اوراکل تلور چیست؟ آشنایی با پروتکل Tellor و توکن TRB

اوراکل‌ (Oracle) نوعی رابط بین دنیای بلاکچین و دنیای حقیقی است که داده‌های واقعی مثل قیمت‌ها، اخبار، رویدادها و غیره را به‌صورت آنچین (درون‌زنجیره‌ای) در اختیار کاربران قرار می‌دهد. اوراکل تلور (Tellor) نوع جدید و منحصربه‌فردی از اوراکل‌های غیرمتمرکز است که به‌جای استفاده از API‌ها و فرایندهای خودکار، برای جمع‌آوری و تهیه داده‌ها از کاربران حقیقی (گزارشگرهای داده) استفاده می‌کند. ارز دیجیتال TRB که توکن بومی Tellor است، در هفته‌های اخیر عملکرد چشمگیری داشت و تا ۱۲۷ دلار رشد کرد. در این مقاله از میهن بلاکچین توضیح می‌دهیم که پروتکل تلور چیست، چگونه کار می‌کند و توکن TRB چه کاربردی دارد.

پروتکل اوراکل تلور چیست؟

بلاکچین‌هایی مثل اتریوم فقط به طیف محدودی از اطلاعات دسترسی دارند. این نوع بلاکچین‌ها بیشتر برای کارهایی مثل رهگیری موجودی یک حساب ارز دیجیتال مناسب هستند؛ اما اگر بخواهیم قرارداد هوشمند ما به داده‌های دنیای واقعی مثل قیمت ارزهای دیجیتال، رویدادهای ورزشی یا اطلاعات هواشناسی دسترسی داشته باشد و از آن‌ها استفاده کند،‌ باید از اوراکل استفاده کنیم. اوراکل‌ها داده‌های واقعی را جمع‌آوری کرده و به بلاکچین می‌آورند.

تلور یک سیستم اوراکل غیرمتمرکز و تغییرناپذیر است که تمام داده‌ها و اطلاعات موردنیاز قراردادهای هوشمند را فراهم می‌کند. اوراکل Tellor در سال ۲۰۱۹ روی شبکه اتریوم راه‌اندازی شده است و در حال حاضر در شبکه‌های پالیگان، نوسیس، آپتیمیزم، آربیتروم، فایل کوین و شبکه‌های دیگری که با EVM (ماشین مجازی اتریوم) سازگار هستند نیز فعال است. احتمالا در آینده شبکه‌های جدید بیشتری به این فهرست اضافه خواهند شد.

سیستم تلور در واقع شبکه‌ای از گزارشگرهای داده است که هر نوع داده را به‌صورت آزاد و بدون‌مجوز جمع‌آوری کرده و به کاربران ارائه می‌دهد. هر نوع داده‌ای به‌کمک Tellor قابل دریافت است؛ مثل قیمت‌های اسپات، نتایج رای‌گیری و یا هر نوع داده دیگری که قابل تایید باشد.

هدف تلور چیست؟

پروتکل تلور یک اوراکل ساده نیست و فقط قیمت‌ها را جمع‌آوری نمی‌کند. هدف Tellor این است که یک اوراکل همه‌کاره باشد و هر نوع داده و اطلاعاتی را در هر قالبی که درخواست می‌شود، برای کاربران تهیه کند.

تلور می‌خواهد یک اوراکل غیرمتمرکز و امن باشد که به‌راحتی می‌توان آن را پیاده‌سازی و استفاده کرد. اوراکل تلور قصد دارد به یک منبع استاندارد تبدیل شود که داده‌های ارزشمندی را برای برنامه‌های غیرمتمرکز تهیه و از این طریق به رشد حوزه دیفای کمک کند.

اوراکل Tellor چگونه کار می‌کند؟

تلور یک پروتکل اوراکل است که روش کار آن با اوراکل‌های دیگر تفاوت دارد. اوراکل‌های بلاکچینی دیگر معمولا اطلاعات را از یک API دریافت می‌کنند. تلور از API استفاده نمی‌کند و به‌جای آن کاربران را تشویق می‌کند که به‌عنوان یک گزارشگر داده در این سیستم مشارکت کنند. تلور یک سیستم بدون نیاز به مجوز است. یعنی نحوه کار این پروتکل به تیمش وابسته نیست و هرکسی می‌تواند با استیک کردن توکن، به یک گزارشگر داده تبدیل شود و با تهیه داده‌های موردنیاز مصرف‌کنندگان، کارمزد بگیرد.

به بیان دیگر، تلور یک فناوری رمزنگاری نیست که داده‌ها را به‌صورت خودکار جمع‌آوری کرده و به بلاکچین اتریوم منتقل کند؛ بلکه شبکه‌ای از افراد (مشارکت‌کنندگان) است که داده‌ها را به‌صورت دقیق جمع‌آوری و اعتبارسنجی می‌کنند. گزارشگر به انگیزه نیاز دارد تا داده‌های موردنیاز شما را تهیه کند. در نتیجه، برای دریافت داده‌ها باید به گزارشگرها پاداش بدهید. این پاداش شامل کارمزد تراکنش به‌اضافه مقداری سود برای گزارشگر است که مقدار دقیق آن توسط بازار تعیین می‌شود. اگر خودتان گزارشگر داده هستید، هزینه شما همان کارمزد تراکنش یا گس (Gas) خواهد بود.

وقتی که یک گزارشگر داده‌های خود را در Tellor ثبت می‌کند، همان لحظه از داده‌ها استفاده نمی‌شود (متغیرها به پروتکل وارد نمی‌شوند)؛ دلیل این مسئله وجود مفهومی به نام فاینالیتی (Finality) یا نهایی شدن تراکنش در بلاکچین است. یعنی پس از ثبت تراکنش در یک بلاک، باید مدتی بگذرد و تراکنش نهایی شود. برای کسب نتیجه بهتر، متغیرها باید مدتی در بلاکچین بمانند. با گذشت زمان، داده‌های صحیح از داده‌های غلط تشخیص داده می‌شوند و تنها در این صورت است که اجازه استفاده از اطلاعات وجود خواهد داشت.

گزارشگر می‌تواند داده‌ها از هر منبع دلخواهی تهیه کند؛ ولی اگر داده‌های ارائه‌شده نادرست یا بی‌کیفیت باشند، این ریسک وجود دارد که گزارشگر توکن‌های استیک‌شده خود را از دست بدهد. این نوعی تنبیه است که به آن اسلشینگ (Slashing) گفته می‌شود. اگر به داده‌هایی از یک منبع خاص نیاز دارید، می‌توانید به‌صورت اختصاصی درخواست کنید که داده‌ها از آن منبع جمع‌آوری شوند. 

پس از آنکه گزارشگر داده‌های خود را به پروتکل ارائه کرد، یک نظرسنجی یا مناظره برگزار می‌شود و گزارشگرهای دیگر به‌عنوان ولیدیتور به داده‌های جدید رای می‌دهند. اگر داده‌ها رد شود، گزارشگر توکن‌های استیک‌شده خود را از دست می‌دهد. این فرایند از ورود مجرمان سایبری به پروتکل جلوگیری می‌کند.

قراردادهای هوشمند تلور

سیستم اوراکل تلور توسط ۴ قرارداد هوشمند اصلی اداره می‌شود. این قراردادها، عملیات کلی سیستم، کار گزارشگرها و عملکرد توکن TRB را مدیریت می‌کنند.

• قرارداد اوراکل (Oracle): قرارداد اوراکل امور مهمی همچون استیکینگ، گزارش و خواندن داده‌ها را مدیریت می‌کند. گزارشگرها توکن‌های TRB را در این قرارداد استیک می‌کنند تا داده‌ها را گزارش دهند. کاربران دیگر نیز از طریق همین قرارداد به داده‌های موردنیاز خود دسترسی پیدا می‌کنند. اسلشینگ گزارشگرها و حذف داده‌های نادرست نیز برعهده قرارداد اوراکل است.
• قرارداد پرداخت خودکار (Autopay): قرارداد Autopay پرداخت‌ هزینه به گزارشگرها را (برای درخواست داده) مدیریت می‌کند. با این قرارداد، کاربران می‌توانند یک برنامه پرداختی برای پاداش‌دهی به گزارشگر تنظیم کنند و یا هر بار هزینه را جداگانه بپردازند.
• قرارداد حاکمیت (Governance): قرارداد Governance نحوه انجام، رای‌گیری و اجرای مناظره‌ها را در قرارداد اوراکل مدیریت می‌کند. پس از اتمام مناظره، کارمزد مناظره و دارایی‌های اسلش‌شده بین افراد شایسته توزیع می‌شود.
• قرارداد توکن (Token): این قرارداد، عملکرد توکن TRB و ضرب پاداش‌های زمانی (Time Based Rewards) را در قرارداد اوراکل که روی شبکه اصلی اتریوم است، مدیریت می‌کند.

سرویس‌های پروتکل Tellor  

در بخش‌های قبلی تا حد زیادی سرویس‌ها و خدمات اوراکل تلور را شرح دادیم. در اینجا به‌طور مختصر با قابلیت‌های مختلف Tellor و کارایی آن‌ها آشنا می‌شویم:

• مشاهده داده‌ها (Data Feed): در این قسمت می‌توانید داده‌های جمع‌‌آوری‌شده توسط گزارشگرهای دیگر را به‌طور کلی مشاهده کنید.
• درخواست داده (DataSpecs): این بخش یک رجیستری آنچین برای درخواست داده از اوراکل تلور است. در این بخش می‌توانید جهت دریافت نوع خاصی از داده‌ها برای مدت مشخص (مثل یک سال) درخواست ثبت کنید.
• رای‌دهی به اختلاف نظرها (Disputes Voting): یکی از مهم‌ترین بخش‌های تلور اعتبارسنجی داده‌هاست. اگر اختلافی در این خصوص وجود داشته باشد، برای رفع این مسئله باید از طریق رای‌دهی اقدام کرد.
• تعیین کارمزد (Fund a Feed): در این صفحه می‌توانید با تعیین یک کارمزد در قالب توکن TRB، درخواستی ثبت کنید تا گزارشگر‌ها داده‌های قیمتی را برای شما جمع‌‌‌آوری کنند.
• تخصیص شناسه (Query ID): در این قسمت می‌توانید برای داده‌های خود شناسه‌ای تعیین کنید که به آن Query ID گفته می‌شود. با این شناسه، داده‌ها را راحت‌تر می‌توان پیگیری کرد.
• گزارش‌دهی (Report): در این صفحه‌ می‌توانید به‌عنوان یک گزارشگر، داده‌های خود را گزارش کنید.

نقشه راه تلور

اوراکل تلور از زمان راه‌اندازی در سال ۲۰۱۹، پلتفرم خود را به‌طور قابل‌توجهی گسترش داده و ارز دیجیتال TRB (توکن بومی تلور) در چند صرافی مختلف لیست شده است. تلور نقشه راه دقیق و مشخصی منتشر نکرده است. به همین خاطر در اینجا به رویدادهای مهم این اوراکل اشاره می‌کنیم تا با روند توسعه آن بهتر آشنا شویم.

• می ۲۰۱۹: سرمایه‌گذاری Binance Labs در تلور
• آگوست ۲۰۲۰: لیست شدن TRB در هوبی و بایننس
• سپتامبر ۲۰۲۰: راه‌اندازی نسخه دوم تلور (Tellor V2)
• نوامبر ۲۰۲۰: راه‌اندازی تلور در شبکه پالیگان
• می ۲۰۲۱: لیست شدن TRB در صرافی کوین بیس
• می ۲۰۲۱: به‌روزرسانی Tellor 3
• سپتامبر ۲۰۲۱: لیست شدن TRB در کوکوین
• دسامبر ۲۰۲۱: راه‌اندازی اوراکل TellorX در شبکه اتریوم (در نسخه تلور X، الگوریتم گواه اثبات کار (PoW) از تلور حذف شده و سرعت تلور افزایش یافته است.)
• ژانویه ۲۰۲۲: راه‌اندازی نسخه ساده‌تری از پلتفرم با نام TellorFlex در شبکه پالیگان
• آوریل ۲۰۲۲: پیاده‌سازی تلور در شبکه هارمونی
• می ۲۰۲۲: راه‌اندازی تلور در شبکه الگورند
• نوامبر ۲۰۲۲: راه‌اندازی Tellor 360 (این نسخه، آخرین به‌روزرسانی تلور است که قابلیت به‌روزرسانی تلور را حذف کرده و آن را به یک پلتفرم غیرقابل تغییر تبدیل کرده است.)
• ژانویه ۲۰۲۳: راه‌اندازی تلور در بلاکچین نوسیس
• فوریه ۲۰۲۳: پیاده‌سازی تلور در شبکه اصلی آپتیمیزم و ماشین مجازی فایل کوین (FVM)
• آوریل ۲۰۲۳: راه‌اندازی تلور در شبکه سپولیا (Sepolia)
• اکتبر ۲۰۲۳: راه‌اندازی تلور در شبکه Manta Pacific

تلور برای ماه‌های آینده همچنان در تلاش است که به رشد حوزه دیفای کمک کند.

سرمایه‌گذاران Tellor 

طبق داده‌های سایت کرانچ بیس،‌ تلور تاکنون ۳ راند سرمایه‌گذاری برگزار کرده است و در این ۳ راند، در مجموع مبلغ ۴۰۰ هزار دلار سرمایه جذب شده است (۱۵۰ هزار دلار در سال ۲۰۱۸ و ۲۵۰ هزار دلار در سال ۲۰۱۹). سرمایه‌گذاران اصلی Tellor صرافی بایننس و پروتکل میکر هستند.

معرفی تیم اوراکل Tellor 

بنیان گذاران اوراکل تلور ۳ نفر هستند که در اینجا نگاهی مختصر به سوابق آنها خواهیم داشت:

• برندا لویا (Brenda Loya):‌ او هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل تلور است که همانند دو نفر دیگر، از مارس ۲۰۱۹ (تقریبا چهار سال و ۸ ماه پیش) کار خود را با Tellor آغاز کرده است. او فارغ‌التحصیل از دانشگاه جان هاپکینز است و قبلا در چند شرکت مختلف به‌عنوان توسعه‌دهنده و تحلیل‌گر اقتصادی کار کرده است.
• نیکولاس فت (Nicholas Fett): نیکولاس مدیر ارشد فناوری تلور است که همانند لویا از دانشگاه هاپکینز فارغ‌التحصیل شده است. نیکولاس فت بنیان‌گذار و مدیرعامل پلتفرم Daxia نیز هست.
• مایکل زمروز (Michael Zemrose): نفر سوم یعنی مایکل زمروز هم‌بنیان‌گذار دیگر Tellor و فارغ‌التحصیل رشته گرافیک از دانشگاه مریلند بالتیمور است که قبلا در شرکت‌های مختلف به‌عنوان مدیر ارشد استراتژی و مربی مالی فعالیت داشته است.

ارز دیجیتال TRB چیست و چه کاربردی دارد؟

همانطور که اشاره شد، تلور سیستم اوراکلی متشکل از مجموعه‌ای از گزارشگرهای داده است. برای تشویق این گزارشگرها، اوراکل تلور توکنی به نام تریبیوتس (Tributes) یا TRB را ضرب می‌کند که توکن بومی این اوراکل است. گزارشگرها در ازای ثبت داده‌ها پاداش‌های خود را در قالب توکن TRB دریافت می‌کنند. کاربرانی که به‌دنبال داده‌های خاص هستند، مقداری توکن TRB را در قالب پاداش‌ یا انعام (Tip) به درخواست‌های خود اضافه می‌کنند تا گزارشگرها برای انجام آن درخواست تشویق شوند. این گزارشگرها هستند که تصمیم می‌گیرند که آیا انعام تعیین‌شده ارزش تهیه داده‌ها را دارد یا نه.

توکن TRB در تامین امنیت اوراکل تلور نقش مهمی دارد. گزارشگرهای داده برای مشارکت در شبکه باید مقداری توکن TRB (بسته به نوع شبکه) را در پروتکل سپرده‌گذاری کنند و این توکن‌ها تا زمانی که گزارشگر قصد برداشت آن‌‌ها را نداشته باشد، در تلور قفل می‌شوند. آزادسازی توکن‌ها حداقل یک هفته پس از سپرده‌گذاری امکان‌پذیر است. اگر داده‌های تهیه‌شده گزارشگر توسط ولیدیتورها رد شود، ریسک از دست رفتن توکن‌های استیک‌شده وجود دارد. از این طریق، امنیت اوراکل تلور تامین می‌شود.

مقدار استیک موردنیاز برای تبدیل شدن به یک گزارشگر در شبکه اتریوم ۱۰۰ TRB یا ۱۵۰۰ دلار توکن TRB است (هر کدام که ارزش دلاری بیشتری داشته باشد). شرط تبدیل شدن به گزارشگر در شبکه‌های دیگر متفاوت است و تا حد زیادی به سرعت تراکنش شبکه بستگی دارد. کاربرد دیگر توکن TRB در حاکمیت سیستم تلور است. سهام‌داران و هولدرهای این توکن می‌توانند به تصمیمات و پروپوزال‌های مربوط به سیستم رای دهند.

توکن TRB در طی هفته‌های اخیر به‌طور چشمگیری رشد کرد و قیمت آن از حوالی ۴۰ دلار به بیش از ۱۲۵ دلار رسید. ظاهرا دلیل رشد قیمت این توکن، افزایش فعالیت کاربران در اوراکل تلور و برداشت مقادیر زیادی TRB از صرافی‌ها توسط نهنگ‌ها بوده است.

به گزارش میهن بلاکچین قیمت توکن TRB در حال حاضر (۱۶ آبان) حدود ۱۲۷ دلار است. کمترین قیمت این توکن ۰.۰۱ دلار (۱۰ آبان ۱۳۹۸) و بیشترین قیمت آن تاکنون ۱۶۱.۱۲ دلار (۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۰) بوده است. ارزش کل بازار TRB نزدیک به ۳۲۰ میلیون دلار، عرضه کل آن ۲.۵۵ میلیون توکن و عرضه در گردش آن تقریبا ۲.۵ میلیون توکن است. حجم معاملات ۲۴ساعته توکن TRB بیش از ۷۰ میلیون دلار است و فعلا در رتبه ۱۲۸ رده‌بندی ارزهای دیجیتال قرار دارد.

روش‌های خرید توکن TRB

در حال حاضر، توکن TRB را می‌توان از طریق صرافی‌های متمرکز بایننس، کوکوین، OKX، گیت، هوبی ( یا HTX) و کوین بیس خریداری کرد. در میان صرافی‌های غیرمتمرکز هم TRB در ViteX ،CITEX ،Nominex و چند صرافی دیگر لیست شده است.

توکن TRB را در چه کیف پول‌هایی نگهداری کنیم؟

توکن TRB یک توکن مبتنی بر استاندارد ERC-20 است؛ درنتیجه برای نگهداری آن می‌توانید از کیف پول‌هایی مثل تراست ولت، متامسک، کوین بیس، کیف پول سخت‌افزاری لجر، Torus و کیف پول‌های دیگری که از این استاندارد پشتیبانی می‌کنند، استفاده کنید.

سوالات متداول (FAQ)

جمع‌بندی

پروتکل تلور، یک اوراکل بلاکچینی است که از گزارشگر‌های حقیقی تشکیل شده است. گزارشگرهای داده در Tellor با دریافت پاداش و کارمزد، داده‌های موردنیاز کاربران را برای آن‌ها تهیه می‌کنند. تهیه شدن داده‌ها توسط اشخاص، باعث می‌شود که داده جمع‌‌‌آوری‌شده نسبت به داده اوراکل‌های خودکار دقیق‌تر و صحیح‌تر باشد. هر کسی می‌تواند با استیک کردن مقدار معینی توکن TRB (توکن بومی تلور)، به یک گزارشگر داده در این اوراکل تبدیل شود. آنچه خواندید، بررسی جامع پروتکل Tellor بود که در آن سعی کردیم به سوالات مختلف کاربران درباره این پروژه پاسخ دهیم؛ مثل تلور چیست، چگونه کار می‌کند، چه هدفی دارد و ارز دیجیتال TRB چیست