همه چیز درباره وام دادن و وام گرفتن ارزهای دیجیتال + معرفی بهترین پروتکل‌های وام‌دهی

در طول چند سال اخیر‌، پلتفرم‌های لندینگ (Lending‌) یا وام‌دهی ارز دیجیتال شاهد استقبال عمومی گسترده‌ای بوده‌اند. وام‌گیرندگان زیادی به منظور دریافت خدمات و سرویس‌های مبتنی بر وام های با پشتوانه کریپتو به این پلتفرم‌ها مراجعه می‌کنند‌. برای این‌که بتوانید پلتفرم وام‌دهی متناسب با نیاز‌هایتان را بیابید‌، لازم است که فاکتور‌های مختلفی از قبیل ریسک مربوط به نوسان رمزارز‌ها‌، میزان نرخ بهره‌، وثیقه مورد نیاز و غیره را مورد بررسی قرار دهید. در این مقاله با میهن بلاکچین همراه باشید تا با وام دادن و وام گرفتن در ارز دیجیتال، مزایا و معایب وامدهی کریپتویی و انواع پلتفرم‌های لندینگ آشنا شوید.

وام دادن و وام گرفتن در ارز دیجیتال چیست؟

عرصه ارز‌های دیجیتال توانسته است تا از اولین روز ظهور خود تاکنون به پیشرفت قابل توجهی دست پیدا کند. رشد سریع و چشمگیر بازار رمزارز و کاربرد‌های متنوع این حوزه موجب شده است تا شیوه استفاده ما از بازار و فعالیتمان در کسب و کار‌های مختلف دچار تحول عظیمی شود.

سیستم وام‌دهی با پشتوانه رمزارز یکی از نوآوری‌هایی محسوب می‌شود که به وام‌گیرندگان اجازه می‌دهد تا از دارایی‌های دیجیتال خود به شیوه نوین استفاده کنند. بدین ترتیب‌، وام‌دهندگان و وام‌گیرندگان نیز به صورت کارآمدی با یکدیگر در ارتباط خواهند بود. دریافت وام از جمله کارهایی است که تقریبا همه ما در زندگی خود با آن روبه‌رو هستیم. این وام توسط بانک‌ها ارائه می‌شوند. همین مکانیزم را می‌توان در بازار ارزهای دیجیتال نیز اجرا کرد. وام دهی رمزارز یا قرض گرفتن ارز رمزنگاری شده، امکانی است که با ورود پروتکل‌های دیفای بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این وام به صورت ارزهای دیجیتال مانند اتریوم، بیت کوین و استیبل کوین‌ها اعطا می‌شود.

اگر نمی‌دانید که وام دهی کریپتو یا Lending چیست، می‌توان آن را به طور خلاصه این‌گونه تعریف کرد که شما در پروتکل‌های مخصوصی، ارز دیجیتال خود را وام می‌دهید و در ازای آن بهره دریافت می‌کنید. این پلتفرم‌ها به شما امکان می‌دهند که در صورت ارائه وثیقه، بتوانید وام به صورت ارز دیجیتال دریافت کنید. این راه یک درآمد انفعالی یا Passive Income است.

نیاز به وام دهی آنلاین، زمانی احساس شد که بانک‌ها از دادن وام به افراد سر باز زدند. بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۸ بانک‌ها رغبتی برای اعطای وام به افراد نشان نمی‌دادند و همین امر باعث پدید آمدن جایگزین‌هایی برای این وام‌های بانکی شد.

وام دهی آنلاین باعث شد که افراد نیازمند وام، به راحتی و بدون گذر از فرآیند‌های طولانی دریافت وام بانکی، قادر به گرفتن وام باشند. اگرچه در این نوع وام‌دهی نیز،  باز وضعیت مالی و اعتبار افراد مورد توجه قرار می‌گیرد؛ اما نسبت به وام‌های بانکی بسیار راحت‌تر و بی‌دردسر‌تر است.

ابتکار وام دهی آنلاین پیشرفتی طبیعی از بانک‌داری سنتی بود. در جهانی که فناوری همه امور زندگی ما را تغییر می‌دهد، طبیعتا مدیریت پول و بانکداری نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد. تقریبا در تمامی اقتصادها، وام‌ها نقش مهمی را در ایجاد فعالیت‌های اقتصادی ایفا کرده‌اند. وام دهندگان با قرض دادن دارایی خود، از سود به‌دست آمده برای توسعه کسب‌و‌کار خود بهره می‌برند و این در حالی است که وام گیرندگان با قرض گرفتن دارایی، از وام برای راه اندازی کسب‌و‌کار خود و تامین سرمایه برای کسب‌و‌کارهای فعلی خود یا رفع نیازهای شخصی استفاده می‌کنند. در طی دهه‌های اخیر، صنعت وام دهی یا Lending تحول زیادی داشته است.

تحول این صنعت از زمانی که بازار رمز ارزها معرفی شده، در زمان کوتاه‌تر و سریع‌تری اتفاق افتاد. اکنون سرمایه‌گذاران بسیاری، به این حوزه علاقه‌مند شده و در آن مشارکت می‌کنند. سوالاتی وجود داشته است که آیا بازارهای وام دهی رمز ارز می‌تواند به طور عملی محقق شود؟ و در صورت محقق شدن، چگونه می‌تواند اقتصاد را تحت تاثیر قرار دهد؟ آیا این شیوه به صورت عملی در میان سرمایه‌گذاران رواج خواهد یافت؟

ویژگی‌های وام دهی با استفاده از ارز دیجیتال

وام دهی با پشتوانه ارزهای دیجیتال، وامی است که وثیقه آن، دارایی‌هایی از نوع رمز ارزهاست؛ به طوری که برای حفظ امنیت، پول فیات خصوصا دلار آمریکا، در ازای بیت کوین و دیگر رمزارزها وام داده می‌شود. به عبارتی، وام دهی ارز دیجیتال عملکردی شبیه به وام دهی همتابه‌همتا دارد؛ یعنی جایی که در آن وام گیرندگان و وام دهندگان توسط یک پلتفرم آنلاین وام دهی ارز دیجیتال به یکدیگر متصل شده و به جای ارز فیات از ارز دیجیتال به عنوان ارز مورد مبادله خود استفاده می‌کنند. برخلاف مدل وام دهی سنتی که باید بانک مرکزی یا واسطه‌ها در آن دخیل باشند، وام با پشتوانه رمزارزها ویژگی‌های متمایزی دارد که آنها را قابل اعتمادتر از وام‌های سنتی می‌سازد. هدف اصلی وام‌های کریپتویی این است: 

فرض کنید کوین اتر دارید و اعتقاد دارید که قیمت اتریوم افزایش خواهد یافت. اکنون به هر دلیلی، نیاز به یک استیبل کوین مانند تتر دارید. در حالت عادی، شما باید اترهای خود را بفروشید و سپس تتر بخرید؛ اما با استفاده از سیستم وام‌دهی رمزارزی، شما می‌توانید اتر خود را وثیقه بگذارید و تتر را وام بگیرید. به این ترتیب، شما هم USDT را دارید که می‌توانید کار خود را انجام دهید و هم اترهای خود را حفظ کرده‌اید.

افرادی که در حال سرمایه‌گذاری بلندمدت در عرصه کریپتو بوده و سبد سرمایه‌گذاری یا پورتفولیوی خود را نیز بر همین اساس می‌سازند‌، می‌توانند با بخشی از دارایی‌های دیجیتال خود یک وام مبتنی بر ارز فیات را ایمن‌سازی کنند. این روند شبیه به وثیقه‌گذاری ماشین یا خانه به منظور دریافت وام خودرو یا وام مسکن است.

به عنوان مثال‌، یک کسب و کار مبتنی بر رمزارز را در نظر بگیرید که با هدف توسعه دادن یک اکوسیستم دیجیتال به منظور افزایش میزان وفاداری مشتریان خود فعالیت می‌کند، یا فروشندگان و دلالان ماشین را در نظر بگیرید که قصد دارند میزان وجوه دریافتی خود را افزایش دهند. در هر دو نمونه این مثال‌ها‌، وام های با پشتوانه کریپتو می‌توانند مزایای استراتژیکی را در قیاس با رقبای فعال شما در این عرصه به همراه داشته باشند.

سرمایه‌گذاران منحصر به فرد و یا هودلرها معمولا از دارایی‌های ارز دیجیتال خود به عنوان وثیقه‌ای برای گرفتن وام استفاده می‌کنند. ممکن است بسته به پلتفرم وام دهی ارز دیجیتال که مورد استفاده قرار می‌گیرد، مکانیسم کلی این روند نیز متفاوت باشد؛ اما اگر بخواهیم به صورت ساده بیان کنیم باید بگوییم که:

وام گیرندگان از دارایی‌های رمز ارز خود مثل بیت کوین، به عنوان وثیقه استفاده می‌کنند تا بتوانند وام فیات و یا وام استیبل کوین دریافت کنند. در طرف دیگر وام دهندگان، دارایی‌های مورد نیاز این وام‌ها را در ازای دریافت نرخ سود دارایی، تامین می‌کنند.

از دیگر ویژگی‌های این نوع وام می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

وام دهی ارز رمزنگاری شده کارایی بیشتری دارد

بازپرداخت وام‌های با پشتوانه رمز ارزها آسان‌­تر است و می‌تواند در زمینه‌های مختلفی استفاده شود. در وام دهی سنتی، وام گیرنده مجبور است با جزئیات تمام شرح دهد که پول دریافتی را صرف چه کاری خواهد کرد؛ اما در وام دهی کریپتویی چنین مکانیزمی وجود ندارد. در برخی از فعالیت‌ها، وام دهی سنتی دیگر پاسخگو نیست و کمکی به آنها نمی‌کند.

عدم وجود مالیات در اکثر پلتفرم‌های وامدهی

به هنگام ثبت نام برای وام با پشتوانه رمز ارزها، این دارایی‌ها برای فروش و حراج در نظر گرفته نمی‌شوند و در نتیجه، مالیات‌ها در طول تراکنش‌ها حذف می‌شوند. در این صورت، وام گیرنده می‌تواند پول فیات را به عنوان وام دریافت کند و بهره کمتری نسبت به مالیات بر دارایی‌های سرمایه‌ای پرداخت کند.

عدم وجود درگیری‌های اداری

در سیستم های سنتی، فرد وام گیرنده باید زمان زیادی را صرف تهیه کردن اسناد و مدارک مورد نیاز و البته فرد معتمد برای بانک کند. در نهایت، اغلب این پروسه زمان‌بر و در خیلی موارد بدون سرانجام خواهد بود. اما در شبکه‌های وام دهی غیرمتمرکز کنونی، این مشکل تا حد زیادی برطرف شده و می‌توان در کمتر از یک ساعت از پلتفرم دارایی دیجیتال قرض گرفت.

محدودیت مبلغ وام در سیستم‌های متمرکز

معمولا در سیستم‌های متمرکز محدوده مشخصی برای وام گرفتن وجود دارد و هرچه میزان وام بیشتر باشد، سختی دریافت آن نیز بیشتر می‌شود. از سمت دیگر معمولا بانک‌ها، وام‌هایی با ارزش خیلی پایین به مشتریان خود نمی‌دهند و برای خود فرد نیز روند سخت وام‌گیری و زمان آن، گرفتن وام با مبالغ پایین را بی‌ارزش می‌کند. اما در سیستم‌های غیرمتمرکز کنونی این مشکل نیز برطرف شده است؛ شما می‌توانید هرچقدر که خواستید، وام کریپتویی دریافت کنید.

عدم وجود نهاد متمرکز

در وام‌های با پشتوانه ارزهای دیجیتال، وام گیرنده و وام دهنده هر کدام بسته به نیازهای خود، با یکدیگر مواجه می‌شوند؛ وام دهنده پول فیات یا رمزارز خود را در اختیار شبکه قرار داده و وام گیرنده نیز آن را دریافت می‌کند. بهره این وام از قبل به صورت شفاف توافق می‌شود؛ سپس وامی به ارزش میانگین ۷۰ درصد (این مقدار در پلتفرم‌های مختلف تفاوت دارد) قیمت ارز دیجیتال موردنظر، وثیقه ارائه می‌شود. با پایان یافتن دوره وام، وام گیرنده پول را به همراه بهره‌اش بازپرداخت می‌کند. در تمام این کارها هیچ نهاد متمرکزی وجود ندارد.

وام دهی سنتی در برابر وام دهی ارز دیجیتال

پس از این که پارامترهای وام‌های با پشتوانه ارزهای دیجیتال را متوجه شدیم، باید از خود بپرسیم که آیا این نوع از وام دهی به نفع هر دو طرف هست یا نه؟ آیا این سیستم واقعا کارایی دارد؟ در وام دهی سنتی، وام دهنده و وام گیرنده باید قراردادی که توسط وکیل یا شخص ثالث تعیین شده را امضا کنند. در مورد وام مبتنی بر ارز رمزنگاری شده، این تراکنش در یک فضای دیجیتال انجام می‌شود و فقط پول فیات و کریپتو مبادله می‌شوند. با این وجود، وام‌هایی با پشتوانه ارز دیجیتال تفاوت‌های منحصر به فردی دارند که آنها را برای هر دو طرف وام گیرنده و وام دهنده سودمند می‌سازد. از ویژگی‌های دیگر وام‌های کریپتویی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

مدیریت داده‌ها

روشی که بانک‌ها و موسسات مالی به ذخیره، مدیریت و دسترسی به داده‌های ما می‌پردازند، یک نگرانی اساسی را برای مشتریان ایجاد کرده است. بانک‌ها قادر به دسترسی به تمام سابقه مالی ما هستند؛ اما با استفاده از سیستم وام دهی مبتنی بر رمز ارزها، وام دهی تبدیل به فرآیندی خصوصی و تحت کنترل افراد شده است.

ارائه خدمات به افرادی که حساب بانکی ندارند

همه ما می‌دانیم که در گذشته، بانکداری به‌صورت سنتی بوده و برای مدیریت پول خود نیاز به مراجعه حضوری به بانک داشتیم. افرادی که دسترسی کمتری به بانک داشتند، با فرآیند دشواری برای مدیریت پول خود و وام دهی مواجه بودند. دریافت وام و پرداخت اقساط برای این افراد واقعا مشکل بود؛ اما با استفاده از حوزه کریپتو، این سیستم‌های فیزیکی از میان رفتند و اکنون می‌توان با گوشی و کامپیوتر خود مدیریت سرمایه، سپرده‌گذاری و اهدای وام، دریافت وام و سایر امور مالی را انجام داد. این نوع بانک‌داری بسیار ساده‌تر و قابل اعتماد‌تر از گذشته است. علاوه بر این، جذابیت این نوع بانک‌داری باعث گرایش افراد به استفاده از سیستم‌های آنلاین شده و این مورد تبعیض در امور مالی را از بین خواهد برد.

انواع وام‌های با پشتوانه کریپتو

وام‌های رمزارز نیز مشابه وام‌های عادی بانکی از انواع و اقسام متفاوتی برخوردار هستند. کسب و کار‌های مختلف می‌توانند بسته به نیاز افراد‌، راهکار‌های آماده برای ارائه انواع وام‌های مبتنی بر دارایی‌های دیجیتال را مورد استفاده قرار دهند.

وام‌های رمزارز نیازمند وثیقه

به منظور بهره‌مند شدن از وام‌های نیازمند به وثیقه‌، لازم است تا وام گیرندگان پیش از دریافت وام، به میزان مشخصی از ارز‌های دیجیتال خود را به پلتفرم مورد نظر واریز کنند. اکثر پلتفرم‌های وام‌دهی رمزارز به صورت معمول از کاربران خود می‌خواهند که مبلغ بیشتری نسبت به وثیقه مورد نیاز برای دریافت وام را واریز کنند، که به این موضوع بیش‌وثیقه‌گذاری یا Over Collatralization گفته می‌شود. پایین‌تر بودن نسبت وام به ارزش‌، به معنای ریسک کمتر احتمال لیکویید شدن یا لزوم واریز مبالغ بیشتر به عنوان وثیقه و نرخ بهره مطلوب‌تر برای وام گیرندگان خواهد بود.

خط اعتباری رمزارز

این نیز یکی دیگر از وام‌های نیازمند وثیقه‌گذاری است‌؛ با این تفاوت که مدت‌زمان از پیش تعیین‌شده‌ای برای این نوع وام در نظر گرفته نمی‌شود. خطوط اعتباری ارائه شده توسط پلتفرم‌های وام‌دهی رمزارز، به کاربران اجازه می‌دهند که به میزان درصد تعیین شده‌ای از دارایی‌های دیجیتال سپرده‌گذاری شده را بدون شرایط بازپرداخت ثابت، وام بگیرند. چنین سودی تنها در هنگام برداشت منابع مالی سپرده‌گذاری شده دریافت خواهد شد.

وام فلش رمزارز (Flash Loan)

طی فرایند وام فلش (Flash Loan‌) اینطور در نظر می‌گیریم که روند استقراض و بازپرداخت به صورت آنی و در طول یک تراکنش واحد صورت می‌گیرد. وام‌های فلش به صورت معمول توسط تریدر‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که قصد دارند تا سود روزانه خود را با استفاده از معاملات اهرمی (Leveraged‌) یا معاملات آربیتراژ‌ افزایش دهند. معاملات مبتنی بر آربیتراژ‌، فرایند‌هایی از قبیل خرید دارایی‌های مورد نظر از یک پلتفرم‌ و فروش فوری آنها در پلتفرم دیگر با قیمت بالاتر را شامل می‌شود.

وام‌های فلش در اکثر مواقع توسط صرافی‌های ارز دیجیتال ارائه می‌شوند و تحت عنوان وام‌های با ریسک بالا در نظر گرفته می‌شوند. دلیل این امر بدین صورت است که استفاده از چنین وام‌هایی خطر لیکویید شدن یا صفر شدن ارزش دارایی‌های سپرده‌گذاری شده وام‌گیرنده را به همراه دارد. چنین امری در صورتی اتفاق می‌افتد که نوسان و حرکت قیمت در خلاف جهت پیش‌بینی شده توسط فرد تریدر باشد.

وام‌های رمزارز بدون نیاز به وثیقه

این دسته از وام‌ها عملکردی شبیه به وام‌های شخصی داشته و از محبوبیت بالایی میان کاربران کریپتو برخوردار نیستند. از آنجایی که طی فرایند دریافت چنین وام‌هایی هیچ‌گونه وثیقه‌ای وجود ندارد که در معرض لیکویید شدن قرار بگیرد‌، در صورت بروز هر خطایی وام‌دهندگان در معرض خطر بیشتر از دست رفتن منابع مالی خود قرار می‌گیرند.

بدون شک‌، درخواست دریافت چنین وام‌هایی نیازمند فرایند احراز هویت و بررسی اعتبار وام‌گیرنده است. در نظر داشته باشید که طی دریافت وام‌های بدون نیاز به وثیقه و در صورت بالا بودن نرخ بهره این دست از وام‌ها‌، نسبت به وام‌های نیازمند وثیقه در معرض خطر بیشتری از نوسانات بازار قرار می‌گیرید.

وام دهی ارز دیجیتال در پلتفرم‌های متمرکز

زمانی که از وام دهی رمز ارز صحبت می‌شود، عمده افراد به پروتکل‌ها و پلتفرم‌های حوزه دیفای اشاره می‌کنند؛ اما این تنها گزینه در دریافت وام نیست. شرکت‌ها و موسسات مالی که به صورت کاملا متمرکز و سنتی اداره می‌شوند نیز، ارز دیجیتال وام می‌دهند. در بسیاری از این شرکت‌ها می‌توان وام خود را به صورت بیت کوین، اتریوم و یا استیبل کوین دریافت کرد. در حالی که وام دهنده، یک نهاد کاملا متمرکز است.

آنها در واقع نهادها یا شرکت‌هایی هستند که روند احراز هویت کاربر را بر عهده دارند و تبادلات ارزهای دیجیتال و ارز فیات با حضور یک سیستم حمایتی برای محافظت کردن از دارایی‌ها صورت می‌گیرد. همچنین این نهادها در راستای شکل‌گیری یک مشارکت با سایر مشاغل و مذاکره در مورد توافق‌نامه‌های وام‌های درخواستی، انعطاف‌پذیری بیشتری در عملکرد خود نشان می‌دهند. در واقع این سازمان‌ها را می‌توان سازمان‌های ریسک‌پذیرتری به شمار آورد. هرچند با ورود به عرصه ارزهای دیجیتال، طیف جدیدی از مشتریان را به دست آورده‌اند که در گذشته وجود نداشتند.

سازوکار وام دهی ارز دیجیتال متمرکز

پلتفرم‌های متمرکز وام‌دهی ارز دیجیتال از روش مارجین لندینگ (Margin Lending) یا وام دهی مارجین برای جذب مشتری استفاده می‌کنند، مانند سیستم وام دهی صرافی بایننس؛ آنها به حداکثر رسیدن میزان بهره‌وری دارایی‌های دیجیتال خود را به صورت ایمن و آسان وعده می‌دهند. علاوه بر این، ارائه نرخ سود و شرایط مطلوب به وام دهندگان ارز دیجیتال در مقایسه با سیستم وام دهی ارز دیجیتال غیرمتمرکز، در روند کاری آنها متداول به حساب می‌آید. این شرکت‌ها و نهادهای متمرکز در کنار این محصول اقتصادی، پلتفرمی برای سپرده‌گذاری رمز ارز را نیز ارائه می‌دهند. برای مثال صرافی بایننس، سیستمی را ارائه می‌دهد که در آن هولدرها و سرمایه‌گذاران بلندمدت و سایر افراد می‌توانند دارایی دیجیتال خود را در آن سپرده‌گذاری کنند و سود دریافت کنند. Binance این دارایی را به افرادی که درخواست دریافت وام از این صرافی دارند، اعطا خواهد کرد. در ادامه نمونه‌هایی از پلتفرم‌های وام دهی ارز دیجیتال امور مالی متمرکز را معرفی خواهیم کرد.

مزایای وام دهی کریپتویی برای وام‌دهنده

• از آنجا که در این روش بازپرداخت وام به طور کامل انجام می‌شود، برای وام دهندگان، ریسک از دست دادن پول بسیار ناچیز خواهد بود؛ بنابراین وامدهی کریپتویی به سمت سیستم خودکار عظیمی حرکت می‌کند که تراکنش‌های مستقیم بانکی را تضمین می‌کند. به خاطر این سیستم خودکار، نظارت وام دهنده بر نحوه استفاده از وام بسیار راحت‌تر خواهد شد.
• یک سیستم شبکه‌ای جهانی وجود دارد و از این‌رو وام دهنده می‌تواند به وام گیرندگان در سراسر جهان دسترسی داشته باشد. این سیستم، وام با پشتوانه رمز ارز را تبدیل به یک سرمایه‌گذاری بین‌المللی کرده است.
• وام‌های مبتنی بر ارز دیجیتال در قالب انواع ارزهای رایج وجود دارد. وام دهنده می‌تواند هر گونه ارزی را به حساب وام گیرنده واریز کند.
• هیچ سقفی برای مقدار وام وجود ندارد؛ به شرطی که بودجه لازم برای آن موجود باشد و وام گیرنده بتواند ضمانت کافی و مناسب ارائه دهد.
• هر فرد یا شخص حقیقی و حقوقی می‌تواند در این بستر در نقش وام دهنده حاضر شود؛ زیرا هیچ‌گونه محدودیت در خصوص پیش نیازهایی مانند گواهی‌های تجاری و ضامن رسمی وجود ندارد.

مزایای وام دهی ارز دیجیتال برای وام‌گیرنده

• در صورتی که وام‌گیرنده نتواند کل مبلغ وام و بهره آن را برای بازپرداخت تامین کند، دارایی‌های دیجیتال می‌تواند توسط وام دهنده حفظ گردد.
• در پیاده سازی ضوابط و شرایط وام، انعطاف پذیری وجود دارد تا شرایط برای هر دو طرف وام متناسب باشد.
• هیچ‌گونه الزام اجباری برای بررسی اعتبار وام گیرنده و سوابق بازپرداخت او وجود ندارد. این موضوع به نفع وام گیرنده است؛ زیرا آنها می‌توانند بسته به ارزش وثیقه خود به وام‌ها دسترسی داشته باشند.
• وام گیرنده می‌تواند از رمز ارزهایی مانند بیت کوین، اتریوم و غیره به عنوان وثیقه برای وام استفاده کند. تراکنش می‌تواند از طریق هر صرافی در جهان انجام شود. لزومی ندارد که وام گیرنده درباره نوع صرافی برای واریز و برداشت نگران باشد.
• اگر معتقد هستید که ارزش دارایی‌های دیجیتال با گذر زمان افزایش پیدا می‌کند‌، شاید بتوان گفت که وام‌های کریپتویی بهترین فرصت برای منفعت بردن وام گیرندگان محسوب می‌شوند؛ زیرا هم وام خود را دریافت می‌کنید و هم ارز پایه خود را نگه می‌دارید، که در طی زمان افزایش قیمت خواهد یافت.
• از آنجایی که وام‌های کریپتویی از جمله وام‌های ایمن محسوب می‌شوند‌، وام‌گیرندگان از میزان نرخ بهره (Interest Rate‌) مناسب‌تری را در مقایسه با وام‌های استاندارد بهره می‌برند. با در نظر داشتن این مزیت در کنار قابلیت دسترسی به محصولات مالی مختلف برای افرادی که از بانک استفاده نمی‌کنند‌، چنین دستاورد‌هایی در هنگام خرید‌هایی با مبالغ بالا از اهمیت بالایی برخوردار می‌شوند.

معایب وام‌دهی ارز دیجیتال

• این سیستم ایده‌آل نیست و در سیستم وام دهی غیرمتمرکز نیز مشکلاتی وجود دارد. این پلتفرم‌ها قراردادهای هوشمندی هستند که برنامه نویسی شده‌اند. پس از راه‌اندازی آنها، هیچ‌کس بر روی آنها کنترل ندارد. در صورتی که در کدهای این برنامه خطا و ایرادی وجود داشته باشد، ممکن است باعث نابودی سرمایه افراد شود؛ پس در این سیستم نیز اعتماد به کد و سلامت پلتفرم مطرح است.

• یکی دیگر از مسائلی که خاص این پلتفرم‌های لندینگ است، پرنوسان بودن بازار ارزهای دیجیتال است. این موضوع باعث می‌شود که ارزش وثیقه وام تغییر کند، که می‌تواند بالانس میزان ارزش وام  و وثیقه آن را تغییر دهد. به دلیل جدید بودن و نوپا بودن این حوزه، پلتفرم‌های وام دهی ارز دیجیتال برای عموم مردم بسیار پیچیده است. پیچیدگی پلتفرم‌های امروزی یکی از ایرادات آنهاست. ممکن است افرادی که BTC را در بازه قیمتی ۳۰۰۰ دلار خریداری کرده و انتظار بازده بلندمدت را دارند، چندان نگران تاثیر رکود بازار بر پورتفولیوی خود نباشند. این در حالیست که استفاده کردن از چنین وجوهی به عنوان وثیقه‌، نیازمند توجه بیشتر به نمودارها است. هنگامی که ارزش دارایی‌های کریپتویی سپرده‌گذاری شده برای دریافت وام به میزان قابل توجهی سقوط کند‌، وام‌دهنده می‌تواند روند لیکویید کردن را آغاز کرده و وام گیرندگان را ملزم به واریز رمزارز‌های بیشتر کند. بدین ترتیب‌، نسبت تعادل وام دریافتی به ارزش وثیقه حفظ می‌شود. در غیر این صورت‌، افراد وام‌دهنده می‌توانند بخشی از وثیقه خود را برای کاهش میزان تاثیر نوسانات بازار به فروش برسانند.
• خطر لیکویید شدن سرمایه شما طی افت قیمت تنها یک روی این سکه است. عدم امکان دسترسی به وثیقه پیش از بازپرداخت کامل وام توسط وام‌گیرندگان امکان فروش دارایی‌ها موجود در پورتفولیوی این افراد در هنگام صعود قیمت بازار را از آنها سلب می‌کند. ممکن است این موضوع امری جزئی به نظر برسد‌، اما با این حال‌، زمانی که بازده دریافتی از چندین برابر مبلغ کل وام بیشتر شود با واقعیت غم‌انگیزی مواجه می‌شویم.
• در مقایسه با تعداد چندهزارتایی رمزارز‌های موجود در بازار‌، دارایی‌های قابل استفاده به عنوان وثیقه برای دریافت وام‌های کریپتویی تنها به چند نمونه از معروف‌ترین رمزارز‌های محدود می‌شود. این موضوع حتی در مورد ۱۰ رمزارز برتر بازار نیز صادق بوده و ممکن است در برخی از پلتفرم‌ها نتوانیم برخی از آنها را به عنوان وثیقه ارائه کنیم. بنابراین‌، ممکن است لازم باشد تا وام گیرندگان در ابتدا دارایی‌های خود را با ارز دیگری تبادل کنند و سپس از ارز دریافتی به عنوان وثیقه استفاده کنند. این امکان وجود دارد که چنین روندی با استراتژی سرمایه‌گذاری این افراد در تداخل باشد و آنها را ملزم به پرداخت هزینه مازاد کند.
• وام‌هایی که ارز دیجیتال را به عنوان وثیقه قبول می‌کنند‌، مشمول بیمه فدرال نمی‌شوند. تمامی وام‌دهندگان و وام‌گیرندگانی که در این فرایند مشارکت دارند نیز باید در نظر داشته باشند که در صورت بروز هرگونه مشکل امنیتی یا رکود شدید بازار‌، هیچ‌گونه غرامتی دریافت نخواهند کرد. وام‌های کریپتویی در دسته محصولاتی قرار دارند که به صورت کامل دیجیتال بوده و به شدت به یکپارچگی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری وابسته هستند.

معرفی بهترین پروتکل‌های وام‌دهی ارز دیجیتال

اکنون که با مفهوم وامدهی کریپتویی، انواع آنها و مزایا و معایب این نوع وام‌ها آشنا شدیم، نوبت به معرفی بهترین پلتفرم‌های وام‌دهی ارزهای دیجیتال رسیده است. در ادامه، ابتدا پلتفرم‌های وام‌دهی متمرکز و دارای ارزهای فیات را معرفی می‌کنیم و سپس به معرفی پروتکل‌های وام‌دهی دیفای می‌پردازیم، که ارزهای دیجیتال را با ارزهای دیجیتال مبادله می‌کنید.

پلتفرم وام دهی Hodlnaut

Hodlnaut یک شرکت استارت آپ فین تک مستقر در سنگاپور است و خدمات مالی را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد. افراد می‌توانند دارایی‌های ارز دیجیتال خود را سپرده گذاری کرده و در ازای آن سود دریافت کنند. این پلتفرم از رمز ارزهای بیت کوین، بیت کوین رپ شده (WBTC)، اتر، PAXG، تتر، دای و USDC  پشتیبانی می‌کند. در واقع افراد با سپرده‌گذاری این ارزهای دیجیتال، سود دریافت می‌کنند. نرخ سود سپرده‌گذاری در هر کوین به صورت سالانه بوده و برای هر کوین متفاوت است؛ بیت کوین ۳.۳۵ درصد، اتریوم ۴.۱۲ درصد، دای ۳.۵ درصد، USDC و تتر ۷ درصد، پکس گلد ۱ درصد و WBTC نیز همانند بیتکوین ۳.۳۵ درصد است.

دیگر مشتریان این شرکت، تریدرهایی هستند که برای انجام معاملات در بازار ارزهای دیجیتال، حساب مارجین افتتاح کرده و وام دریافت می‌کنند. این شرکت به عنوان واسط، دارایی‌های سپرده‌گذاری شده را به این تریدرها وام می‌دهد. این شرکت اعلام کرده که تنها به شرکت‌ها و موسسات حقوقی وام اعطا می‌کند و برنامه‌ای برای اعطای وام به مردم عادی ندارد. این پلتفرم حداقل مقدار واریز نداشته و افراد با هر سرمایه‌ای می‌توانند در آن مشارکت کنند.

سپرده‌گذاری ارز دیجیتال در این شرکت نیاز به ثبت نام و احراز هویت دارد. راه‌های ارتباطی با این سایت را در ادامه مشاهده می‌کنید. البته از آنجایی که ایران در لیست کشورهای تحت تحریم است، برای احراز هویت در این پلتفرم شما نیاز به مدارک خارجی دارید؛ می‌توانید با پاسپورت دوست یا آشنایی در خارج از ایران احراز هویت انجام دهید و شروع به فعالیت کنید.

پلتفرم Nexo

Nexo یک سیستم وام دهی بر بستر بلاک چین است که به کاربران اجازه می‌دهد با ارز دیجیتال وام بگیرند. سازنده این پلتفرم وام دهی شرکت Credissimo است که یک شرکت فناوری مالی شناخته شده و معتبر در اروپا است و از سال ۲۰۰۷ فعالیت خود را آغاز کرده است. این شرکت بیش از ده سال است که در زمینه وام دهی فعالیت دارد و در سراسر اروپا بسیار محبوب است. شرکت Credissimo از فناوری نوآورانه و اختصاصی برای خدمات‌رسانی به مشتریان خود استفاده کرده است تا به آنها وام‌های آنلاین و فوری دهد. امنیت این سرویس توسط سیستم رمزگذاری ۲۵۶ کاراکتری با سطح امنیتی بسیار بالا تامین می‌شود و در آن از به‌روزترین تکنولوژی‌های دنیا استفاده شده و برای جلوگیری از کلاهبرداری، نظارت لحظه‌ای در تمام روزهای سال بر این سرویس صورت می‌گیرد.

صرافی‌های متمرکزی که وام‌دهی و وام‌گیری ارائه می‌دهند

برخی از صرافی‌های ارز دیجیتال نیز امکان وام‌گیری را فراهم کرده‌اند. در ادامه برخی از محبوب‌ترین صرافی‌های متمرکز را معرفی می‌کنیم: 

• بایننس (Binance): می‌توانید از وام‌های بایننس برای استیکینگ، تریدهای اسپات، مارجین و فیوچرز استفاده کنید و هر زمان که خواستید، آن را بازپرداخت کنید. تعداد رمزارزهایی که بایننس هم برای وثیقه‌گذاری و هم برای وام‌گیری ارائه می‌دهد، بسیار زیاد است (حدود ۲۰۰ ارز). 
• صرافی کوکوین (Kucoin): این صرافی بزرگ نیز ارزهای بسیار زیادی را برای وام‌دهی و وام‌گیری ارائه می‌دهد.
• صرافی بای‌بیت (Bybit): حدود ۴۰ ارز دیجیتال هم برای وثیقه‌گذاری و هم برای وام‌گیری فراهم است. همچنین شرکت‌های بزرگ می‌توانند به‌صورت OTC از این صرافی وام بگیرند. 
• صرافی Crypto.com: این صرافی در سنگاپور واقع شده است. کریپتو دات کام نیز حدود ۴۰ ارز رمزنگاری شده برای وام گرفتن ارائه می‌دهد و تا ۸.۵ درصد به وام‌دهندگان بهره پرداخت می‌کند. 
• صرافی OKX: حدود ۲۰ دارایی برای وام‌گیری وجود دارد، که همه آنها هم با نرخ بهره ثابت (Fixed Rate) و هم متغیر (Flexible Rate) ارائه می‌شوند. نرخ بهره ثابت برای ارزهایی مانند تتر حدود ۲ درصد است و با وثیقه‌گذاری، می‌توان تا ۷۰ درصد وام گرفت. این صرافی به کاربران آمریکایی خدمات ارائه نمی‌کند. 

پلتفرم‌های وام دهی رمز ارز دیفای

سیستم‌های همتا به همتا مثل پلتفرم نکسو، اولین نسل‌های پلتفرم‌های لندینگ بودند که متمرکز بوده و فقط بستری مهیا کرده‌اند که سپرده‌گذار و وام‌گیرنده را به هم متصل می‌کند؛ اما سیستم‌های نسل جدید پلتفرم وام دهی دیفای مثل کامپوند و آوه، دیگر همتا به همتا نیستند. تمام دارایی‌ها از جمله وثیقه و پول سپرده‌گذار، تماما در قراردادهای هوشمند ذخیره شده که اصطلاحا به آنها Pool یا استخر گفته می‌شود. کاربران به این استخر متصل شده و از آن وام گرفته و یا در آن سپرده‌گذاری می‌کنند.

برخلاف پلتفرم‌های همتا به همتا، در این شبکه‌های وام دهی یا Lending دیفای، افراد به صورت مستقیم نیز با هم ارتباط ندارند. سپرده‌گذاران، دارایی دیجیتال خود را در یک استخر نقدینگی یا Pool ذخیره می‌کنند. سپرده‌گذاران، در پلتفرم‌های دیفای به Supplier  یا Lender نیز شناخته می‌شوند. این افراد در ازای تامین نقدینگی این استخرها، سود یا Interest دریافت می‌کنند. این سود از محل بهره وامی که به وام گیرندگان پرداخت می‌کنند، تامین می‌شود. افرادی که تمایل به دریافت وام به صورت ارز دیجیتال دارند به این استخرها متصل می‌شوند و مقداری رمز ارز را به عنوان وثیقه در این استخر قرار می‌دهند. این افراد ملزم به پرداخت اصل وام به همراه سود این وام هستند؛ همین سود به سپرده‌گذاران اعطا خواهد شد. سپرده‌گذاری، وام و وثیقه آن به صورت ارزهای دیجیتال مشهور مانند اتر و توکن‌های شبکه اتریوم مثل WBTC خواهد بود. در ادامه با برخی از مشهورترین این پلتفرم‌ها آشنا می‌شویم.

پلتفرم دیفای Maker

MakerDao یک سازمان غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم است که اجازه می‌دهد بدون نیاز به شخص ثالث بتوانیم به وام دهی و وام گیری رمز ارزها بپردازیم. این پلتفرم به صورت یک سرویس قرارداد هوشمند ساخته شده، که وام‌ها را مدیریت می‌کند. همچنین میکر دارای دو توکن DAI و MKR است که ارزش وام‌ها را کنترل می‌کنند. با قفل کردن مقداری کوین اتر در قراردادهای هوشمند میکر، کاربران می‌توانند مقداری استیبل کوین DAI تولید کنند. هر چه مقدار اتر قفل شده بیشتر باشد، مقدار دای تولید شده نیز بیشتر خواهد بود. زمانی که کاربران آماده این هستند که اترهای خود را از حالت قفل خارج کنند (که برای وثیقه گذاشتن برای وام گیری توکن DAI به کار می‌رود)، آنها می‌توانند به راحتی وام خود را پس دهند. البته به غیر از اتر، شما می‌توانید حدود ۲۵ ارز دیجیتال دیگر را نیز وثیقه بگذارید و وام بگیرید. 

زمانی که وثیقه یک وام به کمتر از حد معمول کاهش بیابد، یعنی قیمت اتریوم بسیار بیشتر از مقدار DAI وام گرفته شده نزول کرد، این وام لیکوئید یا نقد می‌شود. به عبارتی، اتر وثیقه گذاشته شده، برای بازپرداخت DAI وام گرفته شده به علاوه کارمزد و پنالتی خرج می‌شود. لیکوئید شدن و تهدید لیکوئید شدن، از طریق جلوگیری مردم از وام گیری بیش از حد، سیستم را باثبات نگه می‌دارد. 

پروتکل وام دهی Compound

Compound یکی از پروتکل‌های وام دهی حوزه DeFi است که بر بستر اتریوم در حال اجرا بوده و به کاربران اجازه می‌دهد که بدون نیاز به وجود واسطه، با استفاده از دارایی‌های ارز دیجیتال وام بگیرند و یا وام بدهند. به صورت خلاصه، این پلتفرم یک پروتکل الگوریتمی است که در آن وام دهندگان به صورت مستقیم دارایی‌های خود را به گیرندگان وام نمی‌دهند؛ بلکه یک استخر نقدینگی در این بستر وجود دارد که وام گیرندگان می‌توانند با استفاده از آن رمزارز قرض بگیرند. این استخر توسط اشخاص، یک بانک و یا تیم سازنده این پروتکل اداره نمی‌شود و کل روند کاری آن توسط مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شود. نرخ بهره در پروتکل کامپوند متغیر است و نسبت به میزان عرضه و تقاضا تغییر می‌کند. 

این قراردادها وام گیرندگان را با دارایی‌های موجود مورد مطابقت قرار می‌دهند و به صورت خودکار پرداخت سود از وام گیرندگان به وام دهندگان را مدیریت می‌کنند. با توجه به میزان عرضه و تقاضا در Compound، پروتکل‌ها از الگوریتم‌هایی برای اندازه گیری و تخمین زدن نرخ سود استفاده می‌کنند. مشابه با Maker، این پلتفرم نیز به صورت خودمختار عمل می‌کند و در آن هیچ KYC و یا سیستم تایید هویتی وجود ندارد و تمامی افراد دنیا در این پلتفرم قادر به شروع کردن فرایند وام دهی و یا وام گیری در هر زمانی هستند. می‌توانید با وثیقه‌گذاری بیش از ۲۰ رمزارز وام خود را دریافت کنید. 

این ویژگی باعث می‌شود که این پلتفرم دیفای به ایمن‌ترین و قابل اعتمادترین پلتفرم برای ذخیره ارزهای دیجیتال تبدیل شود. نکته مثبت این است که بهره مرکب یا کامپوند به صورت روزانه محاسبه می‌شود. پلتفرم Compound پلتفرم خوبی است و به ما نشان می‌دهد که کاربردهای DeFi چگونه است.

پروتکل آوه (Aave)

Aave نیز یکی از بهترین پروتکل‌های وامدهی دیفای است، که در کنار وام‌های عادی، وام‌های فلش نیز ارائه می‌دهد. وام‌ها در آوه نیز با نرخ بهره متغیر ارائه می‌شوند. 

آوه یک پلتفرم غیرمتمرکز و متن باز است و به توسعه‌دهندگان نیز امکان استفاده از API و رابط کاربری مشتریان را ارائه می‌دهد. برخلاف سایر پلتفرم‌ها، کاربران می‌توانند سود دارایی‌های سپرده شده خود را دریافت کنند و این امر، نرخ بهره انباشته شده در وام را جبران می‌کند. در Aave می‌توان حدود ۳۰ رمزارز را وثیقه گذاشت و وام دریافت کرد. همچنین بازارهای وام‌گیری برای شبکه‌های آوالانچ، فانتوم، هارمونی و پالیگان نیز فراهم است. 

شیوه مالیات‌گذاری وام های با پشتوانه کریپتو در آمریکا

بیانیه IRS 2014-21‌، رمزارز‌ها را در طبقه «اموال‌» دسته‌بندی می‌کند. طبق این بیانیه‌، تمامی اعمال مربوط به رمزارز باید از قوانین مالیاتی مشترک میان معاملات دارایی‌ها پیروی کنند. این موضوع شامل پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه در هر زمان از فروش دارایی‌های دیجیتال فرد و کسب سود توسط آن فرد می‌شود.

لازم است توجه داشته باشید که فرایند استقراض و وام‌دهی ارز‌های فیات به صورت معمول یک رویداد مشمول مالیات در نظر گرفته نمی‌شود.

جدا از مقوله نقد کردن پس‌انداز‌های کریپتویی‌، کسب سود به واسطه وام‌دهی یا استیکینگ رمزارز‌، دریافت ایردراپ‌ (Airdrop‌)، درآمد حاصل از استخراج یا ماینینگ و همچنین معاملات تبادل رمزارز با رمزارز نیز از جمله رویداد‌های مشمول مالیات محسوب می‌شوند.

هنگامی که یک وام‌دهنده دارایی‌های دیجیتال وام‌گیرنده را به عنوان وثیقه دریافت کرده و وام شخصی را به واسطه پول فیات به او ارائه می‌دهد‌، تمام این فرایند برای طرفین این قرارداد روشن و واضح است. در حالی که طی سناریو‌های خاص‌، دریافت وام بر اساس ارز دیجیتال می‌تواند به یک رویداد مشمول مالیات متنهی شود.

بعضی از پروتکل‌های دیفای از خدمات مبتنی بر تبادل رمزارز با رمزارز بهره می‌برند‌: به عنوان مثال به تبادل CETH با ETH به منظور تسهیل وام‌ها می‌توان اشاره کرد. جدا از این واقعیت که چنین معاملاتی هنوز در ناحیه خاکستری (بلاتکلیف‌) قوانین مالیاتی قرار دارند‌، ممکن است سرمایه‌گذارانی که رویکرد محافظه‌کارانه‌تری دارند‌، چنین معاملاتی را به عنوان رویداد‌های مشمول مالیات گزارش دهند.

یکی دیگر از بخش‌های مربوط به وام‌دهی رمزارز که می‌تواند به عواقب غیرمنتظره مالیاتی منجر شود‌، رویداد لیکویید شدن است. در صورت بروز مارجین کال‌، هنگامی که وام گیرنده نتواند نسبت وام به ارزش وام خود را کاهش دهد‌، وام‌دهنده این حق را دارد تا بخشی از وثیقه ارائه شده توسط وام‌گیرنده را فروخته و خطر قرارگیری در معرض لیکویید شدن دارایی‌ها را کاهش دهد.

اگر سطح قیمت لیکویید شدن دارایی‌های وثیقه‌گذاری شده بیشتر از قیمتی باشد که وام گیرنده هنگام دریافت آن دارایی پرداخت کرده است‌، ممکن است وام‌گیرنده مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شود. علاوه بر این‌، وام‌گیرنده ملزم به پرداخت بدهی مالیاتی نیز خواهد بود.

پرسش و پاسخ (FAQ)

• وام دادن و وام گرفتن در دنیای ارز دیجیتال چیست؟

وام کریپتویی به معنی وثیقه‌گذاری ارز دیجیتال و دریافت وام فیات یا ارز دیجیتال دیگر است. از مزایای این نوع وام‌ها می‌توان به عدم وجود نهاد متمرکز، عدم نیاز به احراز هویت در بیشتر پلتفرم‌های وامدهی و عدم وجود زمان معین برای بازپرداخت وام اشاره کرد.

• بهترین پلتفرم وام دادن و وام گرفتن ارز دیجیتال کدام است؟

پروتکل‌های زیادی این امکان را فراهم کرده‌اند؛ اما از قدیمی‌ترین و بهترین پلتفرم‌ها می‌توان به میکر، کامپوند و آوه اشاره کرد، که هر کدام نرخ بهره‌های متفاوت و کارکردهای متفاوتی دارند و باید بسته به نیاز خود از آنها استفاده کنید.

• آیا وام گرفتن از صرافی کوینکس امکان‌پذیر است؟

بله. برخی صرافی‌ها مانند کوینکس، بایننس و کوکوین امکان وام‌گیری کریپتویی را فراهم کرده‌اند. در این صرافی‌ها، می‌توانید با وثیقه گذاشتن کریپتو، ارز فیات یا ارز دیجیتال وام بگیرید. 

• کدام رمز ارز وام دادن و وام گرفتن را ممکن میکند؟

پلتفرم‌های وامدهی معمولا اتر، بیت کوین و چند استیبل کوین از جمله تتر و USDC را وام می‌دهند؛ اما این پروتکل است که تصمیم می‌گیرد کدام ارزها را برای وامدهی و وام‌گیری لیست کند.

جمع‌بندی

با افزایش روز افزون ارزش رمز ارزها، راهبردهای وام دهی رمز ارز نیز در حال افزایش هستند. سرمایه‌گذاران به دنبال سرمایه‌گذاری در بازاری هستند که در آن هیچ‌گونه مداخله مستقیمی مانند مالیات و کنترل متمرکز وجود ندارد. همچنین سرمایه‌گذاران در جستجوی راهی هستند تا وام‌های‌هایی را اخذ کنند که در آن اعتبار یا سوابق بازپرداخت آنها بررسی نشود. وام دادن و وام گرفتن در ارز دیجیتال چه در حوزه دیفای و چه توسط شرکت‌ها، تبدیل به روندی رایج در اقتصاد جهان خواهد شد. با وجود اینکه بازار رمز ارزها هنوز جوان به حساب می‌آید و تنها چند سال است که فعالیت خود را آغاز کرده است، اما پتانسیل بسیار بالایی برای وام دهی رمز ارز در این حیطه وجود دارد. آیا تاکنون وام کریپتویی دریافت کرده‌اید؟ تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.