شبکه Sui چیست؟ معرفی شبکه لایه 1 سویی و کوین SUI

در همان حینی که پروژه اپتوس (Aptos) توانست توجهات زیادی را به خود جلب کند، یک پروژه لایه ۱ دیگر نیز سر و صدای زیادی کرد. این شبکه نیز از همان زبان برنامه‌نویسی آپتوس استفاده می‌کند و حتی تیمی که هر دو پروژه از آن مشتق شده‌اند نیز یکسان است. نام این پروژه Sui است و از زبان برنامه‌نویسی Move استفاده می‌کند و این شبکه هم درست مثل اپتوس جذب سرمایه سنگینی داشته است. در این مقاله به پاسخ این سوال می‌پردازیم که شبکه Sui چیست و چگونه کار می‌کند. سپس نقشه‌راه، همکاری‌ها، تیم توسعه‌دهنده، کوین SUI و نحوه خرید و فروش و نگهداری آن را بررسی می‌کنیم. با میهن بلاکچین همراه باشید.

شبکه Sui چیست؟

شبکه Sui یک بلاکچین لایه ۱ بدون نیاز به مجوز و پلتفرمی برای ایجاد قرارداد هوشمند است که مقیاس‌پذیری افقی (Horizontally) دارد و می‌تواند تراکنش‌ها را به صورت موازی پردازش کند. مقیاس‌پذیری افقی بدین معناست که هر تراکنش به چند بخش تقسیم می‌شود و هر بخش توسط یک نود پردازش می‌شود و نودها دیتاهای کامل تراکنش را در اختیار ندارند.

این شبکه از اجماع برای تراکنش‌های ساده (ارسال دارایی‌ها) چشم‌پوشی می‌کند و از اصول ساده‌تر و با تاخیر کمتر برای تراکنش‌های پرداختی و انتقال دارایی‌ها استفاده می‌کند. این موضوع می‌تواند تعدادی از برنامه‌های کاربردی جدید حساس به تاخیر، از بازی گرفته تا پرداخت خرده‌فروشی در نقاط فیزیکی فروش را امکان‌پذیر کند؛ زیرا رسیدن به اجماع در نودها مقداری زمان‌بر است و عدم استفاده از این سیستم، می‌تواند سرعت فرآیندها را افزایش دهد.

سویی با زبان برنامه‌نویسی Rust (زبان سولانا) نوشته شده و اسمارت کانترکت‌های آن نیز با زبان Move نوشته می‌شوند. برنامه‌های نوشته شده با Move، عملیات مختلف مربوط به دارایی‌ها را تعریف می‌کنند؛ عملیاتی مانند قوانین شخصی‌سازی شده برای ساخت دارایی‌ها، انتقال دارایی‌ها بین مالکان جدید و عملیاتی که دارایی‌ها را تغییر می‌دهد.

بلاکچین Sui چگونه کار می‌کند؟ 

همانطور که اشاره کردیم، این شبکه برای تراکنش‌های ساده سیستم اجماع ندارد و تاییدیه‌ها را بسیار ساده‌تر انجام می‌دهد. سویی از یک سیستم برد-برد بین فرستنده و ولیدیتورها استفاده می‌کند که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.  شبکه Sui‌ سه مولفه کلیدی دارد:‌

• اشیا یا آبجکت‌ها: سویی Objectهایی دارد که توسط پکیج‌های زبان Move ساخته و مدیریت می‌شوند. البته همین پکیج‌ها نیز خود شامل آبجکت‌ها هستند. این اشیا می‌توانند به دو دسته تقسیم شوند: داده‌های قابل تغییر و بسته‌های تغییرناپذیر. واحد یا یونیت اصلی در سویی، آبجکت است. برخلاف دیگر بلاک‌چین‌ها که فضای ذخیره‌سازی آنها متمرکز بر حساب‌ها یا اکانت‌هاست، سویی روی آبجکت‌ها متمرکز است. هر اسمارت کانترکت، یک Object است (که با نام پکیج آبجکت شناخته می‌شود) و این قراردادهای هوشمند اشیای Move‌ را مدیریت می‌کنند.
• تراکنش‌ها: تمام تغییرات روی دفتر کل سویی، از طریق تراکنش‌ها انجام می‌شود. هر تراکنشی که در شبکه انجام می‌شود، حالت دفتر کل را تغییر می‌دهد. تراکنش‌ها می‌توانند آبجکت‌ها را بسازند، از بین ببرند، بنویسند و آنها را به آدرس‌های دیگر ارسال کنند.
• ولیدیتورها: این شبکه توسط مجموعه‌ای از اعتبارسنج‌های مستقل مدیریت می‌شود که هر کدام از آنها نرم‌افزار شخصی خود را روی یک ماشین جداگانه دارد (و یا گروهی از ماشین‌هایی که توسط یک ولیدیتور مدیریت می‌شود).

معماری سویی

شبکه Sui یک دفتر کل توزیع شده است، که مجموعه‌ای از آبجکت‌های قابل برنامه‌ریزی را ذخیره می‌کند. هر Object با یک آی‌دی منحصربه‌فرد شناسایی می‌شود. هر شی متعلق به یک آدرس واحد است و هر آدرس می‌تواند متعلق به تعدادی از آبجکت‌ها باشد. 

از نظر ساختاری، یک تراکنش شامل منابع مجموعه‌ای از آبجکت‌های ورودی و یک اشاره‌گر (Pointer) به یک آبجکت کد Move است، که از قبل در دفتر کل ثبت شده است. اجرای یک تراکنش، آپدیت‌هایی را روی آبجکت‌های ورودی ایجاد می‌کند. تراکنشی که از آدرس A ارسال می‌شود، می‌تواند آبجکت تعلقی (تراکنش‌های ساده) یا آبجکت‌های اشتراکی (تراکنش‌های پیچیده) باشد. 

ولیدیتورهای سویی تراکنش‌ها را تایید می‌کنند و آنها را به‌صورت موازی و از طریق انتشار مداوم بیزانس (Byzantine Consistent Broadcast) اجرا می‌کنند. انتشار مدام بیزانس نام دیگر تحمل خطای بیزانس (BFT) است.

Sui فرض می‌کند که تراکنش‌های معمولی بلاک چین، یک انتقال کاربر به کاربر یا دستکاری دارایی است و برای این دیدگاه، سناریو را بهینه‌سازی می‌کند. در نتیجه، سویی این دو نوع دارایی را از هم متمایز می‌کند:

• آبجکت‌های تعلقی که می‌توانند تنها توسط مالک خود اصلاح شوند.
• آبجکت‌های اشتراکی که متعلق به شخص خاصی نیستند و می‌توانند توسط بیش از یک کاربر اصلاح شوند. 

این تمایز امکان کنار گذاشتن اجماع برای تراکنش‌های ساده (که فقط شامل Objectهای تعلقی هستند) و دستیابی به تاخیر یا لتنسی بسیار پایین را فراهم می‌کند.

برای تراکنش‌های پیچیده مثل کانترکت‌ها، سویی از سیستم اجماع DAG BFT مخصوصی با نام Bullshark در ترکیب با یک ممپول مبتنی بر DAG به نام Narwhal استفاده می‌کند.

زمانی که آبجکت‌های اشتراکی درگیر می‌شوند، ولیدیتورهای سویی به‌عنوان بازیگران اصلی وارد می‌شوند، تا این نوع تراکنش‌ها را پردازش کنند. از آنجایی که Sui‌ روی مدیریت آبجکت‌های خاص (به جای تجمیع حالت) تمرکز دارد، می‌تواند تراکنش‌ها را به روشی ویژه گزارش کند: 

• هر آبجکت در سویی، یک شماره نسخه منحصربه‌فرد دارد. 
• هر نسخه جدید، از یک تراکنش ایجاد می‌شود که ممکن است شامل چندین وابستگی باشد، که خود آبجکت‌های نسخه شده هستند.

در نتیجه، یک ولیدیتور سویی (یا هر کسی که یک نسخه از حالت را داشته باشد) می‌تواند تاریخچه یک آبجکت را ارائه دهد و تاریخچه آن را از جنسیس بلاک تا الان نمایش دهد. در تراکنش‌های اشتراکی، اطلاعات آبجکت‌های تراکنش‌ها در بیشتر مواقع با یکدیگر ارتباطی ندارند؛ اما در برخی موارد که ارتباط دارند، سویی ارتباط بین این تراکنش‌ها را برقرار می‌کند. همانطور که اشاره کردیم، آبجکت‌های داخل تراکنش‌های مشترک، ممکن است از یک جنس باشند یا به یکدیگر ارتباط داشته باشند.

زبان برنامه‌نویسی Sui Move

Move زبان برنامه نویسی قراردادهای هوشمند سویی است. این زبان بر پایه Rust (زبان سولانا) است. البته سویی Move را نسبت به Move اصلی مقداری تغییر داده و آن را شخصی‌سازی کرده است. یعنی زبانی که در پروژه آپتوس استفاده می‌شود، مقداری متفاوت با زبان Sui است. می‌توانید تفاوت‌های این زبان با Move اصلی را در اینجا مطالعه کنید.

این زبان در سال ۲۰۱۸ و در روزهای اولیه پروژه لیبرا (Libra) متولد شد. دو بنیان‌گذار میستن لبز (Mysten Labs) (سازنده شبکه سویی) نیز در تیم بنیانگذار لیبرا حضور داشتند. این تیم در همان حین روی اسمارت کانترکت‌ها و زبان برنامه نویسی آنها تحقیق می‌کردند، تا بفهمند که توسعه‌دهندگان به‌دنبال چه چیزی هستند و این زبان‌ها چه محدودیت‌هایی دارند. مشکلی که پیدا شد، مربوط به این بود که قراردادهای هوشمند کاملا مرتبط با دارایی‌ها و کنترل دسترسی هستند. فرضیه اولیه Move این بود که برای این مفاهیم کلیدی، تفکیک ایجاد کند. میستن لبز این زبان تغییریافته را ایجاد کرده و سورس‌هایی را برای یادگیری آن ارائه داده که می‌توانید در ادامه آنها را ببینید: 

• مجموعه آموزشی برنامه‌نویسی با آبجکت‌های Sui Move
• اصول پایه Sui Move، الگوهای طراحی و نمونه‌ها
• پلاگین VSCode برای درک کدها و تشخیص ارورها
• نمونه‌هایی از توکن‌ها، NFTها، دیفای و بازی‌ها

امنیت شبکه Sui

این شبکه برای تضمین امنیت مالکان دارایی‌ها در شبکه، این امکانات امنیتی را فراهم می‌کند: 

• یک دارایی تعلقی، تنها می‌تواند توسط مالک خود استفاده شود. این کار از طریق یک امضای خصوصی که نزد مالک است، انجام می‌شود.
• دارایی‌های اشتراکی می‌توانند توسط چند نفر مدیریت شوند. تراکنش‌های این نوع دارایی‌ها توسط اجماع تایید می‌شوند و حتی می‌توان از قراردادهای هوشمند، دسترسی به آنها را مدیریت کرد.
• تراکنش‌ها تنها می‌توانند بر اساس قوانین از پیش تعیین شده توسط سازنده قرارداد هوشمند انجام شوند.
• پس از نهایی شدن تراکنش، تغییرات در دارایی‌ها یا دارایی‌های جدید ایجاد شده ادامه خواهد داشت و برای پردازش بیشتر در دسترس خواهد بود.
• از آنجایی که شبکه سویی از طریق یک پروتکل بین مجموعه‌ای از ولیدیتورهای مستقل عمل می‌کند، تمام ویژگی‌های امنیتی حفظ می‌شوند،‌ حتی اگر تعدادی از ولیدیتورها از پروتکل تبعیت نکنند. 
• تمام عملیات روی بلاکچین سویی شفاف و قابل بازبینی هستند.
• ولیدیتورها توسط کاربران و از طریق دلیگیت کردن (Delegating) کوین‌های SUI تعیین می‌شوند.

بررسی اکوسیستم Sui

این پروژه نیز همانند آپتوس، با وجودی که شبکه اصلی آن هنوز راه‌اندازی نشده، چندین پروژه و Dapp روی آن ساخته شده‌اند، که البته همه آنها در فازهای آزمایشی یا توسعه قرار دارند. برخی از پلتفرم‌های تست نت روی شبکه سویی را در ادامه معرفی می‌کنیم:

• شینامی (Shinami): شینامی یک سرویس نود و API برای شبکه سویی است. API این پروتکل به dAppها اجازه می‌دهد که به شیوه‌ای کارآمد و پویا، با شبکه Sui تعامل داشته باشند. توسعه‌دهندگان علاقه‌مند به زبان Move و پروژه شینامی، می‌توانند برای دسترسی VIP‌ به این پروژه، وارد این لینک شوند. 
• اتوس (Ethos): اتوس یک کیف پول وب ۳ است، که برای اتصال به دپ‌های اکوسیستم سویی استفاده می‌شود. در این ولت می‌توانید توکن‌ها و NFTهای خود را نگهداری کنید.
• سویی گالری (Sui Gallery): سویی گالری یک بازار NFT برای شبکه Sui است.
• سرویس نام سویی (Sui Name Service): می‌توانید یک نام برای آدرس خود انتخاب کنید و آدرس خود را شخصی‌سازی کنید.
• کامینگ چت (Coming Chat): این یک پلتفرم ارائه هویت دیجیتالی غیرمتمرکز (CID) است که هم روی شبکه اپتوس و هم روی Sui پیاده‌سازی شده است. 
• مووکس (Movex): اولین صرافی غیرمتمرکز (Dex) روی شبکه سویی است، که هم به‌صورت بازارساز خودکار (AMM) و هم به‌صورت دفتر سفارشات یا اوردر بوک کار می‌کند. این دکس قصد دارد سیستم عرضه اولیه نقدینگی (Initial Liquidity Offering یا ILO) را پیاده‌سازی کند. 
• بلوموو (BlueMove): این پروژه یک بازار NFT است که ابتدا روی شبکه اپتوس راه‌اندازی شده، اما قصد دارد بازار خود را به شبکه سویی نیز گسترش دهد. از امکانات جالب این پروژه، می‌توان به لانچ پد NFTها اشاره کرد. 
• OmniBTC: این یک پلتفرم چندزنجیره‌ای برای وب ۳ است، که امکاناتی چون OmniSwap، OmniLending و OmniBridge را ارائه می‌دهد. اومنی BTC روی شبکه LayerZero بنا شده و امکان تبدیل بیت کوین‌‌های بسیاری از شبکه‌ها از جمله سویی و اپتوس را فراهم می‌کند. در واقع این پلتفرم بیت کوین را به شبکه‌های مختلف توکنیزه می‌کند.

همکاری‌ها و سرمایه‌گذاران بلاکچین Sui

تیم سازنده شبکه Sui یعنی Mysten Labs، توانسته در سه مرحله، ۳۳۶ میلیون دلار برای این بلاکچین جذب سرمایه کند. در مرحله اول ۳۶ میلیون دلار در تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۲۱ (۱۵ آذر ۱۴۰۰) جذب شد. در مرحله دوم به تاریخ ۲۶ جولای ۲۰۲۲ مشخص نیست که شرکت Ethos Family Office چقدر سرمایه به سویی تزریق کرده است. در سومین مرحله به تاریخ ۸ سپتامبر ۲۰۲۲ (۱۷ شهریور ۱۴۰۱) هم ۳۰۰ میلیون دلار دیگر جذب شد. نام‌های زیر از سرمایه‌گذاران Mysten Labs در این مراحل هستند:

• Andreessen Horowitz (یا a16z)
• Coinbase Ventures
• Standard Crypto
• Jump Crypto
• Scribble Ventures
• Samsung NEXT
• Redpoint
• NFX
• Lightspeed Venture Partners
• Electric Capital
• Elizabeth Weil
• Sino Global Capital

 تیم توسعه‌دهنده Sui

این پروژه توسط تیمی ساخته شده است که قبلا روی پروژه بلاکچینی لیبرا (که بعدا تبدیل به Diem شد) متعلق به متا (فیسبوک سابق) کار می‌کردند و اکنون برای توسعه شبکه سویی، به‌عنوان تیم میستن لبز (Mysten Labs) فعالیت می‌کنند. 

• اوان چنگ (Evan Cheng): هم‌بنیانگذار و مدیرعامل
• آدنی آبیدون (Adeniyi Abiodun): هم‌بنیانگذار و مدیر ارشد محصول
• سم بلک‌شیر (Sam Blackshear): هم‌بنیانگذار و مدیر ارشد فناوری
• جورج دنزیس (George Danezis): هم‌بنیانگذار و دانشمند ارشد
• کاستاس چالکیاس (Kostas Chalkias): هم‌بنیانگذار و رمزنگار ارشد
• کوه کیم (Koh Kim): مدیر اکوسیستم
• تاد فیالا (Todd Fiala): مدیر مهندسی
• الی مدینا (Ally Medina): مدیر عملیات

کوین SUI چیست؟

شبکه سویی یک کوین بومی به نام SUI دارد که دارای ۴ کاربرد اصلی استیکینگ برای مشارکت در اجماع شبکه، وسیله مبادله و ذخیره ارزش، پرداخت کارمزد تراکنش‌ها و رای‌دهی در سیستم حاکمیتی شبکه است. نحوه توزیع رمزارز سویی به شرح زیر است:

• ۵۰ درصد برای جامعه که توسط بنیاد سویی مدیریت می‌شود
• ۲۰ درصد برای مشارکت‌کنندگان اولیه
• ۱۴ درصد برای سرمایه‌گذاران
• ۱۰ درصد برای Mysten Labs
• ۶ درصد برای برنامه دسترسی جامعه و تست کنندگان برنامه

حداکثر تعداد کوین‌های SUI ده میلیارد واحد در نظر گرفته شده است که در حال حاضر از این تعداد، نزدیک به ۵۳۰ میلیون واحد SUI در گردش است. قیمت SUI در زمان ویرایش مقاله ۱.۱۱ دلار است. بیشترین قیمت ثبت‌شده برای SUI در تاریخ ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ برابر ۲.۱۶ دلار و کمترین قیمت آن در ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ برابر ۱.۰۲ دلار ثبت شده است.

جامعه کاربران سویی بعد از مشارکت در مراحل مختلف تست‌نت، منتظر ایردراپ توکن این پروژه در زمان لانچ مین‌نت بودند؛ اما سویی به جای ایردراپ برنامه پیش‌فروش را اجرا کرد. این موضوع باعث دلخوری کاربران شد و انتقادهای زیادی را متوجه سویی کرد.

کوین SUI را از کجا بخریم و در چه کیف پولی نگهداری کنیم؟

کوین SUI در بیشتر صرافی‌های متمرکز بزرگ لیست شده است. برای خرید فروش سویی می‌توان از صرافی‌های بایننس، کوکوین،‌ کراکن، بیتفینکس، OKX، بای بیت، گیت، BingX، کوینکس، MEXC و غیره استفاده کرد.

برای نگهداری ارز دیجیتال SUI چندین کیف پول توسعه داده شده است. کیف پول‌‌های مناسب سویی عبارتند از Sui Wallet، Suiet و Ethos.  

سوالات متداول (FAQ)

• شبکه Sui چیست؟
  سویی یک بلاکچین لایه ۱ است که از زبان برنامه نویسی Move‌ برای قراردادهای هوشمند خود استفاده می‌کند.
• ارز دیجیتال SUI چیست؟
  کوین بومی شبکه سویی SUI‌ است که کاربردهایی مثل پرداخت کارمزد تراکنش، استکینگ و غیره دارد. به جای ایردراپ توکن به مشارکت‌کنندگان اولیه،‌سویی برنامه پیش‌فروش را برای آن‌ها در نظر گرفت که موجب انتقادهای زیادی شد.
• بلاکچین سویی چگونه کار می‌کند؟
  این شبکه از هیچ سیستم اجماعی برای تراکنش‌های ساده (ارسال دارایی‌ها) استفاده نمی‌کند و برای تراکنش‌های پیچیده مثل اسمارت کانترکت‌ها، از سیستم اجماع DAG BFT مخصوصی به نام Bullshark و ممپول Narwhal استفاده می‌کند. 
• آیا Sui با Aptos مرتبط است؟
  خیر. این دو شبکه مجزا از یکدیگر هستند و کاملا متفاوت از یکدیگر کار می‌کنند. تنها وجه مشترک آنها این است که تیم سازنده هر دو از تیم توسعه‌دهنده پروژه بلاکچینی Diem مشتق شده‌اند و از زبان برنامه‌نویسی Move استفاده می‌کنند. البته Sui این زبان را مقداری تغییر داده و شخصی‌سازی کرده، اما پایه هر دو شبکه یکسان است. 

جمع‌بندی

در این مقاله، بلاکچین لایه ۱ سویی (Sui) را معرفی کردیم و سعی کردیم به طور خلاصه، نحوه کارکرد پیچیده آن را بیان کنیم. ابتدا به این موضوع پرداختیم که شبکه Sui چیست و چگونه کار می‌کند، سپس در ادامه به سرویس‌های این شبکه، معرفی رمزارز SUI، نقشه راه، همکاری‌ها و سرمایه‌گذاران و تیم سازنده Sui پرداختیم. نظر شما درباره Sui چیست؟ آیا این بلاکچین می‌تواند با پروژه‌های بزرگی همچون اتریوم، آوالانچ و البته آپتوس که اصلی‌ترین رقیب سویی است، رقابت کند؟