به طور معمول هنگامی که یک آدرس مانند Twitter.com را در مرورگر خود تایپ می‌کنید، با یک دامنه سنتی در تعامل هستید؛ اما آیا می‌دانستید که دامنه‌های سنتی در ابتدا برای انجام کارهای بیشتری در اینترنت ساخته شده بودند؟ این دامنه‌ها قرار بود عملکردهایی مانند ارسال ایمیل و پرداخت پول را داشته باشند، اما دامنه‌های سنتی هیچ‌گاه نتوانستند فراتر از نمایش وب سایت‌ها مورد استفاده قرار بگیرند. دامنه‌های NFT یکی از جدیدترین تکنولوژی‌ها در حوزه بلاکچین هستند و این قدرت را دارند که آنچه را که امروزه به عنوان اینترنت می‌شناسیم تغییر دهند. دامنه NFT دامنه منحصربه‌فردی است که توسط یک توکن NFT مشخص می‌شود و دو ایده مهم را با یکدیگر ترکیب می‌کند. دامنه NFT در واقع آدرس یک کیف پول کریپتو است، که به عنوان دامنه وبسایتها نیز عمل می‌کند. در ادامه به معرفی مفهوم دامنه‌های NFT و نحوه کارکرد آنها می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.
معرفی ارزشمندترین دامنه‌های سنتی
دامنه‌ها همواره از ارزشمندترین مولفه و محتواهای دیجیتالی در حوزه اینترنت بوده‌اند. بعضی از ارزشمندترین دامنه‌ها عبارتند از:
- ۱- دامنه Business.com که در سال ۱۹۹۹ به قیمت ۷.۵ میلیون دلار خریداری شد و ۸ سال بعد، به قیمت ۳۴۵ میلیون دلار به RH Donnelly فروخته شد.
- ۲- دامنه LasVegas.com که در سال ۲۰۰۵ به قیمت ۹۰ میلیون دلار به آژانس مسافرتی لاس وگاس فروخته شد.
- ۴- دامنه Crypto.com که در سال ۲۰۱۸ به قیمت ۱۲ میلیون دلار توسط شرکت کریپتو ویزا خریداری شد.
اگر این اعداد باعث تعجب شما شده است، این موضوع را در نظر داشته باشید که شرکت‌های مذکور واقعا این دامنه‌ها را نخریده‌اند، بلکه حق استفاده از آنها را از یک نهاد ثبت دامنه اجاره کرده‌اند. با ظهور فناوری که طی آن بتوان به معنای واقعی، محتوای دیجیتالی را متعلق به خود کرد، توکنیزه کردن دامنه‌ها نیز اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
در حال حاضر نیز دامنه‌های نسل سوم وب، فعالیت خود را آغاز کرده‌اند؛ اما مسیری طولانی برای ثبت دامنه‌ها به صورت اختصاصی باقی مانده است. برخی از معروف‌ترین دامنه‌های وب ۲ و وب ۳ به شرح زیر هستند:
- بعضی از دامنه‌های وب ۲ عبارتند از: com. و org. و gov.
- بعضی از دامنه‌های نسل سوم وب نیز عبارتند از: crypto. و x. و nft. و zil.
نحوه کار دامنه‌های سنتی یا دامنه‌های وب۲
اسم دامنه در واقع متنی است که در مرورگر خود تایپ می‌کنید تا به وبسایت مدنظر خود دست یابید. از لحاظ فنی، اسم دامنه، متنی است که متناظر با آدرس IP عددی است.
در هر لحظه، میلیاردها دستگاه در بستر اینترنت وجود دارند و IP (پروتکل اینترنت) مجموعه‌ای از قوانین است که به دستگاه‌ها امکان می‌دهد تا در بستر اینترنت به تعامل بپردازند.
هنگامی که اسم دامنه‌ای را در مرورگر خود تایپ می‌کنید، درخواستی را به وب سرور آن سایت ارسال کرده و درخواست می‌کنید که محتوای وبسایت مدنظر به شما ارائه شود. این درخواست شامل آدرس IP دستگاه شما است. پس از آنکه سرور سایت مذکور، درخواست را دریافت کرد، پاسخی به دستگاه شما ارسال می‌کند و بدین ترتیب می‌توانید محتوای وبسایت را مشاهده کنید.
سیستم اسم دامنه (DNS) اساسا همانند دفترچه تلفنی از اینترنت است. DNS باعث می‌شود که دسترسی به وبسایتها، کاربرپسند شود. در واقع آدرس IP وبسایت مدنظر، یک آدرس IP عددی پیچیده نظیر ۱۷۲.۶۷.۱۴۰.۸۹ است.
سوالی که مطرح می‌شود این است که تمام این اسامی دامنه از کجا به وجود می‌آید؟ این اسامی دامنه متعلق به چه شخص یا سازمانی است؟ در واقع یک سلسله مراتب کاملی در این خصوص وجود دارد.
اکثر اسامی دامنه‌ها توسط دفاتر ثبت دامنه‌ها مدیریت می‌شود. این دفاتر ثبت در واقع شرکت‌هایی هستند که احتمالا هرگز اسم آنها را نشنیده‌اید. برای مثال، شرکتی به اسم وری‌ساین (Verisign) در آمریکا مسئول ثبت دامنه‌های com. و net. و سایر دارایی‌های زیرساخت اینترنت است و سالانه بیش از یک میلیارد دلار درآمد دارد.
هرچند، این دفاتر ثبت نیز توسط نهادی به اسم مرجع واگذاری اعداد در اینترنت (IANA) مدیریت می‌شود، که این نهاد متعلق به سازمان بزرگتری به اسم شرکت اینترنتی برای نام‌ها و اعداد واگذار شده یا به اختصار آیکان (ICANN) است. آیکان به هماهنگ‌سازی بسیاری از فرآیندها و دیتابیس‌هایی که اینترنت وب۲ را اجرا می‌کنند می‌پردازد.
دفاتر ثبت با حفظ و نگهداری سوابق این موضوع که کدام دامنه متعلق به چه کسی است، به مدیریت دامنه‌ها می‌پردازند.
با وجود بیش از ۳۰۰ میلیون اسم دامنه ثبت‌شده است، دفاتر ثبت فعالیت و مشغله بسیار زیادی دارند. بنابراین، دفاتر ثبتی نظیر وری‌ساین، فروش اسامی دامنه‌ها را به ثبت‌کنندگانی نظیر GoDaddy واگذار می‌کنند. ثبت‌کنندگان اساسا به عنوان فروشندگانی عمل می‌کنند که به ازای هر ثبت، مقداری سود کسب می‌کنند و به دفاتر ثبت نیز مقداری کارمزد پرداخت می‌کنند. تمام این هزینه‌ها در هزینه نهایی که کاربر باید پرداخت کند تاثیرگذار است.
دامنه NFT چیست؟
برای آنکه درک بهتری از نحوه عملکرد دامنه NFT داشته باشیم، شناخت بعضی از نکات اصلی NFT می‌تواند سودمند باشد. توکن غیرقابل تعویض، توکنی است که معادل و معرف یک دارایی منحصربه‌فرد است و فرقی ندارد که این دارایی، تصویری از یک گربه، اثر هنری و یا در مورد مقاله ما، درباره یک دامنه باشد.
دامنه‌های NFT که با عناوین دامنه‌های غیرمتمرکز، دامنه‌های کریپتو و دامنه‌های بلاک چین نیز شناخته می‌شوند، نسبت به دامنه‌های سنتی دارای مزایای منحصربه‌فردی هستند. از مزایای دامنه‌های NFT می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دامنه‌های NFT در واقع فقط یکبار خریداری می‌شوند. در مقابل در مدل‌های تجاری دامنه‌های سنتی وب ۲، با کارمزد سالانه برای تمدید دامنه‌ها مواجه هستیم.
- دامنه‌های NFT به طور کامل متعلق به کاربر است. این موضوع بدان معنا است که یک نهاد متمرکز نظیر GoDaddy یا Google Domains نمی‌تواند به سانسور دامنه کاربران بپردازد و یا نمی‌تواند دامنه‌ها را به نفع خود مصادره کند.
- نکته جالب درباره دامنه‌های NFT این است که می‌توانند به عنوان آدرس‌های عمومی رمزارز نیز عمل کنند. این موضوع به معنای آن است که دامنه‌های NFT می‌توانند سایر رمزارزها و توکنهای تحت پشتیبانی خود را به عنوان ابزار پرداخت ارسال و دریافت کنند.
نحوه عملکرد دامنه‌های NFT چگونه است؟
در واقع دامنه‌های NFT، آدرس‌های کرپتویی هستند که به عنوان آدرس اینترنتی عمل می‌کنند. از دامنه‌های کریپتویی می توان در موارد زیر استفاده کرد:
- می‌توانید همانند تمام توکنهای NFT، به خرید، فروش یا هولد کردن دامنه‌های NFT بپردازید.
- از دامنه‌های NFT می‌توان به عنوان آدرس‌های کیف پول نیز استفاده کرد. بنابراین سایر افراد می‌توانند مستقیما به آدرس دامنه NFT شما رمزارز ارسال کنند.
- از دامنه‌های NFT همچنین می‌توان به عنوان اسامی دامنه‌ها نیز استفاده کرد. بنابراین می‌توانید به وبسایتی نظیر mihanblockchain.crypto مراجعه کرده (در واقع چنین وبسایتی وجود ندارد) و محتوای این سایت را مشاهده کنید.
دامنه NFT؛ ساماندهی دامنه‌های غیرمتمرکز
مشکلاتی که شرکت‌های وب۳ در صدد برطرف کردن آن هستند معمولا پیرامون ارائه مالکیت به کاربر نهایی و حذف واسطه‌ها است.
با رشد انفجاری تکنولوژی بلاک چین در سال‌های اخیر، برنامه‌های پرشماری ظهور یافتند که دامنه‌های NFT نیز یکی از هیجان‌انگیزترین این برنامه‌ها محسوب می‌شود، اما به ندرت درباره آن صحبت شده است، زیرا فروش تصویر میمون‌ها به قیمت‌های هنگفت، تیترهای جذاب‌تری برای خبرگزاری‌ها به شمار می‌آید.
همانند DNS، یک شرکت نظیر ENS یا سرویس نام اتریوم، آدرس‌های پیچیده کیف پول رمزارز را به متنی نظیر mihanblockchain.eth تبدیل کرده، که خواندن آن را برای کاربران آسان‌تر می‌کند.
بدین ترتیب، دقیقا همانطور که ۲۰ دلار به آدرسی کیف پول شامل حروف و اعداد به‌هم‌ریخته و نامفهوم ارسال می‌کنید، می‌توانید به آدرسی نظیر mihanblockchain.eth نیز پول و رمزارز ارسال کنید.
به علاوه، می‌توانید دامنه ENS را به آدرس وبسایت متصل کنید. بدین ترتیب، هنگامی که آدرسی نظیر mihanblockchain.eth را در مرورگر وارد کنید، به وبسایتی هدایت می‌شوید که از لحاظ تئوری کاملا مشابه با mihanblockchain.com است.
یکی دیگر از ارائه‌دهندگان دامنه کریپتو به اسم Unstoppable Domains ویژگی‌های دیگری به شرح زیر را ارائه می‌دهد:
۱- این ارائه‌دهنده، یک سرویس هاستینگ نیز محسوب می‌شود: WP Engine را تصور کنید که هاستینگ دامنه را نیز ارائه می‌دهد.
۲- چندین آدرس کیف پول: برای مثال، Mihanblockchain.crypto می‌تواند متناظر با آدرس اتریوم، بیت کوین، کاردانو و سولانا باشد. ENS مختص به اتریوم است و فقط دامنه‌های eth. را ارائه می‌دهد.
۳- به جای هزینه سالانه، فقط یکبار کارمزد دریافت می‌کند: بدین ترتیب، به جای اجاره، آن دامنه را تصاحب می‌کنید و متعلق به شما می‌شود.
نحوه خرید دامنه NFT
شاید با فرایند خرید دامنه در پلتفرم ثبت‌کننده دامنه نظیر GoDaddy یا Google Domains آشنا هستید. نحوه خرید در این پلتفرم‌ها بدین صورت است، که به سایت ثبت‌کننده دامنه مراجعه کرده و اسم مدنظر خود را جستجو می‌کنید. در صورتی که اسم دامنه مدنظر شما موجود و در دسترس باشد، می‌توانید با استفاده از کارت‌های اعتباری یا سایر روش‌های پرداخت، دامنه را خریداری کنید.
خرید دامنه NFT نیز بسیار مشابه با خرید دامنه‌های سنتی است. تفاوت و منحصربه‌فرد بودن این نوع دامنه‌ها در موارد و قابلیت‌های دیگر است.
برای خرید دامنه NFT ابتدا به بازار فروش دامنه NFT نظیر Unstoppable Domains (که اساسا مشابه با ثبت‌کنندگان دامنه‌های سنتی هستند) مراجعه کرده و اسم دامنه مدنظر خود را جستجو کنید.
این بازار شامل پسوندهای مختلفی نظیر crypto. و dao. و nft. و غیره است.
پسوند مدنظر خود را انتخاب کرده و وارد مرحله پرداخت شوید. در بازار Unstoppable Domains باید یک حساب کاربری ایجاد کنید. این پلتفرم همچنین گزینه‌های پرداخت متعددی نظیر گزینه‌های پرداخت وب۲ مانند کارت‌های اعتباری و پی‌پال و همچنین گزینه‌های پرداخت وب۳ مانند رمزارز و استفاده از برنامه Crypto.com را ارائه می‌دهد.
برای نهایی‌سازی و پایان خرید خود، توکنی را صادر می‌کنید که متناظر با دامنه مدنظر بر بستر بلاک چین است. بدین ترتیب، به بلاک چین توضیح می‌دهید، که دامنه مذکور متعلق به شما است. این فرایند فقط چند دقیقه زمان می‌برد.
در پایان، مالکیت کامل این دامنه در اختیار شما قرار می‌گیرد. توکن صادرشده در واقع همان دامنه است، پس در حفظ و نگهداری آن دقت لازم را داشته باشید. بازارهایی نظیر Unstoppable Domains به عنوان کیف پول برای دامنه نیز عمل می‌کنند، اما از لحاظ تئوری می‌توانید دامنه NFT خود را در کیف پول‌های سخت‌افزاری نظیر کیف پول لجر و کیف پول‌های نرم‌افزاری نظیر متامسک نگهداری کنید و حتی آن را در پلتفرم اپن‌سی (OpenSea) برای فروش قرار دهید.
دلیل اهمیت دامنه‌های NFT چیست؟
دامنه‌های NFT رابطه نزدیکی با رمزارزها، هویت دیجیتال و زیرساخت اینترنت دارند و می‌توان آنها را موج اول عصر متاورس نامید. برای افرادی که هدف آنها صرفا وبگردی است، دامنه‌های NFT می‌تواند موضوعی پیچیده محسوب شود. مراجعه به دامنه crypto. به جای com. لزوما حس هیجان‌انگیزی برای آنها به همراه ندارد.
هرچند، نکات و قابلیت‌هایی که در نگاه اول به چشم نمی‌آیند کافی هستند تا طرفداران فناوری و کارآفرینان از ایجاد این فرصت‌های جدید هیجان‌زده شوند. برای اولین بار، دامنه‌های غیرمتمرکز می‌توانند به عنوان آدرس‌های کیف پول با زیرساخت امور مالی غیرمتمرکز خود عمل کنند. در نگاه کلی‌تر، دامنه NFT نیاز به سلسله مراتب سختگیرانه و محرمانه یکه‌تازی در حوزه زیرساخت اینترنت و پردازشگرهای پرداخت نظیر پی‌پال را از بین می‌برد.
هرچند، دامنه‌های NFT بدون خطر نیستند. دامنه‌های NFT نیز همانند تمام کوین‌ها و توکن‌ها، به اقدامات احتیاطی بیشتری نیاز دارند که در خصوص دامنه‌های متمرکز نیازی به آنها نیست؛ اگر اقدامات پیشگیرانه امنیتی را رعایت نکنید، یک هکر باتجربه به راحتی می‌تواند حساب Google Domains شما را هک کرده و دامنه‌های شما را سرقت کند. این موضوع برای ENS و Unstoppable Domains نیز صادق است. هنگامی که توکن متناظر با دامنه NFT شما سرقت شود، اساسا هیچگونه شانسی برای بازیابی آن نخواهید داشت.
همچنین محدودیت‌های معدودی در خصوص دامنه‌های NFT وجود دارد که قابل توجه هستند. یکی از محدودیت‌ها این است که اکثر مرورگرهای معروف نظیر کروم از دامنه‌های crypto. یا zil. پشتیبانی نمی‌کنند؛ زیرا این دامنه‌ها استاندارد نیستند. مسئولان ICANN متقاعد نشده‌اند که از دامنه‌های crypto. یا zil. پشتیبانی کنند، زیرا بخشی از سود حاصل از فروش دامنه‌های سنتی وب۲ نظیر com. یا org. را دریافت می‌کنند.
مرورگرهای جدید نظیر بریو (Brave) که از طرفداران رمزارزها محسوب می‌شوند، از دامنه‌های NFT پشتیبانی می‌کنند. اما با این وجود نیز، مراجعه به این دامنه‌ها شامل مراحل بیشتری نسبت به وبگردی ساده است.
سوالات متداول (FAQ)
دامنه‌های NFT از طریق توکنهای غیرقابل تعویض متمایز می‌شوند، در حالی که دامنه‌های سنتی توسط دفاتر ثبت مرکزی مدیریت می‌شوند.
دامنه‌های NFT فقط یکبار خریداری می‌شوند و نیاز به تمدید سالانه ندارند. همچنین، صاحبان دامنه‌های NFT کامل مالکیت و کنترل را بر دارند و نهادهای مرکزی نمی‌توانند آنها را کنترل یا سانسور کنند. همچنین، دامنه‌های NFT می‌توانند به عنوان آدرس‌های رمزارزها و ابزار پرداخت استفاده شوند.
جمع بندی
رشد سریع و ناگهانی عرصه کریپتو و آشنایی با این حوزه برای اکثر افراد چالش برانگیز است. همچنین حرکت سازمانی نظیر ICANN که تاثیر بسزایی بر بنیان اینترنت دارد، به سمت این حوزه بسیار کند صورت می‌گیرد. اینترنت غیرمتمرکز عبارت است از خلق و ساختن مجدد و یا حداقل بازنگری طیف وسیعی از مواردی که نرم‌افزارها و پروتکل‌های متصل به یکدیگر به اسم اینترنت را به وجود می‌آورند. دامنه‌های NFT نیز یکی از قطعات این پازل بزرگ محسوب می‌شود. با استفاده از دامنه‌های NFT، کاربران مالک دامنه‌های خود خواهند بود و دیگر نیازی به پرداخت حق اشتراک به یک شرکت ثالث یا نگران سانسور دامنه‌های خود توسط این شرکت‌ها، نخواهند بود. نظرشما درباره دامنه‌های NFT چیست؟ آیا تا به حال از این دامنه‌ها استفاده کرده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با به اشتراک بگذارید.
