طرفداران اکوسیستم امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) می‌خواهند اکوسیستم مالی کاملا آزادی ایجاد کنند که توسط دولت‌ها، شرکت‌ها یا نهادهای نظارتی کنترل نمی‌شوند. این افراد همچنین می‌خواهند بهشت غیرمتمرکزشان به استیبل کوین‌های غیرمتمرکز مجهز شود تا در مقابل نوسانات قیمتی مصون بماند؛ اما بسیاری معتقدند که تناقضی در این میان نهفته است. آیا سیستم‌های پر هرج و مرج غیرمتمرکز که هیچ ارتباطی با نهادهای متمرکز ندارند، قادر به ایجاد ثبات و تحمل نوسانات قیمتی هستند؟ آیا آنها واقعا توانایی ایجاد یک استیبل کوین غیرمتمرکز باثبات را دارند؟
موج جدیدی از معماران استیبل کوین معتقدند که این کار ممکن است. این افراد در تلاشند تا پولی خلق کنند که نه تنها پایدار باشد و در مقابل نوسانات بازار در امان بماند، بلکه نیازی به اعتماد به مقاماتی که سیستم دلاری را پشتیبانی می‌کنند نیز نداشته باشد؛ اما این که آیا این اهداف و تئوری‌های جدید واقعا جواب می دهد یا خیر، هنوز سوالی بزرگ است.
استیبل کوین غیرمتمرکز چیست ؟
استیبل کوین‌ها در ابتدا برای این طراحی شده بودند که به تریدرهای روزانه و سرمایه گذاران اجازه دهند تا از معامله دارایی‌های دیجیتال سود کسب کنند و یا از آنها به صورت ذخیره ارزش استفاده کنند. زیرا در ابتدا صرافی‌ها امکان ارائه ارزهای فیات را نداشتند و تنها به صورت کریپتو به کریپتو اجازه معامله می‌دادند و استیبل کوین‌ها این امکان را وارد دنیای بلاک چین کردند. اما برخی از ارزهای دیجیتال باثبات اولیه مانند تتر (USDT) کاملا شفاف نیستند و مشخص نیست که چه مقدار از پشتوانه آنها دلار است. اینجا بود که نیاز به Stablecoinهای غیرمتمرکز احساس شد.
ارزهای دیجیتال باثبات نقش بسیار مهمی در بازار رمز ارزها ایفا می‌کنند. تریدرها و سرمایه گذارانی که از طبیعت پرنوسان ارزهای رمزنگاری شده هراس دارند، می‌توانند از استیبل کوین‌ها برای ذخیره ارزش خود استفاده کنند؛ زیرا نوسان این نوع رمز ارزها بسیار کمتر است.
استیبل کوین‌های غیرمتمرکز شفافیت زیادی درباره عملکرد و دارایی‌های خود دارند؛ به این دلیل که تمام جزئیات دارایی‌هایشان بر روی بلاک چین‌های عمومی ذخیره می‌شود و همه افراد می‌توانند آنها را ببینند. همچنین اکثر آنها با روش‌هایی غیر از ذخیره دلار به عنوان پشتوانه، ارزش خود را ثابت نگه می‌دارند.
Stablecoin غیرمتمرکز چگونه عمل می‌کند؟
سیستم مالی بیشتر استیبل کوین‌های غیرمتمرکز به دو دسته وثیقه‌ای و غیروثیقه‌ای تقسیم می‌شود. اما هر دو نوع استیبل کوین غیرمتمرکز معمولا از سیستم “عرضه منعطف” استفاده می‌کنند که در آن، نرخ بهره به کاربران پرداخت می‌شود تا آنها را تشویق به نگهداری استیبل کوین مورد نظر در زمان کاهش ارزش آن کنند. در این سیستم، زمانی که ارزش استیبل کوین به دلیل کاهش تقاضا کم می‌شود، عرضه نیز کمتر می‌شود تا ارزش ارز افزایش یابد. و برعکس، زمانی که تقاضا برای استیبل کوین افزایش می‌یابد و باعث افزایش ارزش آن می‌شود، عرضه نیز بیشتر می‌شود تا قیمت را روی یک دلار ثابت نگه دارد.
برای مثال، اگر ارزش یک استیبل کوین غیرمتمرکز کمتر از ۱ دلار شود، نرخ بهره سالیانه آن از ۰ درصد به ۵ درصد می‌رسد تا تقاضای بازار برای آن را افزایش دهد. برای دستیابی به این نرخ بهره، کاربران باید استیبل کوین‌های خود را در حسابشان قفل کنند، تا ارزش آن به ۱ دلار باز گردد.
نرخ بهره برای این ارزهای قفل شده، به کاربران پرداخت می‌شود و عملکرد آن شبیه به بهره‌های سالیانه بانک‌های سنتی است.
تسلط USD Coin بر بازار رمز ارزها
قبل از این که در مورد تئوری‌های جدید توضیح بدهیم، بگذارید بگوییم که این اهداف جدید برای حل چه مشکلاتی تلاش می‌کنند.
دیفای به مجموعه‌ای از برنامه‌های مالی اشاره دارد که با استفاده از قراردادهای هوشمند و کدهای کامپیوتری بر روی بلاکچین‌ها ساخته شده‌اند. بزرگ‌ترین جامعه دیفای در بلاک چین اتریوم است؛ اما بلاک چین‌های دیگری مانند بایننس اسمارت چین، ترا و ترون نیز در تلاشند تا اکوسیستم Defi را پرورش دهند.
وجود ارزی که در مقابل نوسانات مصون باشد، برای افرادی که در معاملات مالی شرکت می‌کنند مهم است؛ ارزی که بتواند کاربران را در مقابل نوسانات ارزهایی مانند بیت کوین و اتریوم حفظ نماید. عطش زیاد امور مالی غیرمتمرکز در بلاکچین اتریوم برای یافتن ثبات، باعث شده تا این اکوسیستم تا حد زیادی به USD Coin که یک Stablecoin با پشتوانه دلاری است و توسط کنسرسیوم Centre که متشکل از Coinbase و Circle است، وابسته باشد.
ارز دیجیتال USD Coin بسیار در مقابل نوسانات مطمئن است و دلیل آن هم این است که توسط دلارهایی در حساب‌های Circle در بانکی دولتی پشتیبانی می‌شود. این بانک به آنچه که طرفداران دیفای آن را مار سه سر متمرکز می‌دانند متصل است: فدرال رزرو و بانک مرکزی آمریکا؛ شرکت بیمه سپرده فدرال که بیمه بانک‌ها را تنظیم می‌کند و سازمان نظارت و مبارزه با پولشویی آمریکا (FinCEN).
طرفداران تمرکززدایی نگرانند که ممکن است Circle صادر کننده USDC، مجبور شود بعضی از آدرس‌ها را به دستور مقامات بالاتر مسدود نماید. در طرف دیگر، FinCEN ممکن است برای انجام بررسی‌های بیشتر، Circle را مجاب به انجام احراز هویت از کاربرانش کند که می‌تواند منجر به رونمایی از بخش گسترده‌ای از اطلاعات کاربران Defi شود. تمامی این موارد کاملا در تضاد با اصول امور مالی غیرمتمرکز قرار دارد.
معرفی معروف‌ترین استیبل کوین‌های غیرمتمرکز
اصلی‌ترین پروژه‌های استیبل کوین غیرمتمرکز دای، Empty Set Dollar، Dynamic Set Dollar و Basis Cash هستند. این چهار نوع استیبل کوین بر بستر بلاک چین اتریوم هستند و سعی در از بین بردن اعتماد به وثیقه‌ها، پشتوانه‌ها و تمرکززدایی دارند.
منظور از وثیقه همان پشتوانه مالی است که صادرکنندگان پول سنتی همیشه برای اطمینان از ثبات ارز خود به آن اعتماد می‌کنند. اما به جای پشتوانه و وثیقه، هر سه نوع استیبل کوین غیرمتمرکز انگیزه کاربران را هدف قرار می‌دهند و آنها را تشویق می‌کنند تا در زمانی که قیمت Stablecoin آنها اندکی از یک دلار کاهش پیدا کرد، از فروش آن خودداری کنند. این موضوع باعث می‌شود تا به صورت موقت، میزان عرضه کم شود و از لحاظ تئوری قیمت را به یک دلار باز می‌گرداند.
پول بدون پشتوانه و وثیقه در حقیقت پیشرفت مهمی برای طرفداران تمرکززدایی محسوب می‌شود. وثیقه‌ها، به خصوص زمانی که با سازمان‌های نظارتی گره خورده باشند، می‌توانند یکی از عوامل برانداز شدن یک ارز دیجیتال باثبات باشند. به همین دلیل است که Basis Cash که یکی از پروژه‌های استیبل کوین بدون پشتوانه و وثیقه است، در تبلیغاتش از خود به عنوان استیبل کوینی «بدون ریسک و خطر نظارتی» یاد می‌کند.
اما مشکلی که با سه پروژه Empty Set Dollar، Dynamic Det Dollar و Basis Cash وجود دارد، قیمت پایین آنهاست. قیمت آنها در چند روز گذشته در سطوح ۰.۱۳ ، ۰.۱۶ و ۰.۲۸ دلار بوده که بسیار کمتر از هدف یک دلاری است. بنابراین به نظر نمی‌رسد که فعلا این پروژه‌ها جوابگو بوده باشند.
اما تمام پروژه‌های استیبل کوین غیرمتمرکز بدون پشتوانه ناموفق نبوده‌اند؛ به نظر می‌رسد که استیبل کوین TerraUSD که در بستر بلاکچین ترا (Terra) فعالیت می‌کند، در حال حاضر در رتبه پنجم برترین استیبل کوین‌ها در CoinGecko قرار دارد.
استیبل کوین TerraUSD همانند Empty Set Dollar و پروژه‌های مشابه، به انگیزه کاربران متکی است و هیچ وثیقه و پشتوانه‌ای ندارد. زمانی که قیمت TerraUSD از یک دلار کاهش می‌یابد (برای مثال ۰.۹۸ دلار)، به تریدرها این فرصت داده می‌شود که این استیبل کوین بخرند و آن را به سرعت به LUNA، توکن بومی بلاک چین ترا با ارزش یک دلار تبدیل کنند. بنابراین، تریدرها سود دو درصدی کسب می‌کنند. این مکانیزم باعث می‌شود که قیمت TerraUSD به یک دلار برگردد.
یکی دیگر از پروژه‌های استیبل کوین غیرمتمرکز، Frax است. Frax بر خلاف سایر پروژه‌های یاد شده، مقداری پشتوانه مالی نیز دارد. این استیبل کوین برای حفظ قیمت یک دلاری خود از مکانیزم تشویقی مشابه TerraUSD استفاده می‌کند. با این حال، پروتکل Frax دارای پشتوانه است.
در حال حاضر ۱۱۰ میلیون استیبل کوین Frax در گردش هستند. ۹۶ میلیون دلار آن دارای پشتوانه است و ۱۴ میلیون دلار باقیمانده پشتوانه‌ای ندارد. همانند TerraUSD، استیبل کوین Frax نیز طی چند ماه گذشته موفق به حفظ قیمت یک دلاری خود شده است.
بنابراین این پروژه‌ها برای طرفداران تمرکززدایی که استیبل کوینی بدون پشتوانه می‌خواهند وجود دارند. برخی از آن ها مانند Empty Set Dollar آنچنان موفق نبوده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد که سایر پروژه‌ها مانند فراکس، تا به اینجای کار خوب عمل کرده باشند.
وجود ریسک “قوی سیاه”
از استیبل کوین‌های بدون پشتوانه یا با پشتوانه اندک، اغلب به عنوان پیشرفت‌های بزرگی در فناوری یاد می‌شود. اما اگر چنین است جای تعجب وجود دارد که چرا سیستم مالی سنتی، اقدام به عرضه ارزهای بدون پشتوانه نکرده است.
یکی از دلایل این موضوع می‌تواند این باشد که هنوز در پایداری استیبل کوین‌های بدون پشتوانه در دراز مدت شک و تردید وجود دارد. بزرگ‌ترین تهدید برای هر دارایی با ثبات، خطر وقوع “قوی سیاه” است. قوی سیاه ریسکی است که در آن مردم از دارایی‌های باثبات پرخطر می‌ترسند و به دنبال دارایی‌های کم‌خطر یا باپشتوانه می‌گردند.
در پاسخ به این خطر، طرحی کاربردی و قدیمی در سیستم مالی سنتی برای ایجاد پول باثبات ایجاد شده است و آن چیزی جز گرفتن وثیقه و پشتوانه بیش از مقدار لازم نیست. این بدان معناست که اگر یک خریدار خانه از یک بانک مبلغ ده هزار دلار وام بخواهد؛ باید ارزش خانه و پیش پرداخت آن از مبلغ وام بیشتر باشد تا در صورت عدم پرداخت اقساط توسط آن فرد، بانک مقدار پول بیشتری به دست بیاورد.
حال اگر سرمایه‌گذاری از یک بانک وام درخواست کند، بانک می‌تواند به عنوان وثیقه سهامی را از این فرد درخواست کند. فرض کنید فرد می‌خواهد ۱۰۰ دلار از بانک وام بگیرد. در این سناریو، بانک می‌تواند در قبال این وام و برای تضمین، ۱۵۰ دلار سهام شرکتی مانند تسلا را از فرد درخواست کند. ۵۰ دلار بیشتر در حقیقت مقداری است که بانک برای محافظت از خود دریافت می‌کند.
به عنوان مثال، اگر ارزش سهام تسلا از ۱۵۰ دلار به ۱۰۰ دلار کاهش یابد، بانک همچنان پشتوانه کافی برای پشتیبانی از پول صادر شده خود را خواهد داشت و سرمایه‌‌ای که وام داده را از دست نداده است.
جمع بندی
نگرانی در مورد استیبل کوین غیرمتمرکز بدون پشتوانه این است که ممکن است این ارزها نتوانند از پس رویدادهای غیرمنتظره مانند سقوط بازار، بروز جنگ یا شیوع یک بیماری جدید که به اختصار قوی سیاه نامیده می‌شوند بر آیند. با این حال، این احتمال وجود دارد که Stablecoin با پشتوانه کم، پیشرفتی نوین در فناوری مالی و ساخت استیبل کوین غیرمتمرکز باشند. در این صورت، آنها به اکوسیستم دیفای ثبات می‌بخشند و آن را از سیستم مالی فعلی جدا می‌کنند.
همچنین این احتمال وجود دارند که این‌ها دارایی‌هایی خطرناک باشند که صرفا توهم ثبات قیمت ایجاد کرده باشند. هر چه که باشد، برای نتیجه گیری نهایی تا گام بزرگ بعدی استیبل کوین‌های غیرمتمرکز باید صبر کنیم.
