قیمت بیت کوین به چه عواملی بستگی دارد؟ با فاکتورهای تعیین‌کننده قیمت بیت کوین آشنا شوید

شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که قیمت بیت کوین چگونه تعیین می‌شود؟ به طور خلاصه، بر خلاف ارزهای فیات مانند یورو و دلار، ارزش بیتکوین توسط یک نهاد مانند بانک مرکزی تعیین نمی‌شود؛ پس چه چیزی قیمت بیت کوین را تعیین می‌کند؟ در این مقاله به عوامل تعیین کننده قیمت بیت کوین می‌پردازیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

عوامل تعیین کننده قیمت بیت کوین چه هستند؟

عوامل موثر بر قیمت بیت کوین بسیار زیاد هستند؛ با این که برخی از این عوامل با بازارهای سنتی مشترک هستند، اما مواردی نیز وجود دارند که کاملا متفاوت با این بازارها هستند. اصلی‌ترین فاکتورها شامل این موارد هستند:

• عرضه و تقاضا
• تاثیر رسانه‌ها
• رویدادهای سیاسی
• قانون‌گذاری‌های دولت‌ها
• تغییرات در کامیونیتی بیت کوین
• میزان دسترسی

در ادامه، هر کدام از این موارد را بررسی می‌کنیم.

۱. تاثیر عرضه و تقاضا بر قیمت بیت کوین

قانون عرضه و تقاضا اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت بیت کوین است. عرضه و تقاضا تقریبا در تمامی بازارها مشترک است. تقاضا به فاکتورهای مختلفی مانند رویدادهای مهم سیاسی و اقتصادی (مانند جنگ اقتصادی بین آمریکا و چین)، تغییرات قوانین کشورها، انقلاب، شیوع بیماری‌ها (مانند کووید ۱۹) و غیره بستگی دارد. به هر حال، بر خلاف قوانین مالی کشورها و پول‌های فیات، که تغییر آنها وابسته به به توسعه‌های سیاسی و اقتصادی است، اکوسیستم بیتکوین کاملا متفاوت است؛ هیچ نهاد مرکزی نمی‌تواند قوانین مالی آن را تغییر دهد. بنابراین ایجاد بیت کوین‌ها از قوانین خود که در پروتکل آن تعریف شده، پیروی می‌کند. البته تمام این فاکتورها بر روی قیمت بیتکوین تاثیر گذار هستند؛ اما بر روی عملکرد آن خیر.

عرضه بیت کوین را می‌توان با طلا مقایسه کرد؛ زیرا در آن محدودیت وجود دارد. عرضه کل BTCها ۲۱ میلیون است و زمانی که تمام این مقدار وارد چرخه شوند، دیگر کوین جدیدی تولید نمی‌شود. همین قانون برای طلا نیز صادق است؛ ذخایر طلا در کره زمین محدود هستند و همین موضوع باعث کمیاب شدن آن می‌شود. در مورد بیت کوین، یک موضوع دیگر به نام هاوینگ وجود دارد، که عرضه آن را هر ۴ سال یک بار نصف می‌کند؛ Halving باعث کمیاب‌تر شدن بیتکوین‌های در چرخه می‌شود؛ در نتیجه با افزایش تقاضا برای آن، قیمت بیت کوین می‌تواند افزایش یابد.

اگر از یک دیدگاه دیگر به موضوع نگاه کنیم، بیت کوین و طلا از نظر استخراج نیز شبیه هستند؛ اما با روش‌های مختلف. در استخراج طلا، دستگاه‌هایی مورد نیاز است که طلاها را از دل زمین خارج کنند. استخراج بیت کوین نیز بدین معناست که شما نیاز به قدرت پردازشی برای تولید کوین جدید دارید و برای این کار، شما باید هزینه کنید. این قدرت پردازشی به شما اجازه می‌دهد که مسائل پیچیده‌ای را در شبکه حل کنید و در ازای آن، پاداش دریافت کنید؛ هر چه قدرت پردازشی بالاتری داشته باشید، می‌توانید درآمد بیشتری نیز کسب کنید. این کوین‌های تولید شده توسط ماینرها، عرضه بیت کوین را تشکیل می‌دهند. 

تقاضای Bitcoin نیز بدین معنی است که هر چه تعداد سرمایه‌گذاران بیشتر شود، یعنی تقاضا برای اولین رمز ارز بیشتر شده است. در نتیجه، از آنجایی که عرضه بیتکوین محدود است، قیمت آن نیز به ناچار افزایش می‌یابد. 

به طور خلاصه می‌توان گفت:

• در اصل قیمت BTC بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود
• زمانی که تقاضا برای بیت کوین بیشتر از میزان عرضه باشد، قیمت افزایش می‌یابد و بالعکس، اگر تقاضا کمتر از عرضه باشد، قیمت کاهش می‌یابد
• حداکثر عرضه بیت کوین ۲۱ میلیون کوین است.

۲. تاثیر رسانه‌ها روی قیمت بیت کوین

مطالعات مختلف نشان داده که رسانه‌ها یکی از مهم‌ترین منابع تاثیرگذار بر روی قیمت بیتکوین و دیگر رمز ارزها هستند. هرچه رسانه‌ها بیشتر به موضوع کریپتوکارنسی‌ها بپردازند، افراد بیشتری جذب این حوزه می‌شوند. 

انتشار اخبار مثبت درباره بزرگ‌ترین ارز دیجیتال، قیمت آن را افزایش می‌دهد و اخبار منفی، قیمت را کاهش می‌دهد؛ البته تنها پوشش اخبار توسط رسانه‌ها قیمت را کاهش و افزایش نمی‌دهد؛ بلکه یک سرمایه‌گذار کریپتو، به یک تریدر دیگر خبر را منتقل می‌کند و این تریدر نیز به یک فرد دیگر انتقال می‌دهد. به قولی این انتقال‌های دهان به دهان نیز تاثیر زیادی بر روی قیمت بیت کوین می‌گذارد. انتشار اخبار در صفحات اجتماعی و وایرال شدن آنها نیز تاثیر شگرفی بر روند قیمتی می‌گذارد. 

برای مثال، با انتشار خبر ممنوعیت معاملات بیت کوین توسط کشور چین در سال ۲۰۱۸، باعث شد که قیمت این رمز ارز به شدت کاهش یابد. از جمله اخبار مثبت برای قیمت بیت کوین نیز می‌توان به خرید BTC توسط سرمایه‌گذاران سازمانی در سال ۲۰۲۰ اشاره کرد، که باعث افزایش شدید قیمت آن شد.

از اخباری که در صفحات اجتماعی و رسانه‌ها منتشر می‌شود، می‌توانید روند آینده قیمت بیتکوین و سایر رمزارزها را تا حدودی پیش‌بینی کنید.

۳. رویدادهای سیاسی

درست مثل ارزهای سنتی، اتفاقات سیاسی نیز  بر روی قیمت بیتکوین تاثیرگذار است. اما تاثیر این اتفاقات می‌تواند معکوس ارزهای سنتی باشد؛ از آنجایی که مردم اعتماد کافی به اقتصاد سنتی ندارند، معمولا به سمت کریپتوکارنسی‌ها و مخصوصا بیت کوین (که اعتماد بیشتری به آن دارند) حرکت می‌کنند و این باعث افزایش قیمت BTC می‌شود. از آنجایی که بیتکوین رهبر بازار رمز ارزهاست، قبل از دیگر ارزهای رمزنگاری شده، قیمت آن افزایش و کاهش می‌یابد.

چند مثال برای تاثیر مثبت برخی رویدادهای سیاسی بر روی قیمت Bitcoin، موارد زیر هستند: 

• رکود اقتصادی یونان در سال ۲۰۱۵ که باعث ورود تعداد زیادی از سرمایه گذاران یونانی به بیت کوین شد
• تصمیم بریتانیا برای خروج از اتحادیه اروپا 
• زمانی که دونالد ترامپ به عنوان رییس جمهور آمریکا انتخاب شد
• جنگ اقتصادی بین آمریکا و چین 
• روابط خصمانه بین ترامپ و ایران 
• جنگ روسیه و اوکراین

۴. تغییرات قانون گذاری‌ها توسط دولت‌ها

از آنجایی که بیت کوین و سایر رمز ارزها مقوله‌های نسبتا جدیدی هستند، برای دولت‌ها دشوار است که قوانین مشخصی برای آنها وضع کنند؛ بنابراین مدام قوانین (به خصوص قوانین مالیاتی) این حوزه را تغییر می‌دهند. 

همینطور به دلیل غیرمتمرکز بودن بیتکوین و مستقل بودن آن از نهادها متمرکز، قانون گذاری‌ها اثر مستقیمی بر روی پذیرش بیتکوین و کریپتوکارنسی‌ها توسط سرمایه گذاران دارد؛ ترسی که از تصمیمات دولت‌ها در تریدرها ایجاد می‌شود، باعث کاهش قیمت بیت کوین می‌شود. در مقاله زیر، آخرین قوانین درباره رمزارزها در سال ۱۴۰۰ را می‌خوانید.

برای مثال، زمانی که چین (بزرگ ترین بازار رمز ارزها) در اواخر سال ۲۰۱۷ تصمیمات سختگیرانه‌ای مثل تعطیلی پلتفرم‌های معاملاتی بیت کوین گرفت، قیمت بیتکوین به شدت افت کرد؛ به طوری که در ابتدای سال ۲۰۱۸، ۱۰۰ میلیارد دلار از حجم کل بازار رمز ارزها تنها در ۲۴ ساعت ریزش کرد.

در سال ۲۰۲۲، ما شاهد قانونی کردن بیت کوین و رمز ارزها توسط دولت کشور روسیه هستیم. با این که جنگ میان روسیه و اوکراین تاثیر منفی روی قیمت بیتکوین و مابقی ارزهای دیجیتال داشت، اما قانونی کردن بزرگ‌ترین رمز ارز در روسیه، کمی قیمت آنها را افزایش داد؛ البته ما اکنون در سال ۱۴۰۱، در بازار خرسی یا نزولی قرار داریم؛ بنابراین فعلا اخبار مثبت تاثیر چندانی روی قیمت ارزهای دیجیتال ندارند.

۵. تغییرات در جامعه بیتکوین

فاکتور دیگری که BTC به آن وابسته است، تصمیمات جامعه آن برای رسیدن به اجماع است. این تغییرات در میان‌مدت تا بلندمدت تاثیر خود را می‌گذارد. به اجماع رسیدن یا نرسیدن جامعه، بر روی بلاک چین بیت کوین و در نتیجه، کل اکوسیستم اثر می‌گذارد. 

اگر اجماع صورت نگیرد،‌ هارد فورک صورت می‌گیرد که در نتیجه آن، شبکه دو شاخه می‌شود و هر شاخه با قوانین خود عمل می‌کند؛ در اینجا بود که بیت کوین کش (BCH) متولد شد. در بیتکوین کش سایز یا اندازه بلاک‌ها بیشتر است و در نتیجه، تراکنش‌ها را سریع‌تر پردازش می‌کند (مقیاس پذیری بالاتری نسبت به بیت کوین دارد).

این دوره‌های بی ثباتی نسبت به قوانین و آینده بیت کوین در جامعه آن، اغلب تاثیر منفی بر روی قیمت بیتکوین می‌گذارد؛ اما با این حال، زمانی که هارد فورک اتفاق می‌افتد، معمولا قیمت BTC شروع به بازیابی می‌کند و صعودی می‌شود. پس این دوره‌ها را می‌توان فرصت مناسبی برای سرمایه گذاری دانست. 

۶. دسترسی 

درست مانند سرمایه‌گذاران سهام که به ترید سهام بر روی شاخص‌هایی مانند NYSE، Nasdaq و FTSE می‌پردازند، سرمایه گذاران ارز دیجیتال نیز به ترید ارز دیجیتال در صرافی‌های رمز ارز می‌پردازند. این پلتفرم‌ها همانند صرافی‌های سنتی به سرمایه گذاران اجازه ترید جفت‌های ارز دیجیتال و ارز فیات را می‌دهند. 

هرچه تعداد صرافی‌هایی که بیت کوین را خرید و فروش می‌کنند بیشتر باشد، راحت‌تر می‌توان کاربران را جذب کرد و دسترسی به بیت کوین راحت‌تر می‌شود؛ هرچه تعداد کاربران و سرمایه گذاران بیشتر شود، کاربرد BTC نیز بیشتر می‌شود و این بر روی قیمت آن تاثیر مثبت می‌گذارد.

چرا رمز ارزها ارزش دارند؟

ارزهای دیجیتال با این که با پول‌های رایج به طور قابل توجهی متفاوت‌اند؛ اما نقاط اشتراکی نیز با استانداردهای ما درباره پول دارند. اگرچه Paxos Gold که یک رمزارز با وابستگی مستقیم به طلا است، اما بیشتر ارزهای دیجیتال هیچ دارایی مرتبطی ندارند؛ در عوض اعتماد نقش غیرقابل انکاری در ارزش آن‌ها دارد. برای مثال افراد با دیدن قیمت بیت کوین در سایت‌های معتبر، به این فکر فرو می‌روند که مردم به بیتکوین اعتماد و آن را به عنوان یک سیستم پرداخت و مبادله انتخاب کرده‌اند.
برای خیلی از ارزهای رمزنگاری شده، کارایی عامل بسیار مهمی در تعیین ارزش است. برای دسترسی و استفاده از خدمات و پلتفرم‌های مشخص، باید از توکن‌های مرتبط استفاده کرد. یک سرویس با تقاضای بالا، ارزش توکن مورد استفاده خود را نیز بالا خواهد برد.

همه ارزهای دیجیتال یکسان نیستند؛ بنابراین ارزش هرکدام به امکانات، توکن یا پروژه آن رمزارز بستگی دارد.
اگر بخواهیم موارد بالا را درباره بیت کوین بیان کنیم، می‌توانیم در شش مورد خلاصه و علت ارزشمند بودن آن را اینطور بیان کنیم:

• کارایی و کاربرد
• غیرمتمرکز بودن
• توزیع
• اطمینان و اعتماد
• کمیابی
• امنیت

ارزش ذاتی چیست؟

بسیاری از بحث‌ها و اختلاف‌نظرها بر سر این موضوع است که آیا بیت کوین ارزش ذاتی دارد؟ اگر بخواهیم در مورد کالایی مانند نفت صحبت کنیم، ارزش ذاتی آن به توانی‌اش برای تولید انرژی، پلاستیک و سایر مواد مربوطه است.

سهام نیز ارزش ذاتی دارند؛ زیرا آن‌ها حقوق صاحبان سهام را در یک شرکت نشان می‌دهند. بسیاری از سرمایه‌گذاران، ارزش ذاتی دارایی را با انجام تحلیل‌های بنیادی یا فاندامنتال اندازه‌گیری می‌کنند. از طرف دیگر، ارزهای رایج هیچ ارزش ذاتی ندارند؛ زیرا فقط یک تکه کاغذ هستند و ارزش خود را از اعتماد افراد به دست می‌آورند!

سیستم‌های مالی سنتی گزینه‌های سرمایه‌گذاری متعددی با ارزش ذاتی داشتند؛ از بورس کالاها گرفته تا سهام. البته باید بگوییم بازار فارکس یک استثنا است. در فارکس ارزهای فیات معامله می‌شوند و معامله‌گران اغلب از نوسانات کوتاه یا میان‌مدت نرخ ارزها سود می‌کنند.

چرا قیمت بیت کوین دچار نوسان می‌شود؟

بیت کوین نسبت به مابقی رمز ارزها حجم معاملات بیشتری دارد؛ اما در مجموع، نسبت به دیگر بازارهای جهانی حجم کمتری دارد. بنابراین با درگیر شدن پول کمتر در آن، دچار نوسانات بیشتری می‌شود. اگر بیتکوین به اندازه طلا حجم مبادلات داشته باشد، نوسانات آن نیز به اندازه طلا خواهد شد (نوسانات قیمت طلا بسیار کم است. مثلا اونس طلا در بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ تنها دو برابر رشد کرده است).

از آنجایی که تعداد مشخصی BTC در چرخه وجود خواهد داشت (۲۱ میلیون) و تولید این کوین‌ها هر ۴ سال یک بار نصف می‌شود (به خاطر‌ هاوینگ بیت کوین یا نصف شدن پاداش استخراج)، تقاضا نیز از قانون ضدتورم تبعیت می‌کند و از نظر تئوری، باعث ثابت ماندن قیمت بیت کوین می‌شود.

دیگر عوامل تاثیرگذار بر قیمت بیت کوین

به غیر از مسئله ذخیره ارزش بودن، یک رمز ارز باید این ویژگی‌ها را نیز داشته باشد:

• کمیاب بودن
• تقسیم پذیری
• کاربردی بودن 
• قابلیت انتقال
• دوام
• عدم قابلیت تقلب

در ادامه به توضیح هر کدام از این خصوصیات می‌پردازیم.

۱. کمیاب بودن

یک اصل کلیدی برای حفظ ارزش یک رمز ارز، میزان عرضه آن است. کریپتویی که عرضه آن بسیار زیاد باشد، نمی‌تواند ارزش زیادی داشته باشد. البته رمز ارزی که عرضه بسیار کمی‌داشته باشد نیز مشکلات اقتصادی خود را ایجاد می‌کند؛ بنابراین نسبت به نوع کاربرد یک ارز دیجیتال، میزان عرضه آن باید به درستی تنظیم شود. بیت کوین کمیاب است؛ زیرا عرضه آن محدود به ۲۱ میلیون کوین است و عرضه بیشتر از این مقدار غیرممکن است. همین محدود بودن، در زمانی که استقبال زیادی از بیتکوین می‌شود، باعث افزایش قیمت آن می‌شود. 

۲. تقسیم‌پذیری

ارزهای موفق به بخش‌های کوچک‌تر قابل تقسیم هستند. برای این که یک رمز ارز بتواند به عنوان یک وسیله مبادله به کار رود، باید بتواند با تقسیم پذیری، این انعطاف پذیری را به وجود بیاورد که بتوان کالاها و خدمات با قیمت‌های مختلف را با آن خریداری کرد. کریپتویی که به عنوان وسیله تبادل استفاده می‌شود و به بخش‌های کوچک تر نیز تقسیم پذیر است، کاربرد بیشتری دارد و هرچه کاربرد آن بیشتر باشد، ارزش آن نیز بیشتر خواهد شد. بیت کوین به بخش‌های بسیار کوچکی که با نام ساتوشی شناخته می‌شوند، تقسیم پذیر است؛ اما مسئله اینجاست که کارمزد انتقال این ساتوشی‌ها بسیار بیشتر از مقدار آنها می‌شود؛ بنابراین Bitcoin در این مورد مشکل اساسی دارد. 

۳. کاربرد

یک ارز رمزنگاری شده باید کاربرد داشته باشد تا با ارزش شود. افراد باید بتوانند با استفاده از آن محصولات و خدمات را خریداری کنند و یا با روش‌های مختلفی، از رمز ارز خود کسب درآمد داشته باشند. دلیل اصلی توسعه ارزهای دیجیتال نیز کاربرد آنهاست. کاربرد همچنین نیاز به این دارد که به راحتی بتوان توکن‌ها یا کوین‌ها را جابجا کرد. 

۴. قابلیت انتقال

رمز ارزها باید این قابلیت را داشته باشند که به راحتی بین افراد جامعه جابجا شوند. در ارزهای فیات، این موضوع بدین معنی است که ارز باید بتواند در داخل کشور و حتی کشورها و صرافی‌های مختلف گردش داشته باشد. بیت کوین در بیشتر صرافی‌های رمز ارز وجود دارد؛ بنابراین قابلیت انتقال آن مناسب است.

۵. دوام

برای این که یک رمز ارز به حد کافی اثرگذاری داشته باشد، باید دوام و قدمت داشته باشد. در ارزهای دیجیتال، بیت کوین بیشترین قدمت را دارد و مشکلات زیادی را با موفقیت پشت سر گذاشته است؛ اما برخی رمز ارزها هستند که با مشکلاتی مانند سقوط بازار ارزهای دیجیتال، کاملا از بین می‌روند. یعنی ببتکوین را می‌توان در دسته Quality Assetها یا دارایی‌های بادوام قرار داد. 

۶. عدم قابلیت تقلب

به غیر از این که یک رمز ارز باید دوام داشته باشد، باید طوری باشد که تقلب و کپی کردن کوین‌های آن غیرممکن یا دشوار باشد. در غیر این صورت، افراد مخرب و مجرمان می‌توانند به راحتی سیستم این رمز ارز را با تولید کوین‌های جعلی مختل کنند و این موضوع بر روی ارزش آن به شدت تاثیر منفی می‌گذارد. کوین‌های BTC قابل کپی‌برداری و تقلب نیستند و یکی از دلایل مهم برای ارزشمند بودن آن نیز همین است. 

چالش‌های بیتکوین

در واقع، بیتکوین در برخی موارد بالا خیلی بهتر از ارزهای فیات عمل می‌کند؛ اما چالش‌هایی نیز دارد: 

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات، وضعیت بیت کوین به عنوان ذخیره ارزش است؛ کاربرد این کوین به عنوان ذخیره ارزش، بستگی به کاربرد آن به عنوان وسیله مبادله دارد. ما فرض را بر این می‌گذاریم که چیزی که به عنوان ذخیره ارزش به کار می‌رود، دارای ارزش ذاتی است؛ اما متاسفانه بیت کوین هنوز نتوانسته به عنوان وسیله مبادله، این ارزش ذاتی را به دست آورد. بیتکوین کاربرد عملی خاصی ندارد و بنابراین ارزش ذاتی ندارد و نمی‌توان آن را به عنوان ذخیره ارزش در نظر گرفت. 

درست مثل ارزهای فیات، BTC نیز توسط کالاهای فیزیکی یا فلزات گرانبها پشتیبانی نمی‌شود. در طی سالیان،‌ بزرگ ترین ارز دیجیتال بیشتر ارزش خود را از سودآوری احتکاری به دست آورده است (احتکاری یعنی تعداد زیادی کوین در یک جا بماند تا کمیاب‌تر شود و ارزش آن افزایش یابد)؛ بیت کوین کاملا مشخصات یک حباب قیمتی (افزایش شدید قیمت بر اثر اخبار مثبت در رسانه‌ها و دیگر منابع) را نشان داده است. در حالی که استقبال بسیار زیادی از Bitcoin شده، اما آینده آن نامشخص است. 

اولین رمز ارز با مشکلات جدی در زمینه ذخیره و مبادله مواجه است. در سال‌های اخیر، صرافی‌های زیادی مورد حملات هک، سرقت و تقلب قرار گرفته‌اند؛ البته ارزهای فیات نیز با این مشکلات مواجه می‌شوند، اما از آنجایی که این ارزها متمرکز هستند، پیگیری آنها راحت‌تر است. اما در بیتکوین یافتن و پیگیری مبدا و مقصد تراکنش‌های کلاهبردارانه بسیار دشوارتر است. 

مشکلات ارزش‌گذاری بیت کوین

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها و پرسش‌های تازه‌واردان به دنیای رمزارزها، این است که چرا و چگونه یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین می‌تواند ارزش داشته باشد؟ ارزهای رمزنگاری شده هیچ پشتوانه فیزیکی ندارند و خودشان به‌صورت دیجیتال و غیرقابل لمس هستند. اگر با همه این‌ها کنار بیاییم، همچنان با مفاهیم گیج‌کننده‌ای مانند استخراج یا ماینینگ BTC روبه‌رو هستیم.

در نگاه اول، ماین کردن یعنی خلق بیت کوین از «هوا». در عمل برای استخراج موفق به تجهیزات بسیار گران‌قیمت به نام اسیک (Asic) نیاز داریم. سوالی که وجود دارد این است این‌ موارد چگونه باعث ارزش بیت کوین می‌شوند؟

بیایید به زندگی روزمره‌مان نگاهی بیندازیم؛ پولی که استفاده می‌کنیم دیگر مانند قدیم، پشتوانه طلا یا دارایی از این قبیل ندارد. پول ما تنها یک عدد چند رقمی است که روی گوشی همراهمان به همراه جملاتی از طرف بانک نشان داده می‌شود. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی مانند فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) در صورت نیاز و با توجه‌ به ساز و کار اقتصاد، می‌توانند عرضه پول را با چاپ پول جدید یا خلق پول پرقدرت افزایش دهند.

هرچند ارزهای دیجیتال و ارزهای رایج (پول فیات) تفاوت‌های قابل توجهی دارند؛ اما شباهت‌هایی نیز بین این دو برقرار است. اگر بخواهیم خیلی مختصر بگوییم، «اعتماد» باعث اعتبار پول می‌شود. همه ما می‌دانیم پول وسیله‌ای برای تبادل ارزش است. هر چیزی می‌تواند به‌عنوان پول پذیرفته شود؛ همان‌طور که در زمان‌های خیلی دور، چیزهایی مانند حیوانات،‌ اشیاء و وسایل مورد توافق برای پرداخت به‌ازای خدمات و کالاهای دریافتی، پذیرفته شده بود.

مردم در گذشته اسکناس‌های خود را در بانک، با طلا یا فلزات گران‌بهای دیگر معاوضه می‌کردند. این سازوکار تضمین می‌کرد پولی مانند دلار آمریکا، ارزش مشخص و معادل مقدار طلای موجود دارد. کشورهای جهان به‌اتفاق در سال ۱۹۷۱ استاندارد طلا را ترک کردند و از آن سال به بعد دیگر این سیستم در سیاست‌های پولی جایگاهی نداشت.

تصمیم حذف پشتوانه طلا به دولت‌ها و بانک‌های مرکزی آزادی عمل بیشتری برای اتخاذ سیاست‌های پولی می‌داد. مشخصات اصلی فیات‌ها موارد زیر هستند:

• دولت یا قدرت مرکزی آن‌ها را تضمین می‌کند.
• ارزش ذاتی ندارند و دارای پشتوانه‌ای مانند طلا نیستند.
• عرضه نامحدود دارند.

ارزش‌گذاری بزرگ‌ترین ارز دیجیتال در بلندمدت ساده‌تر است. شاید بزرگ‌ترین سوال در اینجا این باشد که در بلندمدت چه مقدار پذیرش صورت خواهد گرفت؟‌ ممکن است ارزش واقعی بیتکوین کمتر از قیمت آن باشد؛ اما اگر این موضوع اعلام شود، احتمالا باعث کاهش پذیرش آن به عنوان یک ارز شود. بنابراین، موضوع بالا بودن قیمت بیت کوین (حتی اگر مصنوعی باشد) باعث پذیرش بیشتر مردم خواهد شد. 

مدل‌های ارزش گذاری اکثرا سرعت گردش پول (Velocity) را نیز در نظر می‌گیرند. برخی اقتصاددانان معتقدند که اگر بیت کوین می‌تواند تراکنش‌ها را در کمتر از یک ساعت پردازش کند، سرعت گردش پول در آینده اکوسیستم این شبکه، بیشتر از میانگین سرعت فعلی خواهد بود. دیدگاهی دیگر به این موضوع، این است که سرعت گردش پول بیت کوین توسط سیستم‌های پرداختی سنتی محدود نشده و بنابراین چیزی که در اینجا مهم است، خواست مردم برای ارسال تراکنش‌هاست. بنابراین، ارزش فعلی BTC‌ به سرعت گردش پول آن بستگی دارد و البته که این کوین قادر نیست تراکنش‌های زیادی را در ثانیه پردازش کند و مشکل مقیاس پذیری دارد؛ زمانی که تعداد تراکنش‌ها در این شبکه زیاد می‌شود، شبکه شلوغ می‌شود، کارمزدها افزایش می‌یابد و کاربران باید زمان زیادی انتظار بکشند تا تراکنش آنها تایید شود. بنابراین بیتکوین در مورد سرعت گردش پول نیز مشکلات اساسی دارد. 

به علاوه، خرید بیت کوین از خرید یک سهم یا اوراق قرضه متفاوت است؛ زیرا بیت کوین یک سازمان نیست. بنابراین بیت کوین ترازنامه سازمانی ندارد و سالانه گزارشی از آن توسط سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر نمی‌شود. و بر خلاف سرمایه گذاری در ارز‌های سنتی، بیت کوین توسط یک بانک مرکزی صادر نشده و یا توسط یک حکومت خاص پشتیبانی نمی‌شود. بنابراین سیاست پولی، نرخ تورم و اندازه گیری‌های رشد اقتصادی که معمولا بر ارزش یک ارز تاثیر می‌گذارند، در مورد بیت کوین مطرح نیست. 

پس چرا بیتکوین ارزشمند است؟ 

بیت کوین به دلیل داشتن این مشخصات ارزشمند است:

• دوام و قدمت
• قابلیت انتقال راحت
• در دسترس بودن
• کمیاب بودن
• شفافیت

به طور خلاصه می‌توان گفت پشتوانه بیت کوین ریاضیات و پذیرش مردم است، که البته این پذیرش هر ساله توسط کاربران، تاجران و استارتاپ‌ها افزایش می‌یابد. 

تفاوت Bitcoin با بازارهای سنتی

با وجود موارد مشترک با بازارهای سنتی مانند عرضه و تقاضا، بیت کوین از سهام و اوراق بهادار متفاوت است؛ زیرا یک سازمان نیست. در نتیجه چیزهایی مانند ترازنامه سازمانی و گزارش سالیانه کمسیون بورس و اوراق بهادار در مورد آن مطرح نیست.

بر خلاف سرمایه گذاری در ارز‌های سنتی، BTC توسط یک بانک مرکزی تولید نشده و یا توسط یک حکومت پشتیبانی نمی‌شود. بنابراین سیاست پولی، نرخ تورم و اندازه گیری‌های رشد اقتصادی که معمولا بر ارزش ارز موثر هستند، در مورد بیت کوین مطرح نیست.

قانون گذاران نمی‌توانند به راحتی بزرگ ترین ارز دیجیتال و دیگر رمز ارزها را قانون گذاری کنند؛ زیرا اکثرا نمی‌دانند باید آن را چه چیزی تلقی کنند! آیا این یک اوراق بهادار است؟ آیا پول یا طلای دیجیتال است؟ 

تحلیلگران تمام این موارد را برای پیش بینی قیمت بیت کوین در آینده بررسی می‌کنند. البته برخی تحلیلگران آینده بسیار روشنی برای بیتکوین متصور می‌شوند و برخی دیگر خیر. تنها زمان مشخص می‌کند که آیا بزرگ ترین رمز ارز دنیا می‌تواند در آینده نیز موفق باشد یا خیر.

نمودار قیمت بیت کوین از ابتدا تا امروز (۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲)

در تصویر بالا، نمودار قیمت بیتکوین از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ را می‌بینید. در تفسیر دیاگرام بیت کوین باید گفت که در سال ۲۰۱۳ افراد کمی‌بیتکوین را می‌شناختند و از آن استفاده می‌کردند؛ بنابراین قیمت آن بسیار پایین بود. اما رفته‌رفته تعداد کاربران آن بیشتر شد و همانطور که می‌بینید، در سال ۲۰۲۱ قیمت BTC به بالاترین قیمت تاریخی خود، یعنی حدود ۶۸۰۰۰ دلار رسید. این افزایش قیمت ناگهانی، باعث اصلاح شدید نیز شده است و برخی افراد دلیل این ریزش را حباب بودن قیمت Bitcoin می‌دانند. در زمان به‌روزرسانی این مقاله، قیمت بیت کوین ۱۸,۷۶۱ دلار است؛ یعنی از زمان ثبت بالاترین قیمت تاریخی خود، تقریبا ۷۵ درصد از ارزش خود را از دست داده است. 

نکاتی درباره بازار خرسی یا نزولی

حالا که صحبت از عوامل تعیین کننده قیمت بیت کوین کردیم، بد نیست به این موضوع اشاره کنیم که اکنون در سال ۲۰۲۲، در بازار خرسی قرار داریم؛ بنابراین شاید روش‌های کسب درآمد به نسبت بازار گاوی، کمتر باشند. نکاتی درباره بازار نزولی وجود دارد، که در مقاله زیر می‌توانید آنها را مطالعه کنید.

همچنین در بازار خرسی، می‌توانید به یادگیری نحوه ساخت سبد ارزهای دیجیتال یا پورتفولیو بپردازید و همچنین نحوه یافتن بهترین پروژه‌های کریپتویی را فرا بگیرید.

پرسش و پاسخ (FAQ) 

• چه عواملی بر قیمت بیت کوین و سایر رمز ارزها تاثیر گذار هستند؟

فاکتورهای زیادی بر روی قیمت BTC و دیگر ارزهای دیجیتال تاثیرگذار هستند؛ مهم‌ترین موارد شامل عرضه و تقاضا، رسانه‌ها، رویدادهای سیاسی و اقتصادی، قانون گذاری‌های دولت‌ها، تغییرات در جامعه بیت کوین، دسترسی (قابلیت خرید و فروش راحت)، کمیاب بودن، تقسیم پذیری به بخش‌های کوچک تر، کاربرد، قابلیت انتقال راحت، دوام و عدم قابلیت تقلب هستند.

• تاثیر کدام عوامل بر قیمت بیت کوین بیشتر است؟

می‌توان گفت که عرضه و تقاضا بیشترین تاثیر را بر قیمت بیتکوین دارد؛ زیرا اگر مردم تصمیم بگیرند که دیگر از بیت کوین استفاده نکنند، قیمت آن صفر می‌شود. 

• چرا قیمت بیتکوین مدام تغییر می‌کند؟

به این دلیل که نوسانات قیمت BTC بسیار زیاد است. از آنجایی که تعداد کوین‌های در گردش محدود است و تقاضا برای بزرگ ترین رمز ارز هر ساله بیشتر می‌شود، قیمت مدام تغییر می‌کند. همچنین به این دلیل که بیت کوین نسبت به دیگر صنایع، بازار نسبتا جوانی به شمار می‌رود، مقدار پول مورد نیاز برای جابجایی قیمت این کوین، کمتر است. البته دلیل دیگر برای تغییر مداوم قیمت، معاملات در صرافی‌های مختلف است؛ برای مثال در صرافی بایننس، بیتکوین با قیمت ۱۸۸۰۰ دلار و در صرافی کوکوین، قیمت BTC با حدود ۱۸۸۱۰ دلار معامله می‌شود. صرافی‌ها از منابع مختلفی قیمت‌ها را دریافت می‌کنند و دلیل این تفاوت قیمت نیز همین است.

• رابطه بیت کوین و دلار چگونه است؟

از آنجایی که بیتکوین بیشتر به عنوان ذخیره ارزش شناخته می‌شود (مانند طلا)، با دلار رابطه معکوس دارد؛ اگر ارزش دلار افزایش یابد، قیمت بیتکوین کاهش می‌یابد و بالعکس. 

• آیا بیت کوین می‌تواند بی‌ارزش شود؟

بله. تاریخ پر از ارزهایی است که دیگر استفاده نمی‌شوند؛ مانند مارک آلمان (که در دوران جمهوری ویمار به کار می‌رفت) و دلار زیمبابوه. این ارزها با به وجود آمدن ابرتورم، رقابت با دیگر ارزها، مشکلات سیاسی و غیره از بین رفته‌اند. بنابراین هیچ ارزی را نمی‌توان کاملا امن و ماندگار دانست. بیت کوین با این که در طول تمام این سال‌ها از مشکلات زیادی عبور کرده، اما هیچ کس نمی‌تواند بگوید که این رمز ارز تا همیشه باقی خواهد ماند. 

• آیا قیمت BTC حباب است؟ 

هر چیزی که ارزش آن به سرعت افزایش می‌یابد را نمی‌توان به عنوان حباب در نظر گرفت. افزایش قیمت مصنوعی، باعث ریزش ناگهانی آن می‌شود؛ حباب بدین معناست. اگر صدها هزار کاربر از بیتکوین استفاده کنند، باعث افزایش قیمت منطقی آن می‌شوند و عواملی مانند کاهش اعتماد به این رمز ارز، تفاوت شدید ارزش واقعی و قیمت آن، کاهش تقاضا به نسبت عرضه، ترس و تردید باعث کاهش قیمت منطقی بیت کوین می‌شوند. 

جمع‌بندی

عوامل تعیین کننده قیمت بیت کوین بسیار زیاد هستند؛ ما در این مقاله به مواردی پرداختیم که بیشترین تاثیر را دارند. اگرچه برخی از موارد اثرگذار بر قیمت بزرگ‌ترین رمزارز همانند بازارهای سنتی است، اما بسیاری از موارد وجود دارند که کاملا متفاوت با بازارهای دیگر هستند. از نظر شما چه عوامل دیگری وجود دارد که بر قیمت بیت کوین تاثیر می‌گذارند؟ آنها را با ما در میان بگذارید.