سیاست صرافی های رمزارز در قبال دارایی کاربران چیست و سرمایه آنها چه می‌شود؟

زمانی که ارزهای دیجیتال خود را به یک صرافی واریز می‌کنید، احتمالا فکر می‌کنید که دارایی‌های شما در یک مکان کاملا امن نگهداری می‌شوند تا هر لحظه که بخواهید، بتوانید دارایی‌های خود را برداشت کنید. اما واقعیت چیز دیگری است! صرافی‌های ارز دیجیتال معمولا دارایی‌های کاربران را در جای دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این مقاله از میهن بلاکچین می‌خواهیم رویکرد صرافی‌های ارز دیجیتال در قبال دارایی کاربران را بررسی کنیم و ببینیم که سیاست صرافی های رمزارز در قبال دارایی کاربران چگونه است.

سیاست صرافی های رمزارز در قبال دارایی‌ کاربران چگونه است؟

با توجه به ابهامات و نبود قانون‌گذاری شفاف در حوزه ارز دیجیتال، سرمایه‌گذاران باید در مورد محل نگهداری دارایی‌های خود بسیار محتاط باشند. سایمون دیکسون (Simon Dixon)، مدیرعامل پلتفرم تجاری BnkToTheFuture می‌گوید:

صنعت ارز دیجیتال به‌دست شرکت‌هایی ساخته شده است که می‌خواهند نهادهای مالی بزرگ تشکیل دهند. تاریخ مالی جهان به ما نشان داده است که اگر این شرکت‌ها به حال خود رها شوند، هیچ احترامی برای پول کاربران قائل نمی‌شوند.

برای مثال صرافی FTX را در نظر بگیرید. سم بنکمن فرید، مدیر سابق صرافی FTX، با سرمایه کاربران همانند سرمایه خود رفتار می‌کرد و میلیاردها دلار از سرمایه کاربران را به Alameda Research اختصاص داد. این صرافی دارایی‌های کاربران را در صندوق سرمایه‌گذاری شرکت خواهر خود سرمایه‌گذاری می‌کرد؛ اما این صندوق ورشکسته شد و دیگر کاربران نتوانستند دارایی‌های خود را برداشت کنند.

ماجرای شرکت سلسیوس (Celsius) نیز همین بود. سلسیوس با استفاده از دارایی‌های کاربران جدید، سودهای کلانی را به کاربران قدیمی خود پرداخت می‌کرد. کاربران به‌شدت غافلگیر شدند که سلسیوس چگونه از دارایی‌های آن‌ها سوءاستفاده کرده است. این شرکت نهایتا در جولای ۲۰۲۲ ورشکسته شد.

اما صرافی‌های دیگر با ارزهای دیجیتال ما چه می‌کنند؟ حتی اگر اثری از کلاهبرداری در کار آن‌ها نباشد، آیا می‌توانیم در مورد امنیت دارایی‌هایمان به این صرافی‌ها اعتماد کنیم؟

در حال حاضر، صدها صرافی ارز دیجیتال مختلف در دنیا وجود دارد که ۲۲۷ مورد از آن‌ها بر اساس حجم معاملات در سایت کوین مارکت کپ لیست شده‌اند. میانگین حجم معاملات روزانه این صرافی‌ها در ماه قبل حدود ۱۸۱ میلیارد دلار بوده است.

تفاوت صرافی و بروکر

نکته دیگری که کاربران باید به آن توجه کنند، تفاوت صرافی (Exchange) و بروکر (Broker) است. صرافی معمولا دارایی‌های کاربران را مستقیما در خزانه خود نگهداری می‌کند؛ یعنی نمی‌تواند از پول کاربران برای کسب سود استفاده کند. از سوی دیگر، بروکر با ریسک طرف مقابل (Counterparty Risk) همراه است و ممکن است (برای کسب سود بیشتر) دارایی‌های کاربران را در صرافی‌ها سرمایه‌گذاری کند. این کار سرمایه بروکر را افزایش می‌دهد، اما کاربران را در معرض ریسک طرف معامله قرار می‌دهد. در واقع بروکر نمی‌تواند بدون ریسک کردن، از دارایی‌های کاربران سود کسب کند.

در شرکت‌های بروکری، زمانی که یک سفارش ثبت می‌کنید بروکر مجبور است عملیاتی را در پشت صحنه انجام دهد؛ بروکر باید نقدینگی را از یک صرافی دیگر تهیه کند و به‌جای کاربران سفارش ثبت کند. این باعث می‌شود که کاربران در معرض ریسک طرف مقابل قرار بگیرند.

ریسک طرف معامله یعنی این امکان وجود دارد که طرف مقابل یک قرارداد به تعهدات خود عمل نکند. بروکرها با ریسک طرف مقابل همراه هستند؛ چون اگر صرافی مورد استفاده بروکر ورشکسته شود، دارایی‌های کاربران بروکر نیز از بین می‌رود. این همان اتفاقی است که پس از ورشکسته شدن صرافی FTX برای بروکر استرالیایی Digital Surge رخ داد.

این بروکر دو هفته قبل از ورشکستگی FTX تقریبا ۲۳.۴ میلیون دلار از دارایی‌های کاربران را به این صرافی منتقل کرده بود. البته بروکر Digital Surge به‌طرز جالبی توانست خود را از این مخمصه نجات دهد؛ اما پلتفرم وام‌دهی BlockFi و صرافی Genesis به این اندازه خوش‌شانس نبودند و ورشکسته شدند.

در نتیجه، صرافی‌ها به‌اندازه بروکرها فرصت کسب سود ندارند؛ ولی امنیت دارایی‌های کاربران را اولویت قرار می‌دهند. اگر بروکر دارایی‌های کاربران را در یک صرافی دیگر مثل بایننس نگهداری می‌کند، باید در کار خود شفاف باشد و کاربران را از ریسک موجود مطلع کند.

وقتی به یک صرافی پول واریز می‌کنیم، چه اتفاقی برای دارایی‌های ما می‌افتد؟

زمانی که برای خرید ارز دیجیتال مقداری پول (مثلا ۵۰ تا ۵۰٬۰۰۰ دلار) به صرافی واریز می‌کنیم، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ در صرافی‌ها، کاربران مستقیما با هم ترید می‌کنند و معاملات به‌صورت یک‌‌به‌یک انجام می‌شود. وقتی یک سفارش دیجیتال ثبت می‌کنید، پول شما مستقیما به دست کسی می‌رسد که از او ارز دیجیتال می‌خرید. در طول فرایند تراکنش، دارایی‌ها داخل صرافی باقی می‌مانند.

در بروکر‌ها، دارایی‌ها را مستقیما از خود بروکر خریداری می‌کنید. در نتیجه، پول اول به حساب امانی بروکر منتقل می‌شود. سپس بروکر با استفاده این پول، دارایی‌های درخواست شده توسط کاربر را تهیه می‌کند. در واقع بروکر نوعی واسطه یا دلال بین پول کاربر و دارایی‌های دیجیتال است. دارایی‌های کاربران در صرافی‌های‌ دیگر نگهداری می‌شوند.

جدا از این‌که دارایی‌های شما در یک صرافی دیگر و یا در اختیار یک نهاد مربوط به بروکر باشند، بروکر دارایی‌ها را در کیف پول نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری نگهداری خواهد کرد. بسیاری از صرافی‌های بزرگ برای نگهداری از دارایی‌های کاربران از ترکیب کیف پول‌های سرد و گرم استفاده می‌کنند.

از لحاظ امنیتی، حالت ایده‌آل این است که ۱۰۰ درصد دارایی مشتریان در کیف پول سخت‌افزاری نگهداری شود؛ اما از لحاظ نقدینگی، این کار امکان‌پذیر نیست. صرافی‌ها فقط بخشی از دارایی‌ها را در کیف پول‌های گرم نگه می‌دارند تا تامین نقدینگی و مدیریت معاملات روزانه را راحت‌تر انجام دهند.

برای مثال صرافی Independent Reserve حدود ۹۸ درصد از دارایی‌های کاربران را در کیف پول سخت‌افزاری و بقیه آن‌ها را در کیف پول نرم‌افزاری نگهداری می‌کند.

صرافی CoinJar نیز گفته است که بخش بزرگی از دارایی‌های کاربران خود را در کیف پول سرد یا کیف پول‌های چندامضایی نگهداری می‌کند و همیشه به‌اندازه کل دارایی‌ها ذخایر کافی در اختیار دارد.

صرافی Crypto.com دو گزینه حضانتی و غیرحضانتی را پیش روی کاربر قرار می‌دهد. کیف پول دیفای (DeFi) کریپتو دات کام یک کیف پول غیرحضانتی است؛ یعنی کنترل کلید خصوصی کیف پول صرفا در دست خود مشتری است. گزینه حضانتی، برنامه Crypto.com است که به‌عنوان یک بروکر ارز دیجیتال عمل می‌کند و وظیفه نگهداری دارایی‌های کاربران را برعهده دارد. طبق گفته صرافی، در رویکرد حضانتی دارایی‌های کاربران در حساب‌های ذخیره صرافی نگهداری شده و به‌صورت ۱:۱ پشتیبانی می‌شوند.

چگونه درباره صرافی‌های ارز دیجیتال تحقیق کنیم؟

عبارت «Do your own research» (خودت تحقیق کن) به یک قائده کلی برای سرمایه‌گذاری ارز دیجیتال تبدیل شده است. بسیاری از افراد معتقدند که برای انتخاب صرافی‌های ارز دیجیتال نیز باید همین رویکرد را در پیش بگیریم. قبل از هرگونه واریز وجه به صرافی، کاربران باید به‌خوبی درباره آن تحقیق کنند و صرفا به تحقیقات انجام‌شده توسط دیگران متکی نباشند.

کمیسیون معاملات آتی کالای ایالات متحده (CFTC) در وبسایت خود به کاربران توصیه می‌کند که آدرس‌ فیزیکی صرافی‌ها را بررسی کنند. در حال حاضر، اکثر کشورها صرافی‌های ارز دیجیتال را ملزوم به دریافت مجوز می‌کنند. ضمنا کاربران می‌توانند نظرات سایر کاربران درباره یک صرافی را در شبکه‌های اجتماعی و وبسایت‌های تحلیلی (نه وبسایت خود صرافی) بخوانند.

کارشناسان می‌گویند که مشتریان باید شرایط و ضوابط صرافی را به‌دقت بررسی کنند و بندهایی را زیر نظر بگیرند که به صرافی امکان می‌دهد از دارایی‌های کاربران سود کسب کند. وجود این نوع بندها یعنی صرافی برای استفاده از دارایی‌های کاربران «اختیار کامل» دارد.

نباید صرفا به این دلیل که چهره‌های مشهور یک صرافی خاص را تبلیغ می‌کنند، وارد آن صرافی شد. باید از پرونده‌های حقوقی ۱ میلیارد دلاری علیه اینفلوئنسرهایی که FTX را تبلیغ می‌کردند (و نتوانستند ضررهای کاربران را جبران کنند) درس بگیریم. درگیر طرح‌های تبلیغاتی یا بازاریابی نشوید و فقط عوامل فاندامنتال را در نظر بگیرید.

سوالات متداول (FAQ)

جمع‌بندی

برخلاف تصور اکثر کاربران، بیشتر صرافی‌های ارز دیجیتال دارایی‌های کاربران را راکد نگه نمی‌دارند. برخی از صرافی‌ها از سرمایه کاربران برای تامین نقدینگی استفاده می‌کنند و برخی دیگر با زیر پا گذاشتن تعهدات خود، دارایی کاربران را دارایی خود می‌پندارند و آن را در صندوق‌های دیگر سرمایه‌گذاری می‌کنند. در این مقاله سعی کردیم که یک دید کلی از سیاست صرافی های رمزارز در قبال دارایی‌ کاربران ارائه دهیم و به این سوال بپردازیم که در صرافی‌های ارز دیجیتال چه اتفاقی برای دارایی کاربران می‌افتد. اگر شما هم نظر یا پرسشی درباره این مطلب دارید، حتما آن را با ما به اشتراک بگذارید.