سال ۲۰۲۲ را می‌توان یکی از سال‌های ترسناک و نزولی بازار ارزهای دیجیتال نام برد که حتما در خاطر همه ما خواهد ماند؛ اما احتمالا علاقه داریم اتفاقات آن تکرار نشود. از بین رفتن پروژه‌های کوچک و بزرگ، قانون‌گذاری صرافی‌ها و بیش از ۹ هک بزرگ از چشمگیرترین خاطراتی است که از سال ۲۰۲۲ به یادگار ماند. خب سوال اساسی که ممکن است ذهن همه ما را درگیر کرده باشد، این است که سال ۲۰۲۳ چه خواهد شد؟ آیا بازار ارزهای دیجیتال روند صعودی خواهد داشت؟ آیا زمان مناسبی برای سرمایه‌گذاری خواهد بود؟ ما به عنوان یک ایرانی (با وجود تحریم سرویس‌های خارجی و مسائل قانونی) چه شانسی برای گرفتن سود از بازار خواهیم داشت؟ در این مقاله به تحلیل این موضوعات پرداخته‌ام که امیدوارم با مطالعه آن سرنخ‌های خوبی از مسیر پیش‌رو به‌دست بیاید.
این مطلب حاوی تحلیل و نظرات شخصی ساناز وفی، تحلیگر و محقق حوزه بلاکچین و رمزارزها است. نکات گفته شده در این مطلب به‌هیچ عنوان نباید توصیه‌ای برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شوند. در نظر داشته باشید که برای فعالیت در بازار رمزارزها، اتکا به تحلیل‌گران اشتباه است و همیشه باید خودتان تحقیقات جامع و کاملی انجام دهید.
نگاهی به بیت کوین و روند قیمتی آن
از آخرین هاوینگ بیت کوین (۱۱ می ۲۰۲۰ برابر با ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۹) ۲ سال و ۸ ماه می‌گذرد و هماهنطور که انتظار می‌رفت، بیت کوین رفتار مشابهی (تحلیل من از سیکل‌های بیت کوین و بازار کریپتو) نسبت به سه سیکل قبلی نشان داد. از ماه ششم تا یک سال بعد از آن، شاهد روند صعودی قیمت بودیم که منجر به بولران و متعاقبا افزایش حجم بازار آلتکوین‌ها (آلت سیزن) بود. بعد از یکسال صعودی و کاهش دامیننس بیت کوین، با یک شیب کند وارد بازار خرسی شدیم و شاهد خروج نقدینگی از بازار کریپتو بودیم. اگر انتظار داشته باشیم این رفتار تا هاوینگ بعدی (مارچ ۲۰۲۴ برابر با اسفند ۱۴۰۲) ادامه پیدا کند، روند نزولی قیمت حداقل تا ۳ ماه قبل از هاوینگ بعدی (آذر ۱۴۰۲) ادامه خواهد داشت.
طبق همین فرمول که مبنای آن سیکل ۴ ساله بیت کوین و بازار است، می‌توانیم نگاه دقیق‌تری به کانال‌های قیمتی داشته باشیم:
- بالاترین قیمت بیت کوین در این سیکل ۶۸۰۰۰ دلار ثبت شد. پس تا قبل از اسفند ۱۴۰۲ شاهد شکسته شدن این قیمت نخواهیم بود.
- تخمین زده میشه پایین‌ترین قیمت بیت کوین تا بولران بعدی بین ۱۲ تا ۱۴ هزار دلار باشد. (طبق برخی از تحلیل‌های موفق، این قیمت کمی دور از ذهن است و کانال ۱۸ تا ۲۰ هزار دلار می‌تواند پایین‌ترین قیمت این سیکل باشد)
با توجه به نقطه زمانی که الان هستیم، می‌توان گفت ورود سرمایه (برای بلند مدت) در بازه‌های قیمتی ۱۵ تا ۲۰ هزار دلار، می‌تواند نزدیک‌ترین و منطقی‌ترین تصمیم در زمستان ۱۴۰۱ باشد.
نگاهی به اتریوم و آپدیت‌های آن
همانطور که در این سال‌ها همواره روی این موضوع تاکید داشتم، اتریوم یکی از شبکه‌های مهم در دنیای بلاکچین و کریپتو محسوب می‌شود که آپدیت‌ها و تغییرات آن روی کل مارکت تاثیر دارد. آلتکوین‌ها، صنعت دیفای، بازی و NFTها همگی تحت‌الشعاع زیرساخت اتریوم هستند و خواهند بود. پس یکی از موضوعات فاندامنتال مهم که همیشه باید از آن مطلع باشیم، پیشرفت اتریوم و رقبای آن هستند.
اتریوم طبق نقشه راه بلند مدتی که در سال ۲۰۱۷ منتشر کرد، سال ۲۰۲۰ را ورود به اتریوم ۲ نامید و آخرین ماه همان سال فاز گذار از اتریوم POW به اتریوم POS شروع شده و همچنان ادامه دارد. در سپتامبر ۲۰۲۲ (شهریور ۱۴۰۱) یکی از آپدیت‌های مهم دنیای بلاکچین تحت عنوان «مرج اتریوم» با موفقیت انجام شد و زنجیره بیکن چین با اتریوم ۱ ادغام شد.
با گذشت حدود ۴ ماه از این آپدیت، ما شاهد تغییرات زیادی در اکوسیستم و قیمت ETH نبودیم که دلایل عمده آن برای من این موارد است:
- این آپدیت در یکی از نزولی‌ترین وضعیت‌های بازار (در سیکلی که در آن هستیم) رقم خورد.
- تب بازارهای NFT و دیفای به شدت کاهش پیدا کرده بود.
- به دلیل پیچیدگی و سنگین بودن این آپدیت، بسیاری از فعالان حوزه که در بخش‌های زیرساخت تخصص دارند، همچنان در حال مطالعه و بررسی اتریوم جدید و پتانسیل‌های آن هستند.
- همانطور که قبلا مفصل راجع به اتریوم ۲ صحبت کرده‌ام، این تغییر در بلند مدت اثرات خود را نشان می‌دهد و مشخصا تاثیر کوتاه‌مدت روی قیمت ETH نخواهد داشت.
دقت داشته باشید کوین ETH با دامیننس حدود ۲۰ درصد، دومین کوین تاثیرگذار بازار است که رشد قیمتی آن روی آلتکوین‌ها تاثیر بزرگی دارد. از طرف دیگر خیلی از رقبای اتریوم مثل ترون و سولانا که در بازه‌هایی از زمان توانستند رقابت نزدیکی با اتریوم داشته باشند، در زمستان کریپتو نمایش خوبی نداشتند و حامیان این شبکه‌ها در بازار خرسی پشت آنها را خالی کردند. این اتفاق برای اتریوم نیز رخ داد؛ اما به دلایل بسیاری از جمله قدمت اکوسیستم، جریان پولی قوی، نهنگ‌های پروژه، دولوپ‌محور بودن و تا حدودی غیرمتمرکز بودن سیستم، اثر منفی چشمگیری در روند قیمتی ETH نداشت. بنابراین می‌توان این‌گونه تحلیل کرد که شبکه اتریوم (به عنوان مورد مطالعاتی) و کوین ETH (به عنوان سرمایه‌گذاری بلند مدت) می‌تواند یکی از گزینه‌های روی میز باشد.
وضعیت تتر در ایران و استفاده از آن به عنوان دلار
تتر پر طرفدارترین استیبل کوین در ایران (که بارها در مورد استفاده از آن و مخاطراتش در ویدئوها صحبت کرده‌ام)، با توجه به تحولات اخیر در ایران، مورد علاقه خیلی بسیاری از مردم ایران که با حوزه ارزهای دیجیتال آشنا نیستند، شده است. دلایل عمده استفاده از تتر برای مردم را می‌توان سهولت در خرید و فروش، قابلیت جابجایی در حجم‌های بالا، قابلیت نقل و انتقال به خارج از کشور و… نام برد. اما در کنار این ویژگی‌ها، استفاده از این استیبل کوین به جای دلار ریسک‌های زیادی دارد که اصلی‌ترین آنها عبارتند از:
[tie_list type=”lightbulb”]
- قرار داشتن ایران در لیست تحریم‌های کمپانی پشتوانه تتر، عدم‌شفافیت قانون خرید و فروش تتر در ایران، قابلیت فریز شدن USDT داخل ولت‌های غیرکاستدی است.
[/tie_list]
با توجه به این موارد راهکار چیست؟ پیشنهاد می‌کنم اگر به عنوان «حفظ سرمایه در مقابل تورم» از تتر استفاده می‌کنید، از گزینه‌های جایگزین دیگری مثل DAI استفاده کنید که حداقل دو مورد از ریسک‌هایی که بالاتر به آن اشاره کردم را ندارد. اما اگر تریدر هستید و با بازار کریپتو آشنایی دارید، می‌توان علاوه‌بر DAI (که تنوع مارکت کمتری دارد)، از BUSD نیز استفاده کرد.
فرصت‌ها و پروژه‌های خوب برای مطالعه و سرمایه‌گذاری
قبل از معرفی پروژه‌هایی که به نظرم فرصت‌های خوبی برای مطالعه و سرمایه‌گذاری هستند، لازم است اشاره کنم ما طبق سیکل ۴ ساله بازار، در یکسال آخر روند نزولی هستیم و به طور کلی این مدت می‌تواند زمان خوبی برای ورود سرمایه به این بازار باشد. اما از طرف دیگر، اتفاقات قانونی سال گذشته (سختگیری‌های قانون‌گذاران به صرافی‌های خارجی و عدم سرویس‌دهی به ایرانیان) شرایط را برای استفاده از پتانسیل‌های بازار دشوار کرده است. پس پیشنهاد می‌کنم اگر خودتان را یک خبره بازار محسوب نمی‌کنید، حتما پیش از تصمیم‌گیری نهایی، از مشاوره متخصصین این حوزه بهره‌مند شوید.
اما فرصت‌های خوب سرمایه گذاری:
- پروژه اتریوم (در بخش اتریوم توضیح دادم اثرات آپدیت مرج هنوز خود را نشان نداده و در بولران بعدی می‌تواند تاثیر خود را به‌خوبی نشان دهد)
- پروژه‌هایی که در حوزه هوش مصنوعی، ماشین لرنینگ و بیگ دیتا فعال هستند به احتمال بسیار بالا از ترندهای اصلی بولران بعدی خواهند بود (پروژه‌های SingularityNET – Ocean Protocol – Fetch.ai – SingularityDAO)
- پروژه COSMOS (کامیونیتی قوی، آپدیت‌های خوب در زیرساخت و نسخه ۲ و قدمت‌دار شدن پروژه در بولران بعدی)
- پروژه ALGORAND (کامیونیتی قوی، هولدرهای وفادار و فاصله قیمتی شدید نسبت به ATH)
- پروژه AAVE (تیم فنی به‌شدت قوی، از پیشگامان حوزه دیفای، وابستگی بسیاری از پروژه‌های دیفای به این پروژه)
- از بین تمام رقبای اتریوم، شاید تنها امید به کاردانو باشد که همچنان اعتقاد دارم معایب زیادی گریبان این شبکه را گرفته است؛ اما تلاش و پیگیری‌های تیم (بخصوص چارلز هاسکینسون بنیان‌گذار آن) می‌تواند راهگشای خوبی برای سال ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ باشد.
چند نکته بسیار مهم که باید حواسمان به آن باشد!
- در استفاده از تتر (چه سرمایه‌گذاری دلاری چه ترید کریپتویی) بسیار با دقت عمل کنید. اگر اخبار حوزه را روزانه دنبال نمی‌کنید، حتما اخبار قانونی USDT را روزانه دنبال کنید تا اگر اتفاق عجیبی در راه بود، از دارایی خود محافظت کنید.
- سال ۲۰۲۳ سالی برای ریکاور کردن و آماده شدن برای بولران بعدی است؛ پس شاهد پاکسازی‌های قانونی زیادی تا پایان ۶ ماه اول خواهیم بود و احتمالا خبری از هک و کلاهبرداری‌های بزرگ نخواهیم شنید.
- کمیسیون SEC فشار حداکثری خود را خواهد گذاشت. دقت داشته باشید آقای گری گنسلر تا پایان سال ۲۰۲۶ مسئول SEC در کابینه بایدن است و تا امروز تاکید زیادی روی قانون‌گذاری سکیوریتی توکن‌ها داشته!
- سال ۲۰۲۳ سال شکوفایی مجدد دیفای خواهد بود. با آپدیت‌ها و ارتقاهایی در بخش رابط‌های کاربری، شفافیت در استخرهای نقدینگی، کاربردی‌تر شدن و در نهایت استفاده از دارایی‌های فریز شده پروژه‌داران، می‌توان گفت اتفاقات خوبی برای صنعت دیفای و پروژه‌های این حوزه خواهد افتاد. پس می‌توان این نتیجه را گرفت که استفاده از سرویس‌های متمرکز کاهش پیدا می‌کند. (این نکته برای سرمایه‌گذاری روی توکن و کوین‌های این سرویس‌ها بسیار مهم است)
- بعد از ورشکستی و کلاهبرداری و هک‌های بزرگ سال گذشته، ارزش سهامی و برند خیلی از کمپانی‌های کریپتویی مثل FTX و کوین‌بیس کاهش چشمگیر داشت. طبق تجارب چندین ساله گذشته من از بازار، انتظار دارم شرکت‌های وال‌استریتی و بانک‌های بزرگ برای خرید کمپانی‌های کریپتویی دست‌به‌کار شوند و این اتفاق معادلات زیادی را در سال ۲۰۲۴ تغییر خواهد داد.
پاسخ به سوالات شما
[tie_list type=”plus”]
- سوال: توی یکی از لایوهای چند ماه پیش گفتی کمترین قیمت‌ها رو در نوامبر و دسامبر ۲۰۲۲ می‌بینیم، آیا هنوز هم بر اون اعتقاد هستی یا شرایط تغییر کرده؟
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
- پاسخ: همچنان تئوری و فرمول جواب داده شده بنده، همون هست و اعتقاد دارم کف سازی های اصلی در این ماه ها انجام شد. اما بالاتر توضیح دادم همچنان فرصت های سرمایه گذاری خوبی در سال ۲۰۲۳ داریم.
[/tie_list]
[tie_list type=”plus”]
- سوال: احتمال داره این چند روز تتر بیاد پایین؟؟؟می‌خوام یه کم بخرم.
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
- پاسخ: حتما همه می‌دونیم برای تحلیل تتر/تومن خیلی از فاکتورهای غیرکریپتویی هم باید لحاظ کنیم و بنابراین نمی‌تونم نظر فنی و دقیقی بدم. اما با توجه به ابرتورم در کشور احتمال کاهش قیمت خیلی کم هست.
[/tie_list]
[tie_list type=”plus”]
- سوال: از اونجایی که من زخم‌خورده ftx هستم، لطفا چند تا دکس که به‌نسبت امنیت مناسبی دارن برای وصل کیف پول، و بشه روشون لیمیت اوردر گذاشت برای چند روز، رو هم لطفا معرفی کن.
[/tie_list]
[tie_list type=”checklist”]
- پاسخ: UNISWAP برای کار با اتریوم و PANCAKESWAP برای بایننس اسمارت چین. برای آشنایی با بریج‌ها این لینک مطالعه شود.
[/tie_list]
جمع‌بندی نهایی
امیدوارم مواردی که به آن اشاره شد، بتواند چشم‌انداز خوبی برای چند ماه آینده بدهد و هم از نظر سرمایه‌گذاری هم کیس‌های مطالعاتی کمک‌کننده باشد. من و همه همکارانم در میهن بلاکچین همواره به دنبال آگاهی‌رسانی هستیم و این قول را می‌دهیم که با بهبود شرایط کشور، مثل روال سابق با لایو و ویدئوهای آموزشی کنار شما برگردیم. فراموش نکنیم بازار کریپتو پرتلاطم و بسیار پرریسک بوده و هست؛ پس درگیر احساسات نشویم و هوشمندانه در آن فعالیت کنیم.
