بزرگ آسیاست و بازاری خوب برای توکن دیم محسوب می‌شود. در حال حاضر، کشوری مانند چین با توجه به راه‌اندازی نظام ارز دیجیتال خود، به نظر میرسد که گزینه بسیار سختی برای رمز ارز دیم باشد. نیجریه، بزرگترین اقتصاد قاره آفریقا نیز بانک‌ها را از ارائه خدمات به صرافی‌های دیجیتال منع کرده است.
سخن پایانی
ظاهراً که ساخت ارزهای دیجیتال بانک مرکزی در اولویت سیاست‌های پولی و مالی بسیاری از کشورها قرار گرفته باشد. علیرغم درخواست وتو توسط بانک مرکزی اروپا، این بانک گفته است که یوروی دیجیتال ایجاد شده توسط بانک‌های مرکزی این اتحادیه مشمول قوانین نظارتی استیبل کوین‌ها قرار نخواهند گرفت. آینده رمز ارز دیم همچنان مبهم است. به نظر میرسد حتی با اخذ مجوز FINMA، استیبل کوین دیم راه بسیار سختی را پیش روی خود داشته باشد چرا که اقتصادهای بزرگ به این راحتی اجازه نخواهند داد به سیستم مالی قدیمی آنها خدشه‌ای وارد شود.
